e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
landstreek bende: bende (Kerkrade), buurt: buurt (Venray), contrei: contrei (Caberg, ... ), contreie (Eys, ... ), contreij (Roermond), contreije (Itteren), coontrei (Guttecoven, ... ), côntrei (Schimmert), kontrei (Doenrade, ... ), kontrei-je (Klimmen), kontreie (Maastricht, ... ), kontreij (Maastricht, ... ), kontreije (Tungelroy), kontrej (Gronsveld), kontrija (Grevenbicht/Papenhoven), koontreie (Maastricht), kòntrei (Maastricht), (= omstreken).  de kònterìj (Venray), de kant van ...: de kant van .......... (Weert), gegend (du.): gaegend (Geleen, ... ), gaegent (Sittard), gaengent (Geleen), gegend (Rimburg), gieəgənd (Sweikhuizen), gè-gend (Epen), gègôntj (Echt/Gebroek), gérgent (Susteren), gêgend (Simpelveld), gêgend? (Doenrade), gêngend (Schinveld), gêêgənt (Heerlen), ien dees gêgend (Gennep), in deze gègend (d)? (Brunssum), in deze gêgend (Blitterswijck), ing gèègənd (Simpelveld), jaejend (Vaals), je jènd (Holz), (Hgd ???).  in dees gägend (Heerlen), (ouder).  jegend (Helden/Everlo), met lengteteken op de a  gägent (Meerlo), v.; (oud).  geͅagənt (Eys), hiezerich: hiezérich (Heerlerbaan/Kaumer), kant van ...: (maar) kant (Weert), landstreek: landjsjtreek (Reuver), landsjtriēk (Hoensbroek), landstreek (Blerick, ... ), landstriêk (Bree), lanjdstreek (Buchten), nabuur: naobər (Kelpen), niet in de buurt: Ik ken er geen apart woord voor; voor de eigen omgeving wordt dit woord gebruikt.  n‧ie inne b‧uurt (Montfort), omgeving: umgeving (Itteren), ômgaeving (Nunhem), ömgeving (Pey), omstreek: omsjtreek (Schinnen), pays (fr.): paijie (Noorbeek, ... ), (verouderd).  pe-jīēm (Klimmen), plaats: plaots (Maastricht), regio: Nb. Dit zeggen ze nu ook.  regio (Caberg), streek: de streek (Oirlo), ein sjtreek (Roermond, ... ), ien dees streek (Merselo), in dees schtriek (Heerlen), in dees sjtreek (Buggenum, ... ), in dees sjtriejk (Mechelen), in deez⁄ sjtreek (Asenray/Maalbroek), in deĕĕ strieek (schtrieĕk) (Ingber), in deze streek (Maasbracht), in deze sjtreek (Buchten, ... ), in deze streek (Grubbenvorst, ... ), in deze streek? (Echt/Gebroek), in dis schtriek (Schaesberg), in dize sjtriejek (Eys), in dize streek (Swolgen), in dizze schtreek? (Heer), in dizze sjtreek (Heek), in dizze streek (Lottum), in dizze strieek (schtrieĕk) (Ingber), schtree-ek (Epen), schtreek (Amby, ... ), schtrēēk (Amby), schtriek (Vijlen), schtriëk (Waubach), schtrèèk (Merkelbeek), shtreeak (Mheer), sjtraek (Schimmert), sjtreek (Beek, ... ), sjtreeëk (Mheer), sjtreiek (Klimmen), sjtrēēk (Heel), sjtrich (Simpelveld), sjtrieek (Schinveld), sjtriek (Rimburg, ... ), sjtrieëk (Gulpen, ... ), sjtrieək (Wijnandsrade), sjtrièk (Doenrade, ... ), sjtriëk (Klimmen), sjtrīēək (Brunssum), sjtréék (Doenrade, ... ), sjtrìch (Simpelveld), sjtrîêk (Amstenrade, ... ), sjtïejək (Epen), stīk (Opglabbeek), stjreek (Neer, ... ), stre.ək (Bilzen), streek (Afferden, ... ), streek (in dees streek) (Maasbree), streek? (Venlo), streijk (Jeuk), streik (Eys), strejk (Hoepertingen), strek (Heers, ... ), streèk (Maastricht), streëk (Maasbree), streək (Beverst, ... ), strēēk (Maastricht, ... ), strēēk (in dees) (Velden), strēi̯k (Herk-de-Stad), strēk (Beverlo, ... ), stre͂ͅi̯k (Mielen-boven-Aalst), stri-èk (Vlijtingen), strieēk (Noorbeek, ... ), striek (Oirsbeek), strijk (Loksbergen), striêk (Bree), striək (Opoeteren, ... ), strīēk (As, ... ), strīēëk (Nieuwenhagen), strīk (Berg, ... ), strī‧k (Tongeren), strèèk (Sevenum, ... ), stréék (Pey), strêêk (Meijel), strîêk (Meeuwen), strøͅjk (Veulen), strɛək (Koersel), štrik (Kerkrade), štriək (Hoensbroek), éngestrieék (Gulpen), ən sjtreek (Haelen, ... ), ən streek (Maastricht), ənə sjtreek (Geleen), ⁄n sjtrieëk (Klimmen), (Duitsche: st).  streek (Montfort), (Geen volledig antwoord gegeven).  sjtreek (Panningen), (in dees --).  streek (Neeritter), (In dees sjtreek).  sjtreek (Einighausen), (In dees streek).  streek (Heel), (toonloos).  in dees sjtri-ek (Vijlen), jong  ien dezze streek (Gennep), v.  štriək (Eys, ... ), streep: streep (Arcen, ... ), striep (Heijen), uit de buurt van ...: oet də buurt va (Schinnen), vierdel: viddel (Vaals) landstreek || landstreek, gebied dat door bijv. tradities, landschap, taal enz een zekere eenheid vormt [contrei, streek, strom] [N 81 (1980)] || streek [ZND A1 (1940sq)] || streek (in deze ~) [SGV (1914)] III-4-4
lang duivenluisje duivenluis: dauvenlais (Tongeren), lang luisje: lang leuskes (Jesseren), lang luiskes (Rijkhoven), lange luis: de lang loes (Klimmen), lang loeəs (Beesel), lang loès (Sint-Pieter), lang luus (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: invuller heeft hierbij twee bijlagevellen bijgevoegd, t.w.  lang loojs (Bilzen), luis: l-e͂s (Eisden), laas (Jeuk), li-js (As), luus (Geleen, ... ), (v.).  l‧ūs (Eys), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  láó.s (Zolder), Opm. v.d. invuller: "löes", meer dän die lange netals in het Nederlands bedoelt, maar de schrijfwijze is gelijk!  löes (Doenrade), neet: neeht (Herten (bij Roermond)), pluimzottenluis: Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook bijlagevellen met (eventuele) aanvullingen en diverse toelichtingen.  Pluimzotteluizen (Wanssum), stengelluis: sjtengelloes (Wijlre), veerluis: vēͅrl"š (Meijel) Hoe noemt U in Uw dialect de volgende ziekten: lang duiveluisje [N 93 (1983)] III-3-2
lang leven lang leven: znd 30, 15;  laang leiven (Sint-Martens-Voeren), laank leeven (Overpelt), laank leven (Kaulille, ... ), laank levə (Ulestraten), laank lieəven (Hoepertingen), laank lèven (Lommel), laank lévə (Vroenhoven), laank léévə (Vroenhoven, ... ), laank lêêvə (Wellen), laaənk lîevə (Nieuwerkerken), lan lijven (Paal), lan(g)k leejve (Kuttekoven), lang laeven (Rijkhoven), lang laive (Genk, ... ), lang laiven (Overpelt), lang leave (Ulbeek), lang leeve (Millen, ... ), lang leeven (Beverst, ... ), lang leevə (Borgloon, ... ), lang leive (Piringen, ... ), lang leve (Eisden, ... ), lang leven (Jeuk, ... ), lang levə (Molenbeersel, ... ), lang leəven (Hoepertingen), lang lieve (Maaseik), lang lieven (Rotem, ... ), lang lievə (Zonhoven), lang lijven (Koersel), lang läve (Lontzen), lang lève (Opitter, ... ), lang lèven (Bree, ... ), lang lèvə (Hees, ... ), lang lèvən (Eigenbilzen), lang léfe (Bilzen), lang lééjve (Remersdaal), lang léévə (Rekem), lang léévən (Hamont), lang lêve (Beverst), lang lêven (Neeroeteren), lang lîevə (Stevoort, ... ), langh lîevə (Gelinden), lank leeve (Berbroek, ... ), lank leeven (Neeroeteren), lank leive (Zichen-Zussen-Bolder), lank leiven (Hechtel), lank leve (Duras, ... ), lank leve(n) (Sint-Truiden), lank leven (Beringen, ... ), lank levə (Hoepertingen, ... ), lank leəve (Ulbeek), lank leəvə (Beverlo, ... ), lank liejeve (Stevoort), lank lieve (Zepperen), lank lieven (Elen, ... ), lank ljeevən (Diepenbeek), lank lève (Vechmaal, ... ), lank lèven (Gruitrode, ... ), lank lé(j)eve (Heppen), lank léévə (Rekem), lank lêevə (Lummen), lank lêven (Helchteren, ... ), lank lîêvə (Mettekoven), làng ljīēvən (Diepenbeek), lànk lijven (Rosmeer), lânk leevə (Lanaken), znd 30, 15;lang leven  lang lèven (Neerpelt), oud worden: znd 30, 15;  aed worden (Stokrooie), oad wuuren (Beverlo), ouwd wenne (Lommel) lang leven [ZND 30 (1939)] III-2-2
lang ruw haar rond buik en uier duivelshaar: divǝlshǭ.r (Opglabbeek), divǝlshǭr (Meeuwen), duivelshaar (Achel, ... ), duvǝlshōr (Herk-de-Stad), dyvǝlsgu̯ǫr (Val-Meer), dyvǝlshōr (Sint-Truiden), dyvǝlshǫu̯ǝr (Lommel), dyvǝlshǭr (Hamont, ... ), dȳ.vǝlshǭ.r (Tungelroy), dȳvǝlshou̯ǝr (Kwaadmechelen), dȳvǝlshø̜̄r (Ottersum), dȳvǝlshār (Lommel, ... ), dȳvǝlshōǝ.r (Houthalen), dȳvǝlshǫǝr (Niel-Bij-Sint-Truiden), dȳvǝlshǭr (Blerick, ... ), døvǝlshǭ.r (Gronsveld), dęi̯vǝlshǭr (Bree), dī.vǝlshǭ.r (Genk), dūvǝlshōǝr (Gingelom, ... ), dūvǝlshǭr (Sittard), dūvǝlshǭu̯ǝr (Tessenderlo), dɛi̯vǝlshǭr (Hasselt, ... ), duiverhaar: dȳvǝrhǭr (Heerlen  [(vervorming van duivelshaar)]  ), fluishaar: flȳšhǭr (Hoensbroek  [(fluis: pluis)]  ), ruwe zak: rǫu̯zak (Lommel), stalhaar: štalhǭr (Heerlerheide), vluighaar: vlȳx hǭr (Neer  [(donshaar)]  ), wild haar: welt hūǝr (Opheers), winterhaar: wentjǝrhǭr (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), wentǝrhø̄r (Venray), wentǝrhǭr (Klimmen, ... ), wentǝrǫr (Gingelom), wēntǝrhǭr (Hees), węi̯ntǝrhǭr (Lanklaar, ... ), węntjǝrhōr (Neeroeteren), węntjǝrhǭr (Sittard), węntǝrhor (Rummen), wɛnjtǝrhǭr (Hoensbroek, ... ) Eerste haar dat een veulen verliest. [N 8, 23] I-9
lang schortlint band: bendj (Weert), benj (Roermond), bander: bander (Bleijerheide), bind: biende (Kerkrade), bint (Mechelen-aan-de-Maas), bindel: bendel (Zichen-Zussen-Bolder), benel (Val-Meer), bennele (Millen), beŋəls (Hasselt), beͅnələ (Rosmeer), bindele (Maastricht, ... ), bindelen (Wijk), bindels (Maastricht), bingele (Bocholtz), bingels (Blerick, ... ), binjele (Wijk), biŋəls (Herk-de-Stad), böŋəls (Velm), bø̄nüəls (Borlo), bø̄ŋəls (Borlo), bɛŋəl (Opheers), binder: ben`ərs (Ophoven), bendərs (Beringen), bengers (Sint-Truiden, ... ), benners (Neerpelt), benžərs (Hasselt), benərs (Romershoven), bexjərs (Lanklaar), beͅngers (Kermt), beͅnjər (Eisden), binders (Schimmert), bingers (Beek, ... ), binjer (Neeroeteren), binner (Lummen), binders  benders (Lommel), bènders (Beringen), bindertje: benerkes (Neerpelt), bindlint: binglinter (Ulestraten), bindsel: bindsels (Paal), binsels (Eksel), binsəls (Paal), bindsnoer: bindjsneur (Grathem), binjsneur (Stevensweert), help: de helpe van de sjolk (Schimmert), helpe (Brunssum), hulpen (Wijk), lang snoer: lang sjneur (Haelen), lang sjnêûr (Mechelen), lint: leiŋər (Maaseik), len`ər (Rotem), lent (Ketsingen), lentə (Beringen, ... ), lenə (Kaulille), lenər (Bocholt), lenʔə (Kwaadmechelen), leêntj (Tungelroy), leŋtən (Lanklaar), leŋər (Teuven), lējnər (Bree), lēnt (Teuven), lĕŋt (Sint-Truiden), le͂ͅntə (Opglabbeek), linder (Borgharen, ... ), lingte (Eijsden), lingter (Oost-Maarland), linjer (Ittervoort), linjer ulpe (Stokkem), linjt (Jabeek), linkte (Hout-Blerick), lint (Echt/Gebroek, ... ), linte (Boekend, ... ), linten (Eksel, ... ), linter (Mal, ... ), linters (Sint-Truiden), lintə (Tongeren), lunten (Vliermaal), lènjer (Limbricht), lènsj (Boorsem), lènte (Beringen, ... ), léntə (Achel), lîntj (Weert), l†enjer (Einighausen), ə lent (Riksingen), linten  lente (Tessenderlo), lenʔə (Kwaadmechelen), lintje: lēntje (Sittard), lēͅtsə (Linkhout), li-jntsjes (Bree), lintje (Tungelroy), lèntje (Puth), b.v. - ién zn haor.  lênsje (Gronsveld), lits: litsj (Hoensbroek), litsje: litsche (Brunssum), litsen (Egchel), scholkenbindel: sjôlke-bingele (Hoensbroek), scholkenlint: sjolke-lint (Klimmen), sjolkelinjer (Swalmen), scholkensnoer: scholkesneur (Geulle), sjolkesjneur (Hoensbroek, ... ), sleur: sly(3)̄rə (Tongeren), snoer: schneur (Mechelen), sjneur (Baarlo, ... ), sjneure (Tegelen), sjnoer (Sittard), sjnoor (Tegelen), sjnore (Reuver), sjnour (Sittard), sjnêûr (Schinveld), sjnòor (Tegelen), snaor (Rekem), sneer (Neeroeteren), sneur (Amstenrade, ... ), sneure (Venlo), snēr (Opglabbeek), snier (Eigenbilzen), snoer (Beverlo, ... ), snoere (Kwaadmechelen, ... ), snoor (Neerharen), snōōr (Tungelroy), snōr (Mechelen-aan-de-Maas), snu:r (Tongeren), snuire (Diepenbeek), snuu:re (Meijel), snuur (Boekt/Heikant, ... ), snuure (Meijel, ... ), snuwərə (Zelem), snuər (Borgloon), snūr (Boekt/Heikant), snūər (Beverlo), sny(3)̄r (Borgloon, ... ), sny:r (Wintershoven), snør (Boorsem), snüürs (Hamont), #NAME?  sjneur (Horn), B.v. a) van kersjet, bókse mit sjneure...  sjnoor (Roermond), B.v. De ouw vrouwen bonden hun onderrok met snoere.  snōr (Meeswijk), meervoud sjneur  sjnoor (Panningen), Vero.  sjnoér (Gronsveld), strik: schtrik (Hoensbroek), strekə (Romershoven) 1. bindlint van schort of doek || lange linten of banden waarmee een schort om het middel wordt geknoopt || lint || lint van schort || lint waarmee men iets vastbindt || lint: smal bandvormig weefsel || lint[je] || linten, lange ~ of banden waarmee een voorschoot om het middel wordt geknoopt [binders] [N 24 (1964)] || snoer III-1-3
lang van bouw diep: deep (Eisden), lang: la.ŋk (Eys), lang (Geleen, ... ), lank (Eisden), laŋk (Meijel), la‧ngk (Weert), lànk (As), (mv.: lang).  lank (Herten (bij Roermond)), lang gebouwd: lank geboewd (Doenrade), smal: smaal (Meijel) Hoe zegt men in Uw dialect van een duif: lang van bouw of geraamte? [N 93 (1983)] III-3-2
lang varken carbonadevarken: kɛrmǝnāi̯vɛrkǝ (Ell), gerekt varken: gǝrɛktj vɛrkǝ (Heel), lang varken: laŋk vē̜rǝkǝ (Heiselt, ... ), laŋk vɛrkǝ (Baarlo, ... ), laŋk vɛrǝkǝ (Voerendaal), lāŋ vɛ̄rkǝ (Meijel), lāŋk vē̜ǝrkǝ (Nieuwenhagen), lāŋk vɛrǝkǝ (Noorbeek, ... ), lange: laŋǝ (Stokkem), smalle: smālǝ (Stokkem), vlaanderse: vlāndǝrsǝ (Houthalen), worstvarken: worstvɛrkǝ (Sevenum) Varken met een lange rug. [N 76, 20] I-12
langbenig paard (een) hoge: hugǝ (Gronsveld, ... ), huu̯ǝgǝ (Tessenderlo), hōgǝ (Tongeren), hūgǝ (Koersel, ... ), hūǝgǝ (Tegelen), hǫu̯gǝ (Opheers), ūǝgǝ (Meeswijk), (een) langpotige: laŋkpōtǝgǝ (Tongeren), beenman: bęi̯nman (Urmond), grote jong: grote jong (Swalmen), hoge loper: hoge loper (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), hoge rekel: hoge rekel (Rothem), hoge staak: hūǝgǝ stāk (Blerick), hoge stultes: huǝjǝ štø̄ltǝs (Membach), hoogbenig: hūǝxbęi̯nex (Venlo), hoogpotig: (h)ūxpūǝtex (Hasselt), kersenplukker: kērsǝpløkǝr (Baexem), kɛrsǝpløkǝr (Venlo, ... ), klepper: klepǝr (Blaasveld, ... ), klępǝr (Horst, ... ), klɛpǝr (Hasselt, ... ), klippel: klepǝl (Achel, ... ), klępǝl (Meeuwen, ... ), klɛpǝl (Hasselt, ... ), kluppel: kløpǝl (Berverlo, ... ), klø̜pǝl (Bocholt, ... ), lang: laŋ (Bree), laŋk (Tessenderlo), langbeen: laŋbęi̯n (Hulsberg), lange knuppel: laŋǝ knø̜pǝl (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), loper: luǝpǝr (Leopoldsburg), løpǝr (Bokrijk), reiger: ręi̯gǝr (Stramproy), rijs paard: ręi̯s pē̜rt (Urmond  [(rijs√ö: rijzig)]  ), ros: rōu̯s (Sint-Truiden), staak: štāk (Maasniel), steel: stēl (Tessenderlo), stelt: stęljš (Meeswijk), stelteman: štɛltǝman (Klimmen), vanestek: vānǝštɛk (Heerlerheide) [N 8, 20 en 62i] I-9
langboom van de wagen langboom: laŋbōm (Heerlerheide, ... ), laŋbōu̯m (Rotem), laŋbǫu̯m (Gelinden, ... ), laŋk˱bōm (Eygelshoven, ... ), laŋk˱bǫu̯m (Ketsingen), lange wagen: laŋǝ wāgǝ (Margraten), langwagel: la.ŋkwǭ.gǝl (Aalst, ... ), laŋkwǭ.gǝl (Sluizen, ... ), laŋkwǭǝl (Mielen-boven-Aalst), laŋwāgǝl (Hasselt, ... ), lā.ŋkwā.gǝl (Mechelen, ... ), lā.ŋkwǭ.gǝl (Berlingen, ... ), lāŋkwǭ.gǝl (Bommershoven, ... ), langwagen: laŋkwāgǝ (Heerlen, ... ), laŋkwān (Bocholtz), langweg: laŋkwęx (Borlo, ... ), laŋkwɛx (Velm) Lange dikke balk die de verbinding vormde tussen het voorstel en het achterstel van de langwagen. Via de lengte van de langboom kan de lengte van de langwagen bepaald worden. Op de langboom rusten de drie rongblokken van de wagen, waarop de rongen gezet konden worden ter ondersteuning van de zijwanden. De langboom steekt achteraan door een opening tussen het rongblok en het asblok en wordt daar verstevigd door de twee achterste tangarmen. Aan de voorzijde is de langboom door middel van een bout verbonden met het rongblok, de draaischijf, de zwik en het asblok, zodat het voorstel wendbaar is. [N 17, 44e; N G, 70b; JG 1b; JG 1d;monogr] I-13
lange achterzijde van de mand achterkant: achter kanjt (Beesel), achterkanjt (Doenrade), achterkant (Eisden, ... ), achterkantj (Geleen), achterka‧nt (Weert), achterzi‧j (Weert), aterkant (Rijkhoven), āxtərkānt (Meijel), d’r achterkant (Klimmen), àchtərkànt (As), Algemene opmerking bij deze vragenlijst: zie ook "klanktabel v.h. Zolders (uitspraak)", aan de achterkant van de laatste pagina!  den áchterka.nt (Zolder), achterwand: achterwantj (Doenrade), achterzijde: aatterzij (Jesseren), hinderzijde: hingerzie (Eys), rug: de rùk (Sint-Pieter), de rûk (Doenrade) Hoe heet verder in Uw dialect: lange achterzijde van de mand? [N 93 (1983)] III-3-2