| 26421 |
kroonrad, kroonwiel |
kroonrad:
krūǝ.nrā.t (L372a Aldeneik)
|
Groot horizontaal rad dat in watermolens met meer dan één maalgang op de koning is bevestigd. Het kroonrad doet twee tot vier rondsels draaien die dan elk een steenkoppel kunnen aandrijven. [Vds 80; Jan 105; Coe 91; Grof 101]
II-3
|
| 26454 |
kropgat |
kropgat:
krǫp˲gā.t (L372a Aldeneik)
|
Het gat dat zich midden in de loper bevindt en waarin het te malen graan loopt. Kweern in het woordtype kweernoog (l 331) verwijst naar de in die plaats gebruikelijke term voor de handmolen. Zie het lemma ɛhandmolenɛ.' [N O, 18o; A 42A, 35; N D, 8; Sche 53; Vds 129; Jan 128; Coe 93; Grof 119; N O, 18h]
II-3
|
| 24380 |
kruisspin |
kruisspin:
kruijsspèn (L372a Aldeneik)
|
kruisspin, spin met wit kruis op de rug die radvormig web maakt [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 26443 |
kunststeen |
kunststeen:
kø̜.nsstęj.n (L372a Aldeneik)
|
Nagemaakte, gegoten molensteen. De kunststeen is harder dan de natuursteen en vergt niet zoveel onderhoud. Als grondstof voor de kunststeen kunnen diverse steensoorten als carborundum, kwarts en amaril gebruikt worden. Het materiaal wordt gebroken, gesorteerd op fijnheid en met een speciale cement of kit in de gewenste vorm gegoten of geperst. Evenals de Franse steen bestaat de kunststeen uit twee lagen, een ballastlaag en een maallaag van ongeveer 15 cm waarin al kerven gegoten zijn met daartussen een zachtere vulling in een andere kleur. [N O, 17g; N O, 17f; Vds 185; Jan 175; Coe 118; Grof 140]
II-3
|
| 33702 |
lage, natte plekken in moeras |
zomp:
zomp (L372a Aldeneik)
|
De lager gelegen delen in een moeras waarin steeds water staat. [N 27, 21b]
I-8
|
| 33680 |
lage, natte zandgrond |
zure grond:
zōrǝ gront (L372a Aldeneik)
|
[N 27, 35; R 3, 5]
I-8
|
| 26415 |
lager |
ijzeren pot:
īzǝrǝ pǫt (L372a Aldeneik),
koperen lager:
kū.ǝpǝrǝ lāgǝr (L372a Aldeneik),
lager:
lāgǝr (L372a Aldeneik),
vast lager:
vast lāgǝr (L372a Aldeneik)
|
Bij watermolens voorzien van een metalen molenas de pan of het lager waarin het uiteinde van de molenas draait. Zie ook het lemma ɛkussenɛ.' [Jan 82; Coe 73]
II-3
|
| 34412 |
lammeren |
lammen:
lamǝ (L372a Aldeneik)
|
Jongen ter wereld brengen, gezegd van het vrouwelijk schaap. [N 19, 67; JG 1a, 1b; L 29, 32; L 1a-m; N C, add.; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 18599 |
lange onderbroek? |
lange boks:
lang bóks (L372a Aldeneik)
|
onderbroek, lange ~ [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 26597 |
leeglopen |
leeglopen:
lę̄.xlǫw.pǝ (L372a Aldeneik)
|
Het over elkaar gaan van de molenstenen zonder graan. De stenen kunnen dan sneller gaan draaien waardoor het gevaar ontstaat dat de molen heet loopt. [N O, 34o; Vds 116; Jan 260; Coe 142; Grof 167; N O, 36e]
II-3
|