| 18167 |
rafel |
bies:
WNT: bies (II), 2) Aan kleedingstukken, ook aan schoenen. Een smal boordsel of opnaaisel, htzij voor de stevigheid of als versiersel. Van Dale: I. bies, 4) smal boordsel, opgenaaide reep op kledingstuk, m.n. op een broeknaad; - 5) smalle, rechte versieringslijn.
biəzen (L415p Opoeteren),
biezel:
bîzzel (Q101p Valkenburg),
vgl. WNT: bies (II), 2) Aan kleedingstukken, ook aan schoenen. Een smal boordsel of opnaaisel, htzij voor de stevigheid of als versiersel. Van Dale: I. bies, 4) smal boordsel, opgenaaide reep op kledingstuk, m.n. op een broeknaad; - 5) smalle, rechte versieringslijn.
bizzele (Q111p Klimmen),
bommel:
boemmel (Q121p Kerkrade),
bommelen (L355p Peer),
bommeltje:
bommelkens (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
draad:
dry(3)ə (P195p Gutshoven),
drøͅy (L312p Neerpelt),
Meer draden.
drùij (Q204a Mechelen),
dreumel:
dreemelen (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
dreuimelen (L423p Stokkem),
dreumel (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
dreumels (L247p Broekhuizen, ...
L248p Lottum),
dreumələ (Q007p Eisden),
dRūməls (L245p Meterik),
drø̄mələ (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
D.i. ook een scheldnaam voor de inwoners van Horst.
dreumel (L245b Tienray),
Dit is tevens de bijnaam van de inwoners van Horst (weefindustrie van vroeger).
dreumel (L246p Horst),
Ook scheldnaam voor Horst.
dreumels (L246b Melderslo),
Vroeger.
dreumels (L269a Hout-Blerick),
faggel:
feggələn (Q002p Hasselt),
fá.ggel (Q001p Zonhoven),
[sic]
veͅgələ (L360p Bree),
femmel:
B.v. Dao hungt enne femmel án ów klieëd.
femmel (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
flenter:
flénder, flénter (L164p Gennep),
Van Dale: flenter, 1. kleine afgescheurde lap of reep; - 2. zeer dun plakje of schijfje.
flɛntərs (L164p Gennep),
floche (fr.):
vgl. Kerkrade Wb. (p. 91-2): floes, 1. kwast, pluim; 2. pluis; floezetig, vol pluisjes, pluizerig. NB Van Dale (DN): Flausch, duffel <stof, jas>.
floeze (Q117a Waubach),
foezel:
foesələ (Q222p Vaals),
foezzel (Q121p Kerkrade),
fralie:
fraailiën (L355p Peer),
frales (P057p Kuringen),
fralie⁄s (L316p Kaulille),
a = alpha; schwa = ook lang
frāəlis (K361p Zolder),
frandel:
fraandjel (L289p Weert),
frandelen (L413p Helchteren),
franie:
franiejs (L282p Achel),
franies (K360p Heusden),
frannies (L286p Hamont),
fraŋis (L312p Neerpelt, ...
L312p Neerpelt),
franje:
fraanjes (L267p Maasbree),
franjes (L282p Achel, ...
L423p Stokkem),
franjel:
fra-njele (L300p Beesel),
fra-njels (L300p Beesel),
fra.ŋələ (L423p Stokkem),
fraainelen (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
fraajelen (L368p Neeroeteren),
fraanele (L366p Gruitrode, ...
L358p Reppel),
fraanjel (Q016p Lutterade, ...
L329p Roermond,
L271p Venlo),
fraanjele (L324p Baexem, ...
L360p Bree,
L298a Kesseleik,
Q111p Klimmen,
L372p Maaseik,
L331p Swalmen,
Q037p Vaesrade),
fraanjelen (L360p Bree, ...
Q006p Leut,
L368p Neeroeteren,
L368p Neeroeteren,
L415p Opoeteren,
L415p Opoeteren,
L423p Stokkem),
fraanjels (L317p Bocholt, ...
L267p Maasbree),
frainels (P188p Hoepertingen),
frajels (L320a Ell),
frajĕlle (L428p Born),
franelen (L413p Helchteren),
frangelen (L317p Bocholt, ...
Q010p Opgrimbie),
franjele (L269p Blerick),
franjelen (L422p Lanklaar),
franjels (Q002p Hasselt, ...
L248p Lottum,
L368p Neeroeteren,
L266p Sevenum),
franjəls (L420p Rotem),
frannelle (L292p Heythuysen),
fran⁄əls (L421p Dilsen),
fraonnels (L414p Houthalen),
frāānjels (L289a Hushoven),
frāngels (Q079p Guigoven),
fra͂ngelen (Q084p Waltwilder),
fra͂ŋəls (P195p Gutshoven),
fronjelen (Q002p Hasselt),
frānjǝl (L298a Kesseleik, ...
Q016p Lutterade,
Q099q Rothem),
Bij een versleten broek: b.v. heer heet fraanjele aon zn brook.
fraanjele (Q095p Maastricht),
e van bek
frangels (P214p Montenaken),
Franse ai
frain(g)əls (P211p Waasmont (WBD)),
g = machine
frangels (Q088p Lanaken),
klemtoon op de aa
fraanels (K358p Beringen),
Soms gebruikt men ook wel dit woord, b.v. fraanjels naeve de bôter.
fraanjels (L271p Venlo),
fringel:
frengelen (P048p Halen),
frengels (P171p Landen (WBD), ...
P211p Waasmont (WBD)),
freͅŋəls (P171p Landen (WBD)),
fruingel (P176p Sint-Truiden),
fronjel:
fräonzjel (Q193p Gronsveld),
fronseltje:
frounsekele (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
gerafeld (volt. deelw.):
geraofeld (Q098p Schimmert),
kanjel:
koanel (Q003p Genk),
karrel:
Van Dale: karrel, z. karl -> uitgehekelde hennep tot garen voor fijn touw en zeildoek; zulk garen
karrels (K360p Heusden),
karrəls (K359p Koersel),
karəln (Q001p Zonhoven),
kerrels (K358p Beringen, ...
P045p Meldert,
K315p Oostham),
kettel:
keddel (Q071p Diepenbeek),
keddələn (Q002p Hasselt),
kedələ (L360p Bree),
kettela (Q167p Koninksem),
kettele (Q078p Wellen),
kettelen (P048p Halen, ...
Q240p Lauw,
Q084p Waltwilder),
kettels (P116p Gorsem, ...
P188p Hoepertingen,
P171p Landen (WBD),
P193p Mettekoven,
P119p Sint-Lambrechts-Herk),
kettəls (P195p Gutshoven, ...
P119p Sint-Lambrechts-Herk),
keͅttelen (Q071p Diepenbeek),
keͅttels (P174p Velm),
keͅtəl (P213p Niel-bij-St.-Truiden),
keͅtəls (P120p Alken, ...
P050p Herk-de-Stad),
kéttellen (Q170p Grote-Spouwen),
kéttels (P214p Montenaken),
kêttël (Q162p Tongeren),
kętǝl (P188p Hoepertingen),
kɛttəls (Q152p Kerniel),
kɛtəls (P188p Hoepertingen),
ae lang als in Engelse has
kaettəln (Q071p Diepenbeek),
als t fel stuk is
kĕttelle (Q079p Guigoven),
eerste e is scherp
kettəls (P121p Ulbeek),
z.o. fetseme.
kettel (Q074p Kortessem),
kladder:
kladders (P056p Stokrooie),
knammel:
B.v. aan diene jas.
knammel (L271p Venlo),
krul:
krelle (Q083p Bilzen),
kwakel:
kākələ (L416p Opglabbeek),
kwakels (mv.):
Uitsl. mv.
kwaakele (L289p Weert),
lap:
[lappen?]
lep (P219p Jeuk),
lodder:
WNT: lodder (II), 3) lomp, flard, ook in toepassing op andere waardelooze voorwerpen, vod, lor, prul. In Brab.
lodders (K278p Lommel, ...
K353p Tessenderlo),
losse draad:
losse draoj (L210p Venray),
pluis:
pluus (L297p Belfeld, ...
L291p Helden/Everlo,
L434p Limbricht,
L364p Meeuwen),
pləssen (K353p Tessenderlo),
Met dalend accent.
plùìs (L428p Born),
Sub ploes. NB p. 243 pluis [pl$is].
plus (K278p Lommel),
pluisje:
pləskes (K317a Kerkhoven, ...
K353p Tessenderlo),
pluizel:
pluezels (L271p Venlo),
pluùzel (L271p Venlo),
rafel:
raefels (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo),
rafel (L289p Weert),
rafele (Q095p Maastricht),
rafelen (L316p Kaulille),
rafels (L316p Kaulille, ...
L316p Kaulille,
L318a Keent,
Q088p Lanaken,
Q208p Vijlen,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven),
raffel (Q113p Heerlen, ...
L265p Meijel,
L163p Ottersum),
raffele (Q095p Maastricht),
raffels (L211p Leunen),
rafǝl (Q113p Heerlen, ...
L163p Ottersum),
raofel (Q027p Doenrade, ...
Q039p Hoensbroek,
Q095p Maastricht,
L433p Nieuwstadt,
Q020p Sittard),
raofels (L269p Blerick, ...
L271p Venlo),
raoffəl (L416p Opglabbeek),
raofəl (K353p Tessenderlo),
reefels (P181p Muizen, ...
P176p Sint-Truiden),
reejfel (P219p Jeuk),
reeëfel (Q001p Zonhoven),
reffels (L165p Heijen),
reifel (L282p Achel, ...
L317p Bocholt,
L265p Meijel,
L312p Neerpelt,
L299p Reuver,
L271p Venlo),
reifels (L295p Baarlo, ...
L297p Belfeld,
L297p Belfeld,
L292p Heythuysen,
L298p Kessel,
L267p Maasbree,
L288a Ospel,
L293p Roggel,
L271p Venlo),
reiffels (L268p Velden),
reufel (Q078p Wellen),
rēͅifəl (L286p Hamont),
reͅifəls (L269a Hout-Blerick),
riefels (Q002p Hasselt, ...
L266p Sevenum),
rieffels (L265c Beringe),
rieéfels (K360p Heusden),
rieëfəls (Q002p Hasselt),
riffel (L164p Gennep, ...
Q121p Kerkrade),
riffele (Q121p Kerkrade, ...
Q204a Mechelen),
riffels (L192p Bergen),
rijfel (L289p Weert),
rijfels (L294p Neer),
rijffels (L286p Hamont, ...
L286p Hamont),
rijfəl (L312p Neerpelt),
roeofels (Q083p Bilzen),
rofels (L314p Overpelt),
rōfels (P176p Sint-Truiden),
rōͅfələ (Q088p Lanaken),
ruffel (Q011p Boorsem, ...
Q071p Diepenbeek,
Q086p Eigenbilzen,
Q021p Geleen,
Q193p Gronsveld,
L328p Heel,
Q174p Herderen,
L426z Holtum,
Q006p Leut,
Q016p Lutterade,
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
L329p Roermond,
L373p Roosteren,
Q013p Uikhoven,
Q014p Urmond),
ruffele (Q021p Geleen, ...
L429p Guttecoven,
Q099p Meerssen,
L382p Montfort,
Q032a Puth,
Q097p Ulestraten),
ruffels (L330p Herten (bij Roermond), ...
Q010p Opgrimbie),
ruffĕle (Q031p Spaubeek),
ruffəls (L374p Thorn),
ruufel (Q101p Valkenburg),
ry(3)̄fels (L314p Overpelt),
räfəl (K278p Lommel),
rèffel (L312p Neerpelt),
rèifels (L286p Hamont),
rèèfəl (P047p Loksbergen),
réffel (L164p Gennep),
réjfel (L265p Meijel),
röffels (Q037p Vaesrade),
røfǝl (Q011p Boorsem, ...
Q071p Diepenbeek,
Q086p Eigenbilzen,
Q007p Eisden,
Q174p Herderen,
P188p Hoepertingen,
Q016p Lutterade,
Q009p Maasmechelen,
Q099q Rothem,
Q078p Wellen),
røfələ (L369p Kinrooi),
røͅjfələn (L372p Maaseik),
rüffelen (Q203p Gulpen),
rǭfǝl (Q027p Doenrade, ...
L425p Grevenbicht / Papenhoven,
Q095p Maastricht,
L433p Nieuwstadt,
K353p Tessenderlo),
rəfəl (P188p Hoepertingen),
- "riffelen".
rifələ (Q207p Epen),
[sic]
riffelt (L192a Siebengewald),
als in jaime
raiffels (P212p Walshoutem (WBD)),
B.v. aan de jas.
reifel (L270p Tegelen),
Bij gebreid goed.
raffele (Q196p Mheer),
e van de
refels (L355p Peer),
Ev.: ruffel.
ruffele (L326p Grathem),
Het versleten kleed of stof is aan het oetriefele of aan vèème.
riefels (L291p Helden/Everlo),
i.e. losse naad.
ruffel (L318p Stramproy),
i.e. rafeldraden.
rŭffəl (L381b Pey),
i.e. smalle strook papier / land.
reifel (L318p Stramproy),
Meest als ww. gebruikt: uutgerieffeld.
rieffels (L247p Broekhuizen),
Men gebruikt het Ned. woord.
rafels (L217p Meerlo),
Men zegt hier dat is uitgeriffeld.
roaffels (L290p Panningen),
ook wel a-klank die tegen de ee aanleunt
reffels (P184p Groot-Gelmen),
syn. keddel.
röffel (Q071p Diepenbeek),
Vgl. enne gereifelde jas.
reifels (L271p Venlo),
Vgl. t rafelt uut.
rafels (L191p Afferden),
Vgl. ww. det roafeljt.
raofels (L377p Maasbracht),
Ww. rafelen = riffelen.
riffele (Q118p Schaesberg),
Ww. ruffelen.
ruffels (Q102p Amby),
Ww.: riefelen.
rafels (L267p Maasbree),
rafeldraad:
rèèfeldroad (L414p Houthalen),
rafeling:
raofeling (K314p Kwaadmechelen),
rafelstof:
ruffelstôf (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
rafeltje:
b.v. riëfelkes an ur (h)imme.
riëfelke (dim.) (Q002p Hasselt),
refel:
refel (Q101p Valkenburg),
rējfǝl (P219p Jeuk),
ręjfǝl (L282p Achel, ...
L317p Bocholt,
L265p Meijel,
L299p Reuver,
L271p Venlo),
rɛfǝl (L312p Neerpelt),
rɛ̄fǝl (P047p Loksbergen),
rettel:
n rêddel èn z`n hoës (Q083p Bilzen),
rɛdǝl (Q083p Bilzen),
rɛtǝl (Q162p Tongeren),
[Vgl. WLD II.7, blz. 95: rettel]
rettël (Q162p Tongeren),
Later ondervraagd over het verschil tussen rêttel/rêddel, zijn Maria en Antenie het erover eens dat rêddele rollen betekent (e bolleke gaon wao voertrêddelt), en dat ne stiek èn n (h)oës eigenlijk een rêttel is. [gewoon een vergissing? Of heeft de causatieve betekenis van (aut)rêddele geleid tot de verspreking?]
rêddel (Q083p Bilzen),
rettem:
rettem (Q071p Diepenbeek),
rijfeldraad:
rīfǝldrǭt (L414p Houthalen),
sliert:
slīrtə (Q088p Lanaken),
slijtsel:
slietsel (L358p Reppel),
sommel:
tsiemmel (Q121p Kerkrade),
tsoemmel (Q121p Kerkrade),
In potlood is de variant tsoemele [vgl. Q 202: Eys] nog vaag leesbaar. vgl. Kerkrade Wb. (p. 278): tsoemmel, 1. rafel.
soemele (Q118p Schaesberg),
vgl. Kerkrade Wb. (p. 278): tsoemmel, 1. rafel.
tsoemələ (Q202p Eys),
swingel:
swingels (K360p Heusden),
trakeldraad:
Van Dale: trakelen, 1. moeizaam, traag voortgaan.
troakel draod (L318b Tungelroy),
uitgerafeld (volt. deelw.):
aatgerefeld (P176p Sint-Truiden),
het oetgeruffeld (Q007p Eisden),
oetgeruffeld (L352p Hechtel),
Men gebruikt nooit het zelfstandig naamwoord; men zegt t is oetgeruffelt.
/ (L380p Genooi/Ohé, ...
L379p Laak),
uitrettel:
#NAME?
outrɛddəl (Q003p Genk),
vadem:
vaam (L318b Tungelroy),
veeme (Q021p Geleen),
vēm (Q112p Voerendaal),
vè-m (Q096a Borgharen),
vèèm (Q111p Klimmen),
[e] van mére.
vĕĕm (L376p Linne),
De [ee] uitgesproken als de franse <ê> in même.
veem (Q192p Margraten),
Een draad.
vaam (Q204a Mechelen),
Ev. vaam.
veam (Q121p Kerkrade),
Het loslaten heet ruffele.
vaam (L377p Maasbracht),
i.e. rafeldraden.
vaim (L381b Pey),
Kort uitgesproken.
veim (Q195p Sint-Geertruid),
Mv.; ev.: vaam.
vēəm (Q202p Eys),
vazel:
WNT: vazzel (I), 1) (gew.) vezel, rafel, draadje. Van Dale: 1. vazel, fazel, (gew.) 1. vezel; rafel.
vazzele (Q197p Noorbeek),
veensel:
vèènsel (Q101p Valkenburg),
versleten bellen (mv.):
verslieten bellen (L317p Bocholt),
vets:
vets (Q193p Gronsveld, ...
L330p Herten (bij Roermond),
Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
vetse (Q208p Vijlen),
vētse (Q095p Maastricht),
vètse (Q111p Klimmen),
vɛts (Q009p Maasmechelen, ...
Q095p Maastricht,
Q162p Tongeren),
#NAME?
vets (Q095p Maastricht),
1. Vgl. uitdr.: dat is geine vets wèrt = dat is niets waard. 2. Het ww. vetse betekent a. vetse loslaten (v.e. weefsel) en b. hard lopen (vooral v. kleine kinderen)
vets (Q103p Berg-en-Terblijt),
B.v. Mijne jas is in vedsen vaneen. Nhd. Fetzen. J.Dupont. In Leuvense Bijdragen XII (1920), p. 158.
veͅts (L424p Meeswijk),
Bij stoffen die afslijten.
vètse (Q196p Mheer),
Hgd. Fetzen.
vets (Q101p Valkenburg),
Ouder.
vets (Q162p Tongeren),
vetsel:
fetsel (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
vedzelen (L368p Neeroeteren),
vetsələ (Q088p Lanaken),
vetzel (Q020p Sittard),
vetzelen (L422p Lanklaar),
veͅdzəl (L424p Meeswijk),
vètsel (Q015p Stein),
Bij stoffen die afslijten.
vètsele (Q196p Mheer),
onduidelijk
vedzelen (L423p Stokkem),
vetsem:
eerste teken zou ook n kunnen zijn
vetsemen (Q071p Diepenbeek),
vezel:
fezele (Q002p Hasselt),
viezzel (Q121p Kerkrade),
vizels (Q203p Gulpen),
Zie ook vetzel.
veezel (Q020p Sittard),
vodden (mv.):
vodden (P050p Herk-de-Stad, ...
L355p Peer),
zemel:
siemele (Q037p Vaesrade),
Of zìmmele (niet goed leesbaar).
zèmmele (Q111p Klimmen)
|
*faggel: rafel || 2. rafel || [vets*]: een klein stukje, draadje, rafel || aan de rand uiteenvallen in afzonderlijke draden, het loslaten van draden, gezegd van weefsel [rafelen, raffelen, reffelen, riefelen] [N 86 (1981)] || afhangende uitgerafelde draden en stroken || b) rafel || bengelende kwast || draad, rafel || draadje dat loslaat || flard, loshangend lapje stof aan kledingstuk || flard, rafel || Hoe noemt men de losse draden, die uit een weefsel loslaten? (Nederl. rafels) [DC 31 (1959)] || Hoe noemt U een rafel? [N 62 (1973)] || loshangende draad aan kleed etc. || losse draad van stof || rafel || rafel - stukken || rafel, draad, haar || rafel, flarde, kleinigheid || rafel, gezegd van een stuk stof || rafel, loshangende keddele van kleren || rafel, vezel || Rafelen. Aan de rand uiteenvallen in afzonderlijke draden, het loslaten van draden, gezegd van weefsel [rafelen, reffelen, rieffelen, rufelen] [N 114 (2002)] || Rafelige plek in een weefsel. [N 62, 45b; MW] || Rafels. Hoe noemt men de rafels die afhangen aan zeer versleten kleren ? [ZND 41 (1943)] || rafeltje, vezeltje || snipper, rafel || stukje vezel of gerafeld weefsel (pluis) van defecte stof || veds: flard || vezel || vezel, rafel
II-7, III-1-3
|