| 21760 |
kar |
kar:
kar (Q106p Bemelen)
|
Algemene benaming voor een voertuig met twee wielen (in Haspengouw mogelijk ook drie wielen, maar die zijn zeldzaam) met een lamoen waarin een paard gespannen wordt. Meestal wordt het gebruikt om lasten van enige omvang te vervoeren. Vroeger had de kar over het algemeen houten wielen, maar in de jaren na de tweede wereldoorlog werden die geleidelijk aan vervangen door wielen met luchtbanden. [N 17, add; A 2, 55; Wi 14; Gi, 15; S 17; L 1a-m; L 27, 28; R 12, 23; RND, 74; JG 1b; N 17, 4; monogr.]
I-13
|
| 34250 |
karnvat |
stootkroeg:
stǫu̯tkrux (Q106p Bemelen)
|
Botervat waarbij de karnstaf (zie het lemma ''karnstaf'' (12.3) in deze aflevering) met de daaraan bevestigde schijf in een op- en neergaande beweging wordt gebracht. Dit vat, waarin de melk tot boter gekarnd wordt, kan van verschillende materialen gemaakt worden. Vaak was het van hout (kersenhout kērs in L 329) of steen en soms van metaal, bijvoorbeeld van een omgebouwde melkbus (melkbus męlǝkbøs in L 322a, melktuit męlǝktø̜i̯t in L 163, 164 en 165, tuit tø̜i̯t in L 373). Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering.' [A 7, 19, 19a en 23; A 16, 8a; L 1a-m; L 22, 8 add.; L 27, 67 en 68; JG 1a, 1b, 1c, 2c; S 17; Ge 22, 11, 15 en 16; monogr.; add. uit N 5A (I]
I-11
|
| 33694 |
karrenspoor |
kargelei:
kargǝlęi̯ (Q106p Bemelen),
karspoor:
karspø̜̄r (Q106p Bemelen)
|
Een niet-verharde weg met geulen die zijn ontstaan door het uitschuren van karwielen. [A 21, 2a; A 21, 2b; N 18, 40; monogr.]
I-8
|
| 17628 |
keel, strot |
strot:
štrò:t (Q106p Bemelen)
|
keel (uitwendig) (strot) [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 32739 |
keerstrook, wendakker |
voordel:
vø̄ldǝr (Q106p Bemelen)
|
Een keerstrook of wendakker is de strook grond aan het uiteinde van een akker waar de ploeg gekeerd wordt. Deze strook ligt dwars op de voren van het groot geploegd middendeel. Als men aan het voor- en achtereinde van de akker niet op een belendend perceel of op een (veld)weg kan keren, heeft men twee keerstroken nodig. De keerstrook werd oorspronkelijk onbebouwd gelaten, later werd ook zij geploegd. Een aantal benamingen kunnen ook gebruikt worden voor een strook grond in het algemeen; soms wordt er op gewezen dat men via de keerstrook toegang tot het perceel heeft. De strook is breder dan normaal als zij in de lengterichting aan een afrastering of haag grenst. [N 11, 50a; N 11A, 125b; JG 1a + 1b + 1c; JG 2b + 2c; A 18, 2; A 33, 3 + 4 + 5; L B2, 246; L 34, 47; monogr.]
I-1
|
| 18208 |
kiel |
kiel:
kiel (Q106p Bemelen)
|
kiel, blauwlinnen of katoenen jasje van werklieden en boeren [keel, toekiel, kletsjet, plankerten] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 17764 |
kies |
baktand:
baktand (Q106p Bemelen)
|
kies [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 17600 |
kin |
kin:
kìn (Q106p Bemelen)
|
kin [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 20308 |
kind (algemene benaming) |
kind:
kind (Q106p Bemelen)
|
kind [DC 03 (1934)]
III-2-2
|
| 18674 |
kinderkleren |
kinderkleren:
keenderkléjer (Q106p Bemelen)
|
kinderkleren, kinderkleertjes [N 23 (1964)]
III-1-3
|