| 33336 |
werken op de boerderij |
binnenwerk doen:
bęnǝwęrǝk dun (K278p Lommel)
|
Ook te verstaan als het doen van huishoudelijk werk in het boerenbedrijf. De belangrijkste termen in taalgeografische zin zijn ongetwijfeld schommelen en keuteren; deze zijn dan ook in kaart gebracht; vergelijk nog de behandeling van schommelen in Goossens 1963b. De op Nederlandse bodem ontstane afleiding labeuren van het Franse leenwoord labeur is in de semasiologische kaart 5 ondergebracht. Verreweg het grootste deel van de andere opgaven zijn expressief geladen uitdrukkingen met velerlei connotaties voor "hard werken, zich afsloven" in het algemeen. [JG 1b; L 8, 149, S 47; monogr. add. uit N 5A, 95a; L 37, 11c]
I-6
|
| 29932 |
werkjasje |
floeren gilet-tje:
flūǝrǝ žǝlēʔǝn (K278p Lommel
[(meestal in fluweel)]
),
kiel:
kējǝl (K278p Lommel),
werkjasje:
wē̜rǝkjɛskǝ (K278p Lommel)
|
De kiel die men in L 321 kende, reikte tot even over de heupen, was hoog gesloten en had een klein, staand boordje en twee opgestikte zakken. Het jasje was vervaardigd van lichtbruine 'pilo' ('pi`lo'), een stof die volgens de zegsman gauw vaal werd. [N 30, 5b; monogr.]
II-9
|
| 18574 |
werkkleren |
`s werkendaagse kleren:
swärə?ədāxsə kleiər (K278p Lommel),
kwade kleren:
kouəi kleiər (K278p Lommel),
slechte klederen:
slechte kleder (K278p Lommel),
werkkleren:
werkkleren (K278p Lommel)
|
De kleren die men draagt als men vuil of klusjes doet. [DC 62 (1987)] || Werkkleren. De kleren die men draagt als men klusjes doet. [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 27685 |
werkplaats |
werkplaats:
werkplaats (K278p Lommel)
|
Het lokaal of de plaats waar de schoenen gemaakt worden. [N 60, 219a]
II-10
|
| 18305 |
werkschoen |
werkschoen:
mv.
werkschoeŋ (K278p Lommel)
|
ploegschoenen [bow-, werkschoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 30880 |
werkstoel |
schoenmakersstoeltje:
schoenmakersstoeltje (K278p Lommel),
schoenpikkel:
schoenpikkel (K278p Lommel),
werkstoel:
werkstoel (K278p Lommel)
|
De stoel zonder rugleuning, meestal met drie poten, of het krukje waarop de schoenmaker aan de werktafel zit te werken. [N 60, 193d; N 60, 193a; N 60, 193e]
II-10
|
| 25519 |
werktuig waarmee de oven wordt leeggehaald |
trekhaak:
trɛkhaok (K278p Lommel)
|
Gereedschap om de oven leeg te halen of om het overblijvende vuur in de hoeken te vegen. Dit lemma vertoont inhoudelijk veel over-eenkomst met het lemma ''rakelijzer''. Het is ook mogelijk dat dezelfde handeling geschiedt door een ovendweil of ovenbezem. Zie het lemma ''ovendweil of ovenbezem''. Verschillend soort gereedschap wordt gebruikt voor het leeghalen van de oven. Het kan een haaks omgebogen ijzer zijn met houten heft of een ijzer met vooraan een krul en met een houten handvat of een ijzeren of een houten vierhoekig blad met haaks daar bovenop een steel met handvat. Het kan ook simpelweg een bonestaak zijn die nat wordt gehouden. Een houten werktuig krijgt nogal eens de voorkeur boven een ijzeren, omdat volgens de boeren (Weyns 33) de ijzeren rakelstokken de oventegels te zeer doen slijten. Getuige de woordtypen "zwouw" en "zwoelde" wordt soms de ovenpaal gebruikt. Men moet er rekening mee houden dat een aantal woordtypen boerentermen zijn. Zie afb. 12. [N 29, 11c; OB 2, 2b; OB 2, 2a; N 29, 5b; OB 2, 2f; monogr.]
II-1
|
| 25135 |
wervelwind |
draaiwind:
drēͅiwent (K278p Lommel),
a is lang, lachend mondje op e
dräjweͅnt (K278p Lommel),
houw:
(sterke wervelwind)
hàu (K278p Lommel),
houwmouw:
hāwmāw (K278p Lommel),
windhoos:
weͅnthōuəs (K278p Lommel),
zuiger:
(sterke wervelwind)
zøͅygər (K278p Lommel)
|
wervelwind [hauwmauw, remouw, hauw, ow, mouwmeuke, windroes] [N 22 (1963)] || Wervelwind. Hoe noemt men een ronddraaiende wind, die stof en zand van de grond doet opwervelen of water als een zuil omhoogzuigt ? (Nederl. wervelwind, in heviger vorm wel cycloon. N.B. Het Zeeuws-vlaamse nikkelstaart, het Drentse nokstaart, enz. doen ve [ZND 49 (1958)]
III-4-4
|
| 24399 |
wesp |
wesp:
wesp (K278p Lommel),
wĕisp (K278p Lommel),
weͅsp (K278p Lommel)
|
wesp [Willems (1885)], [ZND 27 (1938)]
III-4-2
|
| 19133 |
weten |
weteen:
weetən (K278p Lommel)
|
weten
III-1-4
|