| 25472 |
bakkershemd |
bakkershemd:
bɛkǝšhęmp (Q121c Bleijerheide),
hemd:
hęmǝ (Q121c Bleijerheide)
|
De informant van L 321 merkt op dat dit kledingstuk zonder mouw of met korte mouw kan voorkomen. De stof kan van katoen of ïnterlock zijn. De kleur is wit, aldus onze zegspersoon. [N 29, 102d; N 29, 102f]
II-1
|
| 25512 |
bakkershout |
geslachterhout:
jǝlātǝrhōts (Q121c Bleijerheide),
schans:
šans (Q121c Bleijerheide)
|
Het hout waarmee de oven gestookt wordt. Op grond van de vraagstelling valt dit lemma uiteen in een aantal woordtypen dat "takkenbos" betekent en een aantal dat "hout", "delen van hout" of "een bepaalde houtsoort" aanduidt. Een paar woordtypen geven een bepaalde hoeveelheid van het hout of een maat ervan aan. Uit de toelichtingen van sommige informanten kan men opmaken dat palen, gelachterhout of maathout door de bakker werd gebruikt. Uiteraard stookte deze ook takkenbossen. De ene houtsoort was meer geschikt voor het branden dan de andere. Eikehout gaf meer hitte dan dennehout maar dit laatste brandde het gemakkelijkst en gaf volgens de één (L 371) smakelijker brood, terwijl de ander (L 315) beweert dat het sap van eikehout de beste reuk aan het brood gaf. In het algemeen werd alle hout gestookt. [N 29, 7; A 32, 20; OB 2, 9; L 22, 16a; L 22, 33e; monogr.; Gwn 9, 5; R 14, 23c; S 32 add.; L 20, 5; N 18, 28 add.]
II-1
|
| 25469 |
bakkersmuts |
bakkersmuts:
bǝkǝšmøtš (Q121c Bleijerheide)
|
[N 29, 102a]
II-1
|
| 25489 |
bakkerstor |
zwaab:
šwoab (Q121c Bleijerheide)
|
De bakkerstor of meelkever is "ongeveer 25 mm. lang en bruingeel van kleur met donkere ringen" (z. Schoep blz. 37). Men treft hem aan in bloemladen en bloemzakken. Door zijn uitwerpselen verontreinigt hij de bloem of het meel. [N 29, 101; monogr.]
II-1
|
| 19844 |
bakplaat |
bakplaat:
%%meervoud%%
bakplātǝ (Q121c Bleijerheide),
plaat:
plaat (Q121c Bleijerheide)
|
Een groot metalen blad waarop het brood in de oven gebakken wordt. De opgegeven woordtypen "bakruimte", "plak", "vloer", "ondervloer" duiden op de plaats waar gebakken wordt. Ze zijn niet in dit lemma opgenomen. [N 29, 46]
II-1
|
| 25546 |
baktrog |
moelde:
molt (Q121c Bleijerheide)
|
De kuip waarin de eerste bewerking van het deeg plaatsvindt. "In zijn eenvoudigste gedaante is het een rechthoekige, langwerpige bak, de bodem smaller dan de bovenopening" (Weyns blz. 28). De baktrog is ofwel van eik ofwel van wit hout vervaardigd. Sommige troggen hebben onderaan een schuif om zuurdeeg en zeef in te leggen (Weyns blz. 29). Als hij klein is en goed hanteerbaar, wordt de trog niet noodzakelijk op een vaste voet gezet. Is hij heel groot dan kan hij op een paar lage houtblokken worden gelegd. Meestal is hij geplaatst tussen twee steunen in de vorm van een letter H, waarvan de naar buiten uitwijkende bovenste benen de bak omvatten (Weyns blz. 28). In dit lemma zijn ook benamingen die de boer voor zijn baktrog heeft, opgenomen: Zie afb. 17. [(N 29, 20a; N 29, 18a; N 18, add.; N 5A(I), add.; S 2; R 3, 50; L 1a-m; L 16, 8; L 19A, 21; L 48, 23; A 26, 10; Lu 4, 10; Lu 2, 23; monogr.; LB 2, 237)]
II-1
|
| 22827 |
bal |
bal:
bal (Q121c Bleijerheide)
|
De welving van de voet achter de tenen. [N 60, 167a]
II-10
|
| 18468 |
bal [wld ii.10, p. 7] |
bal:
bal (Q121c Bleijerheide)
|
De welving van de voet achter de tenen (bal?) [N 60 (1973)]
III-1-3
|
| 20688 |
bal gehakt |
frikadel:
frikkedel (Q121c Bleijerheide)
|
Bal gehakt (frikkedel?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 29094 |
balans in het stuk brengen |
dresseren:
dręsīrǝ (Q121c Bleijerheide)
|
Het in evenwicht brengen in de diverse verhoudingen van de onderdelen van een werkstuk onderling. [N 59, 88]
II-7
|