e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... dialect=K315p plaats=Oostham

Overzicht

Gevonden: 2157

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
braakland bewerken ombeulderen: ombø̄ldǝrǝ (Oostham) Op een akker die men - vroeger overeenkomstig het drieslagstelsel, later om een bijzondere reden - een seizoen braak liet liggen, werd dat jaar geen gewas verbouwd. Een dergelijke akker werd echter wel verschillende malen ondiep geploegd en grondig afge√´gd, zulks om hem te zuiveren van hardnekkig onkruid, zoals kweek, en tevens om hem niet de voedingsbodem te laten zijn van gemakkelijk tierend onkruid in het algemeen. Voorzover de onderstaande termen geen object noemen, veronderstellen zij "de akker" of "het stuk" als object. In braken zal soms, in zomervoren meestal de betekenis "niet benutten voor de teelt", "braak laten liggen" meespreken. Men zie daarom ook de lemmata braakland en braak (laten) liggen. De woorden braken, belken en stropen komen ook in de lemmata ondiep ploegen en stoppelveld ploegen voor. [JG 1a; N 11A, 134b + 137q; N 11, 45 + 47 add.; monogr.] I-1
braakliggen braak: brāk (Oostham), braken: brākǝn (Oostham), vastliggen: vāstleŋǝ (Oostham) Land of een akker voor een tijd, soms voor meerdere jaren, onbebouwd laten liggen. Naast de werkwoordelijke woordtypen als braken en braakliggen komen er in dit lemma ook woordtypen voor die bijvoeglijk van aard zijn. Deze hebben grammaticaal de functie van een bepaling van gesteldheid bij de werkwoorden (laten) liggen en zijn, b.v. het land ligt braak, is hard, woest en b.v. het land (voor) vogelwei laten liggen, (in de) dries laten liggen enz. [N 11, 5; N 11, 6; N 11A, 134a; N 11A, 135; N 27, 4b; L 1a-m; L 22, 13; JG 1a, 1b, 1d; S 4; Wi 43; Ale 253; monogr.] I-8
braam bramen: brēmǝn (Oostham) Rubus fruticosus L. Het bekende moeilijk te verwijderen doornige gewas in wegbermen, aan bosranden en dergelijke met tot 3 meter lange gestekelde takken, die vaak boogvormig overhangen, en zwarte (onrijp: rode) samengestelde smakelijke vruchtjes. De gewone braam bloeit van mei tot juli met witte tot roze bloempjes. Ook in cultuur om de eetbare vruchten. De vraag in de enquête van J. Goossens is gesteld vanwege de braamtakken in verband met de vervaardiging van korven. Deze worden gemaakt van strowissen en de lange taaie braamtakken die van hun doornen zijn ontdaan. [JG 1a, 1b; A 13, 5b; RND 82; monogr.] I-5
braambes braambezin: zie ook ZND01 a-m (geen verzamelfiches)  brambēzen (Oostham) braambes [ZND 01u (1924)] III-4-3
braambessen braambeziën: brambēzǝ (Oostham) Als aanvulling op de vraag die in het lemma Braam is behandeld werd ook geïnformeerd naar de benamingen van de vrucht van de braamstruik. [JG 1b gedeeltelijk, 1c, 2c] I-5
braamstruik braamstruik: brāmströk (Oostham) braam (struik) [ZND 32 (1939)] III-4-3
braden braden: bra͂eͅn (Oostham) vlees braden en vlees bakken [ZND 22 (1936)] III-2-3
braken braken: breüken (Oostham), kotsen: [plat]  kotsen (Oostham), koͅtsə (Oostham), over de tong doen: [schertsend]  ōvər də tuŋ dun (Oostham), overgeven: [gewoon]  overgeven (Oostham), ōvərgēvə (Oostham), spuwen: [gewoon]  spēͅuwən (Oostham) geef de gemeenzame woorden en uitdrukkingen voor overgeven, braken; geef aan tussen twee haakjes of ze gewoon , plat, schertsend, enz. gebruikt worden. [ZND 28 (1938)] III-1-2
branden branden: branə (Oostham, ... ), branən (Oostham) branden [ZND 01 (1922)] III-2-1
brandhout brandhout: brandhād (Oostham), branthāt (Oostham, ... ), klein hout: klāən hāt (Oostham, ... ), kleinhout: klaənhaat (Oostham), stoofhoot: stofhāt (Oostham), stoofhout: stoofhout (Oostham), wishout: weshāt (Oostham, ... ) [ZND 01 (1922)] [ZND 22 (1936)] [ZND 48 (1954)]brandhout [ZND 01 (1922)] || Brandhout voor de kachel [ZND 48 (1954)] || brandhout; klein hout voor de kachel [ZND 22 (1936)] I-7, III-2-1