| 33114 |
vlegelknuppel, slaghout |
kop:
kǫp (L324p Baexem),
vlegel:
[vlegel] (L324p Baexem)
|
Het slaghout van de dorsvlegel is 50 à 60 cm lang en wat dikker dan het hout van de steel. Het is niet van het allerhardste hout gesneden, omdat het dan zou barsten bij het slaan op de grond; doorgaans is het van berkehout. Oorspronkelijk werd als benaming van dit "werkende deel" van het gereedschap de naam het geheel genomen, hier dus vlegel; we zagen dat ook bij de ''zeis'' (3.2.1) in aflevering I.3 en de ''zicht'' (4.3.1) in deze aflevering. Het regelmatig voorvoegsel ''vlegel(s)'' in ''vlegel(s)kop'' is niet in dit lemma opgenomen. Voor de fonetische documentatie van het woord(deel) [vlegel] en [vleger] zie het lemma ''dorsvlegel'' (6.1.8). Zie afbeelding 10, b. [N 14, 3c; JG 1a, 1b; L39, 13a; monogr.; add. uit N 14, 3e en 4]
I-4
|
| 33113 |
vlegelstok |
geerd:
gɛ̄rt (L324p Baexem),
steel:
štēl (L324p Baexem)
|
De steel van de vlegel die de dorser in de hand houdt. De lengte van de steel "behoort van de kin van dorser tot de grond te reiken" (Goossens, Lic. Verh.), of, naar de zegsman van L 325: "is tweeēneenhalf maal de kop in lengte". Het regelmatig voorvoegsel vlegel(s)- is niet in dit lemma opgenomen. Zie afbeelding 10, a. [Goossens, Lic. Verh.]
I-4
|
| 34380 |
vleiwoord tot de zogende zeug |
kuus, kuus, kuus:
kūs, kūs, kūs (L324p Baexem)
|
Een vleiwoord roepen tot de zogende zeug om deze gerust te stellen. In plaats van roepen kan men strelen, met de emmer rammelen, de zeug krabben, klakkende of smakkende geluiden maken met de tong. [N 19, 11c]
I-12
|
| 33775 |
vlekje op de neus |
snep:
šnęp (L324p Baexem)
|
Witte aftekening tussen neusvleugels en bovenlip. [N 8, 27c]
I-9
|
| 34348 |
vlekziekte |
brand:
branjtj (L324p Baexem),
brant (L324p Baexem),
vlekziekte:
vlɛkzēkdjǝ (L324p Baexem)
|
Vlekziekte wordt veroorzaakt door een bacterie. De ziekte gaat gepaard met hoge koorts; op de huid tekenen zich rode en soms donkerblauwe vierkante of ruitvormige vlekken af (WBD I.6, blz. 854). [N 19, 27a; N 19, 27b; N 52, 19; N 76, 57; A 48a, 32; monogr.]
I-12
|
| 33141 |
vleugels in de wanmolen |
vleugels:
vlø̜̄gǝls (L324p Baexem)
|
De schuingeplaatste plankjes die op een as zijn gemonteerd die wordt aangedreven, waardoor er een windstroom ontstaat, in de wanmolen. [N 14, 45b; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-4
|
| 33986 |
vliegennet |
vliegengaren:
[vliegengaren] (L324p Baexem),
vlēgǝgārǝ (L324p Baexem)
|
Fijnmazig net dat over een ingespannen paard wordt gehangen om het tegen vliegen te beschermen. [JG 1a, 1b, 2a, 2b; N 13, 82a] || geziefernet
I-10
|
| 24392 |
vlinder |
snuffelter:
snøfəltɛ.r (L324p Baexem),
snuffeltes:
snuffeltes (L324p Baexem),
snøfəltɛ.s (L324p Baexem),
vlinder:
vlendər (L324p Baexem)
|
vlinder [Roukens 03 (1937)] || vlinder, pepel [RND]
III-4-2
|
| 33668 |
vloeiweide |
wetering:
wē̜tǝreŋ (L324p Baexem)
|
Weiland, laag gelegen en zodanig aangelegd dat van tijd tot tijd kunstmatige bevloeiing kan plaatsvinden. [N 14, 58]
I-8
|
| 19277 |
vlug |
vlot:
flot (L324p Baexem)
|
vlug: (moet je nu al weg?) Ja, ik zal moeten voortmaken om op tijd thuis te zijn; zo - loop ik niet meer [DC 39 (1965)]
III-1-4
|