| 19511 |
hengsel |
hengel:
heͅŋəl (P196p Veulen)
|
hengsel van een emmer [ZND B1 (1940sq)]
III-2-1
|
| 33748 |
hengst |
hengst:
hęŋs (P196p Veulen)
|
Ongesneden mannelijk paard. [JG 1a, 1b; A 4, 2b; L 20, 2b; L 39, 42; L A1, 166; S 27; Wi 8; monogr.]
I-9
|
| 27358 |
hennep |
kemp:
kɛmp (P196p Veulen),
kennep:
kɛmp (P196p Veulen),
kɛnǝp (P196p Veulen)
|
Cannabis sativa L. De tot een paar meter hoog opgroeiende eenjarige plant met getande zesvingerige bladeren. Van de vezels vervaardigt men touw en grof linnen voor zeilwerk. Het zaad is oliehoudend en wordt ook wel als vogelvoer gebruikt. Hennep is een tweehuizige plant, zodat men kan spreken van mannelijke en de vrouwelijke planten. De mannelijke (Cannabis sativa mas L.) groeit aanvankelijk harder, maar sterft ook eerder af. Hij is tengerder dan de vrouwelijke en levert alleen vezels. De vrouwelijke (Cannabis sativa foemina L.) is veel forser, draagt het zaad en levert de beste vezels. Door het forse uiterlijk van de vrouwelijke plant wordt deze vaak aangezien voor de mannelijke. In dit lemma worden onder A. eerst de algemene benamingen gegeven. Voor zover bekend volgen onder B. de benamingen voor de vrouwelijke en onder C. die voor de mannelijke hennep. Zie Brok 1973 en 1984. [A 49, 14a en 14b; L A1, 91; L 1, a-m; L 1u, 87; L 15, 6; Wi 52; S 13; monogr.; add. uit JG 1d] || De onbewerkte hennep die door enkele bewerkingen geschikt wordt gemaakt voor het spinnen. De gewone hennep kan wegens de buitengewone sterkte, de betrekkelijk grote lengte en buigbaarheid der vezels als de meest geschikte stof worden beschouwd voor het vervaardigen van touwwerk (Grothe, pag. 234). Al naar gelang het land van herkomst spreekt men van inlandse, Belgische, Italiaanse, Russische, Hongaarse hennep en van Manillahennep, Javahennep enz. Iedere soort kan variëren in kwaliteit en kleur. Het woordtype kennepin duidt op de vrouwelijke hennepplant. [N 48, 12a; Wi 52; S 13]
I-5, II-7
|
| 34145 |
herkauwen |
irken:
ęrǝkǝ (P196p Veulen)
|
Het eerst niet of nauwelijks gekauwde, in de voormaag gedeeltelijk verteerde voedsel opnieuw verwerken. Zie afbeelding 7. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 4, 13; L 14, 26; L 14, 88; L 20, 13; S 13; monogr.]
I-11
|
| 17776 |
hiel |
vers:
vaəs (P196p Veulen)
|
een hiel (van de voet) [ZND B1 (1940sq)]
III-1-1
|
| 18012 |
hijgen |
gijgen:
gjegə (P196p Veulen)
|
(naar adem) hijgen [ZND B1 (1940sq)]
III-1-2
|
| 33839 |
hinniken |
briezen, briesen:
brisǝ (P196p Veulen)
|
Het hoge keelgeluid dat een paard maakt. De klanknabootsende werkwoorden hummeren, himmeren en hommeren vertonen dezelfde klankwisseling als ruchelen, richelen en rochelen. [JG 1b, 2c; L B2, 291; L 22, 21; N 8, 47 en 65; S 5; Wi 57]
I-9
|
| 18191 |
hoed (alg.) |
hoed:
hu.wət (P196p Veulen)
|
hoed [ZND A2 (1940sq)]
III-1-3
|
| 22358 |
hoepel |
trul:
trŭl (P196p Veulen)
|
Een hoepel (speeltuig. Fr. cerceau). [ZND B1 (1940sq)]
III-3-2
|
| 18018 |
hoesten |
hoesten:
hūstə (P196p Veulen)
|
hoesten [ZND A2 (1940sq)]
III-1-2
|