| 31482 |
plooiijzer |
buigbalk:
bø̜jx˱balǝk (L299p Reuver),
buigplaat:
bø̜jxplāt (Q121b Spekholzerheide),
buigstaaf:
bø̜jxstāf (L321p Neeritter),
grif:
gref (P047p Loksbergen),
hevelstaaf:
hēvǝlštāf (Q121b Spekholzerheide),
plooiijzer:
plowīzǝr (Q116p Simpelveld),
plujīzǝr (L423p Stokkem),
plōjīzǝr (L213p Well),
plǫjīzǝr (L165p Heijen, ...
L217p Meerlo),
plǭjīzǝr (L216a Oostrum),
plooistang:
plujstaŋ (P176b Bevingen),
stek:
stɛk (P219p Jeuk),
zetijzer:
zęt˱īzǝr (L159a Middelaar, ...
L192a Siebengewald)
|
Een in doorsnede vierkant, ijzeren balkje waarlangs plaatmateriaal in een rechte lijn gebogen wordt. Zie ook het lemma "zetbank, plooibank". [N 33, 257]
II-11
|
| 30975 |
plooiplankje |
plooibredje:
plǫwbrɛtšǝ (Q121c Bleijerheide),
plooiplankje:
pluǝjplɛŋkskǝ (L267p Maasbree),
plūjplɛŋkskǝ (L421p Dilsen)
|
Het geribbelde koperen plaatje, op een plankje bevestigd, waarmee men plooien maakt. [N 60, 73a]
II-10
|
| 29418 |
plooiraam |
mutseraam:
møtsǝrām (L265p Meijel),
raampje:
rɛmkǝ (L266p Sevenum)
|
Het houten of ijzeren raampje of plankje voor het maken van plooien, waarover twee linten waren gespannen waarachter men beurtelings een staafje legde. Zie afb. 87. [N 61, 28a]
II-7
|
| 29419 |
plooiraamlinten |
linten:
lentǝ (L265p Meijel),
(enk)
leŋkt (L266p Sevenum),
snoerenlinten:
snȳrǝlentǝ (L265p Meijel)
|
De linten in het plooiraam. [N 61, 28b]
II-7
|
| 29420 |
plooiraamstaafjes |
rietjes:
ritjǝs (L265p Meijel),
staafjes:
stɛfkǝs (L266p Sevenum)
|
De staafjes van allerlei materiaal (riet, buntgras, hout, ijzer, koper) en van verschillende diktes die onder en boven de tule of de kant kwamen. De informante van L 266 vermeldt dat naast buntgras ook halve spaken van een fietswiel hiervoor werden gebruikt. De informante van L 265 zegt dat men in Meijel voor de kleine muts rietjes (van riet) bezigde en koperen staafjes of ø̄rietjesø̄ voor de lange muts. [N 61, 28c]
II-7
|
| 18424 |
plooirok |
geplisseerde (<fr.) rok:
gəpləseiərdə roͅk (K278p Lommel),
plissrok (<fr.):
plissee rok (Q007p Eisden),
plisseerok (L317p Bocholt, ...
L416p Opglabbeek),
plissé rok (Q101p Valkenburg),
plissérok (Q016p Lutterade),
plusseerròk (L163p Ottersum),
[Zie tekening van de informant]
plissee(rok) (L265p Meijel),
Met plooien, geplisseerd.
plissérok (L312p Neerpelt),
Met plooitjes.
plisē-rok (Q197p Noorbeek),
Ss. sub plissé.
plise.ruk (Q188p Kanne),
plissrokje (<fr.):
plissee rökske (Q071p Diepenbeek),
plooienrok:
ploaajərok (L416p Opglabbeek),
ploejerok (L282p Achel, ...
L317p Bocholt,
L312p Neerpelt,
L289p Weert),
ploeëje rok (Q007p Eisden),
ploeëjerok (L318b Tungelroy),
ploijje rök (Q011p Boorsem),
plooje rok (Q174p Herderen),
ploojerok (Q020p Sittard),
plujə rok (P188p Hoepertingen),
plòjje rok (Q083p Bilzen),
plöejerok (L299p Reuver),
i.e. met plooien.
plŏĕwəròk (K353p Tessenderlo),
Met platte plooien, liggende plooien, springplooien enz.
ploêjerok (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
Plooien.
ploewə[rok} (P047p Loksbergen),
plooirok:
plaurok (Q098p Schimmert),
ploa rok (Q101p Valkenburg),
ploarok (Q016p Lutterade),
plooirok (Q086p Eigenbilzen, ...
Q113p Heerlen,
P219p Jeuk,
L312p Neerpelt,
L433p Nieuwstadt),
ploowrok (Q027p Doenrade),
plòjròk (L163p Ottersum),
[Zie tekening van de informant]
plŏjrok (L265p Meijel),
Met plooien.
pluirok (Q071p Diepenbeek),
Plooien.
ploejrok (L298a Kesseleik),
Rondom plooien.
plouwerok (Q121c Bleijerheide),
Wordt in gelijke plooien verdeeld.
plooirok (K315p Oostham),
vouwenrok:
vauwerok (Q121p Kerkrade),
{zigeunerrok}:
Met kleine plooien, niet gelijkmatig verdeeld.
sigeunərrok (L416p Opglabbeek)
|
#NAME? || geplisseerde rok || geplooide rok || plooirok || Welke soorten kent U? Beschrijf hoe ze er uit zien (klokrok of geerrok, plooirok, hoepelrok etc.?)? [N 62 (1973)]
III-1-3
|
| 27740 |
plooirug |
bult:
bølt (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Eisden]),
poekel:
pukǝl (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Laura, Julia]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Maurits]),
pof:
pof (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Emma]),
puf (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
pokkel:
pokǝl (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Zwartberg, Waterschei]),
sprong:
šprø.ŋk (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
šprøŋk (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, ... [Laura, Julia]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
zaal:
zaal (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Eisden]),
zāl (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Julia]),
z˙āl (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
zadel:
sadǝl (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Maurits]),
zadǝl (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Domaniale, Wilhelmina]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Domaniale]),
zādǝl (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Maurits]),
zājǝl (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Willem-Sophia]),
zonk:
zoŋk (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Winterslag, Waterschei])
|
Doordat de koollagen hun oorspronkelijke horizontale ligging hebben verloren, krijgen ze een bepaalde helling. Plooiingen van de laag waarbij de samenhang niet is verbroken, worden zadel en kom genoemd (MBK I pag. 20). Verloopt de plooiing naar boven, dan spreekt men van een zadel of plooirug. [N 95, 841; monogr.]
II-5
|
| 29417 |
plooitang |
buigtang:
bø̜jxtaŋ (L321p Neeritter),
falztang:
falstsaŋ (Q121p Kerkrade),
hoekklemtang:
hōkklɛmtaŋ (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q118p Schaesberg),
omzettang:
omzɛts-tsaŋ (Q121c Bleijerheide),
plaattang:
plāttaŋ (L299p Reuver),
plooitang:
plujtaŋ (P176b Bevingen
[(kleine en grote)]
, ...
Q095p Maastricht
[(kleine en grote)]
),
pluwǝtaŋ (P047p Loksbergen),
plōjtaŋ (Q113p Heerlen
[(kleine en grote)]
, ...
L216a Oostrum,
L371p Ophoven),
plūjtaŋ (L289p Weert),
plūǝjtaŋ (L321p Neeritter),
plūǝtaŋ (Q111p Klimmen
[(kleine en grote)]
),
plǫjtaŋ (Q083p Bilzen
[(kleine en grote)]
, ...
L217p Meerlo,
Q099q Rothem),
plooitangetje:
plūǝjtɛŋskǝ (L321p Neeritter),
plooitjestang:
plǫjkǝstāŋ (L265p Meijel),
prestang:
prɛstaŋ (P176b Bevingen),
rechter klemtang:
rɛxtǝr klɛmtaŋ (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q118p Schaesberg),
spie-/spijtang:
špitaŋ (Q111p Klimmen),
vouwtang:
vǫwtsaŋ (Q121b Spekholzerheide
[(kleine en grote)]
),
zettang:
zettaŋ (L382p Montfort),
zęttaŋ (L321p Neeritter)
|
Een kleine, dunne tang (met schuifje) om plooitjes te maken. Zie afb. 86. [N 61, 26a] || Tang met twee dwars op de tangbenen staande, brede, platte bekken waarmee metalen platen in een rechte lijn gebogen kunnen worden. Zie ook afb. 172a-b. De tang wordt vooral voor klein buigwerk gebruikt, bijvoorbeeld als men op karwei is. Vuylsteke (pag. 113) kent het woord plooitang ook voor een dubbele ijzeren staaf waartussen men metalen plaat kan buigen. Vgl. hiervoor ook afb. 172c-e. [N 33, 167; N 33, 170; N 64, 9]
II-11, II-7
|
| 28789 |
pluche |
pluche:
pluche (Q198p Eijsden, ...
L265p Meijel),
plyš (Q121p Kerkrade),
plyšǝ (Q101p Valkenburg),
pløš (Q197p Noorbeek)
|
Zware, fluweelachtige, oorspronkelijk wollen, thans meestal katoenen of kunstzijden stof met lange pool (Van Dale, pag. 2200). [N 62, 98; N 62, 78; N 62, 90; N 59, 201; monogr.]
II-7
|
| 31679 |
plug |
plug:
pløx (Q121c Bleijerheide),
stop:
što̜p (Q121c Bleijerheide, ...
Q117p Nieuwenhagen,
Q118p Schaesberg)
|
Kleine schroefbout met vierkante kop die wordt gebruikt voor het afsluiten van een buis. De plug wordt, in tegenstelling tot de kap, niet op, maar in het uiteinde van de buis vastgeschroefd. Zie ook afb. 270 en het lemma ɛkapɛ.' [N 64, 118e]
II-11
|