e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
spelen voor een prijs add. losse duif: (toegift).  en lósse douf i.nzètte (Zolder) niet met gummi-ring aan, niet voor prijs [N 93 (1983)] III-3-2
spelen: spelende kinderen gevogel: gevuchel (Stokkem) Spelende kinderen. III-3-2
speler die twee beurten heeft alles: alles (Mheer), blinde: blenjə (Swalmen), blinje (Maasniel, ... ), de blinje (Herten (bij Roermond)), dam: dam (Born, ... ), dame (Paal), bij het damspel  dam (Meeuwen), dubbel: døͅbəl (Venlo), dubbel spel: dubəl sjpīələ (Eys), dubbele, een ~: dubbele (Venray), herkanser: herkanser (As), nog eens: nog ens (Venlo), overdoen (ww.): euverdoon (Vlodrop) Een speler die twee beurten heeft om het aantal gelijk temaken in bepaalde spelen [dam, dame]. [N 88 (1982)] III-3-2
speling in de asbus speel: spē.l (Beverst, ... ), spē.ǝl (Houthalen, ... ), spī.l (Godschei), spī.ǝl (As, ... ) Door slijtage kan de normale speling tussen as en naafbus te groot worden, waardoor het wiel gaat waggelen. Zie ook het vorige lemma. [JG, 1a] II-12
speling op de steenbus de buis hangt los: dǝ bø̜js haŋt lǫs (Tongeren), spel: spȳǝ.l (Maaseik), spē.l (Kanne, ... ), spēǝl (Kuringen), spęl (Berlingen, ... ), spīǝ.l (Opitter), spɛ.l (Bree, ... ), spɛjǝl (Alken, ... ), spelens: spɛjǝlǝs (Broekom), speling: spø̄.leŋ (Maastricht), spēleŋ (Maastricht) [Vds 124; Jan 135; Coe 114; Grof 135] II-3
spelletje partij: `n partèj biljaar (Kanne), kee.gel-} partei (Zolder), partie (Posterholt, ... ), partiej (Ingber, ... ), partɛj, pərtɛj (Kanne), patij (Nieuwenhagen), pertie (Neer), jongere benaming  pati-j (Tienray), partijtje: `n partèjke biljaar (Kanne), p`rtiejke (Bocholt), p`rtieke (Kaulille), partiejke (Mheer), partieke (Blerick, ... ), partijke (Eigenbilzen, ... ), partijtje (Jeuk, ... ), partikə (Urmond), partīkə (Venlo), perti-jke (As), pertieke (Haelen, ... ), pertéjke (Meijel), peͅrtikə (Montfort), pərteͅjkə (Meijel), pərtīkə (Heel, ... ), [Alg. opmerking: de invuller is een nieuwe medewerker en heeft enkel vernederlandste woorden genoteerd die reeds tussen haakjes in de vraagstelling gesuggereerd werden]  partijtje (Heers), Sub partij: Een partijtje biljarten.  pərteijke (Hamont), voetbal of biljart  partieke (Nieuwstadt), voetbal, biljart  pertijke (Gronsveld), We gaan een partijtje pingpongen.  parteͅi?ə (Lommel), pot: pot (Weert), potje: e pötsje kaote (Kanne), peͅtjə (As), poetje (Blerick, ... ), potje (Hoeselt, ... ), poͅtjə (Brunssum), puitje (Montfort), putje (Meijel, ... ), putjə (Venlo), putsche (Itteren), putsje (Eijsden, ... ), pètsje (kaarte) (As), pötje (Bocholt, ... ), pøtjə (Meijel), pø͂ͅtjə (Swalmen), pøͅtjə (Amstenrade, ... ), pøͅtjɛ (Hoensbroek), pøͅtsjə (Amby, ... ), bij het kaarten  pøͅtjə (Haelen), kaarten  pøͅtjə (Nieuwstadt), pøͅtsjə (Gronsveld), rondje: runtje (Kapel-in-t-Zand), speelseltje: sp"lsəlkə (Maastricht), speelsertje: sp"lsərkə (Maastricht), spelletje: `špelšə (Gemmenich), e spiëlke (Bilzen, ... ), e spèèlke (Kanne), e spélleke (Bilzen), sjpeel(ke) (Sittard), sjpeelke (Herten (bij Roermond), ... ), sjpeilke (Amby), sjpelke (Geulle, ... ), sjpeulke (Gronsveld), sjpeͅlkə (Doenrade, ... ), sjpielke (Merkelbeek), sjpilke (Epen, ... ), sjpøͅlkə (Mheer), sjpøͅləkə (Eigenbilzen), sjpùlke (Eigenbilzen), sjpɛlkə (Eys), slēͅlkə (Bree), sp"lkə (Venlo), spaelke (As), speelke (Genk, ... ), spelke (Blerick, ... ), spell`ke (Kaulille), spellek (Jeuk, ... ), spelleke (Eksel, ... ), spelletje (Koersel, ... ), speulke (Geistingen, ... ), spēlkə (As, ... ), speͅlkə (Kelpen), spiëlke (Bilzen), spulke (Sevenum, ... ), spulleke (Achel), spuulke (Weert), späölke (Bocholt, ... ), spèelke (Rekem), spèleke (Hoepertingen), spèlleke (Alken, ... ), spèèlke (Bree), spél-lê-kê (Widooie), spélleke (Zolder), spɛləkə (Eksel), ë spélkë (Tongeren), 1. Bijv. mens-erger-je-niet, halma enz.  sjpëulke (Gronsveld), Alg.  spèlleke (Gors-Opleeuw), Antwoord onderlijnd bij de suggesties.  spelletje (Diepenbeek), E spulleke klitse: een partijtje knikkeren.  spulleke (Zonhoven), En spulke kaarte: een spelletje kaarten.  spulke (Meerlo, ... ), NB speulke maake: een spelletje doen.  speulke (Tungelroy), O.i.v. Nl. spee.l.  spélleke (Zolder), Sub sjpel.  sjpelkes (Swalmen), Sub speel.  spilleke (Eksel), spølkən (Lommel), Sub spel.  sjpeelke (Roermond), Sub SPEL.  sjpelke (Posterholt), Sub spel.  sjpúlke (Tegelen), speèlsje (Uikhoven), späölke (Maastricht), spèèlsje (Boorsem), spøləkə (Hamont), Sub spel: Gij moet er ook geen spelleken van maken he.  spälə?ə (Lommel), Sub spuuële.  spuuëlke (Weert), Zoûw vr nog e - doén?  sjpëulke (Gronsveld) *Spulletje: 1. Partijtje in het knikkerspel. || 1. Spel; 2. Kinderspel. || 3. Partijtje (bij kaartspel). || [2.] Gezelschapsspel. || [Spel]: Spelletje. || [Spelletje]. || [Spelletjes]. || het spelen van een spel door twee of meer personen [partijtje, potje, spelletje] [N 112 (2006)] || Het spelen van een spel door twee of meer personen [partijtje, potje, spelletje]. [N 88 (1982)] || I. Spelletje. || Partie: spel, een - kaarten, biljarten. || Partijtje. || Partijtje: spelen van een spel door twee of meer personen. || Potje: spelen van een spel door twee of meer personen. || Spel(letje). || Spelletje. || Spelletje: spelletje. || Spelsche: 1. Kurzes Spiel, Spielchen. III-3-2
spelletjes met eieren eierslaan: niet zeker of dit een dialectwoord is  eierslaan (Sevenum), eilopen: eͅi lōpə (Nieuwenhagen), eispringen: eͅi sjpreŋə (Nieuwenhagen), paashaas spelen: paashaas spelen (Stein), schilderen: schilderen (Itteren) spelletjes met eieren [VC 29 (1964)] || Spelletjes met eieren met Pasen. [N 88 (1982)] III-3-2
spelletjes met eieren add. kettingen maken van paasbloemen: këttinge maake van paesjbloume (Sittard) [Kettingen maken van paasbloemen]. III-3-2
spelt spang: špaŋ (Vechmaal), spelt: spēlt (Borgloon, ... ), spɛ.lt (Kerniel, ... ), spɛlt (Bilzen, ... ), spɛltj (Grathem, ... ), spɛ̄.lt (s-Gravenvoeren), spɛ̄ǝlt (Eupen), špalt (Valkenburg), špɛlt (Beek, ... ), špɛltj (Eijsden), špɛ̄.lt (Aubel, ... ) Triticum spelta L. Een soort van grove tarwe die ook op schrale grond gedijt. Het is in Limburg weinig bekend. De opgave spang, afkomstig uit het materiaal Willems, is hier wel opgegeven vanwege associatie met "speld". [Wi 52; monogr.; add. uit JG 1b; L 39, 15] I-4
spenen (het is) gespeend: gespīǝnjt (Zonhoven), gǝspē.nt (Diepenbeek, ... ), gǝspęi̯nt (Beverst, ... ), gǝspī.nt (Genk, ... ), gǝspīǝ.nt (As, ... ), aan de fles wennen: aan de fles winne (Venlo), afwennen: aaf wenne (Vaals), aafwinne (Nunhem), aafwinnen (Melick), afwennen (Ittervoort, ... ), afwénnə (Meijel), ààfwénnə (Susteren), afzatten: ááfzatte (Guttecoven), afzetten: aaf zètte (Doenrade), aafzette (Buchten, ... ), aafzitte (Doenrade), aafzètte (Geleen), afzette (Eys, ... ), afztǝn (Lommel), d’r aaf zette (Weert), he afzetten (Tongeren), oafzette (Vlijtingen), oufzette (Rijkhoven), van- en àfzette (Venray), ààfzètté (Guttecoven), ’t aafzètte (Klimmen), ‧āf˃zeͅ.tə (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  de joeng aofzètte (Bilzen), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  aa.fzètte (Zolder), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook aantekening van de invuller, op de laatste pagina!  aa.fzéttə (Grathem, ... ), alleen zetten: allein zetten (Jesseren), àllejn zéttə (As), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  de joeng zeleen zètte (Bilzen), de borst afwennen: de borst aafwenne (Montfort), de fles geven: də fles geevə (Maastricht), de fles niet meer krijgen: də fleͅ.š ne.t m‧i krī.gə (Eys), de lots afnemen: cf. RhWb (V), kol. 562, s.v. "lotschen II"= saugen, lutschen  de lotsj aafnumme (Geleen), de lots geven: de loetsj geëve (Gulpen), de lótsj geave (Lutterade), cf. RhWb (V), kol. 562, s.v. "lotschen II"= saugen, lutschen  de lotsj (gééve) (Geleen), de mem afnemen: de mem aafneme (Blerick), fles wennen: flesj wênne (Stein), flesvoeding geven: flesvoeding gaeve (Echt/Gebroek), hem dat afleren: leer hem det aaf (Thorn), het nokken afgewennen: cf. VD s.v. "nokken I."2. (volkst.) hikken  ⁄t noeke aafgewenne (Klimmen), minder de borst geven: minder de baorst gaeve (Venray), niet meer aan de borst hangen: héé hingt nemīē aan de bòrst (As), omzetten: omzette (Geleen), ontwennen: ŏntwènnə (Nieuwenhagen), selecteren: sullektere (Meijel), spenen: schpenen (Schimmert), sjpaene (Beek), sjpeene (Geleen, ... ), sjpeenə (Heel, ... ), sjpene (Merkelbeek, ... ), sjpenen (Schinnen), sjpiene (Gronsveld, ... ), sjpienen (Wijlre), sjpieëne (Herten (bij Roermond), ... ), sjpiènə (Doenrade), sjpīēne (Kunrade), sjpêne (Schimmert), sjpîenə (Heerlen), sjpîênə (Amstenrade, ... ), speejne (Jeuk), speene (Geleen, ... ), speennən (Grevenbicht/Papenhoven), speenə (Beesel, ... ), spene (Echt/Gebroek, ... ), spenen (As, ... ), spenǝ (Heks, ... ), speęnǝ (Helchteren), speǝnǝ (Zelem), spiene (Jeuk, ... ), spienen (Beesel, ... ), spienə (Maastricht), spieëne (Ell), spiĕ:ne (Ingber), spiĕne (Sevenum), spinǝ (Gellik, ... ), spiëne (Sevenum), spięnǝ (Hasselt, ... ), spiǝ.nǝn (Sint Huibrechts Lille), spiǝnǝ (Blerick, ... ), spiǝnǝn (Elen, ... ), spiɛnǝ (Bommershoven, ... ), spīēne (Maasbree, ... ), spīēnə (Meeuwen), spīēənə (Venlo), spĭĕnə (Maastricht), spènen (Meeuwen), spéne (Hoeselt), spénen (Born), spēi̯ǝnǝ (Berverlo), spēi̯ǝnǝn (Lommel), spēnǝ (Berg, ... ), spēnǝn (Kaulille, ... ), spēǝnǝ (Berbroek, ... ), spē̜nǝ (Paal), spē̜nǝn (Kleine-Brogel, ... ), spē̜ǝnǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), spęi̯nǝ (Bilzen, ... ), spīnǝ (Kanne, ... ), spīęnǝ (Heusden), spīǝnǝ (America, ... ), sp˙ēnǝn (Eksel), šp‧iənə (Ingber), špinǝ (Baarlo, ... ), špiǝnǝ (Heel, ... ), špēnǝ (Maasniel, ... ), špēǝnǝ (Haelen), špē̜nǝ (Valkenburg), špīnǝ (Baexem, ... ), špīǝnǝ (Heerlerheide, ... ), (sterke sleepklank).  sjpie:ne (Herten (bij Roermond)), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  speu.ne (Zolder), spiëne (Zolder), Algemene opmerking: deze vragenlijst is heel slecht ingevuld!  spiëne (Maasbree), Algemene opmerking: deze vragenlijst is nogal slecht (= weinig antwoorden) ingevuld!  spenen (Gruitrode), cf. VD s.v. "spenen"= I. overg. 1. van de spenen of borst afwennen, niet meer zogen  schpeĕnn (Brunssum), Note v.d. invuller: ter plaatse heet een speen: fiep.  spene (Meijel), Opm. boven de "i"moet nog een nasaleringsteken (~) staan; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen (en heb het dus maar achter gezet).  spi~e͂nen (Eisden), speunen: spyø̜.nǝ (Gelinden, ... ), spyø̜nǝ (Berlingen, ... ), spyǝnǝ (Alken, ... ), spȳǝnǝ (Wijer), spøǝnǝ (Boekhout), spø̄nǝ (Aalst, ... ), spø̄ǝnǝ (Borlo, ... ), spø̜i̯nǝ (Rummen), uit elkaar gooien: øtj ɛlkār goͅjə (Meijel), van de borst af: van de boorst af (Meijel), van de bors aaf (Maasniel, ... ), van de borst aaf (Neer), van de borst af zijn: héé⁄s vàn de bòrst aaf (As), van de borst afdoen: van de boorsch aaf dōēn (Amby), van de bōrst afdoen (Meerlo), van de borst doen: van de boorst doe (Meijel), van de meer afdoen: van dǝ mē̜r afdū (Meijel), van de meer afzetten: van dǝ męr af˲zitǝ (Sint-Truiden), van de meer zetten: van ǝ mē̜.r zętǝ (Meeuwen), van de mem afdoen: van de mem aafdôên (Eksel), van dǝ mɛm af˱dun (Lommel), van de mem afzetten: van dǝ mɛm af˲zętǝ (Kerkhoven), van de oude afpakken: vàn də òw aafpàkkə (As), van de tet afdoen: van ǝ tɛt ā.f˱du (Koersel), van de tet afzetten: van ǝ tɛt ā.f˲zętǝ (Hechtel), van het paard afzetten: van het paard afzetten (Ubachsberg), van t pēǝrt˱ āf˲zętǝ (Zolder), van het paard doen: van t pē̜rt dūn (Ottersum, ... ), van het paard zetten: van t pi̯āt zętǝ (Hasselt), van t pēǝrt zętǝ (Broekhuizen), van t pē̜rt zętǝ (Tegelen), van t pē̜rt zętǝn (Achel, ... ), vanaf doen: der vanaaf gedaon (Swalmen), vanaf dūn (Oostham), vanaf zetten: vanaf ˲zętǝ (Berverlo, ... ), vanāf ˲zętǝn (Heppen), vaneen afzetten: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  de joeng vaneen aof zètte (Bilzen), verspenen: verspeene (Itteren), verspíëne (Maasbree), vǝršpēǝnǝ (Herten) Het veulen het zuigen ontwennen. [JG 1a, 1b; N 8, 59] || Hoe heet verder: het apart zetten, spenen van de jongen? [N 93 (1983)] || spenen; een kind van de speen of de borst afwennen [spenen, spanen] [N 86 (1981)] || van speen of borst afwennen, niet meer zogen I-9, III-2-2, III-3-2