e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zwadkeerder, beugel beugel: bȳgǝl (Benzenrade, ... ), bȳǝ.gǝl (Hoensbroek, ... ), bø̄gǝl (Amby, ... ), bø̜gǝl (Borgloon, ... ), bēgǝl (Peer), beugeltje: bø̄gǝlkǝ (Ulestraten), bijjaag: bai̯.jǫx ('S-Herenelderen), boog: boǫk (Hoepertingen), buǫx (Piringen, ... ), bø̄x (Hasselt, ... ), bōx (Berbroek, ... ), bőu̯x (Schulen), bő̄x (Herk-de-Stad), bǫu (Jeuk, ... ), bǫux (Aalst, ... ), bǫǝx (Neerharen, ... ), bǭ.x (As, ... ), bǭx (Gelieren Bret, ... ), boogje: bøxskǝ (Sint-Truiden), draad: druǝt (Bommershoven, ... ), drǭt (Oost-Maarland, ... ), drapeau (fr.): drapo (Opgrimbie  [(met stof)]  ), drijver: drē̜.vǝr (Berverlo, ... ), drē̜vǝr (Heppen, ... ), drē̜ǝvǝr (Wellen), gezwadenlegger: gǝzwǭ.tǝnlɛxǝr (Gelinden, ... ), gezwadkeerder: gǝzwātkēǝrdǝr (Obbicht), grasbeugel: grasbeugel (Arcen), graslegger: grāslęgǝr (Stokkem), haak: hǭk (Amby, ... ), ijzeren beugel: īzǝrǝ bø̄gǝl (Born), jaag: jax (Sittard), jāx (Boukoul, ... ), jǫx (Hoeselt, ... ), j˙ǫx (Guigoven), jaagbeugel: jaagbeugel (Leunen), jacht: jacht (Vliermaal), jāxt (Dilsen, ... ), jager: jięgǝr (Gelinden, ... ), jiǝgǝr (Alken, ... ), jø̜̄gǝr (Neerrepen), jāgǝr (Geysteren, ... ), jēgǝr (Hasselt, ... ), jɛ̄gǝr (America, ... ), kam: kã.mp (Vechmaal), kãm (Donk, ... ), kãmp (Buvingen, ... ), kā.mp (Borgloon, ... ), kennef: kęnǝf (Meeuwen), mejreep(je): mɛi̯ręi̯.p(kǝ) (Neerharen), reep: riǝp (Wijchmaal), rē.p (Gellik, ... ), rēǝ.p (Hees, ... ), rē̜.p (s-Gravenvoeren, ... ), ręi̯.p (Boorsem, ... ), reepje: rēpkǝ (Gellik, ... ), ręi̯.pkǝ (Eisden, ... ), ring: rēŋk (Maasmechelen), ring op de mej: rēŋ ǫp ˲dǝ mē̜i̯ (Smeermaas), roede: rui̯ (Diets-Heur, ... ), snaar: snǭr (Lanklaar, ... ), šnǭr (Beegden), stelling: stęleŋ (Opglabbeek), tegenhouder: tēgǝhǫu̯ǝr (Venray), toejaag: tujāx (Maaseik), tǫu̯jā.x (Eksel), tǫu̯jāx (Hamont, ... ), tǫu̯jǫx (Beverst, ... ), tǫu̯jǭ.x (Heesveld-Eik, ... ), toejacht: tujaxt (Achel, ... ), tujāxt (Beek, ... ), tujǭxt (Lommel), tǫu̯jaxt (Hechtel, ... ), tǫu̯jāxt (Neerpelt), tǫu̯jǭ.xt (Zonhoven), toejager: tujāgǝr (Lommel), tujēgǝr (Beringen), tujǭgǝr (Kerkhoven), tǫu̯jāgǝr (Kuringen, ... ), tǫu̯jęgǝr (Eigenbilzen), tǫu̯jīǝ.gǝr (Godschei, ... ), tǭ.jiǝgǝr (Diepenbeek), vangbeugel: vangbeugel (Klimmen), vanger: vęŋǝr (Stein), wis: wes (Beverst, ... ), wis (Berg, ... ), wī.s (Borgloon, ... ), wolf: wǫ.lǝf (Ellikom, ... ), wǫu.f (Maasmechelen, ... ), zeigesnaar: zɛgǝsnǭr (Haelen), zeisendraad: zeisendraad (Horst, ... ), zeisjager: zēsjēgǝr (Panningen), zeissebeugel: zeissebeugel (Helden, ... ), zeissehoorn: zɛ̄.sǝjǫn (Schalkhoven), zwaadring: zwaadring (Grathem), zwaai: zwǭi̯ (Lanklaar), (mv)  zwōi̯ǝ (Stokkem) De doorgaans metalen beugel, vastgemaakt onderaan de steel van de zeis, die dient om het afgemaaide gras, dat door de rug en de hak van het blad en door de steel wordt meegenomen, te ondersteunen, zodat het links van de maaier in een gezwad komt te liggen. Bij het maaien van gras is een dergelijke beugel niet onontbeerlijk en vaak ook jong of overgenomen van ànder maaiwerk (graan, boekweit, evie). De beugel is meestal een gebogen stuk stevig ijzerdraad, soms ook wel een tak of een gebogen latje. Zie afbeelding 4, nummer A5 en B5. Grotere beugels, die derhalve doorgaans niet voor het maaien van gras, maar voor het maaien van graangewassen met name in de Belgische Kempen werden gebruikt, waren soms voorzien van een lap (vergelijk de opgave drapeau) of een stuk jute, of van haken of tanden; in het laatste geval werden ze wolf genoemd. Het lijkt niet onwaarschijnlijk dat, tenminste oorspronkelijk, ook de kam-benamingen voor de zwadkeerder zijn ontstaan vanwege dergelijke tanden of haken aan de beugel. [N 18, 67f; JG 1a, 1b, 2c, A 14, 3; L 45, 3; monogr.] I-3
zwager gezwagers: gezjwäö:gers (Roermond), gezwaogers (Castenray, ... ), schoonbroer: choēnbroor (Baarlo), cjoenbroor (Niel-bij-As, ... ), schaowbrŭŭr (Hoepertingen, ... ), scheunbroor (Welkenraedt, ... ), schjoonbroer (Val-Meer, ... ), schoanbrūūr (Oirlo), schobrûur (Sint-Lambrechts-Herk, ... ), schoebroer (Heusden, ... ), schoebroor (Eisden, ... ), schoebruur (Eksel, ... ), schoebrūūër (Zonhoven), schoenbroer (Heusden, ... ), schoenbroor (Amby, ... ), schoenbruur (Heers, ... ), schoenbruër (Houthalen, ... ), schoeëbruur (Mielen-boven-Aalst, ... ), schoinbroer (Dieteren), schoinbroor (Nederweert, ... ), schonbruur (Heijen, ... ), schoonbroer (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), schoonbroor (Blerick), schoonbrouwer (Bingelrade), schoonbrower (Oirsbeek), schoŏnbrūūr (Siebengewald), schoènbroor (Blerick), schoêbrūūr (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), schoənbruur (Oostham, ... ), schōē.brejer (Hasselt), schōēbrĭĕr (Peer, ... ), schōēbrūūr (Sint-Truiden, ... ), schōēbrŭŭr (Sint-Truiden, ... ), schōēbrôêr (Peer, ... ), schōēnbrūūr (Wellen, ... ), schōēnbrŭŭ (Hoepertingen, ... ), schŏĕbrejər (Hasselt, ... ), schŏĕngbrūūr (Zonhoven, ... ), schwòbrŭŭr (Hamont, ... ), schwònbrūūr (Hamont, ... ), schòbrūūr (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), schónbruur (Castenray, ... ), schónbrór (Amby, ... ), schôanbroor∂ (Stevensweert), schôebrūūr (Tessenderlo, ... ), schôêbrŏĕ (Velm, ... ), schôêbrūūr (Loksbergen, ... ), schôênbrūūr (Tessenderlo, ... ), schôênbrûûr (Gelinden, ... ), schönbroor (Epen, ... ), sjaònbroor (Herten (bij Roermond)), sjoanbroor (Beegden, ... ), sjoeanbroor (Heel, ... ), sjoebrīēr (Genk, ... ), sjoenbroer (Kanne, ... ), sjoenbroor (Eijsden, ... ), sjoenbruur (Kortessem), sjoeënbroer (Lanklaar, ... ), sjoeënbroor (Leveroy), sjoībroor (Ulestraten), sjoombroor (Stevensweert), sjoon broor (Kessel), sjoonbroor (As, ... ), sjoonbrour (Einighausen, ... ), sjoubruur (Kortessem), sjounbruur (Kortessem), sjoënbroor (As, ... ), sjōēnbroor (Steyl), sjōēnbróór (Maaseik, ... ), sjŏĕnbrūūr (Koninksem, ... ), sjŏĕnbróór (Lanaken, ... ), sjunbrōēr (Martenslinde, ... ), sjunbrŏĕr (Riksingen, ... ), sjówbrōēr (Bilzen, ... ), sjóónbrūūr (Vliermaal, ... ), sjôenbróór (Meeswijk, ... ), sjôobrōēr (Bilzen, ... ), sjôênbróór (Lanklaar, ... ), sjôônbrûûr (Vlijtingen, ... ), sjönbroor (Gulpen), sjûunbroor (Koningsbosch), sjûûn bróór (Opglabbeek, ... ), sjünbrüur (Tongeren), swôonbrŭŭr (Vliermaal, ... ), šōənbrou̯r (Schinveld), šōənbrou̯ər (Schinveld), šōənbrōr (Stein), šunbrōr (Borgharen, ... ), zjoonbroor (Asenray/Maalbroek), een enkele maal  sjoinbroor (Hulsberg), man van den zuster  šunbrōr (Maastricht), mar.: resp. gebruikt spelling uit de (bijgevoegde) brochure: "Phonetische schrijfwijze van het Valkenburgsch plat en gelijkluidende dialecten". Omspelling komt voor mijn rekening  sjoinbroor (Valkenburg), neen  schoanbruuər (Tienray), schoeënbroor (Weert), schoënbroer (Venlo), schoënbroor (Venlo), schōēbroor (Amby), sjoanbroor (Haelen), sjoonbroor (Echt/Gebroek, ... ), sjoənbrooər (Tegelen), nen  sjoonbroer (Haelen), sjooənbroor (Beegden), oowaa"als in het franse "toi  sjoowaanbroor (Berg-aan-de-Maas), zeldzaam  schoe͂nbroor (Blerick), zwager en schoonbroer worden door elkaar gebruikt  schonbruur (Heijen), zwager: schwager (Oirsbeek), schwaoger (Amby, ... ), schwaugər (Amby), schwoager (Eijsden, ... ), schwoagər (Swalmen), schwoger (Valkenburg), schwojer (Vaals), schwoëjer (Vaals), sjwaoger (Gronsveld, ... ), sjwaogər (Koningsbosch, ... ), sjwoager (Buchten, ... ), sjwoa’jer (Bleijerheide, ... ), sjwogər (Born), sjwoogur (Vijlen), sjwougər (Eys), sjwōōger (Vijlen), sjwôəgər (Bocholtz), sjóógər (Welkenraedt, ... ), swaagər (Amby, ... ), swaoger (Eijsden, ... ), swoager (Berg-aan-de-Maas), swōͅgər (Geulle), šu̯oͅagər (Schinveld), šwao:gər (Roermond), šwoager (Brunssum), šwōagər (Merkelbeek), šwōͅgər (Beek, ... ), šwoͅagər (Bingelrade), šwoͅgər (Eupen), zhwoager (Mheer), zjwaoger (Berg-en-Terblijt, ... ), zjwaogər (Herten (bij Roermond)), zjwoager (Beegden, ... ), zjwoager∂ (Gulpen), zjwoagər (Roermond), zjwoag’r (Asenray/Maalbroek), zjwògər (Stevensweert), zwaager (Helden/Everlo), zwager (Meijel), zwaoger (Afferden, ... ), zwaogə (Loksbergen, ... ), zwaogər (Bree, ... ), zwoager (Afferden, ... ), zwoger (Heythuysen, ... ), zwooger (Genk, ... ), zwouchər (Riksingen, ... ), zwouger (Velden), zwoâger (Tungelroy), zwoùger (Kortessem), zwōāger (Siebengewald), zwōēgər (Borgloon, ... ), zwōger (America), zwōͅgər (Borgharen, ... ), zwuògër (Tongeren), zwààgər (Sint-Truiden, ... ), zwòger (Blerick, ... ), zwòggër (Tongeren), zwòggər (Opglabbeek, ... ), zwògər (Leveroy, ... ), zwóggər (Martenslinde, ... ), zwóóger (Montzen, ... ), zwóógər (Margraten, ... ), zwôegər (Hoepertingen, ... ), zwôêgér (Koninksem, ... ), zwôôgər (Bommershoven, ... ), zwöoger (Rimburg), žwoagər (Brunssum, ... ), žwōͅgər (Amstenrade, ... ), žwoͅagər (Nuth/Aalbeek), (Fransche o uit:mon).  zwoger (Epen), als in eng. bought; neen  zwoager (Blerick), broeder van den man of de vrouw  zwōͅgər (Maastricht), cf. VD D.-N. s.v. "Schwager", s.v. "Schwäher"= schoonvader; zwager; s.v. "Schwieger.."= schoon....  schwaoger (Valkenburg), drie lettergrepen"; neen  sjwoëger (Nieuwenhagen), man van schoonzuster  zwaoger (Blerick), mar.: resp. gebruikt spelling uit de (bijgevoegde) brochure: "Phonetische schrijfwijze van het Valkenburgsch plat en gelijkluidende dialecten". Omspelling komt voor mijn rekening  zjwaogər (Valkenburg), men voegt erbij van de manskant of vrouwskant  zwoager (Gennep), neen  schjwouger (Waubach), schwaoger (Einighausen, ... ), schwoager (Schaesberg), sjwaoger (Born, ... ), sjwoager (Einighausen, ... ), sjwoajer (Kerkrade), sjwògər (Reuver), swaoger (Pey), zchwaoger (Valkenburg), zjwaoger (Meerssen, ... ), zjwaogəer (Berg-en-Terblijt), zjwaogər (Sint-Geertruid, ... ), zjwoager (Herten (bij Roermond)), zjwòòger (Gulpen), zjwóóger (Mheer), zwaoger (Amby, ... ), zwoager (Beegden, ... ), zwōͅgər (Urmond), zwòger (Merselo, ... ), zwògər (Makset), nen  zwaoger (Wijlre), notre - (fr.)  zwòger (America), o uit hok maar gerekt  zwōger (Middelaar), onbekend  zwaoger (Venlo), zwager en schoonbroer worden door elkaar gebruikt  zwaoger (Heijen) (ge)zwagers || (zwager) schoonbroeder; Bestaan er verschillende woorden voor den broeder van den man of de vrouw, en den man van de zuster? [DC 05 (1937)] || behuwd/broeder || behuwdbroeder || de tak van een geslacht [natie, familie] [N 87 (1981)] || gezamenlijke zwagers (in één familie) || hoe heet de broeder van uw vader of moeder? [ZND 48 (1954)] || schoonbroeder [SGV (1914)], [ZND 06 (1924)] || schoonbroer || schoonbroer, zwager || schoonbroer/ -broeder [ZND 11 (1925)] || schoonbroer/-broeder [ZND 11 (1925)] || zwager || zwager (schoonbroeder Bestaan er verschillende woorden voor den broeder van den man of de vrouw, en den man van de zuster? [DC 05 (1937)] III-2-2
zwak slap: sjlap (Heerlen), slap (Tienray), zwak: chzwaak (Eckelrade), sjwaak (Roermond), zjwaak (Heerlen), zwaak (Maastricht), (van gezondheid).  zwak (Tienray) gering van kracht, van lichaamsvermogen, niet sterk [slap, teer, pierig, zwak, flok, vlok] [N 85 (1981)] || zwak [DC 02 (1932)] III-1-4
zwak en mager persoon aardappeltje: (is kleine aardappel).  airpelke (Ospel), ampeltje: ein hempelke (Bree), bonenstaak: boenestââk (Jeuk), boeënesjtaak (Herten (bij Roermond)), bonesjtaak (Vlodrop), boongard: en bôôngaerd (Klimmen), boonstaak: boonstoak (Hoeselt), braakwagen: braakwage (Herten (bij Roermond)), doorpeger: een mager persoon  enne dôôrpaeger (Klimmen), dor kind: det is ei dor kinjd (Thorn), ein dôr kind (Schimmert), een magere, dat was ok, maar zo`n haring!: enne magere dat was òk ma zonnen herring! (Oirlo), elender (du.): eelenjer (Broeksittard, ... ), elendertje: ejlejnerke (Susteren), femeltje: èè femelke (Bree), fijn iemand: e fîên eemèùs (Roggel), fijne, een -: eine fiene (Herten (bij Roermond)), ne fiene (Maasbree), ⁄n fieëne (Boekend), flauw lans: Voor een mager meisje.  flø lāndž (Hasselt), geen sterke: genne stērke (Venray, ... ), geraamsel: gerààmsel (Stein), gespierde nagel: enne gesjpīērde naagel (Klimmen), giets: ing gietsch (Heerlen), gils: #NAME?  ⁄n gils (Klimmen), gratendief: Neen, men kent wel het bovengenoemde woord.  graotendeef (Tegelen), gurge, een -: eine görge (Meerssen), hanenwurger: enne haanewörger (Klimmen), heupenschokkel: heupe cheukel (Asenray/Maalbroek), juist een geraamte: zjüst e gerömte (Eksel), juist een lat: is zjust `n lat (Hechtel), ketje: e kaetsje (Bilzen), kettel: B.v. kettel v.e. menneke/vrauwke.  kettel (Kortessem), kits: kitsch (Schimmert), kleine lievenheer: kleeie leveneer (Sittard), kleije leveneer (Sittard), knookcarillon: knookcariljon (Maastricht), kraakwagen: kraakwage (Ell), kraakwagen (Heythuysen), krak: krak (Posterholt), krauwel, een -: eine krauwel (Schimmert), ene krauwel (Obbicht), kraewel (Montfort), ənə [kr‧awwəl} (Montfort), kreupel, een -: enne kröppel (Klimmen), kruppel (Mechelen), kröppel (Geulle, ... ), kreuzeltje: vrouw.  kreuzelke (Tegelen), krotseltje: [Paragraaf: fysische eigenschappen].  kretsjelke (Boorsem), krotsje: (kre.tske) (Veldwezelt), (mêr) e kraetske (Bilzen), e kraetske (Bilzen), e kraotske (Bilzen), krātskə (Hasselt), gepalataliseerde a  ’t bleeve kráátskes (Hechtel), lang snoer: ei lank sjnoor (Herten (bij Roermond)), lange flempus: ne lange flempus (Hechtel), lantaarn: Voor een mager meisje.  lati̯ān (Hasselt), lat: en lat (Klimmen), lat (Weert), lat geit: geet = geit.  lat geet (Heerlen), lats: latz (Bocholtz), lemmend: heel erg tenger.  leemenjt (Neeritter), levend lijk: (= een levend lijk).  ee léëvend lieëk (Heerlen), mager scherf: è mager schehref (Peer), mager schraap: mager sjrêêp (Buchten), magere lemmend: (als hij daarbij lang is).  ei mager leemendj (Nunhem), magere pier: ene magere pier (Schinveld), magere schrekkedek: magere sjrekkedek (Haelen), magere spie-juut: inne magere sjpie-juut (Schaesberg), magere spierling: eine magere spierling (Venlo), en magere sjpierling (Panningen), magere, een -: önne maag`re (Kaulille), mageremus: Mageremus (Sittard), magermans: Magermans (Sittard), mieterig mannetje: mieterig menke (Guttecoven), ozelaar: einen oozelaer (Blerick), oozelaer (Venlo), oozeléér (Reuver), unnen ozelaer (Boekend), mann.  oozelaer (Tegelen), of ozelaer.  oozelaer (Venlo), Zie algemene opmerking bij vraag 1a!  ennen oo.zeléér (Panningen), ozeltje: euzelke (Swalmen), Algemene opmerking (geldt voor de gehele vragenlijst):  en ö.zelke (Panningen), ozelzak: mann.  oozelzak (Tegelen), pemel: pemel (Montfort), pēēmel (Schimmert), ənə peməl (Montfort), pen: pen (Neer), pens noch darmen: pens nog derm (Nunhem), perenslikker: enne peereslikker (Sevenum), ne peere-slikker (Sevenum), petiertetje: é petieterke (Jeuk), petieterig mannetje: petieterig menke (Herten (bij Roermond)), pezerik: peezerik (Neeroeteren, ... ), piemel: pièèmel (Amstenrade), ənə [p‧iĕməl} (Montfort), piemeltje: ē piemelke (Schimmert), pierik: peerik (Weert), piezel: piēzel (Brunssum), pirmel: ene pirmel (Schinveld), pissertje: ein pisserke (Ospel), pits: ene peetsj (Obbicht), pitserd: ⁄ne pietschert (Heerlen), poppenlappenjongetje: poppelappe junkske (Herten (bij Roermond)), puur schenk: puur schînk (Eksel), ribbenkoning: ribbekonning (Vijlen), rijpenmagazijn: rijpemagezijn (Maastricht), schaak iemand: sjáák eemèùs (Roggel), schamele mens: sjaemele mins (Tungelroy), scharminkel: scharminkel (Weert), scheerling: bij jongere kinderen: sjerlingske.  sjerling (Neeritter), scherf: ⁄n sjèrref (Klimmen), schraapsel: schrapsel (Wellen), schraapshaasje: sjrapshösje (Kerkrade), schrale hannes: ne schroalen hannes (Peer), schrale, een -: schraole (Weert), önne schraoële (Kaulille), schranke, een -: ne sjranku (Mechelen), schrankel: ene sjraankel (Noorbeek), schrōōkel (Schimmert), sjragkel (Herten (bij Roermond)), sjrankel (Klimmen), Neen, men kent het woord niet, maar wel het bovengenoemde!  ⁄nne sjraankel (Mheer), schrankelzak: ene sjraokelzak (Haelen), schrapele mens: ⁄n schreepele meens (Ottersum), schrapnel: schrapnel (Schaesberg), schrotel: ⁄n sjreutel (Helden/Everlo), seuresje: e⁄seureske (Helden/Everlo), slappe tinus: ənə šlapə tinəs (Roermond), slappe, een -: eine sjlappe (Munstergeleen), slappeling: schlappeling (Heerlerbaan/Kaumer), slapzwans: schlapsjwans (Vijlen), sjlapsjwans (Kerkrade), slapzwans (Vijlen), smal mondje: smale mondedje (Weert), smalbatser: inne sjmāāl betser (Hoensbroek), sjmaalbetser (Roermond), smalbetser (Maastricht), smalle gieter: enne smale geĕter (Sevenum), ne smaale geeter (Sevenum), smalle remmel: inne sjmāāle remmel (Hoensbroek), smalle smink: sjmaale sjmenk (Neer), smalle tinus: sjmaale tienus (Neer), smalle verrekkeling: smale verrekeling (Weert), smalle, een -: enne sjmaale (Panningen), inne sjmāāle (Hoensbroek), smale (Weert), snebel: schnie-bel (Mechelen), spier: e⁄speer (Helden/Everlo), spiering: spiering (Maastricht, ... ), spin: ⁄n sjpin (Klimmen), spintlemmend: e spingtlèmet (Sevenum), n spingt-lémet (Sevenum), spintlicht: a spinsleeg (Eijsden), spintvlieger: ənə spinsvleegər (Maastricht), splinter: enne sjplinter (Klimmen), spriet: ing sjpriet (Waubach), stijf, een -: ps. invuller twijfelt over het antwoord! (ook in Gulpen?).  chetīēf (Eijsden), subtiel mens: enne kseptīēle miensj (Bleijerheide), ə septieël miensj (Mheer), subtiel mensje: #NAME?  ⁄n subtīēl mĭĕnsjke (Klimmen), suikerpopje: voor meisje.  soͅkərpøpkə (Roermond), vazel mannetje: vazel menke (Herten (bij Roermond)), vazel varkentje: #NAME?  ⁄n vaazel vèrreksjke (Klimmen), vel en knoken: vê.l eͅ.n knőͅə.k (Moresnet), vel en schenkelen: Gezegd voor een mager iemand.  t is niks as vèl en sjinkele (Nunhem), vel over schenk: vêl eûver schînk (Eksel), verkratst ding: vərkrādz deŋk (Hasselt), vits: n wits (Maasbree), wie de dood van ieperen: wie de doeëd von Ieperen (Hechtel), zwak pand: zwaak pand (Maastricht), zwak schepsel: zwââk schŭpsel (Schimmert), zwakke mens: zwake mins (Leuken), (zie bijlage):  sjwaak minsj (Sittard), zwakke piemel: sjwaake piemel (Vlodrop), zwakke potentaat: enne zjwake potentaot (Helden/Everlo), zwakke tere mens: ne zwaake tieëre mins (Eksel), zwakke, een -: ene zjwake (Margraten), zwakkeling: eine sjwakeling (Munstergeleen) klein, zwak en tenger iemand || lange, magere vrouw || lett. iem. met smalle batse (= billen), dus erg slank, mager || Mager (schrepel, schraal). [N 109 (2001)] || mager [schrepel, schraal] [N 10 (1961)] || Mager worden: in omvang en gewicht afnemen (afslekkeren, afslanken, krimpen, slinken, vermageren). [N 106 (2001)] || Mager worden: in omvang en gewicht afnemen (afslekkeren, krimpen, slinken). [N 84 (1981)] || mager, houterig iemand || Slank, tenger: rank, smal gebouwd (slank, raal, reel, rank, riede). [N 106 (2001)], [N 84 (1981)] || Slecht groeien, gezegd van een kind (kooieren). [N 84 (1981)] || Slecht groeien, gezegd van een kind (slecht groeien/wassen, achterblijven, dao zit de krot in, kooieren). [N 107 (2001)] || stootvork, in de betekenis van zwak tenger iemand; betekenis/uitspraak [N 37 (1971)] || tenger || uitgeteerd, mager en modelloos mens of dier || Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)] || zwak, tenger iemand [N 37 (1971)] || Zwak: niet sterk, met weinig weerstand (fijn, krank, week, zwak). [N 84 (1981)] III-1-1
zwak en tenger persoon zo mager wie een vits: zoe mager wiej ein wits (Kinrooi) Slank, tenger: rank, smal gebouwd (slank, raal, reel, rank, riede). [N 106 (2001)] III-1-1
zwak en tenger persoon (adj.) armzalig: ermzieëlig (Voerendaal), gurg: görg (Brunssum), hae/zie is görg (Klimmen), kleisper: Algemene opmerking:  kleisper (Maastricht), min: hae/zie is min (Klimmen), schamel: schéémel (Roggel), zjéémèl (Roggel), schraag: sjraak (Lutterade), schraal: (schraal).  sjraol (Thorn), schrapel: schreipel (Middelaar), schriëpel (Oirlo) zwak, tenger iemand [N 37 (1971)] III-1-1
zwak, ongezond fijn: fieen (Weert), fieēn (Herten (bij Roermond)), fien (Geulle, ... ), fien gebowd zien (Wolder/Oud-Vroenhoven), fiēn (Valkenburg), fīēn (Heerlen), fragiel: fragiel (Maastricht), kleisper: klèèsper (Noorbeek, ... ), krank: kraank (Sint-Pieter), krank (Blerick, ... ), kránk (Swalmen), krankelijk: krenkelig (Ten-Esschen/Weustenrade), krenkelik (Herten (bij Roermond), ... ), kránkelik (As), krénkelik (Gronsveld), kwaps: NB: kwebsbengel = zwakkeling.  kwèbs (Mheer), min: {me.n}  meen (Eksel), min weerstand: min weersjtand (Geulle), niet sterk: neet sterrek (Weert), nie sterk (Meijel), nie stèrk (Meerlo), nie stéérk (Gennep), schamel: schemmel (Venray), slap: sjlap (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjlàp (Heerlen), slap (Heythuysen, ... ), šla.p (Ingber), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  slap (Boorsem), i.e. ongezond.  slap (Tessenderlo), subtiel: septieël (Mheer), səptī.l (Eys), teer: taer (Geleen), teer (Gruitrode, ... ), tier (Reuver), tīer (Tungelroy), tīēr (Loksbergen), tīēər (Reuver), week: week (Jeuk), weik (Geleen, ... ), wēēk (Nieuwenhagen), wieek (Jeuk), wīēk (Loksbergen), wyk (Opglabbeek), wêêk (Bree), wîek (Meijel), Ziekelijk.  wīk (Halen), ziekelijk: zekelik (As), zwak: schwaak (Gulpen), schzwaak (Amby), sjaak (Reuver), sjwaach (Epen, ... ), sjwaak (Doenrade, ... ), sjwarg (Vaals), sjwāāk (Nieuwenhagen), sjwáák (Heerlen), šwā.k (Eys), zjwaak (Geleen, ... ), zjwaok (Gronsveld), zjwāāk (Hulsberg), zjwààk (Brunssum, ... ), zjwáák (Amstenrade, ... ), zwa.k (Meeuwen), zwaa.k (Kelpen), zwaak (As, ... ), zwaak gebowd zien (Wolder/Oud-Vroenhoven), zwaak zien (Boekend), zwaek (Weert), zwak (Gruitrode, ... ), zwaok (Vlijtingen), zwāāk (Kapel-in-t-Zand, ... ), zwoak (Eigenbilzen, ... ), zwàk (Leopoldsburg), zwáák (Maasbree, ... ), zwôok (Tongeren), >< gezond, sterk.  zwak (Beringen), [Paragraaf: leven/gezondheid/ziekte/vermoeidheid].  zwaak (Boorsem), B.v. hiës nóch te - vur ópnou zwòòër wé.rrek te doe.ën.  zwao.k (Zonhoven), B.v. iech vejel mìèch mar - vandaag; oaze zieken_ès nog ewa -.  zwaa.k (Hasselt), B.v. t gèt goed, ma ich stùn nog zwoôk op men bein.  zwoôk (Kortessem), B.v. ze veeld zich nogal zwaak.  zwaak (Bree), Erg ziek, of teer van gestel.  schwaak (Amby), Heel ziek.  zwaak (Kuringen), Niet gezond.  zwāk (Maastricht), Niet gezond. B.v. hè is erg zwaak = erg ziek.  zwaak (Geistingen), Niet sterk, ongezond.  zwaak (Rotem), Ziekelijk.  zwouk (Zichen-Zussen-Bolder) Sukkelen: aanhoudend ziek of niet gezond zijn, ziekelijk zijn (kwijpelen, plaaieren, op de sukkelbaan zijn, in het sukkelstraatje zijn). [N 84 (1981)] || zwak [ZND 08 (1925)] || Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)] || zwak, ziekelijk || Zwak: niet sterk, met weinig weerstand (fijn, krank, week, zwak). [N 84 (1981)] III-1-2
zwak, slap dood: doeëd (Tienray), fijn: fien (Kapel-in-t-Zand), flauw: flauw (Mheer), [Paragraaf: fysische eigenschappen].  flaw (Boorsem), Niet sterk.  fla (Val-Meer), Wordt gezegd van honger hebben, klein van gewas zijn, teer van lichaam, flauwe klap, kinderachtig handelen, niet van zijn woord zijn enz., enz.  flââw (Lanaken), gurg: görg (Klimmen), kleisper: kleisper (Maastricht), klēēsper (Noorbeek, ... ), klèìsper (Gronsveld), lucht: loecht (Merkelbeek), min: déé`s mèr min (As), min (Caberg, ... ), min(ne) (Herten (bij Roermond)), [me.n]  meen (Eksel), minnetjes: minnetjes (Geleen, ... ), niet erg sterk: niet errig sterk (Oirlo), niet sterk: neet schtĕrk (Schimmert), neet sjtérk (Reuver), niks waard zijn: niks weerd zien (Maastricht), pand: pand (Maastricht), schrapel: schriëpel (Venray), slap: (šlàp) (Ingber), sjlap (Beek, ... ), sjlàp (Amstenrade, ... ), slaap (Thorn), slap (As, ... ), slaphange (Bree), slàp (Gennep, ... ), šla.p (Eys, ... ), zjlap (Kapel-in-t-Zand), i.e. ongezond.  slap (Tessenderlo), Niet sterk.  slap (Hoeselt, ... ), teer: teer (Gruitrode), tier (Jeuk, ... ), tīr (Hamont), tenger: tenger (Gruitrode), vazel: vazel (Heythuysen), week: wieek (Jeuk), zwak: chzwaak (Eckelrade), sch(z)wāāk (Amby), schwaach (Vaals, ... ), schwaak (Brunssum, ... ), schwāāk (Herten (bij Roermond), ... ), schwāch (Vaals), sjwaa-ək (Wijlre), sjwaach (Simpelveld), sjwaak (Beek, ... ), sjwaarg (Vaals), sjwaoïk (Gronsveld), sjwāāg (Bleijerheide), sjwāāk (Nieuwenhagen, ... ), sjwāk (Houthem), sjwààk (Schimmert), sjwáách (Epen), sjwáák (Beesel, ... ), šwaak (Bingelrade, ... ), šwāā-ək (Wijlre), šwāk (Hoensbroek, ... ), šwá:ch (Bocholtz, ... ), šwá:k (Kerkrade, ... ), šwág (Bleijerheide), šwák (Oirsbeek), zjwaak (Bemelen, ... ), zjwāāk (Valkenburg), zjwoak (Haelen), zjwààk (Brunssum, ... ), zjwáák (Hulsberg), zwa.k (Meeuwen), zwa:k (Panningen, ... ), zwaak (Amby, ... ), zwak (Afferden, ... ), zwao.k (Zonhoven), zwaok (Caberg), zwaâk (Schaesberg), zwāāk (Arcen, ... ), zwāk (Born, ... ), zwāx (Montzen), zwāək (Velden), zwek (Afferden), zwoôk (Kortessem), zwōāk (Eigenbilzen), zwà:k (Heel), zwàak (Heugem), zwàk (Heijen, ... ), zwààk (Kapel-in-t-Zand), zwá:k (Berg-en-Terblijt, ... ), zwák (Hout-Blerick, ... ), zwáá:k (Schinveld), zwáák (Opglabbeek, ... ), zwâ:k (Arcen, ... ), zwââk (Maastricht), žwa:k (Noorbeek), žwaach (Mechelen), žwaak (Amby, ... ), žwak (Rimburg), žwāāch (Kerkrade), žwāk (Sint-Geertruid, ... ), žwá:k (Roermond), žwák (Beesel, ... ), žwáá:k (Berg-en-Terblijt), žwáák (Ingber), >< gezond, sterk.  zwak (Beringen), B.v. n zwaak kind.  zwaak (Kaulille), Erg ziek, of teer van gestel.  schwaak (Amby), Heel ziek.  zwaak (Kuringen), Niet gezond.  zwāk (Maastricht), Niet sterk, niet veel betekenend.  zwak (Mechelen-aan-de-Maas), Niet sterk, ongezond.  zwaak (Rotem), Niet sterk.  schwak (Welkenraedt), zwaak (Eksel, ... ), zwak (Heusden, ... ), zwaok (Beverst, ... ), zwāk (As, ... ), zwāək (Zonhoven), zwḁ̄k (Opgrimbie), zwoak (Val-Meer), zwōͅk (Bilzen), zwâch (Montzen), Niet sterk. Zelden i.b.v. lenig.  zwōͅk (Martenslinde), sic!!  jwaak (Nuth/Aalbeek), Ziekelijk.  zwouk (Zichen-Zussen-Bolder) zwak [DC 02 (1932)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || Zwak (uitspraak en bet). [ZND 08 (1925)] || Zwak, slap: gering van lichaamsvermogen, niet sterk (zwak, min, slap). [N 84 (1981)] || Zwak: niet sterk, met weinig weerstand (fijn, krank, week, zwak). [N 84 (1981)] III-1-1
zwaluwstaart dobbelstaart: (doebbel)sjtats (Waubach), gaffel: gaffel (Oirsbeek), gafföl (Stevensweert), gaffəl (Urmond), gaffelstoet: gaffəlsjtŏĕts (Epen), lange staart: lange start (Oirlo), schaar: scheer (Doenrade), schièr (Sevenum), sjier (Susteren), schaar  schier (Sevenum), schaarstaart: sjîêrsjtart (Klimmen), schelberrenstoet: schelberrestoets (Gulpen), staart: schtart (Noorbeek, ... ), sjtart (Geulle), sjtert (Posterholt, ... ), staart (Velden), staart, start (Itteren), stert (Blerick, ... ), stèrt (Venlo), stots: sjtoets (Gulpen), sjtust (Gronsveld), stoetsch (Noorbeek), tanden: tān (Lanaken  [(enk tānt)]  ), vork: vork (Born), zwalberenstaart: sjwalbərəsjtats (Simpelveld), zwalbǝrǝštart (Schimmert), zwalleberestart (Maastricht), zwalberstaart: schwaelberschtaets (Heerlerbaan/Kaumer), sjwalbersjtats (Kerkrade), sjwalbersjtàt (Wijlre), sjwalbərsjtats (Simpelveld), sjwálbəsjtàts (Heerlen), zwaleberstart (Heer, ... ), zwalleberstart (Maastricht), zwalleberstart, -stertje (Maastricht), zwàlləbərstart (Maastricht), zwalgenstaart: sjwalge sjtart (Nieuwstadt), sjwalgestaart (Vlodrop), zjwalchəsjtert (Kapel-in-t-Zand), zjwalge-sjtert (Swalmen), zjwalgesjtart (Susteren), zjwalgesjtert (Haelen, ... ), zjwalgəsjtèrt (Heel), zwalge-sjtert (Swalmen), zwalgestaart (Maasbree), zwalgestert (Montfort), zwalgestjert (Melick), zwalmenstaart: zwalmestart (Meijel), zwalmestert (Venlo), zwalməstart (Meijel), zwalmerstaart: zwêlmerstat (Bilzen), zwalmstaart: zwalmstert (Venlo), zwaluwenstaart: zwalegǝstɛrt (Helden), zwaluwestert (Eksel), zwɛlvǝstɛrt (Venray), zwɛløwǝstɛ̄rt (Horst, ... ), žwalgǝštɛrt (Roermond), het is niet goed uit te maken of het eerste lid van dergelijke vormen een (genitief-)enkelvoud, dan wel een meervoud is.  zwaləwəstɛt (Kwaadmechelen), zwaluwenstots: swelbere-stoets (Noorbeek, ... ), zwaluwstaart: zwaaluwstart (Maastricht), zwaluwstaard (Meijel), zwalverstaart: zwallevestert (Weert), zwarbelstaart: shwarbəlsjtart (Wijnandsrade), sjwōrbəlsjtāts (Nieuwenhagen), zwarbǝlstart (Stokkem), zwelvenstaart: zwelfve-start (Oirlo), zwelve-stárt (Venray), zwelvestàrt (Venray), zwèlvə-stárt (Gennep), zwelverstaart: zwelverstat (Jeuk) de staart van zwaluwachtige vogels [N 83 (1981)] || Een wijze van verbinden die voornamelijk wordt toegepast bij zinken en koperen plaat. Bij een zwaluwstaart voor een buis wordt eerst één uiteinde van de plaat voorzien van zwaluwstaartvormige tanden waarvan telkens de ene wat omgebogen wordt en de andere niet. Vervolgens wordt de plaat rondgebogen en wordt de andere, aangescherpte rand van de plaat tussen de tanden vastgeklopt. Zie ook afb. 196a. Het geheel wordt tenslotte meestal met hardsoldeer vastgesoldeerd. Ook twee platen kunnen met behulp van een zwaluwstaart aan elkaar worden bevestigd. Vgl. afb. 196b. [N 66, 33a] || zwaluwstaart II-11, III-4-1
zwaluwstaarten intanden: intãndǝ (Castenray, ... ) Een zwaluwstaartverbinding maken. [monogr.] II-12