e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
spionnetje, kijkgaatje deurraampje: deurraampke (Venlo), deurraemke (Reuver), deurrémkə (Meijel), dêûr-raempke (Nunhem), deurvenstertje: dèùrveensterke (Noorbeek, ... ), jodenoog: #NAME?  joede-aug (Nunhem), judas: judas (Jeuk), kijkgaatje: ki-jkgèètsje (Bree), kiek-geèt-sje (Neerharen), kiek-gètje (Helden/Everlo), kiekgaetje (Swalmen, ... ), kiekgatje (Meijel), kiekgèètsje (Posterholt), kieëkgaetje (Herten (bij Roermond)), kijkgaatje (Gennep, ... ), kiêkgaetje (Blerick, ... ), kīēkgeetsje (Maastricht), kīēkgetje (Tienray), kīk˃gēͅtjə (Neeroeteren), kĭĕjkgêêtjə (Opglabbeek), kijkgat: kiekgaat (Echt/Gebroek, ... ), kijkgat (Jeuk), kīēgáát (Rekem), kīk˃gāt (Montfort), kijkglas: kiekglaas (Tungelroy), kijkkot: kiekkoet (Hoeselt), kijklok: kieklaok (Klimmen, ... ), kijklokje: kieklukske (Mheer), kiekläöksjke (Klimmen), kieklökske (Gulpen), kijkraampje: kiëkraempke (Boekend), kīēkremke (Meerlo), kijkruit: kijkrout (Nieuwerkerken, ... ), kijkruit (Jeuk), kijkruitje: kĭĕkrütje (Waubach), kijkvenster: (= raampje)  kiekvinster (Maastricht), kijkvenstertje: kiekveensterke (Sint-Martens-Voeren), kiekvinsterke (Guttecoven, ... ), kijkvensterke (Meeuwen), kijkvenstertje (Guttecoven, ... ), kī.kvenstərkə (Kinrooi), kīēkvinsterke (Voerendaal), kīkvenstərkə (Houthalen), kĭĕkvinsterke (As), kleine ruit: klein roet in de deur (Schimmert), loergaatje: loorgaitje (Ell), lōērgètjə (Arcen), loergat: loergat (Meeuwen), lūrgat (Kwaadmechelen), N.B. eegaat=weg voor koeien door beemd vgl. Opglabbeek  loorgáát (Gruitrode), loerkotje: lurkø&#x0304təkə (Eksel), loerraampje: loērremke (Castenray, ... ), loervenstertje: loervinsterke (Sint-Truiden, ... ), lokje: lökske (Schaesberg), oog: aog (Noorbeek), āūg (Schimmert), (= gaatje)  oug (Maastricht), ooggat: ( N.B. ook in 3668 As )  īēgáát (Opglabbeek), raampje: rémkə (Meijel), rëmke (Boekend), ruitje: ruutsje (Schimmert), spion: spejouë.n (Hasselt), spion (Maastricht), spionnetje: spijoͅnəkə (Lanklaar), spion(-neke) (Maastricht), spionneke (Bree, ... ), spioͅnəkə (Lanklaar), spiunke (Venlo), spiūnəkə (Lanklaar), venstertje: vinsterke (Buchten, ... ), vinstérke (Posterholt) judas, kijkgaatje || klein raampje in de voordeur || Raampje of gaatje in de deur om te zien wie er voor de deur staat (kijkvenstertje, oog, kijkgaatje) [N 79 (1979)] || spionnetje III-2-1
spiraal van de builmolen slang: slaŋ (Bilzen, ... ), spiraal: spiǝrāl (Kuringen) Lange spiraal in de trommel van de builmolen waarmee het te zeven meel wordt verplaatst. [Vds 247] II-3
spiraalboor platboor: plat˱bōǝr (Spekholzerheide), rillenboor: rilǝbōr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Eisden]  [Domaniale]), slangen: šlaŋǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), slangenboor: slangenboor (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), šlaŋǝboar (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Domaniale]), šlaŋǝboǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), šlaŋǝbōr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Wilhelmina]  [Willem-Sophia]  [Emma]), šlaŋǝbǭr (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šlaŋǝbǭǝr (Heerlen  [(Emma)]   [Domaniale]), snijboor: snęjbǭr (Maastricht), spiraal: spiraal (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Eisden]), spiraalboor: spiraalboor (Lanklaar  [(Eisden)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), spirālboar (Thorn  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), spirālbȳr (Zutendaal), spirālbōr (Middelaar, ... ), spirǭlbō̜r (Heijen), spīrālbǭr (Eigenbilzen, ... ), špirālboar (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]), špirālbōr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Laura, Julia]  [Domaniale]  [Domaniale]  [Julia] ), špirālbōǝr (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Zwartberg, Waterschei]), špirālbō̜r (Klimmen, ... ), špirālbǭr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), špir˙ālbǫ.ar (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), spiraalijzer: spirālejzǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Wilhelmina]), vlakboor: vlak˱bǭr (Klimmen) Het boorijzer van een draaiende boormachine, volgens een invuller uit Q 121 alleen gebruikt om in kolen te boren. Aan de zijde ervan zijn spiraalvormige windingen aangebracht die het gruis dat bij het boren ontstaat, uit het boorgat schuiven. Zie ook het lemma Boormachine. [N 95, 804; monogr.] || Stalen boorijzer waarbij tot op ongeveer tweederde van de schachtlengte twee spiraalgangen langs de schacht lopen. Het achterste deel van de schacht van een spiraalboor fungeert als kolf voor het inspannen in de kop van de boormachine. Een spiraalboor voert boorspanen automatisch af uit het boorgat. Zie ook afb. 117. [N 33, 150] II-11, II-5
spiritusijzer spiritusijzer: spiritǝsežǝr (Meijel) Hol strijkijzer dat verhit wordt door een spiritusvlam. [N 59, 21d] II-7
spirituslamp spirituslamp: spirǝtǝslamp (Dilsen), spirituslampje: spiritǝslɛmkǝ (Roggel) De op spiritus brandende lamp waarboven men de polijstinstrumenten verwarmt. [N 60, 140a] II-10
spit aap in de rug: aap in de rug (Houthalen), aap ènne röch (Zonhoven), de aap in de rug (Zonhoven), den ao.p ènne röch (Zonhoven), afscheut in de rug: eine aafsjeut in de rök (Nieuwstadt), beschot: beschot (Paal), beschout (Reppel), geschot: (gescheu.et) (Hasselt), gechoët (Riksingen), gescheut (Ulbeek), gescheuët (Hasselt), geschoewet (Wellen), geschok (Sint-Truiden), geschoo.ët (Zonhoven, ... ), geschooet (Wellen), geschoot (Hasselt, ... ), geschooët (Voort), geschooət (Hoepertingen), geschot (Alken, ... ), geschouët (Sint-Lambrechts-Herk), geschuet in mənə straank (Ulbeek), geschut (Ophoven), geschôot (Ulbeek), geschôt (Sint-Truiden), geshot (Lanklaar), gesjoe-et (Vliermaal), gesjoit (Mal), gesjoùt (Kortessem), gesjweut (Tongeren), gesjwōt (Hoeselt), gesjøwoət (Martenslinde), geskoewət (Heers), geskot (Jeuk, ... ), gesxot (Heers), gežōit (Diepenbeek), gësjwot (Hoeselt), gësjwòit (Tongeren), gəscho(ə)t (Gutshoven), gəschòt (Loksbergen), gəsjōwət (Diepenbeek), gəsxeut (Zichen-Zussen-Bolder), gəsxōwət (Zonhoven), gəsxoͅt (Herk-de-Stad), gəsxū.ət (Borgloon), xesxot (Mettekoven), xəšōət (Diepenbeek), geschot = rugpijn  geschot (Gruitrode), heksenscheut: `ne heksesjeut (Tegelen), heksenscheut (Maasbree, ... ), heksescheut (Venlo), heksesjéut (Herten (bij Roermond)), heksenschot: hekseschuuët (Ubachsberg), hekseshuet (Heerlen), heksesjoes (Kerkrade, ... ), heksesjuet (Meerssen, ... ), heksesjuët (Brunssum), hexesjoes (Simpelveld), inne heksesjoes (Eygelshoven), hintenpijn: henje pien (Maaseik), hinje pien (Montfort), hukrug: hukruch (Paal), hukrug (Beverlo), id. in rug.  hukrug (Beverlo), ischias: isias (Echt/Gebroek), kramer: criemer (Stokkem), de kreemer in de rök (Nieuwstadt), de kremer in de rŭgk (Heythuysen), de krieemer inne rök (Baexem), de kriemer (Ophoven), de krieëmer (Mechelen-aan-de-Maas), de krieëmer in de rögk (Tungelroy), de krieëmer in e rögk hebbe (Tungelroy), de krièmer (Ophoven), de krjeèmer in de rōk höbben (Uikhoven), de krëmer (Horn), ich heb de kriejemer in-ne rök (Helden/Everlo), ich heb de kriejemer inne zêj (Helden/Everlo), kreemer in de reug (Rijkhoven), kreimer (Echt/Gebroek), kremer (Echt/Gebroek, ... ), kremmer ien de rug (Venray), kremmer in de rug (Venray, ... ), krie:mer inne rök (Herten (bij Roermond)), kriemer (Geistingen, ... ), kriemər (Mechelen-aan-de-Maas), krieëmer (Kerkrade, ... ), krimmer (Meerlo, ... ), krièmer (Ell), krièmer in de rök (Beesel), krièèmer (Valkenburg), kriêmer (Bree, ... ), kriëmer in de ruk (Maasbree), krīmər (Lanaken), krīəmər (Mechelen-aan-de-Maas), krèmer (Puth), krémər (Eigenbilzen), kríimer (Bree), krîemər (Grevenbicht/Papenhoven), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  kriëmer (Boorsem), Als de pijn lang duurt gebruikt men krieëmer.  krieëmer (Neeroeteren), B.v. ich höb de krieëmer inne rök.  krieëmer (Herten (bij Roermond)), kramp in de rug: kremp in de ruk (Arcen), kreem: krieëm (Kerkrade), lins in de rug: de linz in e rögh hebbe (Tungelroy), linz (Tungelroy), pijn in de rug: pien in de rök (Urmond), scheut: (scheu.et) (Hasselt), scheut in de rug: `ne sjeut (Tegelen), ne sjeut in de rök (Roermond), scheut (Geistingen), schut in de rug (Montfort), sjeut (Echt/Gebroek, ... ), sjeut in de rök (Oirsbeek), sjeut in de rük (Stevensweert), schot in de rug: sxot enə rex (Linde), b.v. in den rug.  sxōt [in de rug} (Houthalen), spit: ich höb het sjpit (Berg-en-Terblijt), sjpit (Gronsveld, ... ), spit (Broekhuizen, ... ), steek in de rug: steek in de rök (Urmond), verschot: `t verschot (Hasselt), verchuut inne reique (Bree), verscheu.et (Hasselt), verscheut (Hasselt, ... ), verschoeet in ziene reg (Opoeteren), verschoet (Neeroeteren), verschoo.ët (Zonhoven, ... ), verschooet (Opoeteren), verschoojt (Bilzen), verschoot (Gruitrode, ... ), verschoot in de rug (Kaulille), verschot (Achel, ... ), verschot ien de rug (Lommel), verschoët (Neeroeteren), verschwut (Eigenbilzen), verschzut (Eigenbilzen), versjoeet (Dilsen), versjooêt (Rekem), versjooët (Diepenbeek), versjoët (in de rug) (Bilzen), versjuut inne règk (Bree), versjwōt (Hoeselt), virṣúu.t (Bree), vərschot (Beverlo), vərschoͅt (Hamont), vərsxōwət (Zonhoven), vəršūət (Opoeteren), vəršyt enə rēͅG (Bree), v’rsjoeët (Bocholt), Als de pijn lang duurt gebruikt men krieëmer.  verchoeët (Neeroeteren), komt plots op bij bukken bv.  verschoot in ouwe rug (Hechtel), lumbago  verschooët (Eksel), Minder.  verschot (Zutendaal), {v\\rscho.\\t}  verschoot (Eksel), vliegend flerecijn: ? vleegend flēresién (Opitter), was: Duidt op de groei.  waas (Groot-Loon) Een plotseling optredende, lang aanhoudende spierkramp die bij een bepaalde beweging, meestal aan 1 zijde, in de lendenspieren optreed? (Nederlands: spit) [DC 60 (1985)] || een schietende pijn in de lenden (geschot ?) [ZND 35 (1941)] || flerecijn (heupjicht; Fr. sciatique) [ZND 01u (1924)] || Ischias: ontsteking van de heupzenuw, heupjicht (geschot, steek(te), pleurijs). [N 84 (1981)] || Ischias: ontsteking van de heupzenuw, heupjicht (ischias, geschot, steek(te), pleurijs, flerecijn). [N 107 (2001)] || jicht, of pijnlijke rugaandoening || kremertje, spit || lumbago [spit] || rugpijn || rugpijn, zoals kramers... || spit || spit (in de rug) || spit (lumbago) || spit in de rug || spit, jicht in de rug [ZND m] || spit, plotselinge pijn in de rug, lumbago || spit, reumatiek || verschot || verschot (spit) || verschot, spit III-1-2
spits spits: špets (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]) Houweeltje van ongeveer een halve voet lengte dat aan het uiteinde van de meterstok is aangebracht. [monogr.] II-5
spits, kop van de mijt appel: a.pǝl (Sint-Huibrechts-Hern), bek: bɛk (Vorsen), dak: dā.k (Peer, ... ), dǭ.k (Berg, ... ), tǭ.k (Bommershoven, ... ), tǭk (Borlo), euze: øžǝn (Hechtel), kap: ka.p (Achel, ... ), kap (As, ... ), kapje: kapkǝ (Tessenderlo), koning: ki̯ɛneŋ (Rosmeer), kop: kop (Buvingen, ... ), kǫp (Aalst, ... ), mannetje: mɛnǝkǝ (Lummen, ... ), peer: pē̜r (Sint-Huibrechts-Hern), spits: spets (Bocholt, ... ), tip: tep (Membruggen, ... ), tøp (Diepenbeek, ... ), top: top (Maaseik, ... ), vorst: vors (Opoeteren  [(langwerpig)]  ) Het bovenste stukje van het dak van de korenmijt. Zie de toelichting bij het lemma ''buitenstaande korenmijt'' (5.1.18). [JG 1a, 1b; monogr.] I-4
spitse eind van een ei eispits: eispits (Montfort), kop: kop (Brunssum, ... ), koͅp (Maastricht, ... ), køpə (Amstenrade), køͅpə (Guttecoven), Sub kippe: Alla, noew èn gekiptj: kop of vot?  kop (Echt/Gebroek), Sub pansj: Kop, vot en pansj.  kop (Heerlen), kopje: kupke (Vlodrop), køͅpkə (Kapel-in-t-Zand, ... ), loddering: Bij het kippe (z. ald.) laat de uitdager de ander de keus tussen aars (de ronde kant van het ei) of loddering (de spitse kant).  loddering (Roermond), punt: puntj (Ell, ... ), pønt (Eys), spits: sjpits (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), spits (Eys, ... ), Sub ai: Aier tietsje: sjpits óp sjpits en vót óp vót.  sjpits (Kerkrade), spitse kant: der spitse kant (Ingber), spitse kant (Meerlo, ... ), spitse kent (Weert), spitse punt: sjpitse punt (Geulle), spitse zij: sjpetsə zi (Heerlen), toep: tup (Ophoven), voorkant: v"rkanjt (Susteren) [Het spitse eind van het ei bij eieren tikken]. || [Het spitse eind van het ei]. || Het spitse eind van het ei bij het eieren tikken. [N 88 (1982)] || Loddering*: [de spitse kant van het ei]. III-3-2
spitseling, punteling pitseling: petsǝleŋ (Zutendaal) Het uiteinde van de hoefnagel dat bij het beslaan buiten de hoefwand steekt en door de hoefsmid met behulp van de hoeftang wordt afgeknipt. [N 33, 372] II-11