e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
pollepel kooklepel: kau̯xlēəpəl (Eupen), kōͅ.xlēͅapəl (Montzen), kūəklēəpəl (Niel-bij-As), kūəklīəpəl (Niel-bij-As), pollepel: pollepel (Maastricht, ... ), poͅlepəl (Peer), poͅllepəl (Tessenderlo), poͅllēpəl (Achel, ... ), pəllēpəl (Tessenderlo), polleper: poͅllēpər (Oostham), m.  poͅleͅi̯pər (Halen), potlepel: pollēpəl (Hasselt), pot laepel (Obbicht), pot-léépel (Oost-Maarland), potlaepel (Klimmen, ... ), potle.pel (Hasselt), potleepel (Grathem, ... ), potleeëpel (Eygelshoven), potlepel (Buchten, ... ), potlēēëpel (Hoensbroek), potlēi̯əpəl (Montzen), potlēpəl (Beverlo, ... ), potlēəpəl (Welkenraedt), potlieepel (Thorn), potliepəl (Bree), potlièpel (Weert), potlīəpəl (Welkenraedt), potläpel (Echt/Gebroek), potlèepel (Gronsveld), potlèpel (Horn), potlèppel (Hoeselt), potléépel (Roermond), potléëpel (Mechelen), potlêêpel (Puth), potlëpel (Gronsveld), potlø͂ͅpəl (Eupen), poͅ.tløͅpəl (Tongeren), poͅtjeͅpəl (Zichen-Zussen-Bolder), poͅtlepəl (Kaulille, ... ), poͅtlē.pəl (Maastricht), poͅtlēpəl (Amby, ... ), poͅtlēəpəl (Gemmenich, ... ), poͅtlēͅ.pəl (Opgrimbie), poͅtlēͅpəl (Klimmen, ... ), poͅtlēͅəpəl (Valkenburg), poͅtleͅfəl (Eynatten, ... ), poͅtleͅpəl (Bilzen, ... ), poͅtli(ə)pəl (Bocholt), poͅtlijpəl (Waterloos), poͅtlipəl (Bocholt, ... ), poͅtliəpəl (Altweert, ... ), poͅtlī.pəl (Bree), poͅtlīpəl (Genk, ... ), poͅtlīəpəl (Bree, ... ), poͅtli̯ēpəl (Val-Meer, ... ), poͅtli̯eͅpəl (Rosmeer, ... ), poͅtløpeͅl (Koninksem), poͅtløpəl (Diepenbeek, ... ), poͅtløͅpəl (Guigoven, ... ), poͅtlɛfəl (Bleijerheide, ... ), poͅtlɛi̯əpəl (Teuven), poͅtl⁄eͅpəl (Val-Meer), pótlee.ëpel (Zonhoven), m.  poͅtlēpəl (Hasselt), man.  poͅt⁄lēpəl (Boekt/Heikant), Mân, dèè kèrel hauw han es polliêpel(s) zuu gruut  pötliêpel (As, ... ), nb. alleen dit woord is bekend  potlaepel (Swalmen), om soep en pap op te scheppen  potlèèpel (Haelen), om soep mee te scheppen  potlaepel (Oirsbeek), om soep mee te serveren  pòtleepel (Maastricht), Om soep op te scheppen. Van koper of tin.  potlepel (Neeritter), ™ niet omgespeld  poͅtle͂ͅpəl (Kermt), potlepeltje: potleèpelke (Stevensweert), potleper: potlø&#x0304pər (Jeuk), poͅtlē.pər (Hasselt), poͅtlēpər (Kermt, ... ), poͅtleͅpə (Herk-de-Stad), poͅtløi̯pər (Sint-Truiden), poͅtløpər (Buvingen, ... ), poͅtløͅi̯pər (Sint-Truiden), poͅtløͅpər (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), poͅtløͅər (Bommershoven), pu̯allēpər (Loksbergen), m.  poͅtløpər (Borgloon), scheplepel: šøͅplēͅpəl (Tegelen), scheppan: sjöppan (Gronsveld), soeplepel: soep-laepel (Oirlo, ... ), soepeläepel (Heerlen), soeplaepel (Melick, ... ), soeplepel (Waubach), soeplièpel (Weert), soeplèpel (Baarlo, ... ), soepléëpel (Heerlen, ... ), sop-léépel (Oost-Maarland), soplaepel (Echt/Gebroek, ... ), sopleepel (Tungelroy), soplepel (Kwaadmechelen, ... ), soplepəl (Heer), soplēpəl (Kinrooi), soplieepel (Thorn), sopliepel (Mesch), soplie‧pel (Weert), soplèepel (Gronsveld), soplèpel (Klimmen), sopléépel (Sittard), soplêêpel (Puth), sōplèepel (Gronsveld), soͅ.pløͅpəl (Tongeren), soͅpjeͅpəl (Zichen-Zussen-Bolder), soͅplepəl (Kaulille), soͅplēpəl (Beringen, ... ), soͅplēͅpəl (Mechelen-aan-de-Maas), soͅpleͅpəl (Val-Meer), soͅplii̯pəl (Waterloos), soͅplipəl (Bocholt, ... ), soͅplīpəl (Bree), soͅplīəpəl (Rotem), soͅpli̯eͅpəl (Rosmeer), soͅpløpəl (Tongeren), soͅpløͅpəl (Hoeselt, ... ), soͅplɛi̯əpəl (Teuven), suplēpəl (Hamont, ... ), su̞plēpəl (Paal), sòplèèpel (Mechelen), (soep opscheppen)  soeplaepel (Sevenum), m.  soͅplēpəl (Hasselt), man.  sōplēpəl (Boekt/Heikant), om soep mee te scheppen  soplaepel (Oirsbeek), om soep op te vullen  sopleäpel (Eygelshoven), ook in plaats van ~r  soͅpløpəl (Wellen), porcelein, vertind ijzer, tin zinklegering  soep-laepel (Herten (bij Roermond)), ™ niet omgespeld  soͅple͂ͅpəl (Kermt), soepleper: sou̯pløpər (Gelinden, ... ), soͅ.pleͅpər (Spalbeek), soͅpløpər (Hoepertingen, ... ), soͅpløͅpər (Opheers), soͅpləpər (Borgloon), m  sopløͅi̯pər (Sint-Truiden), m.  soͅpleͅi̯pər (Halen), soͅpløpər (Borgloon) Het holle gedeelte van een lepel waarin het eten wordt opgeschept (lepel, holte) [N 79 (1979)] || lepel, metalen ~; inventarisatie benamingen; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || lepel; inventarisatie schertsende benamingen; betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || pollepel [N 01 (1960)], [ZND 04 (1924)], [ZND m] || potlepel || schuimspaan [ZND 42 (1943)] || soeplepel || soort grote pollepel III-2-1
pols pols: pauls (Amby, ... ), paöls (Meerssen), peuls (Geulle, ... ), po.ls (Gors-Opleeuw), po:ls (Kaulille), poals (Riemst, ... ), pols (Achel, ... ), pols ? (Genk), pōels (Vaals), pōls (Borgharen, ... ), pōͅls (Achel, ... ), pŏls (Eys, ... ), pŏŏls (Mechelen), poͅ.ls (Houthalen), poͅ:ls (Lanklaar), poͅls (Achel, ... ), poͅəls (Maaseik), puls (Heerlen, ... ), pàols (Kanne), pèuls (Cadier), pò:ls (Arcen, ... ), pòls (Kerkrade, ... ), pó.ls (Zolder), póls (Bleijerheide, ... ), pólts (Kerkrade), pô.ls (Moresnet), pôals (Lottum), pôls (Eksel, ... ), pöls (Echt/Gebroek, ... ), pölsj (Geulle), pøls (Tongeren, ... ), pùls (Gulpen, ... ), pəls (Haelen), B.v. De pols stiejet just boven het handgewricht.  pols (Peer), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  pôls (Eksel), PLAATS: de informant geeft als kerkdorp Jeuk/Hasselbroek op.  pols (Jeuk) Een pols: plaats boven het handgewricht [N 106 (2001)] || pols [DC 01 (1931)], [N 10b (1961)] III-1-1
polsband binder: b˙endǝr (Sint-Martens-Voeren, ... ), lommel: l˙ǭmǝl (s-Gravenvoeren), lus: lus (Noorbeek, ... ), polsband: polsband (Amby) Stoffen lus, die bij het werk om de pols wordt gedaan. Zie de algemene toelichting bij paragraaf 4.2 en afbeelding 5. I-4
polsgewricht (40) knookske: kneukske (Houthalen) knookje III-3-2
polsmof armhaas: errem hāāsen (Hechtel), armmof: ermmof (Schimmert), armmofje: ermmufke (Schimmert), armstuk: ermstukken (Duras), bindmouw: bengmo (Borlo), gestrikte mof: gestrikte möffen (Opoeteren), gestrokken mofje: gestrùkke mùfkes (Beverlo), haasje: heiskes (Grote-Brogel), halfhaas: halfhās (Herk-de-Stad), handje: hɛnəkəs (Paal), handjes  hennekes (Paal), handjemof: [sic]  handje mof (Stevensweert), handmof: handmoef (Blerick), hanjdmof (Stein), handmofje: handmufke (Maastricht, ... ), handmöfke (Herten (bij Roermond)), hantmø.fkə (Beringen), houwmof: vgl. WNT: houwmouw, eene soort van hoos (III.: wervelwind) [- verwarring met hoos II. beenbekleedsel?]  houmof (Muizen), huikje: hūkskəs (Ophoven), manchet: mansjetten (Ulbeek), mitaine (fr.): ai lijk in mondain  mantain (Montenaken), mof: moef (Brunssum, ... ), moeffen (Bilzen), moeffu (Mesch), mof (Beek, ... ), moff (Beringen), moffe (Bocholt, ... ), moffen (Koersel, ... ), mofə (Kaulille), mofə-mefkə (Neeroeteren), moo-uf (Eisden), moof (Boekend, ... ), mooffe (Meeuwen), mouf (Lommel), mōf (Hamont, ... ), mōfə (Opoeteren), mŏf (Lanklaar, ... ), moͅf (Achel, ... ), moͅfə (Boorsem, ... ), muf (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), muffen (Neeroeteren), mòf (Baarlo, ... ), móf (Belfeld, ... ), môf (Blerick, ... ), môf pols (Hout-Blerick), [opg. doorstreept, misschien n.a.v. vraag 042?]  móf (Buchten), o tussen o en oo  mof (Bocholt), uitspraak o is dof  mof (Maasbracht), moffel: moefel (Beverlo, ... ), moefels (Rummen (WBD)), moeffel (Beverlo, ... ), moefəl (Gutshoven, ... ), mofel (Sint-Truiden), moffel (Gorsem, ... ), moffəl (Lanaken), mofəl (Rekem, ... ), mooffels (Heusden), mouffel (Montenaken), mouffələ (Beverst), moͅfəl (Herk-de-Stad), muf(əl) (Halen), muffel (Eigenbilzen), mufl (s-Herenelderen), mufəl (Borlo, ... ), mufəl, -ə, -kə (Eigenbilzen), mūffel (Mettekoven), mūfəl (Borgloon, ... ), myfəl (Sint-Truiden), korte oe  moefel (Oostham), pak  moefel (Chèvremont), moffeltje: muffelke (Caberg, ... ), myfəlkə (Riksingen), mofje: mafkes (Sint-Huibrechts-Lille), meufke (Overpelt), mifkes (Genk, ... ), moefke (Posterholt, ... ), mofkes (Beringen), mōfke (Wijk), mōͅfkə (Kermt), mufke (Achel, ... ), mufkes (Grote-Brogel, ... ), mufkə (Lommel), muufke (Heerlen, ... ), muufkes (Eijsden), myfke (Diepenbeek), myfkərə (Teuven), myfkəs (Rosmeer), möfke (Mheer, ... ), møfkəs (Beverlo, ... ), müfke (Brunssum), müfkes (Lummen), altijd meervoud  mujefkes (Alken), mouw: mouwe (Voort), eau = kort  meau (Zonhoven), mouwtje: maaikə (Martenslinde), maaïkes (Jeuk), maōͅwkəs (Wintershoven), maukəs (Hoepertingen), mokskəs (Rotem), mouke (Peer), moukens (Wellen), mouwkes (Kaulille), mōkəs (Hasselt), mōͅykə (Diepenbeek), muikəs (Lanaken), môkəs (Opheers), korte oo  móekəs (Opitter), ui = zeer kort  muijkə (Veldwezelt), vroeger dit, maar dat bestaat nu niet meer  mouwkes (Diepenbeek), parement (fr.): paromous (Gingelom), vgl. Van Dale (FN): parement, versiersel, sieraad ... WNT: parament. Mnl. parament, parement. Uit ofr. parament (fr. parement), lat. paramentium, een afl. van mlat. parare versieren. Sieraad, versiersel.  peͅrmā (Hasselt), pij: paiə (Paal), pofmouw: pofmouw (Ophoven), pofmouwtje: poefmeukes (Hasselt), pofmouwke (Gruitrode), pols: puls (Neerharen), polsmof: po:lsmoef (Heers), polsmoef (Sint-Lambrechts-Herk), polsmof (Blerick, ... ), polsmoof (Neerpelt), polsmóffe (Ottersum), pôls-mof (Bergen), eerste "o"langgerekt, tweede "o"dof  polsmof (Borgharen), zuiver  polsmof (Nieuwerkerken), polsmoffel: poͅlsmufəl (Hoeselt), polsmofje: polsmufke (Weert), polsmufkes (Lanaken, ... ), polsmuufke (Hoensbroek, ... ), polsmöfke (Herten (bij Roermond), ... ), pŏls mufkes (Meijel), pólsmufke (Meijel), polswarmer: pols-wèrmers (Tegelen, ... ), pólswermer (Kerkrade), serge want: sassiewanten (Kwaadmechelen), stomp: sjtomp (Puth), enk: sjtomp  sjtump (Klimmen), strumpje: strømpkə(s) (Boekt/Heikant), strumpje {z. toel.}: misschien ook dit maar doch eerder voor het been van een kous als de voet is afgesneden  strimpkes (Opitter), stuif: [sic]. Vgl. Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof  stoef (Bocholtz), stuik: vgl. Kerkrade Wb. (p. 262): sjtoech, polswarmer (+ afb. p. 262). Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof.  stoech (Bleijerheide), vgl. Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof  schtoek (Heerlen), sjtoek (Brunssum, ... ), sjtoeke (Munstergeleen, ... ), sjtŏĕk (Klimmen), sjtuuk (Guttecoven, ... ), sjtūūg (Mechelen), stoek/stuuk (Thorn), stooeke (Rotem), stook (Maaseik), stoëk (Maaseik, ... ), stuuk (Grathem), Zie ook afb. p. 262.  sjtoech (Kerkrade), stuikje: Mhgd. stûche (=wijde vrouwenmantel). vgl. Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof  schtuukske (Valkenburg), vgl. Van Dale (DN): Stauche, (pols)mof  sjtuukske (Reuver, ... ), sjtuukskes (Sittard), sjtūūkske (Klimmen), sjtükskes (Tegelen, ... ), stuukskes (Amstenrade, ... ), stykskə (Lanklaar), stüekstes (Venlo) een polsmof - korte, gebreide stukken, die over de voorarm worden aangetrokken tegen de koude [ZND 34 (1940)] || gebreide handschoenen (zonder vingers) || polsmof, een kort, gebreid kledingstuk ter verwarming van pols en hand || polsmof, kort gebreid kledingstuk ter verwarming van pols en hand [sjtoek, polsmof, handmufke, armmufke, molleke, moefke] [N 23 (1964)] || polsmofje || polswarmer || polswarmers III-1-3
polychromeren polychromeren: pǫlekrǫmiǝrǝ (Bilzen), pǫlikrǫmē̜rǝ (As) Een werkstuk in verschillende kleuren schilderen. [N 56, 51a] II-12
polygoon-ondersteuning engels bohets: eŋls bǫhęts (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]), engelse betimmering: ęŋǝlsǝ bǝtemǝreŋ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), engelse bouw: engelse bouw (Eisden  [(Eisden)]   [Zwartberg, Waterschei]), ęngǝlsǝ bow (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]) Uit houten of stalen segmenten bestaande hulpondersteuning die onder de oorspronkelijke ondersteuning wordt geplaatst als deze dreigt door te zakken. Het woord engels in de woordtypen "engelse betimmering" en "engels bohets" is een foute homonymie-vertaling van het franse anglé dat als anglais verstaan wordt. [Vwo 310; Vwo 311; N 95, 318; N 95, 319] II-5
pommelee, appelschimmel (een paard met) hamerslag: hā.mǝrslā.x (Bocholt), hāmǝršlǭx (Horn), (een) geappelde: gapǝldǝ (Dilsen, ... ), gapǝljdjǝ (Neeroeteren), gǝapǝldǝ (Gellik, ... ), gǝapǝljdjǝ (Gruitrode, ... ), (een) gebloemde: gǝblumdǝ (Tessenderlo), gǝblōmdǝ (Meeuwen, ... ), (een) gedopte: gedø̜ptǝ (Blerick), (een) gepenningde: (een) gepenningde (Eigenbilzen), gǝpiniŋdǝ (Val-Meer), gǝpɛneŋdǝ (Hees, ... ), (een) geplekkerde: gǝplɛkǝrdǝ (Hasselt), (een) geplekte: gǝplɛkdǝ (Bocholt), (een) gespikkelde: gǝspekǝljdjǝ (Neeroeteren), gǝspikǝldǝ (Werm), (een) gevlekte: gǝvlɛktǝ (Bokrijk, ... ), (het paard heeft) bloemen: blo.mǝ (Vroenhoven), blomǝ (Herderen, ... ), blumǝ (Brustem, ... ), (het paard) heeft bloemen op: het blomǝn (Veldwezelt), appelbloesem: apǝlblu.sǝm (Achel), appelschimmel: apǝlsxemǝl (Hamont, ... ), apǝlsxȳmǝl (Ottersum), apǝlsxømǝl (America, ... ), apǝlšemǝl (Bilzen, ... ), apǝlšømǝl (Baarlo, ... ), bloem op het paard: blum ǫp t pē̜ǝt (Zelem), geappeld: gapǝlt (Boorsem), gǝapǝlt (Bree), gebloemd: gǝblumt (Halen), gedopte schimmel: gǝdǝ sxømǝl (Bergen  [(van doppen of ronde vlekken voorzien)]  ), gehamerd: gǝhāmǝrt (Roermond), gepenningd: gepenningd (Klimmen, ... ), gǝpeneŋk (Vroenhoven), gǝpęnext (Diepenbeek), gǝpęneŋt (Beverst, ... ), gǝpɛnext (Kwaadmechelen), geperkt: gǝpęrkt (Rummen), geplekt: gǝplękt (Neeroeteren), gǝplɛkt (Tegelen), gepommeleerd: gǝpumǝ`lēǝt (Gingelom), gǝpǫmǝ`lēǝt (Velm), gespikkeld: gǝspekǝlt (Smeermaas), gespikkelde schimmel: gǝspekǝldǝ šømǝl (Posterholt), gesteken: gǝstē̜.kǝ (Genk  [(gevlekt)]  ), gevlekt: gǝvlękt (Meijel, ... ), gewolkt: gǝwǝktj (Baexem), pommelee: `po.mǝlę (Koninksem, ... ), `po.mǝlęi̯ (Heks, ... ), `po.mǝlī (Bommershoven), `pomǝlē (Bilzen, ... ), `pomǝlęi̯ (Piringen), `pu.mlē (Hoeselt), `pu.mǝlē (Lauw, ... ), `pumlē (Diets-Heur, ... ), `pumlę (Membruggen), `pumǝlē (Berg, ... ), `pumǝlę (Nerem), `pǫmǝlē (Henis), `pǫmǝlęi̯ (Broekom, ... ), pomǝ`lē (Beringen, ... ), pomǝ`lēx (Werm), pomǝ`lę (Borlo, ... ), pomǝ`lęi̯ (Alken, ... ), pomǝlē (Dilsen, ... ), pomǝlē. (Godschei, ... ), pomǝlęi̯ (Achel), pomǝlɛ (Rukkelingen-Loon), popǝlē (Eksel, ... ), pu.mǝ`lę (Tongeren), pumǝ`lē̜ (Lummen, ... ), pumǝ`lę (Aalst, ... ), pumǝ`lęi̯ (Beverst, ... ), pømǝ`lē (Paal), pǫmǝ`lę (Groot-Gelmen, ... ), pǫmǝ`lęi̯ (Borgloon, ... ), pǫmǝl (Oost-Maarland, ... ), pǫmǝlē (Bocholt, ... ), pǫmǝlę (Niel-Bij-Sint-Truiden), vliegenschimmel: vlēgǝšømǝl (Heerlerheide) Paard met ronde, glanzende plekken in de vorm van appels in het haarkleed, van binnen wit en van buiten zwart. De afwisseling van zwarte en witte haren vormt een cirkelvormig patroon, vooral op de schouders en het kruis. [JG 1a, 1b; N 8, 63c, 63d en 63e] I-9
pomp pomp: pomp (Kelmis, ... ), pōmp (Horst), pompwerk: pompwɛrk (Echt), retouche: rǝtušǝ (Hopmaal) Machine in de mijn die het mijnwater omhoogpompte. [monogr.] || Veranderwerk. Veranderingen aan confectiewerk, om het goed passend te maken. [N 59, 190a] II-4, II-7
pompen afpompen: āfpōmpǝ (Maasmechelen, ... ), bloed aftappen: blot afzapǝ (Terwinselen), bloed pompen: blōt pumpǝ (Schinveld), bloed uitpompen: blōt utpompǝn (Nuth), blōt ytpompǝ (Gruitrode), blūt ytpōmpǝ (Ottersum), bloeduitdrukken: blōt ūtdrø̜kǝ (Boekend), de achterste poten omhoogtrekken: dǝ ātǝrstǝ pōtǝ ǝmōx trękǝ (Tongeren), doen uitbloeden: dun ęjtblujǝ (Waasmont), draaien: drājǝ (Heugem), hengelen: hɛŋǝlǝ (Venlo), leegpompen: lęjxpumpǝ (Nieuwerkerken), met de poten werken: møt dǝ pīǝt wørkǝ (Opglabbeek), met ene poot op en af gaan: met ęjnǝ pōt ǫp ɛn āf gǭn (Sittard), op en af doen: ǫp ɛn ǭf dun (Wellen), pompen: pompen (Alken), pompǝ (Blerick, ... ), pompǝn (Hoensbroek, ... ), pumpǝ (Beverst, ... ), pumpǝn (Sint-Truiden), pō.mpǝ (Neeritter), pōmpǝ (Berg / Terblijt, ... ), pōmpǝn (Neerpelt), pūmpǝ (Herk-de-Stad), pǫmpǝ (Beringen, ... ), poten op en af duwen: putǝn ǫp ęn āf dǭwǝ (Helchteren), schokken: sxokǝ (Berverlo), schuiven: šajvǝ (Vliermaal), spartelen: spøtǝlǝn (Diepenbeek), trekken: trekǝ (Eijsden), trekken met de voorste poot: trękǝ met dǝ vø̄rstǝ pōt (Riksingen), trękǝn męt de vōstǝ put (Linkhout), uitpersen met de aderen mee: utpjasǝ mǝt tǝ ǭjǝrǝ mɛt (Riemst), uitpompen: utpompǝ (Geulle, ... ), øtjpompǝ (Meijel), ūtpompǝ (Beek), voorpoot bewegen: vȳrpōǝt bǝwęjgǝ (Hoensbroek) Eén van de poten bewegen om zo het bloed beter te laten uitstromen nadat de keel van het dier is doorgesneden. [N 28, 14; monogr.] II-1