e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ladebalk lade: lāj (Stramproy), ladeboom: lājbōm (Stramproy), leger: lēgǝr (Eupen) Een balk dwars over het handweefgetouw waaraan de weeflade met toebehoren is opgehangen. Het woordtype lade betekent hier de ladebalk met lade. [N 39, 11; monogr.] II-7
ladegreep afhanger: áfhaŋǝr (Tessenderlo), āfhɛŋǝr (Bleijerheide), greep: grēp (Tessenderlo), handgreep: haŋkjref (Bleijerheide), handvat: (h)ant˲vat (Bilzen), hantj˲vat (Herten), hānt˲vat (Ottersum), hānt˲vāt (Mechelen), hanggreep: haŋgrēǝp (Venlo), hanghandvat: (h)aŋant˲vat (Bilzen), ladegreep: lājgrēp (Castenray, ... ), siertrekker: sīrtrękǝr (Bilzen) Handvat waarmee men een lade kan openen. Een ladegreep wordt met de hele hand vastgehouden, een ladetrekker slechts met enkele vingers. Zie ook afb. 161. [N 54, 108a-b; monogr.] II-12
laden laden: lai̯ǝ (Grathem, ... ), loi̯ǝ (Martenslinde, ... ), lāi̯.ǝ (As, ... ), lāi̯.ǝn (Elen, ... ), lāi̯ǝ (Arcen, ... ), lān (Hasselt), lānǝ (Aubel, ... ), lāǝ (Baelen, ... ), lāǝnǝ (Membach), lǫi̯ǝ (Berg, ... ), lǭ (Heks), lǭi̯.ǝ (Gellik, ... ), lǭi̯.ǝn (Eksel, ... ), lǭi̯ǝ (Bilzen, ... ), lǭi̯ǝn (Heppen, ... ), lǭn (Melveren), lǭę (Tessenderlo), lǭęn (Oostham), lǭǝ (Aalst, ... ), lǭǝ.i̯ǝn (Kleine-Brogel, ... ), lǭǝi̯ǝ (Berverlo), l˙ǭi̯ǝ (Henis, ... ), l˙ǭi̯ǝn (Achel, ... ) De dynamietpatronen met behulp van de laadstok in de boorgaten steken. [monogr.] || De kar laden. Vergelijk ook WLD I, afl. 4, p. 84 ev [JG 1a, 1b; L 37, 14; Wi 33, 39; add. bij N 18] I-10, II-4
laden van het schip met turf aken laden: ākǝ lājǝ (Ospel, ... ), schip laden: sxep lājǝ (Griendtsveen, ... ), šēp lājǝ (Meijel) [II, 90a] II-4
lader changeur: šānžø̜̄r (Hamont  [(Eisden)]   [Maurits]), chargeur: chargeur (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Zwartberg, Winterslag, Eisden] [Eisden]), šarxø̄r (Eisden  [(Eisden)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), šaržø̜̄r (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]), chef-pousseur: chef-pousseur (Zie mijnen  [(Zolder)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), šɛf pusø̄r (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Winterslag, Waterschei]), jong onder de kast: jǫŋ oŋǝr dǝ kas (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Beringen]), laadjong: lānjoŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), lānjǫŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Waterschei]), lātjoŋ (Heerlen  [(Oranje-Nassau l-IV)]  , ... [Emma]  [Oranje-Nassau l-IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), lātjǫn (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Laura, Julia]  [Julia]  [Domaniale]), l˙ātj˙ǫŋ (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), laadman: laadman (Zie mijnen  [(Waterschei)]  [Eisden]), lājman (Lanklaar  [(Eisden)]  , ... [Zwartberg, Eisden]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), lātman (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale]), lader: lader (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Wilhelmina]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV] [Maurits]), lā.jǝr (Zolder  [(Zolder)]   [Oranje-Nassau I]), lānǝr (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), loǝdǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Domaniale]), lājǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Maurits]  [Zolder]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Zwartberg]  [Maurits]  [Zwartberg, Waterschei]  [Maurits]), robineur: robineur (Zie mijnen  [(Houthalen)]  [Beringen, Zolder]), rǫbenø̜̄r (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder)]  [Zolder]), vuller: vuller (Zie mijnen  [(Beringen)]  [Houthalen]) De persoon die op de laadpunten de kolen in de mijnwagens laadt door het openen en sluiten van de laadbak. Indien aanwezig, bedient hij ook de wagentrekker of de lier waarmee de wagens verplaatst kunnen worden. [N 95, 141; monogr.; Vwo 229; Vwo 236; Vwo 461; Vwo 465; Vwo 666] II-5
lading lading: lǭi̯eŋ (Eijsden, ... ), mijn: men (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), vracht: vra.x (Godschei, ... ), vra.xt (Achel, ... ), vrax (Aalst, ... ), vraxt (As, ... ), vrā.x (Alken, ... ), vrā.xt (Melveren, ... ), vrāi̯t (Banholt, ... ), vrāt (Baelen, ... ), vrāx (Arcen, ... ), vrāxt (Lommel, ... ), vrǭ.x (Zutendaal), vr˙axt (Sint Huibrechts Lille) Datgene wat op de kar of kruiwagen wordt geladen. [JG 1a, 1b; Wi 52; monogr.] || Een met springstof geladen en opgepropt schietgat. [Vwo 518] I-10, II-5
lage herenschoen lage schoen: liege sjōēn (Doenrade) Hoe noemt u in het algemeen het meestal leren voetbekleedsel met hak dat tot iets hoger dan de enkels kan komen (schoen?) [N 60 (1973)] III-1-3
lage herenschoen, molière bottillon (fr.): boͅteljoͅns (Leopoldsburg), halve schoe: halve sjoe (Neeritter), halve schoen: dər gərejdə hōvə šōn (Montzen), dər hōvə šōn met ənə rēm (Montzen), hoave sjong (Bleijerheide), [Opg. is mv. -&gt; lex.var. gereconstr.]  hoaf schong (Kerkrade), herenschoen: hie-ere schoon (Schimmert), lage herenschoen: laag hiere scheun (Maastricht), liëge hiëreschoon (Venlo), liəgə hiərəschoenə (Beverlo), liəgə hiərəsXunə (Beverlo), lage mansluischoen: lieg mansliesjoon (Neeroeteren), lage mansschoen: lage mansjoen (Eigenbilzen), lejg manschoeən (Borgloon), lieg manssjoon (Neeroeteren), līxmansšōn (Maaseik), lɛ`gma:n sŋn (Wintershoven), lɛigəmanskūən (Opheers), lage schoen: laig sjoon (Schimmert), le`x sxuu (Borgloon), lechsju (Zichen-Zussen-Bolder), leeg schoen (Boekt/Heikant), leeg sjoon (Limbricht, ... ), leeg sjoōn (Einighausen), leeg sjōōn (Roermond), leegsjoon (Grathem, ... ), lege schoenen (Vliermaal), leich sjoen (Diepenbeek), leige schoen (Sint-Truiden), lex šy (Rosmeer), leXsXuən (Kermt), leëg sjoon (Maasbracht), lēX sXūn (Boekt/Heikant), lēəx šōən (Rotem), lĕg sjoon (Susteren), leͅjgə sXun (Herk-de-Stad), lieag schoean (Jabeek), lieg schjeun (Wijk), lieg schoon (Hout-Blerick, ... ), lieg schoun (Lummen), lieg schün (Mal), lieg sjoen (Meijel, ... ), lieg sjoon (Baarlo, ... ), lieg sjōēn (Schinveld), lieg sjōōn (Tungelroy), liege schoon (Boekend), liegschoon (Horst, ... ), liehg sjoehn (Meijel), liejeg sjoon (Hoensbroek), lieXšón (Mechelen-aan-de-Maas), lieègschoon (Weert), lieègsjoon (Stevensweert), lieëg schoon (Heerlen), lieëg schōēn (Oirlo), lieëg sjoon (Ell, ... ), lieëge schoene (Halen), lieëge sjoon (Klimmen), lieëgsjoon (Heythuysen), lieəg schoen (Oirlo), lieəg sjoen (Meijel), lieəgə schoon (Blerick), lieəgə sjoon (Tegelen), liēg sjoon (Mheer), liēëg sjoon (Hoensbroek), lix sxoͅun (Linkhout), liXsXuən (Neerpelt), lièg sjoen (Val-Meer), lièg sjoon (Geulle, ... ), liège schoon (Brunssum), liègsjoon (Stein), liég sjoon (Amstenrade, ... ), liêge schoom (Boekend), liêge schoon (Boekend), liëg schoon (Nuth/Aalbeek), liëg sjoon (Tegelen), liëg sjōēn (Meijel), liëge schoon (Blerick), liëgschoon (Venlo, ... ), liëgsjoon (Egchel), liëgsjóon (Tegelen), liəgə schoenə (Kwaadmechelen), liəgə schoeŋ (Lommel), liəgəsXunə (Kwaadmechelen), liəx šōn (Ophoven), liəXsXuwŋ (Achel), liɛg sjōn (Boorsem), līēg schōēn (Beringen), līēg sjoon (Oost-Maarland, ... ), līēgschoene (Paal), līg sXūn (Beringen), līX šōn (Bree), līx šōn (Lanklaar), līXsXòwn (Paal), līXšoon (Bocholt), līəXsXōən (Kaulille), līəXšon (Rekem), ljeeg sjoen (Hoeselt), ljegschoon (Meerssen), ljex šyn (Ketsingen), ljɛXsjzjaon (Mechelen-aan-de-Maas), lègschjun (Millen), lèèg sjoon (Nunhem, ... ), lèègsjoon (Munstergeleen), lêêg sjōōn (Lutterade), lîêg sjoon (Haelen, ... ), lïeg schön (Valkenburg), platte liegsjeun (Wijk), lage schoenen  lieëgsjoon (Tungelroy), lage zondagsschoen: lieeg zondes sjoon (Ulestraten), lichte schoen: leXtə sXuən (Hasselt), molire (fr.): mansluuj (Puth), molēͅrs (Ketsingen), molière (Bleijerheide, ... ), molières (Leopoldsburg, ... ), moliéres (Maastricht), moliəers (Tongeren), moljaer (Bilzen), moljaere (Maasbree), moljērs (Zelem), moljéͅrs (Borgloon), molje͂ͅrs (Riksingen), moljeͅrs (Romershoven), moljèèr (Roggel), mollieres (Neeritter, ... ), mollières (Venray), mŏĕljèèrs (Beringen), mŏljēͅrs (Sint-Truiden), moͅleēͅrə (Borlo), moͅljēͅr (Niel-bij-St.-Truiden), moͅljeͅr (Tessenderlo), muljēͅrs (Beringen), móljēͅrs (Tongeren), məljeͅurə (Velm), məljèèr (Milsbeek), məljɛ.jr (Wellen), Als de voorschaft over de achterschaft genaaid is.  molère (Posterholt), Geen kransmolière.  məljèèr (Milsbeek), lage schoenen  molières (Maastricht), Skoen met stattels of nestels.  molière (Jeuk), moliretje (<fr.): moljēͅrkəs (Opglabbeek), nere mansluischoen: nēr manslyšōn (Teuven), nere schoen: neer sjong (Bleijerheide, ... ), neer sjōōn (Mechelen), néér schoon (Mechelen), platte schoen: platte schoe’n (Eksel), platte sjeun (Caberg), platte sjoen (Diepenbeek), schoen: scheun (Maastricht), schoen (Sint-Truiden), sxoͅun (Linkhout), sXun (Hamont), sXün (Donk (bij Herk-de-Stad)), sjimmie: [sic]  sjimmies (Roermond) herenschoenen, lage ~ [N 24 (1964)] || Hoe noemt men de schoenen? Maakt men verschil tusschen hooge en lage schoenen? [DC 09 (1940)] || Hoe noemt men de schoenen? Maakt men verschil tusschen hooge en lage schoenen? [molière] [DC 09 (1940)] || Hoe noemt u het model van tek. 210 (kransmoliäre?) [N 60 (1973)] || Hoe noemt u in het algemeen een lage herenschoen met vetersluiting (moliäre?) [N 60 (1973)] || lage herenschoen || molière: [molière]schoenen, soort van lage schoenen III-1-3
lage kaart(en) faggeltje: Z. Hass. o. flard: S. feggels lompen (Hass.), dim. van fag(ge) lap, slons, Eng. fag rafel.  féggelke (Zonhoven), fiets: #NAME?  fitse (Bilzen), ijgel kaart: Eigel of voul koart.  eigel [koart} (Genk), Sub eigel: Eigel of voul koart. Ook ijgel.  ijgel [koart} (Genk), ijle, een ~: Bn. Een negen of tien is een ijl.  eͅəl (Niel-bij-St.-Truiden), Zn. Ich heb alleen maar ijlen in mijn handen: Ik heb geen enkel kaart boven de 10.  eͅəl (Niel-bij-St.-Truiden), ijloog: eilôêch (Zolder), Ich (h)öp niksj as ijloege: Ik heb slechts lage kaarten.  ijlōēch (Zonhoven), Sub kaartspel : spel kaarten : 52 stuks.  ijloege (ê"loege) (Beverlo), Sub minderwaardig.  ön ê"loe"g, ijloe"g (koart?) (Beverlo), kale kaart: Vgl. pag. 337: iech höb niks as kaol kaot, ik heb alleen lage kaarten.  kaol kaot (Diepenbeek), kale, een ~: n Kaal: Een kale, d.i. een lage kaart.  kaa.l (Hasselt), kleine, een ~: Sub klein, (1) [...] (gesubstantiveerd) b.  e kleen (Hasselt), lage, een ~: laege (Sevenum), leage (Lutterade), leege (Schinnen, ... ), lege (Meijel, ... ), leige (Itteren), lēx (Urmond), lēͅgə (Heerlen, ... ), lēͅəg (Nieuwenhagen), luie, een ~: luie (Schaesberg), läu (Bocholtz, ... ), løͅy (Nieuwenhagen), NB läu [II]: flauw.  läu, lai (Kerkrade), mutsem: #NAME?  miëtseme (Bilzen), Sub meutsem: mutsaard (van takken).  meutsems vàn koat (Sint-Truiden), ozelaar: Sub ozelaer.  ozelaers (Venlo), vots: Ich kreeg drie äös en tiaen vòdzje. Ein vòtsjkaart.  vòtsj (Echt/Gebroek) *Feggel, meest. dim.: 1. (Kaartsp.) Lage, waardeloze kaart. || *IJloog: 1. Lagere kaart in het kaartspel (van de 2 t.e.m. de 10). || 3. Minderwaardige kaart. || 4. Lage speelkaarten. || [Lagere kaarten]. || een kaart met een prentje erop [beeld, pop, prentje] [N 112 (2006)] || Een kaart of kaarten die niet meetellen in het spel [bleuze, blanks, blanche]. [N 88 (1982)] || Een lage kaart. || Een minderwaardige kaart. || IJl: (Kaartspel) Kaart zonder figuur. || IJl: (Kaartspel) Zonder figuur, van lage rang. || Kaal: 4. Waardeloos, laag (kaartspel). || Kaartterm. || Kaarttermen: Kaarten van 2 tot 10. || Lage kaart (2 tot 10). || Lage kaart (kaartspel). || Lage kaart bij spel. || Lage speelkaart. III-3-2
lage kaart(en) add. een kot in de schoppen: Sub gat, [koeët] 7. Zwakke kleur (kaartsp.).  e kōēët ènne schèppe (Hasselt), niks niet meer op de apotheek: Sub apoteek.  dzjië (h)èt nieks nemīē op ouër (obber) aptīēk (Hasselt) (Kaartsp.) Niets dan een paar kleintjes in de schoppen. || Jij hebt niets meer op je apoteek, d.i. jij hebt niets meer dan waardeloze kaarten (kaartspel). III-3-2