e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zonde zonde: ein zung (Klimmen, ... ), en zónde (Tongeren), ing zung (Epen, ... ), n zung (Gulpen, ... ), sund (Grubbenvorst), sunj (Horn), un zung (Klimmen), zeun (Tongeren), zeund (Wellerlooi), zeunj (Sint-Odiliënberg), zēūnd (Well), zieng (Schimmert), zinj (Opoeteren), zoende (As), zonde (Achel, ... ), zondə (Meijel), zoonde (Horst), zŏĕndə (Opglabbeek), zŏŏnde (Afferden), zun (Amby, ... ), zund (Blerick, ... ), zunde (Velden), zundj (Weert), zung (Baarlo, ... ), zungt (Sevenum, ... ), zunj (Beesel, ... ), zunje (Schinnen), zunjt (Nederweert, ... ), zunt (Meerlo), zuunj (Asenray/Maalbroek, ... ), zūūn (Hoensbroek), zŭn (Heer), zŭnd (Swolgen), zŭng (Eys, ... ), zŭnj (Beegden, ... ), zŭnt (Gennep), zònde (Bocholt), zòndə (Loksbergen), zònj (Thorn), zónde (Bree, ... ), zönd (Arcen), zöng (Steyl), zünj (Urmond), ən zøŋ (Montzen), (of).  zónd (Steyl), Bv zonde of koad  zonde (Houthalen), meervoud = zun  zonde (Maastricht), mv: zùn  zondë (Hoeselt), t is zun = spijtig  zonde (Lommel), t is zund = jammer  zônde (Oirlo), Verouderd  zin (Eigenbilzen) Dagelijkse zonde [leslieje zung]. [N 96D (1989)] || Een zonde [zund, zung]. [N 96D (1989)] || zonde [SGV (1914)] III-3-3
zonden zonden: sund (Grubbenvorst), sunj (Horn), zeund (Wellerlooi), zeunj (Sint-Odiliënberg), zēūnd (Well), zonden (Merselo), zun (Amby, ... ), zund (Afferden, ... ), zunde (Blerick), zung (Baarlo, ... ), zungt (Sevenum), zunj (Beesel, ... ), zunjt (Nederweert), zunt (Meerlo), zuunj (Asenray/Maalbroek), zŭn (Heer, ... ), zŭnd (Swolgen), zŭng (Eys), zŭnj (Beegden, ... ), zŭnt (Gennep), zönd (Arcen), zöng (Steyl), zünj (Urmond) zonden (mv.) [SGV (1914)] || zonden (mv.) [SGV (1914)] III-3-3
zonder opzet ane bezei: oane bezei (Waubach), òənə-bəzèèj (Heerlen), ane meinung (du.): oane menoeng (Kerkrade), ane opzet: aonə òpzét (Nieuwenhagen), buiten beschouw: boeten beschouw (Born), bŏĕte beschôûw (Schimmert), buiten beschouwing: boete beschouwing (Eys), boete besjauwing (Kesseleik), boete besjouwing (Tungelroy), buiten bezei: boete beséj (Montfort), boete bezèj (Maastricht), bōēte bezei (Schaesberg), buiten bezouw: buiten besouw (Stein), buiten bezouwing: butje besouwing (Meijel), geen bedoeling: gein bedoeling (Thorn), niet bedoeld: nie bedoelt (Meijel), niet expres: geͅ.t ne.t ˂eͅ.kspreͅ.s˃ du.ə (Eys), neet eksjpres (Beesel), neet ekspres (Maasbree, ... ), neet esjpres (Swalmen), neet espres (Bree, ... ), neet expres (Gulpen, ... ), neet expresse (Venlo), neet èksprès (As), ni èsprès (Loksbergen), nie ekspres (Lommel), nie expres (Eigenbilzen, ... ), nie èksprès (Gennep), niet expres (Tienray), niet gemeend: neet gemeind (Maastricht, ... ), neet gemiend (Merkelbeek), neet gemèjnd (As), niet met opzet: nēt mät opzät (Bocholt), niet moedwillig: neet moodwillig (As), niet moedwillig (Leopoldsburg), niet opzettelijk: neet opzettelik (Thorn), niet voorspres: ni vərsprès (Loksbergen), nie veurre sprès (Hoeselt), niet vrijwillens: neet v⁄rwêlles (Gronsveld), ongewild: ŏngəwilt (Nieuwenhagen), óngewild (As), onnozel: onozèl (Leopoldsburg), onvrijwillig: onvriweləx (Meeuwen), per abuis: per abus (Eksel), per ongeluk: per ongeluk (Doenrade, ... ), per ongelôk (Hoensbroek), per ongelök (Horst, ... ), per onjeluk (Vaals), pər óngəluk (Meijel), stommelings: stumèlinks (Leopoldsburg), toevallig: toevallig (Melick), tŏĕvàllich (Susteren), zomaar: zooëmer (Schinnen), zoë mar (Venray), zonder bedoeling: zonden bedoeling (Meerlo), zonder bedoeling (Meijel), zoonder bedoeling (Maastricht), zonder bezei: songer besej (Maasniel), songer besèj (Wijlre), sonjer besaij (Neer), sónger bezeij (Susteren), sônger bezèj (Herten (bij Roermond)), zonchər bəsèj (Kapel-in-t-Zand), zonder bezei (Mheer), zonder bezij (Ophoven), zondər bəzèj (Schinnen), zonger besäi (Geleen), zonger bezei (Oirsbeek), zonger bezeij (Roermond), zonger bezej (Stein), zongər bəzèj (Montfort), zoonder bezeij (Caberg), zoondər bəzeij (Maastricht), zoondər bəzēj (Maastricht), zónder bezèj (Maastricht), zónner bezej (As), zônder bezei (Venlo), (= zonder t zich bewust te zijn).  zonder bezej (Tienray), cf. Schuermans p. 51 s.v. "bezei  zônder bezéí (Horst), cf. WNT XXVIII, kol. 1903 s.v. "zonder (II) -0 zong(d)er-  zōnger bəzij (Reuver), zonder bijbedoeling: zoonder beibedoeling (Maastricht), zônder bejbedoeling (Oirlo), zonder erg: soo-ungər erg (Eisden), sònger erg (Sevenum), sônger erg (Herten (bij Roermond)), zonder erg (Alken, ... ), zonder errich (Overpelt), zonder eͅrg (Lommel), zonder èrreg (Lanaken), zonder êrg (Neerpelt), zondər eͅrg (Herk-de-Stad), zondər ɛrx (Gelinden), zonger erg (Maaseik), zonner erg (Genk, ... ), zonner errig (Peer), zōnger èrg (Reuver), zòndər eͅrəx (Bree), zøŋər eͅrəx (Mechelen-aan-de-Maas), zonder gedacht: zoͅnər gədāx (Diepenbeek), zonder kwaad: zonder kówɛt (Lommel), zonder kwade: zoͅndər kooie (Genk), zonder kwade wil: zoonder koeje wèl (Maastricht), zonder kwade zin: zonder kôjzin (Bilzen), zonder opzet: sônger opzêt (Nunhem), zoenger opzet (Oirsbeek), zonder opsèt (Schimmert), zonder opzat (Maastricht), zonder opzet (Jeuk), zonger opzat (Geulle), zonger opzet (Ittervoort, ... ), zongər opzèt (Urmond), zoonder opzat (Maastricht), zoondər opzat (Maastricht), zoondər òpsat (Maastricht), zoondər òpzàt (Maastricht), zoonger opzèt (Schinnen), zònger opset (Echt/Gebroek), zònger opzat (Haelen), zònger opzet (Sevenum), zòònger opzit (Posterholt), zónner òpzèt (As), zonder verzei: zonder verzei-j (Amby), cf. Schuermans p. 806 s.v. "verzei, verzij of verzijen"= hetzelfde als "bezei: "bewustzijn, kennis, oplettendheid  zoonder verzeij (Caberg), Soms zegt men dit!  zónder verzèj (Maastricht) zonder bedoeling [ZND 34 (1940)] || zonder opzet, zonder bedoeling [buiten besouw] [N 85 (1981)] III-1-4
zonder voor spitten belken: belǝkǝ (Brunssum), bø̜lǝkǝ (Riemst), bęlǝkǝ (Riksingen, ... ), bę̄lǝkǝ (Oost-Maarland), buttelen: bø.tǝlǝ (Moresnet), bøtǝlǝ (Schaesberg, ... ), bø̜tǝlǝ (Banholt, ... ), bø̜tǝlǝn (Stein), dabben: dabǝ (Sittard), de grond draaien: dǝ grǫ.nt˱ drɛ̄i̯ǝn (Achel), dubben: døbǝ (Middelaar, ... ), gaffelen: gafǝlǝ (Sittard  [(met een riek spitten)]  ), gewoon omwerpen: gǝwȳ ̞ǝn ø ̞mwɛ ̝rǝpǝ (Simpelveld), graven: [graven] (Doenrade, ... ), ombelken: ø̜mbø̜lǝkǝ (Rijckholt), omblekken: o ̝mblękǝ (Maaseik), ombuttelen: ombø̜tǝlǝ (Klimmen, ... ), ømbøtǝlǝ (Bleijerheide, ... ), omdabben: omdabǝ (Sittard), ø̜mdabǝ (Tegelen), omdraaien: u ̞mdrǭu̯ǝn (Tessenderlo), omgoezen: ømguzǝ (Hushoven), omgooien: o ̝mgūi̯ǝ (Maaseik), omgű̄i̯ǝ (Opglabbeek), ømgūi̯ǝ (Achel), ømgūǝi̯ǝ (Wanssum), ø̜mgui̯ǝ (Gronsveld), omgraven: [omgraven] (Kanne), omhakkelen: o ̝mhakǝlǝ (Opheers), omleggen: omlęqǝ (Urmond), omscheppen: ømsxø̜pǝ (Aijen), omslaan: ømslǭn (Nederweert), omsmijten: ømsmitǝ (Blitterswijck), ø̜mšmī.tǝ (Cadier), omspaden: [omspaden] (Haelen, ... ), omsteken: o ̝mstę̄ʔǝ (Tessenderlo), omstę̄kǝ (Guttecoven, ... ), omštę̄.kǝ (Boukoul, ... ), omštę̄kǝ (Haelen, ... ), y ̞mstēkǝ (Sint-Truiden), ømstē ̞ǝkǝ (Zonhoven), ømstēkǝ (Berverlo), ømstę̄kǝ (Baarlo, ... ), ømstɛ̄ʔǝ (Lommel), omstoppen: emstǫpǝ (Oud-Winterslag), omvlikken: omvlekǝ (Heythuysen, ... ), ømvlekǝ (Leuken), omwerpen: omwɛrǝpǝ (Puth, ... ), ø ̝mwɛ.rǝpǝ (Val-Meer), opbuttelen: op˱bø̜tǝlǝ (Sittard  [(ondiep omspitten met een riek)]  ), over de hand omgraven: ō ̝ǝvǝr dǝ hantj˱ o ̝mgrāvǝ (Oirsbeek), overhands omleggen: ǫvǝrhans˱ ømlęgǝ (Lottum), overrijten: ø̄vǝrritǝ (Smeermaas), paden: [spaden] (Kinrooi, ... ), plat omgraven: plat˱ ømgrāvǝ (Mechelen), plein graven: plę̄n grãvǝn (Koersel), spaden: spǫu̯ǝn (Kwaadmechelen), spitten: spetǝ (Leopoldsburg), stropen: strø̄pǝ (Geulle), tussen hals en nak graven: tø̜šǝn hals˱ ɛn nak ˲grā.vǝ (Sittard), vlikken: flekǝ (Baexem, ... ), voor de hand graven: ver ǝ hant ˲[graven] (Hasselt), vø̄r dǝ hantj ˲[graven] (Brunssum, ... ), vęr dǝ hant ˲[graven] (Beverst), voor de hand omgraven: vør dǝ hantj˱ [omgraven] (Maasniel, ... ), vør dǝ hant˱ [omgraven] (Bokrijk), vø̄r dǝr hantj˱ [omgraven] (Susteren), voor de hand omleggen: vøę̄r dǝ haŋk˱ ø̜mlęqǝ (Helden), voor de hand omspaden: vø̄r dǝ hantj˱ [omspaden] (Thorn), vø̄r dǝ hant˱ [omspaden] (Weert), vø̜r dǝ ha.ŋk(t)˱ [omspaden] (Kronenberg), voor de hand omsteken: vøę̄r dǝ hantj˱ omštę̄kǝ (Nunhem), voor de hand omwerpen: vȳr dǝ haŋk˱ ømwɛrǝpǝ (Waubach), voor de hand spaden: vør dǝ ha.nt [spaden] (Horst), vør dǝ hant [spaden] (Meijel), vø̜r dǝ haŋkt [spaden] (Panningen), vø̜r dǝ hãnt [spaden] (Gennep, ... ), vø̜r ǝ hantj [spaden] (Baexem), voor de schup omwerpen: vør dǝ sxøp ømwęrǝpǝn (Lommel), voor de voet omdoen: vø̜r dǝ vūt˱ ømdūn (Siebengewald), voor de voet omspaden: vø̜r dǝ vūt˱ [omspaden] (Merselo, ... ), voor de voet spaden: vø̄r dǝ vōt špāi̯ǝ (Tegelen), voor de voet voort spaden: vø̜r dǝ vūt˱ vort spǭi̯ǝ (Mook), voor de voets graven: vø̄r dǝ vōts ˲grāvǝ (Born), voor de vuist graven: vø̄r dǝ vūs ˲grãvǝ (Berg), voor de vuist omsmijten: vør dǝ vust ømsmītǝ (America), voorstand afgraven: vøę̄rstant˱ āf˲grāvǝ (Maasmechelen), vóór dich graven: vø̄ ̝ǝr dex ˲grãvǝ (Klimmen), wild buttelen: welt˱ bø̜tǝlǝ (Ulestraten), zonder voor graven: zo.ŋǝr vōr grãvǝ (Melick) Manier van spitten waarbij men - anders dan bij het spitten in voren - min of meer in de breedte werkt en iedere spade grond voor zich uit (voor de hand) omlegt. [N 11, 65c; N 11A, 148b; div.] I-1
zonder zeil berrevoets: bęrvǝs (Maxet), leeg: lēx (Tessenderlo), met blote benen: mę bluǝtǝ bęjn (Maxet), naakts: nāks (Herten), op blote voeten: ǫp bluǝtǝ vø̄t (Weert), zonder zeil: zonder zeil (Paal, ... ), zoŋǝr zę̄jl (Einighausen), zǫŋǝr zęjl (Ell, ... ), zonder zeilen: zǫndǝr zęjlǝ (Gennep), zǫndǝr zęǝlǝ (Leunen), zǫnǝr zę̄lǝ (Lummen), zǫŋǝr zęj.lǝ (Weert) Zonder zeilen draaien. In l 432 gebeurde dit bij zware storm. [N O, 7k; A 42A, add.] II-3
zonder zeilen en windborden berrevoets: bęrǝvø̜ts (Weert), met blote benen: męt bluǝtǝ bęjn (Weert), naakts: nāks (Herten), naaktse benen: naksǝ bęǝn (Leunen), op storm: ǫp stǫrǝm (Weert), zonder stormplanken: zondǝr stǫrǝmplɛŋk (Thorn), zǫndǝr stø̜rǝmplɛŋk (Gennep), zǫnǝr stǫrǝmplɛŋk (Weert), zonder zeil en zonder planken: zǫndǝr zęjl ęn zǫndǝr plɛŋk (Meijel) In l 432 werden de zeilen en windborden slechts verwijderd bij bijzonder zware storm. Een aantal woordtypen komt ook voor in het lemma ɛzonder zeilenɛ.' [N O, 7l] II-3
zondroog bleekdroog: blęjkdrȳx (Maasbree), te droog: te droog (Lommel), zondroog: zondryx (Dilsen) De toestand waarin het leer gereed is om ge√´ffend te worden. Het leer is dan iets droger dan winddroog. De informant van Q 253 kent het begrip "zondroog" niet. [N 60, 99b] II-10
zonneblinden, jaloezie blaffeturen: blafǝtȳrǝ (Tessenderlo), jaloezieën: zaluzijǝ (Geulle), šaluziǝ (Beegden, ... ), šaluzęjǝ (Bleijerheide), šalǝziǝ (Posterholt), šalǝziǝn (Ottersum), šǫlǝsęǝ (Eupen), žaluziǝ (Bilzen, ... ), slagvensters: slax˲vɛ̃nstǝrs (Tessenderlo), zonneblinden: zonǝblenjǝ (Sint Odilienberg) Vensterluiken aan de buitenzijde van het raam, bestaande uit stijlen en dorpels die zijn voorzien van richels, waartussen in schuine stand plankjes zijn aangebracht. [N 55, 69; A 23, 18b add; A 46, 11c add.] II-9
zonnebloem gewone zonnebloem: zelfde benaming  gewone zonnebloom (Echt/Gebroek), kleine zonnebloem: kling zonneblom (Eys), stokroos: helianthus annuus (sic)  stoͅkruəs (Niel-bij-St.-Truiden), wilde zonnebloem: eigen spellinsysteem  wilde zonnebloem (Meijel), zon: [Helianthus annuus]  zón (Tongeren), zonbloem: zonblom (Wijlre), zonblóm (Maastricht), -  zônbloom (Mechelen-aan-de-Maas), zonnebloem: zonne bloom (Schimmert, ... ), zonnebloem (Jeuk), zonneblom (Kunrade), zonnebloom (Geulle, ... ), zonnebloum (Nieuwstadt), zonəblōm (Meeswijk), zònnebloom (Roermond), zónblóm (Maastricht), zónnebloum (Sittard), zônnebloem (Oirlo), zônnebloom (Herten (bij Roermond), ... ), (-)  zónnəbloo:m (Geistingen), -  zonnebloem (Venray), zonneblom (Rosmeer), zonneblomen (Montfort), zònnebloom (Echt/Gebroek), zónneblóm (Berg-en-Terblijt), zônnebloom (Stevensweert, ... ), [Helianthus annuus]  zónnëbloem (Tongeren), Bree Wb.  zònnebloom (Bree), eigen spelling  zonnebloom (Vlodrop), zonnəbloom (Montfort), idiosyncr.  zonnebloum (Sittard), zŏnnebloom (Blerick), zònnebloom (Thorn), Spelling: \"fonetisch\  zonnəblom (Maastricht), Veldeke  zònnebloom (Echt/Gebroek), WBD/WLD  zonnebloom (Urmond), zónnəbloom (As), zónnəblóm (Heerlen), WLD (waarschijnlijk verschrijving voor \'zôonn\\bloom\')  zôonnəbloom (Grathem, ... ), WLDgoutsbloom  zoonnebloom (Swalmen), ± Veldeke  zónnebloem (Tienray), zonnekeern: zonnekére (Tungelroy), -  zônnekéér (Tungelroy), mv  zonnekaere (Venray), mv.  zònnekaere (Tungelroy), WBD  zònne kaere (Sevenum), ± Veldeke  zonnekaer (Weert), zonnepit: eigen spellingsysteem  zonnepit (Maasbree), zonnetje: zounekes (Vlijtingen), zonroos: zonroehs (Genk), zònrōēs (Diepenbeek), -  zonrus (Diepenbeek) Zonnebloem (heleanthus annuus) (kleine zonnebloem, zonneroos, zonnester, zonnebloem, zonnewende, helenium). [DC 60a (1985)], [N 92 (1982)] III-2-1
zonnebloem (helianthus annuus l.) zonnekeern: zónnekaer (Altweert, ... ) zonnebloempit III-2-1