| 32703 |
wintervoor |
holvoor:
hōǝ.lvǫu̯rǝ (P118p Kozen)
|
Met de wintervoor bedoelt men de voren die in het najaar zodanig geploegd worden, dat de akker in de winter goed kan uitvriezen. Dat kunnen brede en ondiepe voren zijn, die de voorlopig onder te ploegen mest bedekken, maar ook de walletjes die ontstaan wanneer men telkens twee voren tegen elkaar ploegt. Met de in dit lemma vermelde termen wordt niet alleen het voortype bedoeld maar ook - wat vooral voor de meervoudsvormen geldt - het geheel van voren die men met het oog op de winter geploegd heeft, de op wintervoren geploegde akker zelf. Voor het (...)-gedeelte van de varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 59a; N 11A, 113d + 137 m; monogr.]
I-1
|
| 33238 |
winterwortelen |
poten:
pǫűtǝ (P118p Kozen)
|
Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.]
I-5
|
| 22374 |
wippen |
wippen:
(w)eepe (P118p Kozen)
|
wippen [GTRP (1980-1995)]
III-3-2
|
| 32899 |
wis gras om te zavelen |
wisje:
wisje (P118p Kozen)
|
Enkele zegslieden gaven aan op welke manier het slijpzand op de strekel werd aangebracht, en wel meestal met een wis gras die in het zandblok werd bewaard; soms ook met een lap. [JG 1b add.]
I-3
|
| 33779 |
wisselen van de tanden |
wisselen:
wesǝlǝ (P118p Kozen)
|
Het breken of wisselen van de veulentanden gebeurt op twee en een half- à drie en een halfjarige leeftijd; het veulen verliest de melktanden en krijgt paardetanden, eerst de twee voorste tanden of binnentanden. Als het omstreeks vier jaar is, breken de twee middentanden en op vier en een half- à vijfjarige leeftijd de twee hoektanden. [JG 1a, 1b; N 8, 19]
I-9
|
| 33772 |
wit stervormig vlekje op het voorhoofd |
ster:
stē̜ǝr (P118p Kozen)
|
Witte plek op het voorhoofd van donkerharige paarden, niet groot maar van verschillende vorm als rond, ovaal e.d. Een ster is iets groter dan een kol. Zie afbeelding 3. [JG 1a, 1b; N 8, 27a; S 27]
I-9
|
| 34538 |
wit van het ei |
wit:
wet (P118p Kozen)
|
[JG 1b, 1c; monogr.]
I-12
|
| 20654 |
witte kool |
kabuiskool:
kabuiskeul (P118p Kozen),
kəbōͅə.skøͅyl (P118p Kozen),
witte kool:
wetə køͅyl (P118p Kozen),
witte keul (P118p Kozen)
|
[Goossens 1b (1960)] [Lk 05 (1953)]
I-7
|
| 24280 |
witte kwikstaart |
kezenmees-langstaartje:
of is dit de staartmees?; het ook opgegeven goudvink moet wel een vergissing zijn
kiszemislaankstertje (P118p Kozen)
|
kwikstaart, wit (Motacilla alba alba L.) [Lk 04 (1953)]
III-4-1
|
| 18132 |
wonde |
wonde:
dij won zal zwijərə (P118p Kozen)
|
Die wonde zal etteren [ZND 23 (1937)]
III-1-2
|