e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
spouwmuur spalmuur: spalmūr (Tongeren), spouw: spǫw (Berverlo, ... ), špǫw (Helden, ... ), spouwmuur: spawmūr (Uikhoven), spāmūr (Sint-Truiden), spāwmōr (Bree), spǫw[muur] (Bilzen, ... ), spǭwmȳr (Ottersum), špowmu.r (Rothem), špǫw[muur] (Beek, ... ) Muur die bestaat uit twee evenwijdige, door een smalle luchtruimte van elkaar gescheiden muurdelen. De spouw dient om het inwendige van een huis tegen temperatuursveranderingen en tegen vocht te beschermen. Ter ventilering van de spouw brengt men in de muur op regelmatige afstanden roosters aan. Een spouwmuur kan bestaan uit twee halfsteensmuren of een steensmuur en een halfsteensmuur. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel '-(muur)' het lemma 'Muur'. [N 31, 35a; monogr.] II-9
sprang hol: hǫl (Weert), oog: ūx (Lummen), ǫwx (Thorn), stelgat: stęlgāt (Maxet, ... ), steloog: stęlǫwx (Weert) IJzeren oog waarmee de vang(plank) aan de vangbalk is bevestigd. [N O, 12b] II-3
spreekbuis roor: rø̄r (Klimmen [Domaniale]), spraakroor: šprāx˱rø̄r (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Domaniale]), spreekroor: špręǝkrø̄r (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  ), šprę̄xrø̄r (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Een buis met een doorsnee van ongeveer 5 cm met aan beide uiteinden een verbreding, die voor de invoering van de telefoon werd gebruikt als communicatiemiddel bij schachten. [N 95, 942 add.] II-5
spreekwoord gezegde: gezagdje (Weert), gezegde (Neerpelt), gezēkde (Maastricht), gezègkdje (Heel), gezèkde (Maaseik), spreekwoord: schprèekwoord (Schimmert), sjpreeëkwoeërd (Hoensbroek), sjpreëkwoord (Koningsbosch), spraekwaord (Sevenum), spraekweurd (Haler), spraekwoerd (Bocholt), spraekwoeërd (Heel), spraekwoord (Maasbree), spraekwourd (Boekend), spreekwoord (Gennep, ... ), sprēͅkwōrt (Meijel), sprieëkwoeërd (Maaseik), sprèkwjot (Eigenbilzen), sprèkwōērd (Bocholt), sprêekwòrid (Tongeren), sprêkwōt (Hoeselt), ae van Franse mere  spraekwoord (Ell), nb : stoottoon  sprae:kwao: rd (Montfort), tussen spreekwoord en gezegde bestaat in ¯t dialect geen verschil  sjpraekwoord (Schinnen), spreuk: sjpreuk (Boukoul, ... ), sjprūg (Schaesberg), spreuk (Bocholt, ... ), spruwek (van de aa minse) (Wellen), sprøk (Lommel), volksspreuk: volksspreuk (Neerpelt), waarheid: geen verschil vr. 16, 17, 18, 19  woarheid (Opglabbeek), wijze uitdrukking: wies oeëtdrukking (Waubach) Noem het (dialect)woord voor: een uitspraak zoals: "oost, west, thuis, best"? [spreekwoord] [N 102 (1998)] III-3-1
spreeuw kersendief: kersendief  keesendeef (Ell), kersenspraan: keersesjpraon (Kessel), [? - 1 woord of 2 verschillende woorden?]  keersesjproan (Kessel), koewachtertje: welke vogel wordt ook met "koewachtertje"aangeduid?  koewachtertje (Tongeren), welke vogel wordt ook met "koewachtertje"aangeduid? (onzeker)  koewachtertje (Kerkhoven), schouwveger: sxōvēͅgər (Zonhoven), spraan: schpraon (Maasniel), schproan (Belfeld, ... ), schrpooa (Schaesberg), sjprao (Vijlen, ... ), sjprao.n (Boukoul, ... ), sjpraon (Hamont, ... ), sjprāōn (Tegelen), sjprein (Beegden), sjprēēn (Beegden), sjprēn (Leveroy, ... ), sjproa (Kerkrade, ... ), sjproa(n), mv. sproa(n)ts (Bleijerheide, ... ), sjproa. (Waubach), sjproan (Asenray/Maalbroek, ... ), sjprŏŏn (Reuver), sjprên (Beegden), sjprîên (Baexem, ... ), sprain (Horn), sprao (Nieuwenhagen), spraon (Baarlo, ... ), spraone (Velden), spraön (Sevenum), sprāōn (Blitterswijck, ... ), spreane (Hunsel), spreen (Grathem, ... ), sprein (Leveroy, ... ), spreên (Thorn), sprē:jn (Heythuysen), sprē:n (Makset), sprēēn (Thorn), sprieeen (Grathem), sprieen (Heel, ... ), sprieene (Thorn), sprieën (Ell, ... ), sprièn (Ittervoort), sprīēn (Neeritter), sprīən (Kinrooi), sproa (Rimburg), sproan (Afferden, ... ), sproān (Oostrum), sproe (Eupen), spron (Gemmenich), sproon (Horst, ... ), sprōān (Blitterswijck, ... ), sprōn (America), sprōnt (Well), sprōͅ (Remersdaal), spréén (Horn, ... ), sprîên (Baexem, ... ), spröan (Afferden), šprōān (Tegelen), šprōͅ:n (Montzen, ... ), šprōͅn (Beringe, ... ), špro‧ə (Eupen, ... ), žprooə (Vaals), #NAME?  sjpraon (Tegelen), Eng. all  sjprôâ (Mechelen), mv.  sproaë (Eygelshoven), o klank uit t Fr mon  schpro. (Epen), veroud.  sjpraon (Roermond), è: lang met sleeptoon  sjprèn (Horn), sprats: sprats (Kerkhoven), spreef: sprīf (Zonhoven), spreeuw: chprieu (Aubel), saprief (Jeuk), schjpreef (Nuth/Aalbeek), schpree (Limbricht), schpreeuw (Bingelrade, ... ), schprēïw (Herten (bij Roermond)), schprie-èf (Meerssen), schprieef (Lutterade), schprief (Amby, ... ), schprieuw (Amby, ... ), schprīēuw (Eijsden), schprèu (Mheer), schprèw (Puth), schrpieèf (Schimmert), shprieaw (Mheer), sjpree (Guttecoven, ... ), sjpreef (Sittard, ... ), sjpreeuv (Schinnen), sjpreeuw (Buchten, ... ), sjpreief (Klimmen), sjprei̯ef (Guttecoven), sjpreūw (Beek), sjpreääuw (Buchten), sjpreèuw (Buggenum), sjpriayf (Valkenburg), sjprie-əw (Wijlre), sjprie:uw (Herten (bij Roermond)), sjprieef (Schinveld), sjprieeuw (Doenrade), sjprief (Simpelveld), sjpriejef (Eys), sjprieuw (Heerlen, ... ), sjpriew (Gronsveld, ... ), sjprieêf (Berg-en-Terblijt), sjprieë (Heerlen), sjprieëf (Houthem, ... ), sjprieëw (Gulpen), sjpriw (Gulpen), sjprièf (Berg-en-Terblijt, ... ), sjprièw (Sibbe/IJzeren), sjpriëef (Geleen), sjpriëf (Ulestraten), sjprīē.w (Voerendaal), sjprīēuw (Mheer), sjprīēw (Brunssum, ... ), sjprīə (Koningsbosch), sjproawe (Eygelshoven), sjprouw (Houthem), sjprèf (Neerbeek, ... ), sjprèuw (Nuth/Aalbeek), sjprèèf (Urmond), sjpréw (Meerssen), sjprêf (Puth), sjprêê(f) (Puth), sjprêêw (Buggenum), sjprêêîv (Meerssen), sjprîêw (Belfeld, ... ), spraew (Urmond), spraiw (Dieteren), spraowe (Ottersum), sprauw (Gennep, ... ), spree (Amstenrade, ... ), spreef (Amby, ... ), spreeft (Hushoven, ... ), spreeuft (Weert, ... ), spreeuw (Bree, ... ), spreew (Diepenbeek, ... ), spreeëf (Geulle), spreeôf (Diepenbeek), spreĕf (Broeksittard), spreif (Bilzen, ... ), spreiuw (Weert), spreiəu (Lommel), spreiəu̯ (Lommel), spreuw (Achel), spreuwf (Schinnen), sprew (Afferden, ... ), spreùf (Vliermaal), spreəf (Mielen-boven-Aalst), sprēēf (Valkenburg), sprēf (Koninksem, ... ), sprēīf (Bilzen), sprēu (Heythuysen), sprēuf (Diepenbeek), sprēw (Riksingen), sprĕauw (Val-Meer), sprĕf (Borgloon), spreͅu̯ (Meijel), spri:f (Sint-Truiden), spri:yw (Stokkem), spri:ə (Molenbeersel), spriaew (Echt/Gebroek), spriaf (Gelinden), sprie-e-ft (Weert), sprie.ef (Jeuk), sprieeuw (Echt/Gebroek, ... ), sprieew (Maaseik), sprieeù (Heythuysen), sprief (Amby, ... ), sprieft (Weert), spriehf (Genk), spriej (Baexem), sprieu (Heel), sprieu:w (Overpelt), sprieuef (Herk-de-Stad), sprieuf (Itteren, ... ), sprieuft (Ospel), sprieuw (Amby, ... ), sprieuw, sprieuf (Meerssen), spriew (Blerick, ... ), sprieèw (Grevenbicht/Papenhoven), sprieëf (As, ... ), sprieëft (Altweert, ... ), sprieëw (Genk, ... ), spriēw (Wijchmaal), spriĕf (Pey), spriĕh (Brunssum), spriĕw (Maastricht), sprif (Bree, ... ), spriiə (Stevensweert), sprijjəw (Overpelt), sprijoəf (Alken), sprio:w (Heers), spriōv (Borgloon), spriw (Lanaken), spriyw (Opglabbeek), spriâf (Gelinden), sprièf (Gruitrode, ... ), sprièv (Meerssen, ... ), sprièw (Pey), spriéw (Pey), spriêf (As, ... ), sprië:w (Montfort), spriëew (Gulpen), spriëf (Welten), spriëw (Dieteren), spriöf (Vliermaal), spriöw (Hamont), spriəf (Loksbergen, ... ), spriəw (Meeswijk), sprīew (Lanklaar), sprīēf (Bree, ... ), sprīējft (Weert), sprīēv (Sint-Truiden), sprīēvv (Genk), sprīēw (Peer), sprīēëf (Beringen, ... ), sprīēəf (Munstergeleen), sprīf (Hasselt, ... ), sprījf (Houthalen), sprīu̯ (Maaseik), sprīw (Eisden, ... ), sprīə (Molenbeersel), sprīə:f (Opgrimbie), sprīəf (Bocholt, ... ), sprīəw (Oostham), sprĭĕuw (Tungelroy), spri‧əf (Tessenderlo), sprjeew (Zichen-Zussen-Bolder), sprjeif (Hoepertingen), sprjeuw (Zichen-Zussen-Bolder), sprjew (Berg-aan-de-Maas), sprjooaf (Wellen), sprjoof (Wellen), sprjøͅw (Hamont), spro(.)w (Gennep, ... ), sproaw (Middelaar), sprouw (Gennep), sproəf (Ulbeek), sprōūw (Gennep), sprōəf (Bommershoven), sproͅ:f (Borgloon), spruijoəf (Ulbeek), spruiof (Gutshoven), spruuf (Bocholt, ... ), spruuw (Eksel, ... ), spruuəf (Beverlo), spruëf (Houthalen), sprūw (Helchteren), sprŭw (Tienray), spry(3)̄.w (Sint-Huibrechts-Lille), spry(3)̄w (Kaulille, ... ), spry.w (Neerpelt), spry:w (Overpelt), spryuw (Overpelt), sprääw (Nederweert), sprè (Mechelen-aan-de-Maas), sprèeuw (Houthem), sprèu (Haelen), sprèuw (Heijen), sprèw (Gennep, ... ), sprèèw (Nunhem), spréef (Tongeren), spréew (Echt/Gebroek, ... ), sprééu (Haelen), spréëw (Pey), sprêêv (Valkenburg), sprêêw (Beegden, ... ), sprêûw (Blerick), sprëw (Mechelen-aan-de-Maas), sprëëw (Stevensweert), sprìĕv (Bree), sprîêf (Tungelroy), sprîêft (Laar, ... ), sprîêw (Baexem, ... ), sprø͂ͅw (Hamont), sprøͅuw (Hamont), sprøͅu̯ (Achel), sprûf (Borgloon), sprûëw (Neerpelt), sprəif (Stein), špree (Roermond), špreeuw (Oirsbeek), šprēē (Einighausen), šprēw (Merkelbeek), špri:w (Noorbeek), špriew (Margraten), šprīw (Sint-Geertruid), šprîəw (s-Gravenvoeren), [sjpríeef ? - moeilijk leesbaar]  sjpréef (Heek), doorgaans Frings, soms eigen spelling  spriəf (Kwaadmechelen), eigen spelling; omgespeld  sprīu̯ (Roosteren), er staat: spreeub  spreeuf (Membruggen), Frings  sprēi̯əf (Beverst), sprēəf (Diepenbeek), sprīw (Gelieren/Bret), sprōf (Borgloon), sprōəf (Borgloon), Frings, omgesp.  spreiəu (Lommel), Frings; half lang als lang omgespeld  sprīəu̯ (Lanklaar), ie v. vier  špriew (Brunssum), IPA, omgesp.  sprīəf (Rekem), sprɛ̄u̯f (Beverst), IPA; omgesp.  sprīw (Meeswijk), mv.  sjpriewe (Wijlre, ... ), sprieëwe (Montfort), tweeklank  spréŭw (Stevensweert), vdBerg; omgesp.  spriw (Veldwezelt), sprīf (Sint-Truiden, ... ), sprø̄i̯əf (Wellen), èi : uitspraak als in Echt  sjprèiw (Herten (bij Roermond)), sprijool: sprijool (Heers), star (du.): schtaar (Lontzen) Hoe heet de spreeuw? [DC 06 (1938)] || spreeuw [G 04 (1974)], [SGV (1914)], [Willems (1885)], [ZND 07 (1924)], [ZND 43 (1943)] || spreeuw (21,5 overal talrijke bekende soort; wel eens verward met merel [018]; in voorjaar paars glanzend-zwart en gele bek; rest van het jaar witgespikkeld bruin; altijd druk en in troepen; broedt in allerlei gaten; overal voorkomend [N 09 (1961)] III-4-1
spreilaag spreilaag: spręjlǭx (Borgharen, ... ), špręjlǭx (Klimmen, ... ), spreiriet: spręjrēt (Tungelroy), spreistrooi: spręjstruj (Tungelroy) De eerste laag riet of stro die over het hele dak wordt uitgespreid om te dienen als dekbodem. [N F, 33a] II-9
spreken, praten kallen: (kalle) (Schaesberg), dŭtsch kale (Montzen), he kan dits kallen (Bilzen), hei kan vlaamsch kalle (Welkenraedt), her kan duts kale (Zichen-Zussen-Bolder), hē kan dyts kalla (Koninksem), hĕ kan vlao;s kalə (Molenbeersel), hiè ka vlâms kallən (Zonhoven), hè kan düts kalle (Wellen), hè kan vlaamsch kallen (Gruitrode), hè kan vlaoms kalle (Beverst), hè kan vlaomsch kalle (Ophoven), həkanvlōͅmskalə (Martenslinde), hɛ̄ kan Deits kallen (Peer), kale (Zichen-Zussen-Bolder), kalen (Diepenbeek), kalle (Asenray/Maalbroek, ... ), kalle(n) (Obbicht, ... ), kallen (Beegden, ... ), kallə (Brunssum, ... ), kallən (Berg-aan-de-Maas), kalə (Bree, ... ), kalən (Zolder), kàllə (Bocholtz, ... ), kàlə (Hasselt), neet haard kalle (Weert), neet hel kalle (Gruitrode), neet hel kallen (Maaseik, ... ), neet hélop kallə (Neeroeteren), nej hel kale (Zichen-Zussen-Bolder), net hēͅl kalə (Ulestraten), nēt (h)el kalə (Rekem), nēt hēl kale (Remersdaal), nēt heͅl kalə (Mechelen-aan-de-Maas), neͅ hōt kalən (Diepenbeek), ni haod kalle (Vechmaal), ni haot kallen (Ulbeek), ni ha͂rt kaln (Zonhoven), ni hōͅt kallen (Diepenbeek), ni zoe haod kalle (Wellen), nie haod kallen! (Lauw), nie haod kallIâ (Tongeren), nie haət kalle (Ulbeek), nie hel kallen (Eigenbilzen, ... ), niet hel kalle (Lontzen), niet te hel kalen (Bilzen), nit hèl kallĕ (Vroenhoven), nīt h(tm)l kalə (Vroenhoven), nét hèèl kalle (Remersdaal), stil kallen (Maaseik), stillekes kalle (Beverst), stillekes kallen (Genk), stul kalle (Opoeteren), stəlləkəs kallə (Hees), vlōͅms kalə (Opgrimbie), ə kan vlams kalə (Mechelen-aan-de-Maas), e is lang in hel  neej hel kalle (Rosmeer), meer gebruikelijk  kàllə (Beesel), oud  kàllə (Sevenum), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  kalle (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), ps. omgespeld volgens Frings.  kalle (Eys), tweede e in heël is toonloos  nêêj heël kalle (Rosmeer), klappen: hi kan duts klappe (Heers), hije kḁn dyts klḁpə (Gelinden), hɛ ka vlams klapən (Tessenderlo), hɛ kan vlams klappe (Beringen), hɛ̄ kan vlams klappən (Oostham), ijə kan vloms klappe (Hoepertingen), klappe (Broekom, ... ), klappen (Beringen, ... ), klappə (Nieuwenhagen), klapə (Beringen, ... ), klapən (Tessenderlo), ne aod klappe (Sint-Truiden), nei hɛi klappə (Lummen), ni haiət klappe (Stevoort), ni hat klappe (Gelinden), ni haut klappen (Hoepertingen), ni hoad klappen (Hoepertingen), ni hoat klappe (Duras, ... ), ni te hoat klappe (Stevoort), ni ɛt klapə (Leopoldsburg), nie haēt klappen (Stokrooie), nie herdop klappen (Koersel), nie hoad klappe (Kuttekoven), niei te het klappe (Paal), niə te hed klappen (Beverlo), nī ha͂t klḁppeͅ (Mettekoven), stil klappe (Berbroek, ... ), stil klappen (Beringen), stil klappən (Sint-Truiden), stille(k)es klappen (Lommel), stillekens klappen (Sint-Truiden), stillekes klappe! (Stevoort), ə kan vlōͅms klapə (Sint-Truiden), ə kän vlḁms klḁpə (Halen), het = hard  nie het klappen (Kwaadmechelen), klemtoon op kla  nie hët klappe (Leopoldsburg), o in hoet zoals in het Engelse boss  ni te hoət klappen (Heers), ot lang  nè ot klappe (Sint-Truiden), scherpe e en het  nie het klappen (Lommel), toonloze e in houet  niet houet klappe (Voort), muilen: moele (Kerkrade, ... ), moelle (Terwinselen, ... ), moellə (Chèvremont, ... ), moelə (Nieuwenhagen, ... ), moĕle (Simpelveld), mŏelle (Mechelen), mŏĕllə (Bocholtz, ... ), mulle (Vaals), plat  moele (Jabeek), praten: (praote) (Puth), hej kān vlams pratə (Hamont), hēr ken vlaoms praotə (Maastricht), hij kan vlams proaətən (Hamont), hij kan vlamsch praəten (Overpelt), hɛj kan vlams proͅətən (Sint-Huibrechts-Lille), hɛ̄ kan vlāms praoten (Opglabbeek), nie haard praoten (Kaulille), nä hōͅrt prōͅətən (Hamont), praate (Well), praete (Broeksittard), praeten (Achel), praote (Amstenrade, ... ), praote(n) (Reuver), praoten (Afferden, ... ), praotte (Geysteren), praotə (Lottum, ... ), praotən (Elsloo), prate (Spalbeek), praten (Opitter, ... ), praute (Landen), proate (Afferden, ... ), proate(n) (Heijen), proaten (Beegden, ... ), proatte (Afferden), proatə (Heijen, ... ), proote (Grubbenvorst), prote (Merselo), proten (Meeuwen), protə (Meijel), proute (Sint-Odiliënberg), proutə (Eys, ... ), proäte (Grubbenvorst), prōā-te (Blitterswijck), prōāte (Wellerlooi), prōͅtə (Borgloon, ... ), prōͅətən (Hamont, ... ), prŏten (Geysteren), proͅtən (Eksel, ... ), prpate (Gennep), prâote (Genooi/Ohé, ... ), pròte (Blerick, ... ), pròttə (Reuver), pròtə (Belfeld), pròòaten (Wellerlooi), pròòtə (Arcen, ... ), próótə (Blerick), prôte (Jabeek), prôôtə (Meijel), drukt minachting uit  pratsjə (Spekholzerheide), hij praatte; hê prøate  proate (Lottum), Opm. komt zelden voor.  proate(n) (Obbicht), zelden gebruikt  pròòtə (Born), spreken: he kan vlaams sprèke (Kaulille), heeë kan vloams spreeëkë (Lanklaar), hij kan vlaamsch spreken (Eksel), hè kan vlaams (spreken) (As), hè kan vlaamsch spreken (Wijchmaal), hè kan vlaamsch sprèken (Neeroeteren), hèi ként duts sprèke (Kanne), hɛ̄ĭ kan vlams sprɛ̄kən (Sint-Huibrechts-Lille), ich kan vlaoms sprièken (Rotem), ich kan vloms spreke (Sint-Truiden), nai haord sprɛken (Sint-Huibrechts-Lille), ne hard spreken! (Sint-Huibrechts-Lille), ne hoard spreiken (Hamont), neet el spreke (Eisden), neet el spreken (Maaseik), neet el sprièken (Rotem), neet hel sjchprēkə (Valkenburg), neet hel spreiken (Bree), neet hel spreken (Bree), neet hel sprèken (Neeroeteren, ... ), neet hel(op) sprèken (Opitter), neet zoe hel sprèken (Bree), nej h(tm)l sprēͅkə (Zichen-Zussen-Bolder), net hēl sprēken (Lanaken), net heͅl sprēͅkə (Lanaken), nēt (h)el sprēͅkə (Rekem), nēt heͅl sprēkə (Mechelen-aan-de-Maas), nēt hɛl oͅp sprɛkə (Gruitrode), nēt tə heͅl spr(tm)kə (Opoeteren), neͅ hāt sprēkə (Herk-de-Stad), neͅ hōt spriēkən (Diepenbeek), ni haard sprijëken (Tessenderlo), ni haed spreken (Hoepertingen), ni haot spreke (Sint-Truiden), ni hoat spreəke (Hoepertingen), ni hōͅət sprīkə (Borgloon), nie haard sprèken (Hechtel), nie haart sprèken (Neerpelt), nie haodop spreyke (Borgloon), nie haot sprekə (Zepperen), nie haut sprieken (Sint-Truiden), nie hel sprèken (Peer), nie het spreken (Tessenderlo), nie hōād spri-eken (Ulbeek), nie luid sprèken (Neerpelt), nie te hard sprèken (Overpelt), niet hel spri-eken (Opoeteren), niet hel spriêken (Maaseik), niet het sprèken (Oostham), nit hēͅl sprēͅkə (Lanaken), niə te hed sprèken (Beverlo), nè aot op spreken (Sint-Truiden), schpraeke (Einighausen, ... ), schpraike (Horn), schpree-eke (Epen), schpreejeke (Heerlen), schpreeke (Amby, ... ), schpreke (Meerssen), schprēke (Eijsden), schprèke (Belfeld, ... ), schprèken (Amby), schprèèke (Mheer), schprêke (Bingelrade, ... ), schprêkə (Koningsbosch, ... ), sjpraeëkə (Vijlen, ... ), sjpraike (Melick), sjpraikə (Schinveld), sjpreake (Klimmen), sjpreeke (Berg-en-Terblijt, ... ), sjpreekə (Schaesberg), sjpreikə (Roermond), sjpreke (Guttecoven, ... ), sjpreèëke (Gulpen), sjpre͂ke (Puth), sjpriekə (Welten), sjprièke (Rimburg), sjpräeke (Gulpen), sjprège (Bleijerheide), sjprèke (Beek, ... ), sjprèkə (Horn, ... ), sjprèsjə (Chèvremont), sjprèèke (Bemelen, ... ), sjpréékə (Merkelbeek), sjprêche (Bocholtz), sjprêekə (Ingber), sjprêjeke (Eys), sjprêke (Asenray/Maalbroek, ... ), sjprêke(n) (Schinveld), sjprêken (Reuver), sjprêkə (Geleen, ... ), sjprêêke (Schinnen), sjprêêkə (Eys, ... ), sjrpêke (Susteren), spraeke (Bergen, ... ), spraeken (Broekhuizen, ... ), spraike (Blerick, ... ), spreche (Spekholzerheide), sprechə (Spekholzerheide), spreeke (Amby, ... ), spreeken (Leveroy), spreekə (Heel), spreiche (Vaals), spreke (Borgharen, ... ), spreken (Borgharen), sprēͅke (Nederweert), spreͅexə (Vaals), sprieke (Maaseik), sprieken (Oirlo), spräeche (Vaals), spräken (Berg-aan-de-Maas), sprèke (Amstenrade, ... ), sprèken (Beek, ... ), sprèkə (Munstergeleen), sprèèke (Hoensbroek), sprèèken (Urmond), sprèèkə (Putbroek), sprèèkən (Urmond), spréékə (Maastricht, ... ), sprê-ke (Blitterswijck), sprêke (Afferden, ... ), sprêke(n) (Obbicht), sprêken (Heijen, ... ), sprêkə (Laar, ... ), sprêkən (Elsloo), spêke (Meerlo), steͅl sprēͅkə! (Molenbeersel), stil spreke (Landen), stil sprièke (Zepperen), stillekes sprēͅkĕ (Genk), stillekes sprieəke (Stevoort), šprèke (Brunssum), ə kan vlaoms sprɛ̄kə (Rekem), e in herd kort  nie herd spreken (Lommel), e in spreken zoals in être  niej hord spreken (Overpelt), heat zoals Jean  neet heat spreken (Jeuk), i in ni zoals in zit  ni haard sprèken (Kaulille), ik spreek ; ik sprêk  sprêke (Grubbenvorst), met lengteteken op de a  spräke (Leunen), ook: het  nie hɛt spreken (Beverlo), ot: o zoals in Franse or  ni ot spreeke (Wilderen), père  sjprèche (Simpelveld), spreike zonder j  neêj heël spreike (Rosmeer), ö lang  ni löt spriəkə (Zolder) Hij kan Vlaams (Diets, Duuts) praten. [ZND 08 (1925)] || Niet luid spreken! [ZND 30 (1939)] || praten [DC 02 (1932)], [SGV (1914)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || praten, klappen, kallen [ZND 36 (1941)] || praten, kletsen [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || praten, kouten [ZND B1 (1940sq)] || spreken [SGV (1914)] || spreken; ik versta jullie niet, jullie moeten een beetje harder - [DC 03 (1934)] III-3-1
sprenkelen besprinkelen: besjprinkele (Wijlre), druppelen: druppele (Vijlen), drééupele (Swalmen), dröppələ (Grathem, ... ), druppelentere: dröppelenteere (Maastricht), schrenkelen: sjrenkele (Merkelbeek), sjrenkelen (Zonhoven), spenkelen: spenkelle (Venray), sprenkelen: shprengkulu (Brunssum), sjprenkele (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), sjprenkelə (Oirsbeek), sjprènkelə (Doenrade), sjprênkele (Doenrade), spreikelen (Stein), sprenkele (Gulpen, ... ), sprenkelen (Jeuk), sprènkele (Doenrade), sprènkelen (Schinnen, ... ), sprénkele (As, ... ), sprénkələn (Urmond), sprənkelen op de strijkwas (Jeuk), špre.ŋkələ (Eys), sprietsen: sprietse (Oirlo), springen: spreŋkə (Houthalen), sprinkelen: schprinkele (Amby, ... ), sjpinkele (Vlodrop), sjpreenkele (Mheer), sjprēnkələ (Nieuwenhagen), sjpringkələ (Epen), sjprinkele (Geleen, ... ), sjprinkelle (Geulle), sjprinkelə (Oirsbeek), sjprinkələ (Beesel, ... ), sjprīnkele (Roermond), sjprīnkələ (Heerlen), sjprìnkele (Roermond), spreenkele (Meerlo, ... ), spreenkələ (Gennep), spreinkələn (Diepenbeek), sprēēngkələ (Maastricht), sprin.kələ (Maastricht), springkele (Maastricht), springkələ (Maastricht, ... ), sprinkele (Blerick, ... ), sprinkele(n) (Velden), sprinkelen (Beesel, ... ), sprinkelə (Horst), sprinkələ (Loksbergen, ... ), spriŋkələ (Meeuwen), sprīnkələ (Opglabbeek), sproeien: sjprŏĕjə (Susteren), sproeie (Oirlo), spuiten: sjpuite (Neer, ... ), spuite (Oirlo), spuitə (Montfort) druppelsgewijze uitstrooien, uitgieten [spuiten, sprenkelen, sprengen] [N 91 (1982)] || spuiten, met kracht door een nauwe opening naar buiten geperst worden, gezegd van water [spruiten, spritsen, sprietelen] [N 81 (1980)] III-4-4
sprenkelen met de wijwaterkwast asperges: asperge (Guttecoven), asperges (Nieuwstadt, ... ), aspergus (Epen), asperjes (Maastricht), aspersjes (Venlo), d`n asperges (Wijk), d`r asperzjes (Klimmen), den asperge (Boorsem), dr asperges (Nieuwenhagen), asperges me: asperges me (Meijel, ... ), aspergus me: asperges me (Doenrade), besprenkelen: besjprinkele (Klimmen, ... ), besprenkelen met wijwater: besjprinkele met wiewater (Tegelen), besprinkele met wiewater (Maastricht), de gelovigen besprenkelen: de geluivige besprinkele (Maastricht), de zegen geven: de zaege gaeve (Baarlo), de zege geve (Meerssen), de zegen geven met de kwast: dr zèège gèève mit dr kwas (Ubachsberg), de zegen geven met de wijwaterkwast: dr zeëge met dr wiewaterkwas geëve (Gulpen), de zengel geven: de zengel gaeve (Ell), de zengen geven: de zèènge geve (Koningsbosch), gelovigen zegenen: geleuvige zegene (Sint-Huibrechts-Lille), geleuwige zeigenen (Meijel), kwispel: kwispel (Zonhoven), kwispelen: kwispele (Eigenbilzen, ... ), kwispelen (Bocholt, ... ), met de kwaspel rondgaan: met de kwaspel rontgoan (Hoeselt), met de kwast: met de kwast (Kelpen), met de kwast door de kerk gaan: mit de kwas door de kirk gaon (Holtum), mit de kwas door de kirk goan (Holtum), met de kwispel rondgaan: met de kwast rondjgoan (Roggel), met de wijwaterkwast door de kerk gaan: met de weewoaterkwas dwör de kerk gwén (Eigenbilzen), met de wijwaterskwast door de kerk gaan: mit de wiewaterskwast door de kirk gaon (Neerbeek), met de wijwaterskwast gaan: mit de wieëwatesjkwas goa (Hoensbroek), met de wijwaterskwast lopen: met de wiewatesjkwas loape (Schinnen), met de wijwaterskwast rondgaan: mit de wiewaterskwas rondgaon (Vlodrop), met de wijwaterskwast sprenkelen: met de wiejwaterskwast sprinkelen (Peer), met het wijwater rondgaan: met et wīwāter rontguə, zɛ̄ne (Montzen), met vontwater door de kerk gaan: met vinkwater dor de kerk gaon (Sevenum), met wijnwater zengenen: mit wienwater zaengene (Montfort), met wijwater besprenkelen: met wiewater besprengkelen (Ophoven), met wijwater sprenkelen: met wiewater sprinkele (Stokkem), met wijwater zegenen: mèt wiewater zegene (Heugem), met wijwater zengenen: mit wiewater zaengene (Montfort), miszegen geven: mèszeage geave (Lutterade), sprenkelen: sjprinkele (Heel, ... ), sjprunkele (Reuver), sprenkele (Echt/Gebroek), sprenkelen (Jeuk), sprinkelen (Hechtel, ... ), sprinkələ (Loksbergen), sprenkelen met wijwater: sjprinkele met wiejwater (Reuver), sprinkelle mit wiewotter (Eksel, ... ), wijden: weie (Hoepertingen), wijwater gooien: wiewater goi-jen (Uikhoven), wijwater sprenkelen: weiwetter spreinkelen (Diepenbeek), wijwateremmer: wééwaoterémmer (Tessenderlo), wijwatersvat: wijwaotersvaot (Houthalen), wijwaterszegen: wiewaaterszaege (Montfort), wiewaterszegen (Beesel), wijwaterzegen: wiewaterzaenne (Eys), zegen: zène (Vijlen), zegen geven met wijwater: zaegen gaeve met wiejwater (Baarlo), zegen met vontwater: zaegen mit fintwater (Venray), zegenen: zaegene (Klimmen, ... ), zaigene (Horn), zeegene (Baarlo, ... ), zegene (Klimmen, ... ), zeëne (Waubach), ziëgene (Schinnen), zègene (Maastricht, ... ), zegenen met de kwast: zèëgene mit de kwast (Nuth/Aalbeek), zegenen met vontwater: zaegene mit feentwater (Oirlo), zegenen met water: zeigene met water (Kessel), zegenen met wijwater: zeegene be wèèwóter (Sint-Truiden), zeegənə mèt wiewaater (Maastricht), zegene met wiewater (Tegelen), zegenend: zaegenend (Venlo), zengelen: zaengele (Swalmen, ... ), de duuvel oet de bore jage  zengele (Tungelroy), zengenen: zaengene (Vlodrop), zeangene (Nieuwstadt), zèngene (Sittard, ... ), zengening: zaengening (Geleen), zengeren: zaengere (Grevenbicht/Papenhoven) Met de wijwaterskwast sprenkelend door de kerk gaan, de besprenkeling met wijwater aan het begin van de hoogmis. [N 96B (1989)] III-3-3
spreuk gezegde: gezegde (Boekend, ... ), gezēkde (Maastricht), gezègkdje (Heel), gezèkde (Maaseik), spreekwoord: spraekweurd (Haler), spraekwoerd (Bocholt), spreakwourd (Boekend), sprēͅkwy(3)̄rt (Opglabbeek), sprieëkwoeërd (Maaseik), spreuk: ein rake spreuk (Ell), schprûg (Waubach), sjpreuk (Boukoul, ... ), sjprūg (Schaesberg), spr"[i}k (Herk-de-Stad), spr"k (Beverlo, ... ), spreuk (Bocholt, ... ), spreək (Beverst), spri[ə}k (Opoeteren), sprījək (Waltwilder), sprj"k (Tongeren), sprjøk (Tongeren), spruuk (Weert), spruwek (van de aa minse) (Wellen), spry(3)̄k (Maaseik), spry(3)̄ək (Lozen), spryk (Sint-Truiden), spryøk (Heers), spryək (Heers, ... ), sprâôk (Sevenum), spróx (Montzen), sprøk (Lommel, ... ), sprø͂ͅk (Ketsingen), šproX (Kerkrade), ən spr"k (Leopoldsburg), ən spərjøk (Tongeren), nb : stoottoon  spreu: k (Montfort), omdat het bijbels is  spreuk (Maastricht), volksspreuk: volksspreuk (Neerpelt), waarheid: geen verschil vr. 16, 17, 18, 19  woarheid (Opglabbeek), weerwoord: ’n weor woord (Schimmert) een spreuk [ZND A2 (1940sq)] || Noem het (dialect)woord voor: een uiting zoals: "oordeel niet, opdat ge niet geoordeeld wordt"? [spreuk] [N 102 (1998)] || spreuk [ZND m], [ZND m], [ZND m] || stad [ZND m] III-3-1