| 18077 |
een verkoudheid hebben |
ik heb een verkoudheid opgelopen of ik heb een kou te pakken. worden er ook uitdrukkingen gebruikt waarin verkouden of verkoudheid ontbreekt, als b.v. ik heb he:
ich hub ne ka (Q171p Vlijtingen)
|
Verkoudheid. Op welke wijze wordt dit gewoonlijk uitgedrukt? B.v. Ik ben verkouden [Lk 05 (1955)]
III-1-2
|
| 32707 |
een weide scheuren |
belken:
bø̜lkǝ (Q171p Vlijtingen),
breken:
brę̄.kǝ (Q171p Vlijtingen),
scheuren:
šērǝ (Q171p Vlijtingen)
|
Een weide scheuren is het omploegen van weiland, vooral om het daarna als akkerland te gebruiken. Voor (delen van) varianten die hieronder in de [... [JG 1a + 1b + 1c + 1d; N 11, 42a + b + c; N 11A, 114 + 115a + b; monogr.]
I-1
|
| 28606 |
een zwerm opvangen |
afdoen:
ǭf˱duǝ (Q171p Vlijtingen)
|
Het opvangen van een zwerm in een schepkorf. Wanneer een zwerm zich vastgezet heeft aan een tak of iets dergelijks, dan brengt de imker een kleine schepkorf onder de tros. Met een flinke ruk aan de tak valt de zwerm in de korf. Wanneer de bijen in de korf zitten, wordt deze langzaam omgedraaid, omdat de bijen zich aan de strowand of aan elkaar moeten kunnen vastklemmen. Soms moet men een tweede of derde ruk aan de tak geven. Hoe langer een zwerm hangt, hoe vaster hij zit. Een imker moet dus met scheppen niet al te lang wachten. De objecten zwerm, bij e.a. zijn in dit lemma niet gedocumenteerd. [N 63, 84a; JG 1a+1b; JG 2b-5, 4; Ge 37, 105; monogr.]
II-6
|
| 34542 |
eend |
eend:
ē̜nt (Q171p Vlijtingen)
|
[JG 1a, 1b, 1c, 2c; S 18; S 49; L 1a-m; NE II, 55; Vld.; L A1, 48; monogr.]
I-12
|
| 32631 |
eenscharige ploeg, rondgaande ploeg, voetploeg, radploeg, karploeg |
stelteploeg:
stɛ.ltǝ[ploeg] (Q171p Vlijtingen)
|
In dit lemma zijn de benamingen bijeengebracht voor a) de oude, houten, later ook ijzeren voetploeg, die in plaats van een schaats soms een wieltje had; b) de oude houten, later ook wel ijzeren karploeg waarmee men ofwel naar één kant, dus "rond" moest ploegen ofwel heen en weer kon ploegen, omdat kouter en riester op een naar rechts resp. naar links om te ploegen voor konden worden ingesteld. De oude ploeg kon, zoals de voetploeg in K 315, 353, 359 en Q 27 en de houten karploeg in L 115, ook gewoon "de ploeg" genoemd worden, omdat hij ter plaatse destijds het enige of meest gebruikte type was. Voor zijn opvolger, en met name de wentelploeg, kwam dan meestal een bijzondere term in gebruik. [N 11, 30 + 32c + 32e; N 11A, 67 + 68 + 69 + 75e + 78 + 97 + 114; N J, 10 add.; JG 1a + 1b; N 12, 25 add.; N 27, 14 + 15 add.; A 27, 24 add.; A 33 add.; div.; monogr.]
I-1
|
| 21568 |
eerder te weinig dan te veel gemeten |
te weinig gewaagd:
dat is te wenig gewògd (Q171p Vlijtingen)
|
Hoe zegt men als een winkelier eerder te weinig dan te veel meet of weegt? Vertaal: Dat is ... gemeten, gewogen. [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 18960 |
eerlijk |
eerlijk:
eerlijk (Q171p Vlijtingen)
|
zonder leugen en bedrog [treffelijk, eerlijk] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 23253 |
eerste luiden voor de mis |
luiden:
leujen (Q171p Vlijtingen)
|
Veelal wordt de kerkklok tweemaal gehoord voor men naar de mis gaat; hoe zegt men wanneer men ze voor de eerste maal hoort? [ZND 36 (1941)]
III-3-3
|
| 21564 |
eerste opbod |
opbieden, het ~:
het opbeui (Q171p Vlijtingen)
|
Eerste opbod bij een openbare verkoping. [ZND 36 (1941)]
III-3-1
|
| 24517 |
eetbare paddestoel |
kretje:
Een eetbare paddestoel gelijkend op een sponsje langs oude bomen in lente (meen ik) = kretje
kretje (Q171p Vlijtingen, ...
Q171p Vlijtingen),
kretsje:
Een eetbare paddestoel gelijkend op een sponsje langs oude bomen in lente (meen ik) = kretsje
kretsje (Q171p Vlijtingen, ...
Q171p Vlijtingen)
|
eetbare paddestoel [N 92 (1982)] || paddestoel [N 92 (1982)]
III-4-3
|