| 33098 |
naoogstrijf |
aarreek:
ǭrrē̜ǝk (L413p Helchteren),
arenreek:
ōrǝrīǝk (P176p Sint-Truiden),
ǭrǝrɛ̄k (L286p Hamont, ...
L314p Overpelt),
bladerengristel:
blǭrgretsǝl (P107a Rummen),
blinde meer:
blindǝ mēr (L159a Middelaar, ...
L163a Milsbeek
[(meer is hier "merrie")]
,
L163p Ottersum),
bosduivel:
bǫsdȳvǝl (L159a Middelaar, ...
L382p Montfort),
bǫu̯sdyvǝl (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
duivel:
dȳvǝl (L288a Ospel),
graangritsel:
grē̜ngretsǝl (P050p Herk-de-Stad),
gritsel:
gretsǝl (P179p Aalst, ...
P120p Alken,
P187p Berlingen,
K318p Berverlo,
L317p Bocholt,
Q071p Diepenbeek,
P115p Duras,
P186p Gelinden,
P175p Gingelom,
Q079p Guigoven,
Q002p Hasselt,
P197p Heers,
K316p Heppen,
P188p Hoepertingen,
P180p Kerkom,
K317p Leopoldsburg,
P045p Meldert,
P176a Melveren,
P183p Mielen-boven-Aalst,
P181p Muizen,
P213p Niel-Bij-Sint-Truiden,
P117p Nieuwerkerken,
K315p Oostham,
P222p Opheers,
P223p Rukkelingen-Loon,
P176p Sint-Truiden,
Q162p Tongeren,
P121p Ulbeek,
P174p Velm,
P192p Voort,
P227p Vorsen,
Q078p Wellen,
Q079a Wintershoven),
gri.tsǝl (Q156p Borgloon, ...
Q241p Rutten,
Q080p Vliermaal),
grote gritsel:
gruǝtǝ gretsǝl (P049p Donk, ...
P048p Halen,
P214p Montenaken),
grǫu̯tǝ gretsǝl (P119p Sint-Lambrechts-Herk, ...
Q075p Vliermaalroot,
Q078p Wellen),
grote hooireek:
grutǝ hui̯rɛ̄k (L282p Achel),
grōtǝ hōi̯rē̜k (L286p Hamont, ...
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
grōtǝ~ hø̜i̯rē̜k (Q009p Maasmechelen, ...
Q204a Mechelen,
Q019a Neerbeek,
Q198b Oost-Maarland,
Q101p Valkenburg,
Q113a Welten),
grűǝtǝ hűi̯rē̜.k (L367p Neerglabbeek),
grote kemreek:
grūtǝ kø̜mrē.k (Q011p Boorsem, ...
Q007p Eisden),
grote reek:
grutǝ rē̜k (Q188p Kanne, ...
L355p Peer),
gruǝtǝ reǝk (L420p Rotem),
gruǝtǝ rē̜i̯ǝk (Q204a Mechelen, ...
Q209p Teuven),
gruǝtǝ rē̜k (Q003p Genk),
grōǝtǝ rēk (Q098p Schimmert),
hark:
hęrǝk (L295p Baarlo, ...
L269p Blerick,
P048p Halen,
L270p Tegelen),
hooihark:
hø̜i̯hɛrǝk (L244c America),
houten gritsel:
hōtǝ gretsǝl (P218p Borlo, ...
P212p Walshoutem,
P177p Zepperen),
hǫu̯tǝ gretsǝl (P219p Jeuk),
houten reek:
hǫu̯tǝ rē̜k (L313p Sint Huibrechts Lille),
houten rijf:
hǫu̯tǝ ręi̯f (L313p Sint Huibrechts Lille),
ijzeren reek:
izǝrǝ rēk (Q097p Ulestraten),
kam:
kamp (Q009p Maasmechelen),
kamreek:
kamreǝk (L420p Rotem),
kemmer:
kø̜mǝr (Q020p Sittard),
kemreek:
kø̜mreǝk (L422p Lanklaar),
kø̜mrē.k (Q009p Maasmechelen, ...
Q010p Opgrimbie,
Q097p Ulestraten,
Q008p Vucht),
kø̜mrē̜k (Q033p Oirsbeek),
kɛmrēk (Q099q Rothem),
kɛmrɛ̄k (Q111p Klimmen, ...
Q112z Ten Esschen),
kleereek:
klirēǝx (Q211p Bocholtz),
korengritsel:
kōrǝgretsǝl (K358p Beringen, ...
K318p Berverlo,
K316p Heppen,
K359p Koersel,
K314p Kwaadmechelen,
K357p Paal,
K353p Tessenderlo,
P044p Zelem),
korenreek:
kō.rǝrē̜.k (L312p Neerpelt),
kōrǝrɛ̄k (K317a Kerkhoven, ...
L355p Peer),
kōǝ.rǝrēǝ.k (L424p Meeswijk),
kūrǝrɛ̄k (Q004p Gelieren Bret),
kǫu̯ǝrǝrɛ̄k (K278p Lommel),
korenwolf:
kō.rǝwǫlǝf (P044p Zelem, ...
Q001p Zonhoven),
landhark:
lanthɛrǝk (L268p Velden),
naaldenreek:
nǫljǝrēk (L423p Stokkem),
nǭlǝrē̜k (L416p Opglabbeek),
oogstgritsel:
ūǝstgretsǝl (P176a Melveren),
ǫstgretsǝl (K314p Kwaadmechelen),
oogstreek:
au̯strɛ̄k (L326p Grathem, ...
L362p Opitter),
ǫu̯xstrē̜.k (L416p Opglabbeek),
pitsenhark:
pitsǝrhęrk (L295p Baarlo),
rauwdingreek:
rǫu̯deŋrɛ̄k (L324p Baexem),
reek:
rek (P107p Geetbets),
riǝk (P175p Gingelom, ...
Q039p Hoensbroek,
Q101p Valkenburg),
rēk (Q007p Eisden, ...
Q009p Maasmechelen,
L423p Stokkem),
rēǝk (Q119p Eygelshoven, ...
Q113p Heerlen),
rēǝx (Q211p Bocholtz),
rē̜.k (L417p As, ...
Q072p Beverst,
L370p Kessenich,
L368p Neeroeteren,
L418p Niel-bij-As,
Q168a Rijkhoven,
Q181p Sluizen,
Q178p Val-Meer),
rē̜k (L282p Achel, ...
L324p Baexem,
L429a Berg,
Q083p Bilzen,
Q018p Geulle,
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q193p Gronsveld,
L356p Grote-Brogel,
L366p Gruitrode,
Q203p Gulpen,
L322p Haelen,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
Q112a Heerlerheide,
L325p Horn,
L321a Ittervoort,
Q088p Lanaken,
L434p Limbricht,
L332p Maasniel,
Q089p Martenslinde,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L382p Montfort,
Q022p Munstergeleen,
L288p Nederweert,
L294p Neer,
Q019a Neerbeek,
Q096c Neerharen,
Q197p Noorbeek,
L322a Nunhem,
L427p Obbicht,
Q198b Oost-Maarland,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
L314p Overpelt,
L387p Posterholt,
Q111q Ransdaal,
L329p Roermond,
Q168p s-Herenelderen,
Q020p Sittard,
Q096d Smeermaas,
Q197a Terlinden,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
Q091p Veldwezelt,
Q080p Vliermaal,
Q117a Waubach,
Q113a Welten,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler,
Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
rīǝk (L372p Maaseik),
rɛǝk (Q003p Genk),
rɛ̄k (K278p Lommel, ...
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden),
rijf:
rē̜f (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
ręi̯f (L282p Achel),
rīf (L326p Grathem),
schantgaffel:
šɛntgafǝl (Q020p Sittard),
schar:
sxōǝr (L414p Houthalen),
sxǭr (L352p Hechtel, ...
L413p Helchteren),
sxɛ̄ǝr (P121p Ulbeek),
scharder:
sxē̜rdǝr (P118a Wijer),
šardǝr (L362p Opitter),
šordǝr (L371a Geistingen),
scharhark:
sxarhęrǝk (L268p Velden),
scharreek:
sxɛ̄rrē̜.k (L282p Achel),
šarrīǝ.k (L372p Maaseik),
šarē̜.k (L359p Beek, ...
L317p Bocholt,
L360p Bree,
L369p Kinrooi,
L416p Opglabbeek,
L371p Ophoven,
L358p Reppel,
L361p Tongerlo,
L368b Waterloos),
šārrē̜.k (Q003p Genk, ...
Q081a Heesveld-Eik,
L364p Meeuwen,
Q082p Munsterbilzen,
Q005p Zutendaal),
šɛrē̜k (L318b Tungelroy),
scharrel:
šarǝl (L420p Rotem),
schuurreek:
šȳrrē̜k (L331p Swalmen, ...
Q101p Valkenburg),
sleepreek:
slęi̯prēk (Q009p Maasmechelen),
slęi̯prɛ̄k (L320c Haler),
šlęi̯prē̜k (L330p Herten),
sleper:
slɛ̄pǝr (P047p Loksbergen),
spangenreek:
spaŋǝrɛ̄k (L331b Boukoul, ...
L321p Neeritter,
L331p Swalmen),
speldenreek:
spɛlręǝk (K278p Lommel),
spitsenhark:
špitsǝrhęrk (L270p Tegelen),
stoppelenreek:
stǫpǝlǝrē̜k (L317p Bocholt),
stoppelreek:
stǫpǝlrē̜.k (L317p Bocholt, ...
L353p Eksel,
L363p Ellikom,
L356p Grote-Brogel,
L315p Kleine-Brogel,
L415p Opoeteren,
L355p Peer,
L354p Wijchmaal,
L365p Wijshagen),
stǫpǝlrē̜k (L413p Helchteren, ...
L316p Kaulille,
L416p Opglabbeek,
L368b Waterloos),
stǫpǝlrīǝk (L372p Maaseik),
strooiselreek:
strui̯tsǝlrēk (L360p Bree),
štrau̯sǝlrē̜k (L290p Panningen),
štrø̜i̯sǝlrēk (L386p Vlodrop),
trekgritsel:
trękgretsǝl (Q002p Hasselt),
trekhark:
trɛkhęrǝk (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163p Ottersum),
trekreek:
trɛkrēi̯ǝk (Q204a Mechelen),
trɛ̄krē̜k (L369p Kinrooi),
wolf:
wǫ.lǝf (P120p Alken, ...
P053p Berbroek,
K358p Beringen,
K318p Berverlo,
Q071p Diepenbeek,
Q002a Godschei,
Q002p Hasselt,
K360p Heusden,
P055p Kermt,
K359p Koersel,
P057p Kuringen,
P051p Lummen,
P052p Schulen,
P119p Sint-Lambrechts-Herk,
P058p Stevoort,
P056p Stokrooie,
Q073p Wimmertingen,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven),
wǫlǝf (K361a Boekt Heikant, ...
P048p Halen,
P050p Herk-de-Stad,
Q002b Kiewit,
P046p Linkhout,
P045p Meldert,
K315p Oostham,
K357p Paal,
P054p Spalbeek,
Q078p Wellen,
P044p Zelem),
zeug:
zō.x (L320a Ell, ...
L369p Kinrooi,
L319p Molenbeersel,
L321p Neeritter),
zūo.x (L422p Lanklaar)
|
Het stuk gereedschap dat voor het naoogsten wordt gebruikt. Doorgaans doet men dit met de grote houten hark die ook voor het bijeenhalen van het hooi wordt gebruikt. Zie het lemma ''houten hooihark'' (4.2.4) in aflevering I.3. Maar er is ook ander gereedschap voor in omloop, met name een zeer grote hark met een blok van meer dan één meter (tot wel 150 cm) breed en met grote ijzeren tanden, ook wel bosduivel genoemd en ook gebruikt voor het bijeenhalen van bladeren of dennenaalden voor de potstal. Dit laatste benoemingsmotief is bijeengezet in de woordtypen achterin het lemma. In de volgende plaatsen is opgegeven dat men naoogst met de harkmachine (vergelijk het lemma ''hooivergaarmachine'' (4.2.11) in aflevering I.3: L 163, 163a, P 177 (scharmachine: sxē̜ǝrmašen), 195 (idem), Q 121c, 162 en 166 (gritselmachine: gritsǝlmǝšin). In L 164, 265, 290 en 368b is opgegeven dat men naoogst met de houten eg; in L 214, 270, 286 en Q 77 met de houten gaffel. Soms is de constructie van de houten hooihark extra verzwaard om het graanveld na te oogsen; zo is in L 318b, 320c, Q 2 en 2b opgegeven dat de hark twee stelen heeft en in K 357, L 163, 163a, 321 en Q 71 dat er aparte handvaten aan de steel zijn gemonteerd om gemakkelijker te kunnen trekken.' [N 15, 38b en 38c; N 18, 93; JG 1a, 1b, 2c; L 34, 41; monogr.; add. uit N 15, 38a]
I-4
|