e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
soldaten armee (fr.): armee (Heerlerbaan/Kaumer), dienstvolk: deensvolk (Montfort), lager voetvolk: laeger vootvollek (Klimmen), leger: leger (Ell, ... ), lēger (As), militairen: militɛ:rə (Maastricht), millietaerən (Urmond), mĭĕlĭĕtéér (Venlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  mĭĕlətééër (Nieuwenhagen), paardsvolk: paesjvollek (Klimmen), piotten: piejottə (Roermond), piejòttə (Maastricht), pijot (Maastricht), pijotten (Noorbeek), pijottə (Maastricht), piot (Echt/Gebroek, ... ), piotte (Amby, ... ), piottə (Maastricht), piottən (Maastricht), pĭĕjòttə (Maastricht), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!  pĭĕjòt.tə (Maastricht), Gewoon.  pijotə (Leopoldsburg), Opm. is verouderde benaming.  piejotte (Maastricht), Van Dale: piot, 2. (gew. en Barg.) infanterist.  pijotə (Maastricht), soldaten: de salddoate motte aanslaōn (Weert), de saldote mote gröte (Moresnet), de seldaote mutte salleweere (Hasselt), de seldeten moeten salueèren (Peer), de sildoaten moote saluèren (Niel-bij-As), de soldaaten moeten salueeren (Tessenderlo), de soldaaten motten saleweeren (Paal), de soldaeten mutte sallueere (Hasselt), de soldaeëte moète saluïere (Zepperen), de soldaot mot saluiren (Borlo), de soldaote (Venray), de soldaote moette salueeren (Kuringen), de soldaote moette saluère (Landen), de soldaote moote saluweeren (Mheer), de soldaote mootte salueere (Veldwezelt), de soldaote motte salueeren (Kinrooi), de soldaote mutte sallewieeren (Waltwilder), de soldaote(n) (Oirlo), de soldaoten moete salluweeren (Riemst), de soldaoten moeten saluwjairen (Val-Meer), de soldaoten moeten saluèren (Neeroeteren), de soldaoten moote saluère (Opglabbeek), de soldaoten mooten groeten (Rekem), de soldaoten moten salueeren (Vroenhoven), de soldaoten motte groete (Maaseik), de soldaoten motte salueere (Spalbeek), de soldaoten motten saluweeren (Koersel), de soldaoten mutten salueeren (Mopertingen), de soldaoten môten aanslaon (Lanaken), de soldaoute moette saluére (Jeuk), de soldate moete salueere (Stevoort), de soldate mojte saluweere (Beverlo), de soldaten moete salueeren (Rekem), de soldaten moeten aanslaan (Sint-Huibrechts-Lille), de soldaten moeten salueeren (Gorsem, ... ), de soldaten motten salueeren (Helchteren), de soldaten mutten groeten (Voort), de soldaətən moete salueere (Mielen-boven-Aalst), de soldḁten moetten salueeren (Bilzen), de soldeuten moeten salueeren (Rotem), de soldoate moette salueere (Zichen-Zussen-Bolder), de soldoate mote salujere (Genoelselderen), de soldoate mutte saluère (Rosmeer), de soldoaten moeten saluieren (Ulbeek), de soldoaten moiten salueiren (Sint-Truiden), de soldoaten mooten aansloaən (Opoeteren), de soldoaten mooten salueeren (Gruitrode), de soldoeten moeten saluieeren (Rijkel), de soldoote motte grüesse (Lontzen), de soldoten mooten salueeren (Sint-Martens-Voeren), de soldoten motten salevjèren (Mal), de soldoute moette ensloa (Loksbergen), de soldoute salewere met de haand onn de kop (Zichen-Zussen-Bolder), de soldouten məttən groeten (Kwaadmechelen), de soldowte moete salüwijre (Borgloon), de soldoëten moeten salueeren (Neerpelt), de soldàten motten aanslaen (Kaulille), de soldáte mutte salueere (Hasselt), de soldââten motten saluwjeeren (Grote-Spouwen), de soldòweten mutten saluweejeren (Lommel), de soldôten saluéèren (Bree), de zaldōte motte grösse (Eupen), də sḁldaoətən moitən aonslən (Diepenbeek), də soldaote moetə saluwérə (Engelmanshoven), də soldaote moote salueere (Mechelen-aan-de-Maas), də soldaotə (Schinnen), də soldaotə moetə oanslaagə (Meldert), də soldaotə mutə saluɛrə (Gutshoven), də soldaotən mottən aonslwən (Eigenbilzen), də soldaotən motən oaslən (Zolder), də soldoaətə mutən oaənsloaən (Kortessem), də soldōͅtə mutə salyērə (Herk-de-Stad), də soldōͅtən mutən ōͅənslōͅən (Hamont), də soͅlda͂wətə motə saləwērn (Zonhoven), də soͅldōͅtə moͅttə salywērə (Vroenhoven), saldaote (Blerick), saldo.tə (Nederweert, ... ), saldo.ətə (Heerlen, ... ), saldo:tə (Arcen, ... ), saldotə (Venlo), saldoətə (Middelaar, ... ), saldoətə, zaldoətə (Eupen), saldu.ṭn (Lommel), saldô:tə (Gennep), saldöten (Ospel), seldaot (Stein), seldaote (Blerick, ... ), seldaotə (Oirsbeek), sjeldaote (Haelen, ... ), sjeldaotə (Heel), sjoldaote (Roermond), sjoldaotə (Kapel-in-t-Zand), sjooldaote (Swalmen), sḷdu.tn (Zolder), sḷdô:tn (Houthalen), soldaete (Sittard), soldaot (Merkelbeek, ... ), soldaote (Blerick, ... ), soldaote moete aonsloan (Sint-Truiden), soldaote(n) (Velden), soldaoten (Ophoven), soldaotu (Brunssum), soldaotə (Doenrade, ... ), soldate (Waubach), soldaten (Jeuk, ... ), soldo.?n (Tessenderlo), soldo.tə (America, ... ), soldo.utə (Montenaken), soldo.ətə (Binderveld, ... ), soldo.ətən (Sint-Huibrechts-Lille), soldo:tə (Baelen, ... ), soldoate (Eys, ... ), soldoaten (Eigenbilzen), soldoatə (Guttecoven), soldoətə (Loksbergen), soldoətən (Gingelom), soldŏote (Gulpen), soldu.ətə (Heers), soldàten (Maastricht), soldô.tə (As), sōldoate (Noorbeek), sulda.tə (Beringen), sulda:tə (Eygelshoven, ... ), suldaot (Vlodrop), suldaote (Tungelroy), suldaotə (Grathem, ... ), suldo.atə (Zepperen), suldo.tn (Heusden), suldo.tṇ (Zonhoven), suldo.tə (Alken, ... ), suldo.ətə (Amstenrade, ... ), suldo:etə (Kortessem), suldo:tə (Blitterswijck, ... ), suldo:tən (Eigenbilzen), suldo:ətn (Vliermaalroot), suldo:ətə (Borlo, ... ), suldotə (Schimmert, ... ), suldoətn (Hoeselt), suldu.tn (Heppen, ... ), suldu.tə (Beverlo, ... ), suldu.ətə (Lauw), suldô.tə (Bree, ... ), suldô:tə (Bilzen, ... ), suldû.tə (Paal), sàldòətə (Heerlen), séldôten (Eksel), sêldaote (Ittervoort), sòldaotə (Gennep), sóldaotə (Meijel), søldô.tə (Neer), səldaot (Epen), səldaotə (Hulsberg, ... ), səldo.tṇ (Helchteren, ... ), səldo.tə (Amby, ... ), səldo.tən (Eksel, ... ), səldo.ətə (Eisden, ... ), səldo.ətən (Achel, ... ), səldo:tə (Horst, ... ), səldo:ətə (Grubbenvorst, ... ), səldoətə (Ottersum), səldu.ətə (Berg, ... ), səldu:tə (Bergen), səldâ.tə (Hasselt), səldô.tə (Oirlo, ... ), səldô.tən (Neerpelt), səldô.ətə (Montfort), səldô:tə (Blerick, ... ), ṣuldô.tə (Roermond), ṣəldo.tə (Beesel, ... ), ṣəldo:tə (Tegelen), tsoldate (Kerkrade), tsulda:tə (Bocholtz, ... ), tsuldatə (Vaals), tsuldu.atə (Piringen), tṣolda:tə (Simpelveld), zuldo.tə (Lontzen), zøldo:tə (Walhorn), (m.mv.).  soͅ.ld‧oͅatə (Eys), Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!  soldaote (Meerlo), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  soldāāt (Nieuwenhagen), NB: suldrm\\ gendarmen.  suldo.ətə (Nieuwerkerken), Of: t folk (oud).  səldo.ətə (Sevenum), Opm. is huidige benaming.  soldaote (Mheer), ps. omgespeld volgens Frings!  solda͂tə (Houthalen), ps. omgespeld volgens RND!  səldoͅtə (Meeuwen), Seldaote nu.  ṣəldo:tə, səldo:tə (Beringe), soldatenvolk: seldoatevolk (Susteren), sjeldaotevolk (Herten (bij Roermond)), soldaotevolk (Schimmert, ... ), soldatenvolk (Born, ... ), soldotevolk (Meijel), suldaotəvolk (Montfort), voetvolk: vootvaok (Wijlre), vŏĕtvolk (Loksbergen), volk: volk (Diepenbeek), vook (Oirsbeek), vōlk (Tienray), Opm. is oude benaming.  volk (Mheer), Opm. is vroegere benaming.  volk (Swalmen) algemene naam voor soldaten [volk, soldatenvolk, soldaterij] [N 90 (1982)] || De soldaten moeten groeten (met de hand aan de muts) [ZND 32 (1939)] || soldaten [RND], [RND] || welke verschillende soldaten onderscheidt u [piot, zandhaas, kalkvreter] [N 90 (1982)] III-3-1
soldatenkerkhof amerikaans kerkhof: amerikaans kèrkhaof (Noorbeek), dr amerikaanse kirkhof (Waubach), american cemetery  amerikaons kèrrekhof (Maastricht), duits kerkhof: duits (Venlo), duits kerkhof (Venray), engels kerkhof: engels kerkhof (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), engels kèrkhof (Hasselt), ingels kerkhof (Ospel), ingelse kerkhof (Weert), eregraven: ieregraver (Maastricht), erekerkhof: ieere kerrekhof (Weert), īērekèrrekhof (Maastricht), ereperk: ieereperrek (Sint-Truiden), ieëreperk (van de oudstrijders) (Mechelen-aan-de-Maas), ieërepèrrek (Sint-Truiden), ereveld: ereveld (Meijel), iereveld (Maastricht), īēërevèlt (Nieuwenhagen), kerkhof voor soldaten: kerkhaof vur seldaote (Baarlo), krijgskerkhof: krēēgskirkhŏf (Nieuwenhagen), militair kerkhof: militaer kirkhof (Thorn), militair kerkhof (Sint-Huibrechts-Lille), militaire kerkhaof (Melick), militaire kerkhof (Weert), militaire kirkhof (Waubach), milletaere kirrekef (Klimmen), milletarrekirkef (Doenrade), t militair kèrkhof (Maastricht), militaire begraafplaats: miletaire begraafplaats (Montfort), militair begraafplaats (Eisden, ... ), milletair begraafplaats (Lutterade), oorlogkerkhof: ōarlogkerkif (Schimmert), oorlogskerkhof: aorlogskirkhaof (Neer), inne oeërlogskikhof (Hoensbroek), inne oorlogskirkhof (Nieuwenhagen), n oorlogskèrkhof (Maastricht), oarlogskirkef (Schinnen, ... ), oarlogskirkhof (Schinnen), oeerlogskerkhof (Tienray, ... ), oeerlogskirkhof (Heel), oerlogskerkhof (Oirlo, ... ), oeërlogskirkhof (Thorn), oorlogs kirkhaof (Vlodrop), oorlogskerkhaof (Reuver, ... ), oorlogskerkhof (Baarlo, ... ), oorlogskerkhoof (Maasbree), oorlogskerrekhaof (Montfort), oorlogskerrekhof (Maastricht), oorlogskirkef (Ubachsberg), oorlogskirkhaof (Echt/Gebroek, ... ), oorlogskirkhof (Ell, ... ), oorlogskêrkhof (Houthalen), oͅrloͅxskeͅrəkhoͅf (Meijel), uurlogskerkhef (As), y(3)̄rloͅxskøͅrkəf (Bree), soldatenbegraafplaats: soldaotebegraafplats (Venray), soldatenkerkhof: `ne soldaotekirkef (Klimmen), der soldaotekerekef (Montzen), e seldaotekerkòf (Tongeren), e seldoate kèrkef (Meerssen), e soldaotekèrkhof (Maastricht), inne soldoatekirkhof (Hoensbroek), seldaote kirköf (Geleen), seldaote kirrekef (Klimmen), seldaote kèrkhof (Maastricht), seldaote kèrrekhof (Valkenburg), seldaote-kirkef (Epen), seldaotekerkhaof (Baarlo), seldaotekerkhof (Weert), seldaotekerrekhaof (Montfort), seldaotekirkhoeef (Heel), seldaotekirkhof (Geistingen, ... ), seldaotenkerkhof (Tegelen), seldaotenkirkhoof (Ophoven), seldoatekerkhof (Tungelroy), seldoatekerkkef (Opglabbeek), seldoatekirkef (Lutterade), seldotekerikhof (Eksel), seldotekerkhof (America, ... ), sjoldaotekerkhaof (Tegelen), sjoldoatekirkhoaf (Kesseleik), slodaatekerkhof (Venray), soldaote kerkhof (Eigenbilzen, ... ), soldaote kirkef (Vijlen), soldaote kèrkhef (Eisden), soldaotekerhof (Oirlo), soldaotekerkhaof (Venlo), soldaotekerkhof (Gulpen, ... ), soldaotekerkhoof (Kelpen, ... ), soldaotekerrekhof (Maastricht), soldaotekirkhof (Sittard, ... ), soldaotekèrekhoof (Maastricht), soldaotekèrkhof (Eisden, ... ), soldaotekèrrekhof (Maastricht), soldaotenkirkhof (Eys), soldatekirkef (Koningsbosch), soldatekirkhuf (Klimmen), soldatenkerkhof (Peer), soldāātekirkhŏf (Nieuwenhagen), soldoatekerrekof (Sint-Truiden, ... ), soldoatekerrikhoeef (Bocholt), soldoatekirkef (Ubachsberg), soldoatekirkhof (Voerendaal), soldoatekirkhuf (Holtum), soldoatenkirkef (Nuth/Aalbeek), soldootekerkhof (Loksbergen), soldōāte kerkef (Hoeselt), soldàten kèrkhof (Hasselt), soldätekèrkhof (Sint-Martens-Voeren), sōldōͅtəkeͅrəkoͅf (Tessenderlo), sëldôatëkèrkëf (Hoeselt), sòldaotekèrekhòf (Maastricht), səldaotəkirkəf (Schinnen), səldaotəkérrikhof (Ulestraten), tsoldate kirkhof (Kerkrade), tsoldate-kirchhof (Chèvremont), tsoldāātekirkhŏf (Nieuwenhagen) Een soldatenkerkhof, oorlogskerkhof, militaire begraafplaats, ereveld, engels kerkhof e.d. [N 96A (1989)] III-3-3
soldeerbout bout: b ̇ǫwt (Tongeren), bwǫt (Eigenbilzen), bājt (Zutendaal), bōt (Bevingen), bǫw.t (Sittard  [(mv b ̇ø̜jt)]  ), bǫwt (Zutendaal), hamel: hǭmǝl (Jeuk), loodbout: lyǝbōts (Bleijerheide, ... ), lyǝbǭt (Simpelveld), lötbout: lyǝt˱bōts (Spekholzerheide), soldeerbout: soldęjǝrbø̜̄t (Tessenderlo), stǫldiǝrbǫlt (Siebengewald, ... ), sǫlderbǫwt (Ophoven), sǫldiǝrbuǝt (Bilzen), sǫldiǝrbǫlt (Meerlo), sǫldērbōt (Diepenbeek  [(klein en groot model)]  , ... ), sǫldērbǫlt (Oostrum), sǫldērbǫwt (Helden, ... ), sǫldērbǭlt (Ottersum), sǫldęjrbōt (Loksbergen), sǫldīrbǫw.t (Weert), sǫldīǝrbǫlt (Heijen) In het algemeen het werktuig waarmee men soldeert. Met een verhitte soldeerbout kan het soldeersel vloeibaar gemaakt worden. Er bestaan verschillende soorten soldeerbouten. Zie ook de lemmata "vuursoldeerbout", "benzinesoldeerbout", "gassoldeerbout" en "elektrische soldeerbout". [N 33, 195a-b; N 64, 16a; monogr.] II-11
soldeerhout aanduwhout: ̇ādø̜jhōts (Bleijerheide  [(voor zinknaad)]  ), afdrukhout: āf˱drøkhōt (Nieuwenhagen, ... ), soldeerhout: sǫldērǫwt (Stokkem) Plat stuk hout dat wordt gebruikt om tijdens het solderen op de platen te drukken. Zie ook afb. 193. [N 64, 22] II-11
soldeerklem loodblok: lyǝblok (Kerkrade), loodklauw: lyǝklǫw (Kerkrade), pijpenloodklem: pīpǝlū.tklɛm (Nieuwenhagen, ... ) Werktuig waarmee bij een te solderen verbinding de beide delen onbeweeglijk in of tegen elkaar vastgezet kunnen worden. Zie ook afb. 192. Een loodklauw of loodblok (Q 121) was vervaardigd van twee plaatjes ijzer van 40 x 40 mm die scharnierend aan elkaar waren bevestigd. Het werktuig werd gebruikt om de uiteinden van lintzagen aan elkaar te solderen. De klauw werd in het smidsvuur rood verhit, daarna in een bankschroef geklemd en opengeklapt, waarna de over elkaar gelegde uiteinden van de lintzaag met borax en een stukje zilver in de klauw werden samengeperst. Nadat het zilver gesmolten was en de las dus was gemaakt, werd het geheel met water afgekoeld. [N 64, 20a; N 33, 202] II-11
soldeerknoop dobbele soldeerknoop: dubǝlǝ sǫldērknōp (Nieuwenhagen, ... ), knoop: knōf (Bleijerheide), knǫwp (Stokkem, ... ), loodsolduur: lōtsǫldȳr (Tongeren), naad: nǭt (Houthalen) Knoopvormig afgewerkte soldeerverbinding bij loden buizen. Zie ook afb. 195. Om het uitvloeien van het soldeer te beperken en een mooie, recht afgewerkte soldeerknoop te verkrijgen, kon volgens Van Houcke (pag. 810) een met olie vermengde verf van zwartsel of lampenzwart gebruikt worden. Op plaatsen waar deze verf gestreken werd, vatte het soldeer niet. [N 64, 29a; monogr.] II-11
soldeerlamp afbrenlamp: āfbrɛnlamp (Bleijerheide), benzine-potlamp: bɛnzīnpǫtlamp (Nieuwenhagen  [(met en zonder pomp)]  , ... ), benzinebrander: bɛnzin˱brandǝr (Helden, ... ), benzinelamp: bɛnz ̇inlamp (Herten), bɛnzinlamp (Maastricht), bɛnzinǝlamp (Heerlen, ... ), bɛnzinǝlãmp (Meerlo), bɛnzīnǝlãmp (Heijen, ... ), benzineloodlamp: bɛnzinlyǝlamp (Kerkrade  [(ook voor buitenwerk -- met of zonder brandstofpomp)]  ), benzinesoldeerlamp: bɛnzinǝsǫldērlamp (Neeritter), blaaslamp: blōslamp (Bevingen), braseerlamp: brasērlamp (Ophoven, ... ), butagasbrander: bytagās˱brandǝr (Helden, ... ), elektrische brander: ēlɛktrišǝn˱ brandǝr (Helden, ... ), gaslamp: gāslamp (Jeuk), gassoldeerlamp: gassǫldiǝrlãmp (Meerlo), gāssǫldērlamp (Neeritter), loodlamp: lyǝlamp (Bleijerheide, ... ), lötlamp: lyǝtlamp (Heerlen, ... ), naphtelamp: naflamp (Bilzen, ... ), naftlamp (Sint-Truiden), potlamp: pǫtlamp (Bilzen, ... ), soldeerbrender: sǫldērbrɛnjǝr (Swalmen), soldeerbrenner: sǫldērbrɛnǝr (Klimmen  [(gas)]  ), soldeerlamp: soldęjǝrlãmp (Tessenderlo), stǫldiǝrlamp (Siebengewald), stǫldiǝrlãmp (Well), sǫldiǝrlãmp (Meerlo), sǫldērlamp (Heerlen, ... ), sǫldē̜rlamp (Zutendaal), sǫldęjrlamp (Bevingen, ... ), sǫldīrla.mp (Weert), sǫldīǝrlãmp (Heijen), soudeerlamp: sǭwdērlamp (Jeuk), spirituslamp: špiritøslamp (Heerlen) Brander waarmee een vlam kan worden ontwikkeld die heet genoeg is om soldeer te doen smelten en om soldeerbouten te verhitten. Zie ook afb. 188. Als brandstof voor de soldeerlamp werd door de informanten genoemd: zuivere benzine (L 423), benzine (Q 117, Q 118), gasoline (Q 121c) en lichte naphte (L 414). [N 33, 196a-b; N 64, 17a; monogr.] II-11
soldeernaad las: las (Stokkem), laš (Nieuwenhagen, ... ), naad: nǭǝt (Bleijerheide) Het soldeerspoor tussen twee of meer metalen delen dat door het solderen is ontstaan. [N 64, 28b] II-11
soldeersel aluminium: alǝminijøm (Helden, ... ), brons: brons (Helden, ... ), fijn soldeer: fīn sǫldēr (Rothem), hardsoldeer: hartstǫldiǝr (Siebengewald, ... ), hartsǫldēr (Oostrum), hārtsǫldēr (Helden, ... ), kopersoldeer: kofǝrsǫldēr (Simpelveld), kōpǝrsǫldiǝr (Meerlo), kōpǝrsǫldēr (Helden, ... ), kōpǝrsǫldīǝr (Heijen), kopersolduur: kǫwpǝrsǫldȳr (Bevingen), lood: l ̇ūt (Herten), luwǝt (Jeuk), lǫwt (Bilzen), loodsoldeer: lwǫtsǫldēr (Rothem), loodtin: lyǝttsen (Bleijerheide, ... ), loodzink: lyǝtseŋk (Bleijerheide, ... ), löttin: lyǝ-tsen (Spekholzerheide), löttuig: lyǝttsǫjx (Kerkrade), lötzink: lyǝttseŋk (Simpelveld), schervelsoldeersel: šervelsǫldērsǝl (Stokkem  [(werd gebruikt samen met borax)]  ), smeertin: šmīrtsen (Kerkrade), soldeer: stǫldiǝr (Siebengewald), sǫldēr (Herten, ... ), sǫldēǝr (Lanaken), sǫldīǝr (Heijen), soldeersel: stǫldiǝrsǝl (Well), sǫldiǝrsǝl (Bilzen), sǫldērsǝl (Helden, ... ), sǫldē̜rsǝl (Heerlen, ... ), sǫldęjrsǝl (Bevingen), sǫldīrsǝl (Weert), soldeerstaaf: sǫldērštāf (Rothem), soldeertin: sǫldiǝrten (Meerlo), sǫldērten (Oostrum), sǫldē̜rten (Zutendaal), solduur: soldȳr (Tessenderlo), souduur: sudȳr (Bilzen, ... ), sudȳǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden), sudø̜r (Sint-Truiden), sǝdȳǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden), souduursel: sudø̜rsǝl (Sint-Truiden), tin: t ̇ēn (Herten), ten (Eigenbilzen, ... ), tiǝn (Klimmen), tēn (Helden, ... ), tīn (Bilzen), tīǝn (Heerlen), tinsoldeer: tensǫldiǝr (Meerlo), tensǫldīǝr (Heijen), tēnsǫldēr (Neeritter), tinsoldeersel: tinsǫldērsǝl (Stokkem), tinsolduur: tensǫldȳr (Bevingen), zachtsoldeer: zaxtstǫldiǝr (Siebengewald, ... ), zaxtsǫldēr (Oostrum), zilverlegering: zęlǝvǝrlǝgēreŋ (Helden, ... ), zilversoldeer: zelvǝrsǫldēr (Simpelveld), zilversolduur: zelvǝrsǫldȳr (Bevingen), zinksoldeer: zeŋksǫldēr (Nieuwenhagen, ... ) Metaal of metaalmengsel dat dient om de oppervlakten van twee of meer verwarmde stukken metaal aan elkaar te verbinden. Men onderscheidt de soldeersels naar hun smeltpunt in zacht- en hardsoldeer. Zachtsoldeer smelt beneden 3000 C en laat zich met de soldeerbout verwerken. Hardsoldeer smelt bij hogere temperaturen en wordt verwerkt met een soldeerlamp. Zachtsoldeer is gewoonlijk samengesteld uit een mengsel van lood en tin. Als grondstoffen voor hardsoldeer worden onder meer koper, zink, zilver en soms ook goud gebruikt. Soldeersel kan in de vorm van staven, platen, draden, korrels of poeder geleverd worden. Smeertin is een soldeersel dat vaak door loodgieters wordt gebruikt. Bij verwarming gaat het eerst in een deegachtige toestand over waarin men het kan kneden en uitsmeren, waarna het pas vloeibaar wordt. Volgens de invuller uit L 423 bevatte tinsoldeersel 30 à 33% tin bij loodwerkzaamheden, 40 à 45% bij zinkwerkzaamheden en 50% bij speciaal werk. [N 33, 194; N 33, 198; N 33, 202; N 64, 26a; N 64, 26c; N 66, 36b; monogr.] II-11
soldeerstaafvorm gietvorm: gēt˲vǫrǝm (Stokkem), mal: mal (Houthalen) Mal waarin men staafjes soldeersel kan gieten. Zie ook afb. 189. [N 64, 26b] II-11