e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
spoken gespenster (du.): gesjpenser (Schinveld), spoken: schpeuk (Epen), schpoeke (Belfeld), schpoike (Horn), schpoiker (Schimmert), schpoke (Eijsden), schpoker (Mheer, ... ), schpooake (Lutterade, ... ), schpooke (Amby, ... ), schpookə (Swalmen), shpoke (Banholt), sjpēūk (Susteren), sjpoake (Geleen, ... ), sjpoe-eke (Vijlen), sjpoeaker (Schinveld), sjpoeke (Simpelveld), sjpoeker (Limmel), sjpoeëke (Helden/Everlo, ... ), sjpoike (Heek, ... ), sjpoiker (Klimmen, ... ), sjpoke (Einighausen, ... ), sjpooeke (Doenrade), sjpooke (Berg-en-Terblijt, ... ), sjpooker (Gulpen, ... ), sjpouke (Rimburg), sjpōēke (Steyl), sjpâôke (Meerssen), sjpêûk (Beegden), sjpôôke (Buggenum), spaoke (Broeksittard), speu-ek (Blitterswijck), speuik (Grevenbicht/Papenhoven), spoe eke (Swolgen), spoeake (Heel, ... ), spoeeke (Lottum), spoeke (Borgharen, ... ), spoeëke (Afferden), spoeəke (Arcen, ... ), spoēk (Baarlo), spoike (Beesel, ... ), spoiker (Echt/Gebroek), spoke (Gennep, ... ), spoken (Sint-Odiliënberg), spoker (Sint-Pieter), spooike (Meerlo), spooke (Blerick), spoouke (Merselo, ... ), spoowke (Well, ... ), spouken (Oirlo), spoäke (Grubbenvorst), spōeken (Heijen), spŏŏëke (Leunen), spuek (Obbicht), spuik (Venlo), (beide oo?s verschillend; maar ?t verschil is niet aan te geven).  sjpōōke (Asenray/Maalbroek), oe v. voer  špoeəke (Brunssum), Opm. Duitse sp.  spooke (Montfort), Opm. uitspraak als in Echt.  sjpaòke (Herten (bij Roermond)), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  sjpōōake (Buchten), spoaker (Urmond), spôake (Stevensweert), ps. de e staat subscript geschreven en is omgespeld in: ë.  spuuëk (Sevenum) spoken (mv.) [SGV (1914)] || spoken (mv.) [SGV (1914)] III-3-3
spoken (ww.) spoken: schpoeke (Belfeld), schpoike (Horn, ... ), schpoke (Eijsden, ... ), schpooake (Lutterade, ... ), schpooke (Amby, ... ), schpookə (Swalmen), shpoke (Banholt), sjpoake (Geleen, ... ), sjpoe-eke (Vijlen), sjpoeke (Limmel, ... ), sjpoeëke (Helden/Everlo, ... ), sjpoike (Heek, ... ), sjpoke (Einighausen, ... ), sjpooake(n) (Schinveld), sjpooeke (Doenrade, ... ), sjpooke (Berg-en-Terblijt, ... ), sjpouke (Rimburg), sjpōēke (Steyl), sjpâôke (Meerssen), sjpôke (Beegden), sjpôôke (Buggenum), spaoke (Broeksittard), spo-a-ke (Blitterswijck), spoaike (Grevenbicht/Papenhoven), spoaken (Blerick), spoe eke (Swolgen), spoeake (Heel, ... ), spoeeke (Lottum), spoeikke (Venlo), spoeke (Borgharen, ... ), spoeuke (Meterik), spoeëke (Afferden), spoeəke (Arcen, ... ), spoēke (Baarlo), spoike (Beesel, ... ), spoike(n) (Obbicht), spoke (Gennep, ... ), spoken (Sint-Odiliënberg), spooike (Meerlo), spoouke (Merselo, ... ), spoowke (Well, ... ), spouken (Oirlo), spoäke (Grubbenvorst), spōeken (Heijen), spŏŏëke (Leunen), (beide oo?s verschillend; maar ?t verschil is niet aan te geven).  sjpōōke (Asenray/Maalbroek), oe v. voer  špoeəke (Brunssum), Opm. Duitse sp.  spooke (Montfort), Opm. uitspraak als in Echt.  sjpaòke (Herten (bij Roermond)), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  sjpōōake (Buchten), spoaken (Urmond), spôake (Stevensweert), ps. de e staat subscript geschreven en is omgespeld in: ë.  spoeëke (Sevenum) spoken (ww.) [SGV (1914)] || spoken (ww.) [SGV (1914)] III-3-3
spon bom: bom (Kerkom), bon: bǫn (Stramproy), bondelschroef: bondelschroef (Arcen), spon: sp ̇on (Maastricht), spon (Venray), šponj (Sittard), stop: štop (Sittard) Stop waarmee men het vulgat van een vat kan sluiten. De opgave "bon" uit L 318 is volgens Claessen (pag. 2. 54) een verbastering van "bom". [N 35, 92; N 35, 93; add.; monogr.] II-2
spongat bongat: bongāt (Stramproy), lok: lǭk (Sittard), spongat: sp ̇ongāt (Maastricht), špǫngāt (Valkenburg) Het vulgat van een vat dat met een spon gesloten wordt. [N 35, 92 add.; N 35, 93 add.; monogr.] II-2
sponlap sponlap: špǫnlap (Valkenburg), sponlapje: sp ̇onlępkǝ (Maastricht) Lapje of stukje doek dat wordt gebruikt om het spongat beter te doen sluiten. Volgens de respondent uit Q 101 was het doekje vettig om een goede afsluiting te krijgen. [N 35, 92 add.; monogr.] II-2
sponnen aandraaien: ̇āndr ̇ęjǝ (Opitter), bommen: bǫmǝ (Panningen, ... ), bondelen: bondelen (Arcen), de bon derop doen: dǝ bǫn drǫp dōn (Stramproy), de spon krijgen: (de tonnen) kręjgǝ dǝ spon (Venray), dichtdraaien: dichtdraaien (Arcen), schroef met sponlap in het spongat draaien: šruf męt špǫnlap en ǝt špǫngāt dręjǝ (Valkenburg), sluiten: slūtǝ (Weert), sponnen: spǫnǝ (Maastricht), špǫnǝ (Sittard), stoppen: stǫpǝ (Alken, ... ), štǫpǝ (Valkenburg), toemaken: tumākǝ (Posterholt, ... ), tāmǭkǝ (Kerkom), toeschroeven: tušruvǝ (Horn), verbomm: vǝrbǫmǝ (Horn), versponnen: vǝrsponǝ (Maastricht) Vaten met behulp van een spon afsluiten. [N 35, 92] II-2
sponning aanslag: ǭnslax (Tessenderlo), brede groef: brē grūf (Bilzen), dobbel rabat: dobǝl rābat (Stein), dobbelrabat: dǫbǝlrabat (Bilzen), dobbelspond: dubǝlšpoŋk (Bleijerheide), dubbel rabat: dø̜bǝl rābat (Sint Odilienberg), dubbele aanslag: døbǝlǝn ǭnslax (Tessenderlo), dubbele sponning: dø̜bǝlǝ sponeŋ (Ottersum), groef: grōf (Sint Odilienberg), kloostersponning: klǫstǝrsponeŋ (Ottersum), noot: nūt (Bleijerheide), rabat: rabat (Bilzen, ... ), rābat (Geulle, ... ), spond: ǝt špoŋk (Bleijerheide), verloren opdeksponning: vǝrlǭrǝ ǫp˱dękšpǫneŋ (Posterholt), voering: fȳroŋ (Bleijerheide) Groef of keep waarin de kant van een plank van een raam of deurlijst wordt opgesloten, schuivend bewogen kan worden, of waartegen hij kan aanslaan. [N 55, 11a-c] II-9
sponningschaaf boorschaaf: bōršāf (Dilsen), bǭrsxāf (Ottersum), bǭršāf (Posterholt, ... ), diepteschaaf: dēptǝšāf (Geulle), glasploeg: glāsplōx (Stein), grove rabatschaaf: grǭf rābatšāf (Sint Odilienberg), lange sponningschaaf: laŋǝ sponeŋsxāf (Venlo), rabatschaaf: rabatschaaf (Zonhoven), rabatsxāf (Venlo), rabatsxǭf (Tessenderlo), rabatšā.f (Sittard), rabatšāf (Buchten, ... ), rabatšǭf (Bilzen, ... ), rābatšāf (Tungelroy), rǝbatsxǭf (Leopoldsburg), rǝbatš ̇āf (Roermond), rǝbatšāf (Neer), rǝbatšē̜f (Neer), rǝbatšǭf (Gronsveld), sponningreischaaf: sponeŋrejsxāf (Ottersum), sponningschaaf: spǫneŋšāf (Geulle), špuneŋšāf (Oirsbeek), špǫneŋšāf (Heel, ... ), špǫneŋšǭf (Gronsveld), sponschaaf: šponšāf (Limbricht), spundhobel: špoŋkhubǝl (Bleijerheide) De smalle schaaf die gebruikt wordt om sponningen te steken of te verdiepen. Zie ook afb. 39. Er bestaan verschillende uitvoeringen van de sponningschaaf. Zo kan de breedte van de zool en beitel variëren en is er bij sommige modellen een breedte- en eventueel ook een dieptegeleider aangebracht. Zie ook het volgende lemma. De sponningschaaf zonder geleider wordt doorgaans boorschaaf genoemd. Hij wordt gebruikt om reeds geschaafde sponningen te vergroten of te verdiepen. [N 53, 63a-b; N 53, 64; N 53, 66; N G, 37a; monogr.] II-12
sponningzaag gebogen zeeg: gǝbǭgǝn zē̜x (Dilsen), modelzeeg: modɛlzē̜x (Dilsen), ronde sponningzeeg: rǫn špǫneŋzē̜x (Mechelen), spondzeeg: špoŋk˲zē̜ǝx (Bleijerheide), sponningzaagje: sponeŋzē̜xskǝ (Venlo), sponzeeg: spǫnzēx (Diepenbeek) Kleine, enigszins rond gebogen zaag van ongeveer 10 cm, die aan een houten blokje is bevestigd en dient om ronde of holle sponningen uit te zagen. Zie ook afb. 15. [N 53, 13b] II-12
spons gatenflikker: gātǝflekǝr (Maastricht), schwamm (d.): sjwam (Sittard), šwam (Bleijerheide, ... ), šwamə (Eupen), šwām (Eys, ... ), žwām (Vaals, ... ), en leer  sjwam (Schaesberg), spons: schjpons (Heerlerheide), schpons (Geleen), schpoons (Heerlen, ... ), sjpons (Heerlen, ... ), sjponsj (Schaesberg), sjpoons (Gronsveld, ... ), sjpōōns (Berg-en-Terblijt), sjpòns (Hulsberg, ... ), sjpóns (Eygelshoven, ... ), spo.ns (Altweert, ... ), spons (Blerick, ... ), spoons (Borgharen, ... ), spōns (America, ... ), spōəns (Wellerlooi), spōͅns (Maastricht), spoͅns (Blerick, ... ), spuns (Pey), spuəns (Weert), spòns (Meerssen), spóns (Tongeren), spøͅns (Hunsel), spōns (Ottersum), špo.ns (Panningen, ... ), špons (Beegden, ... ), špōns (Baarlo, ... ), špŏĕns (Oirsbeek), špoͅns (Born, ... ), špuns (Einighausen), en lairenlap  spons (Stein), en leer  spons (Heerlen), en leere zeemlap  spons (Amstenrade), en leirr\\lap  schpoons (Amby), en leren lap  spons (Geulle), en leèr  spons (Meerssen), en zemelap  spoons (Maastricht), en zèmelèrelap  spòns (Valkenburg), korte oo  spoons (Maastricht), later; vroeger der sjwaam  špoͅns (Eys), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  spùns (Beverlo), Verklw. sjpunske  sjpóns (Heerlen), Verklw. spunske  spóns (Venlo), Verklw. spunske Zich mèt ¯n spons wasse Mèt de spons d¯reuver gaon: vergeven of vergeten ¯t Broed smaak wie ¯n spons: klef  spóns (Maastricht), sponserstek: spōnsǝrstɛk (Maastricht), sponsje: Köntsj ge Finske? Dèè wist zee kònsje möt e spinske Oppe twalöttoafel laag èè roos spinske  spinske (As, ... ) Schwamm || spons || spons om ruiten mee schoon te maken [DC 15 (1947)] || Spons waarmee in L 163 de oneffenheden aan de binnenzijde van de pot werden verwijderd. In de ceramische fabrieken te Q 95 gebruikte men een stok met spons om de gegoten artikelen inwendig schoon te maken. [N 49, 39c; monogr.] || sponsje II-8, III-2-1