e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zich vervelen ambeteren (< fr.): cf. fr. "s embêter  ambèttere (Maastricht), Iech (h)èb miech ten (h)ȉlen daa.g gambeteerd  ambetére (Hasselt), overgankelijk of reflexief  àmbeteire (Sint-Truiden), www.vandale.be: ambeteren (Belg., inf.), ergeren, vervelen, lastig vallen [sic], plagen.  ambeteere (Beverlo), ambətijrə (Loksbergen), ampeteire (Jeuk), de draai niet krijgen: hae krig den dree neit (Sittard), geen goede zin hebben: gein gooj zin höbbe (Echt/Gebroek), kapot gaan van verveling: kepot gaon van vervaeling (Oirlo), klierig zijn: klierig zien (Venlo), lamlendig zijn: lamlendig zien (Meerlo), langweilen (du.): langweile (Geleen), lastig zijn: lestig zeen (Posterholt, ... ), lèstig zeen (Sittard), lèstig zin (Schimmert), met de ziel onder de arm lopen: mit də zieəl ongər də erm loopə (Brunssum), mit zeen ziel oenger den erm lope (Merkelbeek), moe werden: muj-wêêdə (Heerlen), möj wēēëdə (Nieuwenhagen), moede werden: ⁄t meugwedde (Gulpen), neutelig zijn: cf. Weijnen Et..Dialectwb. p. 135 s.v. "neutelek, neudelek"knorrig, dreinerig, boos, pijnlijk; cf. s.v."neutelen"talmen, zich met beuzelingen bezighouden; ; cf. WNT IX, kol. 1911 s.v. "neutelen - neuteren"Aanm. Gew. bestaat een woord "neutelig"knorrig, slecht gehumeurd  nuūëtelig zien (Venray), niet weten wat aanvangen: neet wīēte wat aanvànge (As), niksnutten: nieksnutte (Haelen), sich langweilen (du.): lang’wielle, ziech (Bleijerheide, ... ), vervelen: verfeale (Vaals), verfele (Maastricht), vervaele (Eys, ... ), verveale (Eys), verveelə (Maastricht), vervele (Hoensbroek), vervelen (Leopoldsburg), verveële (Heerlen, ... ), vervēele (Venray), vervĕĕle (Schimmert), vervèle (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), vervèèle (Mheer), vervééle (Posterholt), vervêle (Stein), vərveelə (Maastricht), vərvéélə (Epen, ... ), vərvêêlə (Heerlen), zaniken: sáánikkə (Reuver), zich ambeteren (< fr.): www.vandale.be: ambeteren (Belg., inf.), ergeren, vervelen, lastig vallen [sic], plagen.  zich ambetjèrre (Hoeselt), zich ambëtièrë (Tongeren), zich niet genieten: zich neet geniêke (Bree), zich vervelen: ik vervael mich (Venlo), vervaele, zich (Sittard), ze.x˃ vərvēͅ.ələ (Eys), zex vərvēͅlə (Meeuwen), zich fervéle (Susteren), zich verfaele (Roermond), zich verfèle (Gronsveld), zich vervaele (Altweert, ... ), zich vervaile (Maasniel, ... ), zich vervele (Hoensbroek), zich vervelen (Eksel, ... ), zich verveële (Voerendaal, ... ), zich verveëlə (Wijnandsrade), zich vervēēlen (Born), zich vervèele (Gulpen), zich vervèle (Brunssum, ... ), zich vervèlen (Eigenbilzen, ... ), zich vervèèle (Posterholt), zich vervèèlə (Doenrade), zich vervééle (As, ... ), zich vervéélə (Gennep, ... ), zich vervêele (Venray), zich vërvèilë (Tongeren), zich vërvélë (Tongeren), zich vërvêlë (Tongeren), zich vərvèlə (Venlo), zich vərvèèle (Heel), zich vərvéélə (Amstenrade, ... ), zich vərvéélən (Urmond), zich vərvééële (Nieuwenhagen), zich vərvêêlə (Heerlen), ziech vervaelə (Simpelveld), ziech verveele (Caberg, ... ), ziech vervele (Maastricht, ... ), ziech vərveelə (Maastricht, ... ), zieg verveelə (Maastricht), zig vervelen (Meijel), zig vervèle (Thorn), zəg vərveelə (Maastricht), zich zelver het schot uithangen: cf. WLD III, 2.1. Woning, p. 70, lemma "lade  ze.x˃ zeͅ.ləvər ət šoͅ.t ˂ū.tha.ŋə (Eys), zichzelf in de weg lopen: zichzelf in də wéch laupə (Kapel-in-t-Zand), zijn eigen in de voeten lopen: z’n èige ién de veuj loüpe (Gronsveld), zijn nest niet vinden: zijn nest niet vinden (Meeuwen) (zich) vervelen || de toestand waarin men zich verveelt [verveling, vernooi, verlei] [N 85 (1981)] || niet weten wat te doen en daardoor onaangenaam gestemd zijn [moe worden, ruiteren, zich vervelen] [N 85 (1981)] || vervelen || vervelen (niet boeien) || vervelen (zich stierlijk -) || vervelen, embêter || zich vervelen III-1-4
zich verwonden zich wee doen: zex wīa duǝ (Kelmis) Makkelijk kon men zich bij het werk in de mijn verwonden. [monogr.] II-4
zich verwonderen aanzien: aanzeen (Melick), aardig staan te kijken: aarig stón te kiēke (Venray), bewonderen: bewondere (Gulpen, ... ), bewonjere (Ittervoort, ... ), bewoondere (Maastricht, ... ), bewóndere (Maastricht), bewônjere (Ell), dervan staan kijken: dər va sjtao kīē⁄kə (Brunssum), dervan staan te kijken: dervan stoan te kieeke (Weert), ik stoi d⁄r van te kieke (Oirlo), dervan te kijken staan: ik staon der van te kieke (Venlo), dervan uitereen zijn: der van oet trein zeen (Neer), gedaan zijn: gədən zén (Loksbergen), kijken wie een botsauto: kieke wie eine boetsauto (Venlo), ogen van trekken: ōēgə vàn trékə (Loksbergen), op staan te kijken: op stoon te kieke (Maastricht), òp zin naas kĭĕke (As), opkijken: opkieke (Caberg, ... ), opkijken (Leopoldsburg), òpkĭĕke (As), ópkieke (Heerlerbaan/Kaumer), ópkiekə (Maastricht), ópkīēkə (Epen, ... ), oploeren: oploore (Mheer), over zijn naas afkijken: īēver zin naas aafkĭĕke (As), perplex staan: perplez sjtaoë (Gulpen), perplez zieë (Gulpen), raar kijken: raar kieke (Tungelroy), raar kiekə (Maastricht), raor kīēkə (Gennep), raar opkijken: raar op kiekə (Wijnandsrade), raar opkieke (Klimmen), raar opkiekə (Maastricht), r‧ār o.pki.kə (Eys), raar staan te kijken: raor staon tə kīēkə (Gennep), staan kijken: sjtaon kīēkə (Hulsberg), sjtaon kîêkə (Schinnen), staan te kijken: sjtaon ich van te kieke (Swalmen), sjtaon te kieke (Posterholt), sjtaon te kieke van (Reuver), sjtaon tə kiekə (Roermond), sjtoon te kīēke (Valkenburg), sjtòə-tə-kĭĕkə (Heerlen), staan te kijken (Heythuysen), staon te kieke (Montfort, ... ), staon te kiêke (Tienray), staon tə kiekə (Montfort), staon tə kiekən (Urmond), staon tə kīēkə (Venlo), staoë tə kiĕkə (Nieuwenhagen), stoan te ki-jke (Bree), stèès te kieke (Noorbeek, ... ), stón te kiēke (Venray), štoͅ.atə ki.kə (Eys), staan zien: staan zien (Leopoldsburg, ... ), sty(3)̄nzēͅn (Meeuwen), stom staan kijken: stom stun kieke (Meerlo), te kijken staan: stèès te kieke (Noorbeek, ... ), te kieke stoan (Heerlerbaan/Kaumer), tə kīēkə sjtaon (Susteren), te zien staan: tə zien stən (Loksbergen), tə zīēn stən (Loksbergen), (= daar sta je te zien).  do stèèst te zien (Eigenbilzen), toekijken: toekieke (Thorn), tsouw kiekke (Kerkrade), toezien: toezien (Meijel), touzeen (Ophoven), uitereen zijn: uit ein trein zeen (Neer), van staan te kijken: van staon te kieke (Oirlo), van te kijken staan: daar stond ik van te kijken (Meeuwen), dao sjtaon ich van tə kiekə (Beesel), daor stoi ik van te kieke (Oirlo), verbaasd zijn: verbaas zien (Maastricht), verbāās zin (Schimmert), verbouwereerd kijken: verbauwereerd kieke (Wijlre), verpaft zijn: verpafft zien (Geleen), verpapzakt zijn: vərpópzak zien (Maastricht), cf. WNT XX-I. kol. 1817, s.v. "verpapzakken". zie "; cf. WNT XIX, kol 218-220, s.v. "verbabbezakken - verbabzakken, verpapzakken"2. (veroud. behalve gewest. in Limb.) verbaasd, overbluft, verwonderd etc. staan  verpopzak zien (Caberg), verrast kijken: verràst kĭĕke (As), verwonderd kijken: ferwónjert kīēke (Susteren), verwonnert kieke (Hoeselt), verwonderd staan: verwondert stao (Voerendaal), verwonderd zijn: verwonderd zien (Eigenbilzen, ... ), verwonderd zieë (Gulpen), verwonderd zin (Schimmert), verwondərd zin (Wijnandsrade), verwongerd zieë (Waubach), verwongerdj zeen (Weert), verwonjerd zeen (Born), verwonjerd zin (Beek), verwonnert zien (Hoeselt), verwōnderd zin (Geulle), verwŏnderd zien (Meerlo), verwónjert zin (Doenrade), verwónnerd zeen (As), verwônderd ziēn (Horst, ... ), verwönjerdj zeen (Tungelroy), vewônjerd zeen (Ell), vərwonərt sēͅn (Meeuwen, ... ), vərwôonjərtj zeen (Kelpen), verwonderen: verwoenjerə (Oirsbeek), verwondere (Kortessem, ... ), verwonderen (Eksel, ... ), verwondjere (Tungelroy), verwongere (Eys, ... ), verwonjere (Lutterade, ... ), verwonjeren (Born, ... ), verwonjərə (Roermond), verwoondere (Amby, ... ), verwōndere (Geulle), verwŏnjere (Geleen), verwŭndere (Schimmert), verwòònjere (Posterholt), verwó.nnere (Zonhoven), verwóndere (Tienray), verwóndərə (Epen), verwóngere (Heerlen), verwónjere (Sittard), verwónjerə (Doenrade), verwôndere (Venlo), verwônjere (Nunhem, ... ), verwönjere (Kesseleik, ... ), vèrwonjərə (Montfort), vérwôônjere (Swalmen), vërwóndërë (Tongeren), vərwondərə (Schinnen), vərwonjərə (Beesel), vərwonjərən (Urmond), vərwonnərə (Meeuwen), vərwoondərə (Maastricht, ... ), vərwoonjərə (Heel), vərwóndərt (Heerlen), vərwóndərə (Heerlen, ... ), vərwónjərə (Susteren), vərwôonjərə (Kelpen), da verwo.nert miech  verwo.ndere (Hasselt), voor mijn hoed gestoten: ver m⁄n huud gestoewte (Jeuk, ... ), vreemd dervan staan te kijken: vraemdj dervan sjtaon te kieke (Neer), vreemd kijken: vraemd kieke (Roermond), vremd kieke (Meijel), vrèèmt kieke (Reuver), vréém kieke (Oirsbeek), vreemd opkijken: vréémd opkĭĕke (As), vrùmd opkieke (Sevenum, ... ), vrùmt op-kiëke (Sevenum, ... ), vr‧eͅəm o.pki.kə (Eys), vreemd staan te kijken: vraem sjton te kieke (Beek), vraemptj sjtaon te kie:ke (Herten (bij Roermond)), vremd ston te kieke (Meijel), vreemd vinden: vraemd viende (Oirlo), vreemd zijn: vremd zien (Venray), wie een kinderkopje kijken: wie ee kingerköpje kiekke (Kerkrade), wonder geven: wonder geve (Valkenburg), wonder geven (Stein), wonder gève (Schimmert), wŏndər gééëvə (Nieuwenhagen), zich verbazen: zich verbaze (Schinnen), zich verwonderen: (zich) verwonjere (Reuver), zich ferwónjere (Susteren), zich verwoenere (Merkelbeek), zich verwondere (Gulpen), zich verwonderen (Heythuysen), zich verwongen (Weert), zich verwoondere (Gronsveld), zich verwoonjərə (Kapel-in-t-Zand), zich verwônjere (Herten (bij Roermond)), ziech verwóndere (Maastricht), zich wonderen: zich wonjere (Geleen), zich woondere (Gronsveld), zich wóndere (Klimmen), zich wónjərə (Amstenrade), zich wôngere (Maasbree), ziech wóndərə (Heerlen), ziesj wóngere (Vaals), (Eijsden!).  zich woengdere (Noorbeek), zich wuungdere (Noorbeek) verbaasd, bevreemd, verwonderd zijn [toezien, staan zien] [N 85 (1981)] || verwonderen || verwonderen (zich -) || vreemd toekijken [verwonderen, wonder geven, bewonderen] [N 85 (1981)] || zeer verbaasd [verpaft] [N 85 (1981)] III-1-4
zich warm aankleden aanbochelen: ? - vgl. WNT pochelen, Van Dale bochelen.  oanpochelen (Diepenbeek), aandossen: WTN: dossen. Van dos. 1) Kleeden... dos. Ontleend aan fr. dos rug.  aantôsse (Maasbree), aanduffelen: aanduffelen (Geistingen), áándŏĕffələ (Opglabbeek), ändøfələn (Lommel), Spelling: &lt;`&gt; = sjwa.  aanduff`le (Bocholt), aanpatroneren: &lt; patroon, cfr. WNT: patroneeren, 2. kleeden, opschikken op eene vreemde wijze (gew.).  aan patroneren (Jeuk), aanpongelen: vgl. WNT: pongel, 3. vod, lomp, en vervolgens iets dat geen waarde heeft.  aon poonjele (Maastricht), zich get aanpungele (Beek), aanponnien: ánponnieje (Venray), aanpriegen: aanpreugen (Born), aanschieren: vgl. Heerlen Wb. (p. 271): aasjiere, aantrekken.  aansjiëre, zich - (Kunrade), aantoddelen: Van Dale: tod, todde, 1. waardeloze lap, lor, lomp, vod; -2. (mv.) (scherts. of min.) kleding, kleren; - 3. (veroud.) prul, waardeloze zaak...  aantoedele (Swalmen), aantuielen: WNT: tuieren (II) - tudderen. Het Limb. kent als wisselvorm tuielen. 1) Ineendraaien, een knoedel, onordelijken bos of bundel maken van; - 2) (veroud.) Uitdossen, opsieren; - 4) Slordig zijn, slordig omgaan met  aantoewele (Ell, ... ), dik aandoen: dik aandoon (Stein), dik adoun (Wijlre), dik aondoen (Maastricht), dik oaëndōēn (Eksel), dik aantrekken: diek aantrekkə (Reuver), duffelen: duffele (Ittervoort, ... ), duffələ (Loksbergen, ... ), zich duffele (Itteren), get warms aandoen: get waerms oanduun (Zutendaal), get warms aantrekken: get werms aantrekke (Maaseik), goed aandoen: goot āāndōōn (Reuver), goot áángədaon (Grevenbicht/Papenhoven), ze.x˃ go.t ˂ā.du.ə (Eys), zich goēd aondoēn (Bilzen), zich good aandoon (Weert), zich goot aandoon (Geleen), goed induffelen: zich (goed) ènduffele (Bilzen), zən ä:gə gu indøfələn (Lommel), goed inpakken: good inpakke (Tungelroy), sich good inpakke (Montfort), zich good inpakke (Reuver), zich goud inpakke (Nieuwstadt), iet warm aandoen: iet werm ōāndoen (Hoeselt), indoffen: indoefen (Lauw), indôffe (Schimmert), indraaien: indrēīje (Susteren), induffelen: eindüffele (Alken), endeffele (Vorsen), enduffele (As), ēnduffelen (Genk), in dòffelə (Guttecoven), indoffelen (Meeuwen), induffele (Eigenbilzen, ... ), induffelen (Eksel, ... ), induffələ (Loksbergen), zich induffele (Bree), zəch eenduffĕlĕ (Vlijtingen), én doeffĕle (Hoeselt), Spelling: &lt;`&gt; = sjwa.  i:nduff`le (Kaulille), inmoffelen: enmóffele (As), inpakken: ee-pakke (Mheer), i-pàkkə (Heerlen), ingepakt (Meeuwen), inpakke (Amby, ... ), inpakken (Haler), inpakkə (Beesel, ... ), inpàkkə (Loksbergen), iépakke (Gronsveld), zich inpakke (Itteren, ... ), zich inpàkkə (Venlo), dubbel = korte dikke overjas.  in pakke (Meijel), inpoemelen: vgl. Meerlo-Wanssum Wb. (p. 225): poemele, knuffelen.  in poemelle (Venray), troddelen: troedele (Melick), verhoeieren: verhoeiere (Ingber), warm aandoen: waerm oaëndōēn (Eksel), warm aandoen (Kerkhoven, ... ), werm aa doe (Brunssum), werm aadöen (Oirsbeek), werm aan doon (Vlodrop), werm aandoen (Zonhoven), werm aandoon (Geistingen, ... ), werm aawndoen (Jeuk), werm adoe (Eys), werm aondoen (Eksel), werm aàndoen (Zonhoven), werm oandoen (Bilzen, ... ), werm oandun (Hoepertingen), werm áándóón (Heel), werrem aandoon (Rekem), werrem oandoen (Wellen), wèrm aandoon (Montfort), wérm aa dôê (Epen), wérrem oandoeng (Achel), wêrm aandoen (Sint-Truiden), wɛrm ondun (Grote-Spouwen), ze.x weͅ.rəm ‧āndu.ə (Ingber), ze.x˃ weͅ.rəm ā.du.ə (Eys), zech waerm aondoen (Riemst, ... ), zich lekker waerm a͂ndoen (Oirlo), zich waerem aondoên (Kanne), zich we.rrem aa.ndōēë.n (Kuringen), zich werm aandoon (Maaseik, ... ), zich werm oandoen (Eigenbilzen), zich werrem aandoën (Klimmen), zich werrëm oindun (Tongeren), zich wērrem aondoe.n (Veldwezelt), zich wèrm aan dōēn (Doenrade), zich wèrm aandoon (Urmond), zich wéərm ààdôê (Amstenrade), zich wêr(re)m aondoēn (Bilzen), zich wêrem āāendōēn (Hechtel), ziech werrem aondoen (Maastricht, ... ), ziech wèrrəm aondoen (Maastricht), zig werrəm aandoon (Hulsberg), zéx wāērəm ā:ndo:n (Kinrooi), warm aankleden: zich waerem aonklaeje (Kanne), zich werm aankleije (Maaseik), warm aantrekken: werm ántrekke (Tienray), zich werm aantrekke (Blerick), zich wērm antrekke (Meerlo), ps. boven de @ staat nog een ´; deze combinatieletter kan ik niet maken/omspellen!  wèèrəm èntreͅkkə (Meijel), warm aantrondelen: werm aan tronjelen (Beesel), warm aantuieren: wèrm ààntŭŭjərə (Susteren), warm erin draaien: zich werm drin drei (Venlo), warm induffelen: zich werm induffele (Bree, ... ), warm inpakken: werm i-pakke (Kerkrade), werm inpakke (Maasniel, ... ), werm inpàkke (Sevenum), zich werm i-pakke (Waubach), zich werm inpakkə (Kapel-in-t-Zand), zich wèèrəm ienpakkə (Gennep), warm kleden: warm klieën (Tessenderlo), wehrm kliehjen (Peer), werm kleie (Hoensbroek, ... ), werm kleije (Herten (bij Roermond), ... ), werm kleijen (Stein), werm klieje (Meijel), werm klèje (Noorbeek, ... ), werrem kleije (Maastricht), wērm klijjə (Nieuwenhagen), wērrəm klijjə (Nieuwenhagen), wèrm kleijə (Montfort), zich weirm klejje (s-Gravenvoeren), zich werm kleije (Reuver), zich werm kleië (Gulpen), zich werrem kleijje (Klimmen), zich wèrm kleije (Schimmert), zich wêr(re)m kleeë (Bilzen), ziech werrem kleije (Maastricht), ps. misschien staat de letter s. voor sich?  s. werm kléje (Ubachsberg), warme kleren aandoen: werm kleer ondon (Vliermaal) dik en warm aankleden || zich warm aankleden (doffelen) [N 86 (1981)] || Zich warm aankleden [(in)duffelen, inpakken, warm aandoen] [N 114 (2002)] || zich warm aankleden [doffelen] [N 86 (1981)] III-1-3
zich zeer slecht gedragen als beest gedragen: ás bīēəs gədráágə (Venlo), als een beest gedragen: as en biēēst gedraage (Venray), es ein bees gedraage (Posterholt), als een varken leven: as ⁄n vèèrəkə léévə (Gennep), beesten: bieste (Tungelroy), biësten (Kesseleik), bīstə (Meeuwen), beestig gedragen: bieëstig gedrage (Tienray), bîestich gədraa.gə (Kelpen), beestig te werk gaan: bīēstig te werk gōēn (As), brakken: brakke (Lutterade), brakken (Leopoldsburg, ... ), bràGGə (Susteren), bràkkə (Schinnen), de beer rijden: de bier ri-je (Weert), de beest spelen: de bieəst sjpeelə (Heel), de beest uithangen: de bees oethange (Nieuwstadt), de bees oothangen (Eigenbilzen), de beest oethange (Thorn), de beìs oethange (Valkenburg), de bieest oetha‧nge (Weert), de bier oetha‧nge (Weert), de bies oethange (Caberg), de bieës oethange (Gulpen, ... ), de bieëst oethange (Nunhem), de bièst oethange (Thorn), de biêst ûthange (Bree), de biêâs oethange (Geleen), de bès out hange (Schimmert), de bés awthange (Hoeselt), de bíëst oethangen (Heythuysen), də biaes oethangən (Urmond), də bies oethaangə (Maastricht), də-bîes-ōēthángə (Heerlen), d⁄n biës oëthange (Maasbree), (beest).  de baist oethange (Neer, ... ), gedragen wie een beest: ... gedrage wie ⁄n bies (Maastricht), gedragen wie een varken: gedrage wie ee verke (Eys), gedrage wie ein verke (Vlodrop), misdragen: misdraage (Geulle, ... ), misdraagə (Roermond), misdrage (Maastricht), misdragen (Ophoven), misdrāāgə (Reuver), misdràage (Swalmen, ... ), niet deugen: den deugt nie (Oirlo), opspelen: opsjpele (Susteren), opspeelə (Montfort), opspeule (Oirlo), (= zijn misnoegen kenbaar maken).  opspeule (Tungelroy), ordinair zijn: òrdenèèr zeen (Bree), schandalig gedragen: sjəndāālich gədrāāgə (Reuver), schandalig te werk gaan: sjàndālig te werk gōēn (As), slecht benehmen (< du.): sjlèch bənummə (Susteren), slecht gedragen: sjlech gedrage (Vlodrop), slêcht gedrage (Tienray), tempeesten: tèmpijəstə (Loksbergen), wallenbakken: wallebakken (Eksel), wàllebàkke (As), zich als een beest gedragen: zich as ein bies gedrage (Reuver), zich as ein biës gedrage (Hoensbroek), zich beestig gedragen: zich biestig gedräoge (Gronsveld), zich biëstig gedrage (Venlo), zich bèstig gedrage (Schimmert), zich bééstig gedragə (Doenrade), ziech biestig gedrage (Maastricht), zich benehmen (< du.) wie een varken: zich bənémə wiej ein vèrkə (Kapel-in-t-Zand), zich wīē ə vèrrəkə bənēūmə (Nieuwenhagen), zich gedragen als een beest: ziech gedrage es un bies (Maastricht), zich heel slecht gedragen: ziech hiel slech gədrāāgə (Maastricht), zich honds gedragen: zich honds gedraage (Neer), zich misdragen: zich misdrage (Echt/Gebroek, ... ), zig misdraage (Geulle), zig misdraagə (Hulsberg), zich niet weten te benehmen (< du.): weest ziech nit tse beneëme (Kerkrade), zich slecht benehmen (< du.): ze.x šleͅ.at˃ ˂bənø.mə (Eys), zich slecht gedragen: gedread sich sleat (Vaals, ... ), ze.x šleͅ.at˃ gədrā.gə (Eys), zich sjlech gedraage (Geleen, ... ), zich varkensachtig gedragen: den gedruûgt zich vaerkesaechtig (Oirlo), zich zeer slecht gedragen: ziech zier slèch gedrage (Maastricht) een zeer slecht gedrag [gebrak, walebakkerij] [N 85 (1981)] || zich goed gedragen [zich voegen, zich gevoegen] [N 85 (1981)] || zich zeer slecht gedragen, zich als een beest gedragen [beesten, opspelen, wallebak-ken, brakken] [N 85 (1981)] III-1-4
zicht korenzicht: kø̄rǝzext (Kermt), kōrǝzext (Beringen), kǫrǝzēxt (Meijel), maaizicht: mēǝzex (Munstergeleen), mɛi̯zex(t) (Swalmen), mɛi̯zēx (Herkenbosch), pik: pe.k (Hamont), pek (Beek, ... ), pik (Halen), zicht: ze.xt (Achel, ... ), zex (Baarlo, ... ), zext (Afferden, ... ), zi.x (Membruggen, ... ), zi.xt (Godschei), zit (Bocholtz), zix (Aalst, ... ), zixt (Borlo, ... ), ziǝt (Eys, ... ), zē.x (Groot-Gelmen), zēi̯t (Banholt, ... ), zēx (Arcen, ... ), zēxt (Blitterswijck, ... ), zī.x (Alken, ... ), zī.xt (Kozen, ... ) Korte zeis die met één hand gehanteerd wordt en gebruikt wordt voor het maaien van rogge, tarwe, haver, gerst, enzovoorts. Zie de algemene toelichting bij paragraaf 4.2 over het maaien en afbeelding 5. Op de semasiologische kaart 30 zijn de gebieden met pik in de betekenis "zicht" van kaart 29 en met pik in de betekenis "mathaak" van kaart 33 bijeengezet. [N 18, 70; JG 1a, 1b, 2c; Goossens 1963, krt. 28; A 14, 7; A 23, 16.2; L 45, 7; Gwn 7, 4; div.; monogr.; add. uit N 11, 88; N 14, 131; N 15, 16a; N 18, 71; A 4, 28; A 14, 10; L 20, 28; L 42, 46; L 48, 34; Lu 1, 16.2 ; Lu 2, 34.2; Wi 51] I-4
zichter pikker: pekǝr (Heusden, ... ), zichter: ze.xtǝr (Zonhoven), zextǝr (As, ... ), zi.xtǝr (Diepenbeek), zixtǝr (Beverst, ... ) Degene die de zicht en de pikhaak hanteert. [JG 1a; monogr.] I-4
ziek krank (du.): kra.ŋk (Stokkem, ... ), kra:ŋk (Vroenhoven), kraank (Amby, ... ), krank (Amby, ... ), kraŋ.k (Rekem), kraŋG (Rekem), kraŋg (Stokkem), kraŋk (Rekem), krāānk (Maastricht), krānk (Eys, ... ), krāŋk (Maastricht), krànk (Rekem), krâ.ŋk (Montzen), krânk (Lanaken), ()  krank (Herten (bij Roermond)), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  krank (Boorsem), zeek = hoofdzeer.  krank (Heerlen), ziek: ze.k (Hasselt), zeek (Baarlo, ... ), zeek is (Opitter), zek (Bree, ... ), zeék (Gruitrode), zeêk (Tungelroy), zeək (Genk), zēēk (Bree), zēk (Zutendaal, ... ), zēək (Genk), zĕĕk (Genk), zi:k (Hamont, ... ), ziek (Achel, ... ), zig (Borgloon), zik (Alken, ... ), zièk (Paal), zīēk (Afferden, ... ), zīk (Panningen, ... ), zi̯.i.k (Henri-Chapelle), zi̯k (Sint-Truiden), zuk (Millen, ... ), zyk (Koninksem), zärə zik ! (Tessenderlo), zéék (Gruitrode), zùk (Tessenderlo), zɛk (Borgloon, ... ), Op het hoofd  zeek (Heer), Volgens de informant alleen in ze:kkop = hoofd met huidzeer.  zēk (Maastricht), zöchtig wordt enkel gebruikt in de uitdr. "zik #ch söchtich w@r\\  zik (Sint-Truiden) ziek [SGV (1914)], [ZND 08 (1925)], [ZND 08 (1925)], [ZND 39 (1942)], [ZND 46 (1946)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || ziek: Daar loopt nu die man, die zn dochter (of: wiens dochter) ziek is geweest [ZND 44 (1946)] III-1-2
zieke zieke: sikke (Linkhout), zeeke (Gruitrode), zieke (Helchteren, ... ), zikke (Berbroek, ... ), zikken (Genk) De zieke is vandaag een beetje (een weinig) beter [ZND 44 (1946)] III-1-2
ziekelijk aanhande ziek: oaenhende ziek (Eksel), afgaande: Mens.  aafgengde (Ell), alle momenten ziek: alle memente ziek (Eksel), gaande ziek: gonde ziek (Eksel), gónde ziek (Eksel), chronische ziekte  hij is gönde ziek (Eksel), kadukelijk: Van Dale: kaduuk, &lt; Fr. caduc.  kadukkelijk (Gruitrode, ... ), krakelig: kraokəlich (Meijel), kramikkelig: kraamikk’lig (Bocholt), krankelijk: (krenkelik) (Heythuysen), kraenkelek (Kanne), krankelik (As, ... ), kre.nkelek (Veldwezelt), krengkelik (Stevensweert), krenkelek (Caberg, ... ), krenkelich (Gulpen), krenkelig (Eys, ... ), krenkelijk (Kesseleik, ... ), krenkelijs (Vaals), krenkelik (Beek, ... ), krenklich (Heerlen, ... ), krenkëlik (Herten (bij Roermond)), krenkəlik (Hulsberg, ... ), krenkəllik (Grevenbicht/Papenhoven), krenkələk (Kelpen), kreͅ.ŋkəlech (Eys), kränkelik (Doenrade, ... ), kränkelik (?) (Haelen), kränklieg (Kerkrade), kränkəliech (Simpelveld), krèngkelik (Sittard), krènkelek (Valkenburg), krènkelijk (Schimmert), krènkelik (Geleen, ... ), krènkelək (Amby), krènklig (Nieuwenhagen), krènkölik (Stevensweert), krènkəlich (Epen), krènkəlik (Heel, ... ), krèènkelik (Mheer), krèènkəlich (Heerlen), krénklich (Kerkrade), krénkəlik (Brunssum, ... ), krénkələk (Amstenrade), krɛ.ŋkəlech (Ingber), krɛŋkələx (Montzen), krɛŋkələx ziə (Montzen), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  krenkelik (Boorsem), Mensen.  (krĕnkelijk) (Beek), kwakkelaar (zn.): ’t is ne kwakkelèer (Hechtel), kwakkelig: kwakkəlig (Maastricht), kwats: kwaatsj (Kunrade), leeps: B.v. hae kiektj leps oet zien ouge of hae haet leps ouge.  leps (Herten (bij Roermond)), lopende ziek: loppende ziek (Eksel), ongans: Alleen voor mensen.  óngengs (Belfeld), ongemoed: òngemoodj zeen (Heythuysen), ôngemoodj zeen (Ell), Mensen.  ôngemood (Belfeld), pepel: pépel (Ulestraten), pups (zn.): n pŭpsch (Schimmert), smekelijk: smèkelik (Eigenbilzen), sukkelachtig: siggelachtig (Peer), siggelaetig (Bilzen), sikkelèètəg (Vlijtingen), suggel-ejettig (Wellen), suggelachtig (Houthalen), suggelechtig (Eksel), suggelêê.tech (Gors-Opleeuw), sugkelechtig (Boorsem), sukkelachtig (Eksel, ... ), sukkelechtig (Kinrooi, ... ), sukkëlêetig (Tongeren), [Paragraaf: fysische eigenschappen].  sukgelechtig (Boorsem), sukkelig: sugekelig (Boorsem), sukkelig (Gennep), [Paragraaf: fysische eigenschappen].  sukgelig (Boorsem), ziekelijk: zeekelek (Weert), zeekelik (Sevenum, ... ), zeekələk (Venlo), zeek’l’k (Bocholt), zekelek zien (Zutendaal), zekelijk (Bree, ... ), zekelik (As, ... ), zekeluk (Tungelroy), zekələk (Meeuwen), ziekelek (Achel, ... ), ziekelijk (Achel, ... ), ziekelik (Meijel, ... ), ziekelèk (Hasselt), ziekkelek (Eksel), ziekələk (Leopoldsburg), zikelek (Beverlo, ... ), zikkelek (Bilzen, ... ), zikkelek zeèn (Hechtel), zikkelijk (Peer, ... ), zikkelik (Eigenbilzen, ... ), zikkĕlĕk (Hoeselt), zikkëlëk (Hoeselt, ... ), zikk’l’k (Kaulille), zikələk (Loksbergen), Hij is ziekelijk.  siəkələk (Gingelom), zo gaande en staande: h`ès zoe"go"nde `en stönde (Beverlo) Een ziekte onder de leden hebben (op het lijf, in geen goed vel steken). [N 109 (2001)] || flauw, ziekelijk || Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (kwijpelen, plaaieren, op de sukkelbaan zijn, in het sukkelstraatje zijn). [N 84 (1981)] || Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (sukkelen, krenkelen, kwakkelen, op de sukkelbaan zijn). [N 107 (2001)] || ziekelijk || Ziekelijk - Kent men het woord ongans in de betekenis ziekelijk, sukkelend? Zo ja, uitspraak. [DC 32 (1960)] || Ziekelijk - Kent men hMet woord ongans in de betekenis ziekelijk, sukkelend? Zo ja, uitspraak. [DC 32 (1960)] || Ziekelijk: telkens ziek (ziekelijk, krenkelig, sukkelig, ongans). [N 107 (2001)] || Ziekelijk: telkens ziek (ziekelijk, ongans, lelijk, zuchtig). [N 84 (1981)] || ziekte onder de leden hebben [N 10 (1961)] III-1-2