e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
putzwengel arm: arm (Gingelom), balk: balk (Dilsen, ... ), boom: boemg (Hasselt), boum (Nederweert), boonstaak: boonstaak (Kaulille), den: deͅn (Gruitrode), disselboom: destelbaum (Stokkem), eik: āk (Swalmen), gaar: "gaar" en "gaard(e)" in VD apart gehouden  gēͅr (Gruitrode), gard: gaard (Rotem, ... ), gēͅrt (Gruitrode, ... ), gōͅt (Zepperen), hefboom: heͅfbum (Hasselt, ... ), kiepboom: kipbom (Middelaar), ligger: ligger (Baarlo), lighout: leͅxōͅt (Hasselt), ophaalboom: obōlbōͅu̯m (Stokkem), opōlbōͅu̯m (Mechelen-aan-de-Maas), put: pøt (Lommel), putarm: putarm (Lommel, ... ), putbalk: putbalk (Blitterswijck, ... ), pøtbalk (Blitterswijck, ... ), putboom: pøtbau̯m (Bocholt), pøtbou̯m (Ulestraten), pøtbōm (Peer, ... ), pø͂ͅtbau̯m (Posterholt), putgaar: pøtgēͅr (Lommel), putgard: putgaard (Leuken, ... ), pøtgēͅrt (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), puthaak: pøthōͅk (Lommel), pɛthōk (Houthalen), putpaal: putpaal (Sint-Lambrechts-Herk), putsikse: pøtseksi (Beringen, ... ), pøtseksə (Linkhout), pøͅtseksə (Hasselt), pɛtseksə (Ulbeek), putstaak: putstaak (Kwaadmechelen, ... ), putstok: pøtstoͅ.k (Kortessem, ... ), putter: putter (Kaulille), putwik: putwik (Kaulille), pøtwik (Hamont), putwinde: pötwéng (Diepenbeek), putwip: pøtwep (Belfeld, ... ), pøtwøp (Nederweert, ... ), pø̄twep (Maaseik), pøͅtwep (Helden/Everlo, ... ), pøͅtwøp (Beegden, ... ), pɛtwep (Genk), putzulle: pøͅtzy(3)̄l (Nederweert), putzwaai: pɛtzwōͅi̯ (Mechelen-aan-de-Maas), putzwengel: potzweŋəl (Hamont), pøtzweŋəl (Hamont, ... ), pøͅtzweŋəl (Opitter), pɛtzweŋəl (Opglabbeek), putzwik: putzwik (Kaulille, ... ), pytzwek (Achel), pøtswek (Helchteren, ... ), pøtzwek (Hamont, ... ), putzwikse: contaminatie van -zwing en -sikse  pøtzwexsi (Tessenderlo), putzwing: pøtzweŋ (Horst), pɛtzweŋk (Mechelen-aan-de-Maas), rol: rol (Gingelom, ... ), sikse: seksi (Beringen, ... ), seksə (Beringen, ... ), seksən (Diepenbeek), sex (Sint-Lambrechts-Herk), siksie (Paal), slagboom: slōəgbōm (Diepenbeek), staak: staak (Groot-Gelmen, ... ), steek (Hechtel), stang: štaŋ (Remersdaal, ... ), stiep: stiep (Gruitrode), welboom: welboum (Kortessem), wip: wep (Achel, ... ), weͅp (Hasselt), wyp (Geistingen, ... ), wøp (Asenray/Maalbroek, ... ), wipboom: wipboom (Simpelveld), zwengel: šwøŋəl (Mechelen), zjwungel (Ulestraten), zweŋəl (Blerick, ... ), zweͅŋəl (Niel-bij-St.-Truiden), zwingel (Venlo), zwīpər (Maasniel), zwøŋəl (Oost-Maarland), žweŋəl (Baexem, ... ), žwøŋəl (Brunssum), zwengelboom: zweͅŋəlbōͅu̯m (Opheers), zwieper: zwipər (Beek (bij Bree), ... ), zwik: šwik (Posterholt), zwek (Achel, ... ), zwik (Genk, ... ), žwek (Ulestraten) [N 12 (1961)] [SGV (1914)] [ZND 19B (1936)] [ZND 32 (1939)] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] I-7
pyama pyjama {piama}: pi.žama (Kanne), piezjemá (Zonhoven), pizjema (Kortessem), pizjema, piezjema (Diepenbeek), pižəma (Wellen), pižəma}, [pizəma (Lommel), píezjema, píezjamma (Hasselt), [sic]  pizəma (Meeuwen), B.v. Voor te werken doen ze een pyama aan.  pežəma (Niel-bij-St.-Truiden), Et. Fr.  pïzjëma (Tongeren) overall || pyama || pyjama || pyjama: nachtkleding - jas en broek || pyjama: pyjama III-1-3
pyjama bedpakje: bedpekske (Grathem), nachtpon: Slechts 1 van de 6 informanten noteert nachtpon, de overige 5 pyjama [pijama].  nachtpón (Hoensbroek), nachtspon: naatspoem (Kerkrade), pyjama {piama}: pešəma (Brustem, ... ), pežama (Kwaadmechelen), pežema (Halen), pežəma (Halen), pežəmā (Grote-Spouwen), peͅžəma (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), pi.žəma (Borgloon), pieschima (Mechelen), piesjama (Beek), piesjema (Mesch), piezjema (Eksel), pijama (piesjema) (Maastricht), pijema [pižəma} (Neerharen), pisjema (Bree), pisjəmá (Hechtel), pišama (Beringen, ... ), pišəma (Boorsem, ... ), piṣəma (Paal), pizema (Rummen (WBD)), pizjama (Bree), pizjema (Lummen), pizjámà (Stokkem), pizjəmà (Stokkem), pizəma (Kermt, ... ), pižama (Beverlo, ... ), pižema (Kaulille), pižəma (Achel, ... ), pižəmā (Rotem), pīžamā (Rotem), pīžəmao (Opglabbeek), pīžəmā (Bocholt), pĭžəma (Hasselt), pysjema (Maastricht), pəžəma (Zelem), pyjama {pijama}: pejama (Posterholt), piama (Einighausen, ... ), pie-jama (Waubach), pieaamaa (Hoensbroek), pieama (Chèvremont, ... ), piejaamaa (Klimmen, ... ), piejama (Ell, ... ), pijama (Baarlo, ... ), pijema (Aldeneik), pijəma (Hamont, ... ), pijəmā (Lanklaar), piəma͂ (Mechelen-aan-de-Maas), pjama (Meerssen), pyama (Amstenrade, ... ), pyama, piĕjáámáá (Maastricht), pyjama (Jabeek, ... ) pyjama, tweedelig nachtkostuum [N 25 (1964)] III-1-3
quatertemperdag dag zonder vlees: daag zónger vleisj (Grevenbicht/Papenhoven), quatemperdag: ??  kwatɛmərdāch (Montzen), quatertempdag: kwattetemp daag (Epen), quatertemper (<lat.): kwartertemper (Opoeteren), kwatertemper (Hoeselt, ... ), kwattertemper (Hoeselt, ... ), kwattertèmper (Maastricht), quatertemper (Eksel, ... ), quatertemperdag: de drie quatertemperdaag (Gulpen), kwater temperdaag (Tienray), kwater temperdagen (Meijel), kwatertempendaag (Montfort), kwatertemperdaag (Geistingen, ... ), kwatertemperdag (Opglabbeek, ... ), kwatertemperdāāg (Houthalen), kwatertemperdoag (Diepenbeek), kwattertemperdaag (Bocholt, ... ), kwattertemperdoag (Eigenbilzen), kwatərtrɛmpərdax (Meijel), kwáttërtempërdaog (Tongeren), kwèttərtèmpərdaag (Maastricht), kwóótertemperdàg (Loksbergen), kwóótərtèmpərdag (Loksbergen), quater-temper-daag (Oirlo), quatertemberdaog (Zonhoven), quatertemper-daag (Maastricht), quatertemperdaag (Achel, ... ), quatertemperdag (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), quatertemperdagen (Meijel), quatertemperdaog (Maastricht), quatertemperdāāg (Schimmert), Quatertermperdaag (Nieuwenhagen), Spreekwoord: `Wae `m gekwattelt haatm dat dae `m ouch tempelt; ich èèt vleisj`.  kwattertemperdaag (Klimmen), vastendag: fastedaag (Reuver), vaastedaag (Kerkrade), vaastedag (Siebengewald), vastedaag (Ospel, ... ), vastendaag (Ell, ... ), vastendaag van elk jaorgetieje (Baarlo), vàste-daag (Voerendaal) De R.K. vastendag op de eerste woensdag, vrijdag en zaterdag van elk jaargetijde, quatertemperdag. [N 96C (1989)] || Een octaaf, periode van 8 dagen ter viering van een groot kerkelijk feest. [N 96D (1989)] || Een vastendag [vassendag, vasseldag]. [N 96D (1989)] III-3-3
raad raad: rad (Schaesberg), raod (Borgharen, ... ), raot (Meeswijk, ... ), raoət (Hamont), road (Afferden, ... ), roat (Brunssum, ... ), rooat (Banholt), rood (Beverlo), rooëd (Diepenbeek), roͅət (Eupen), räod (Genooi/Ohé, ... ), ròwət (Lommel), ròòët (Zonhoven), rôot (Zonhoven), rôôt (Niel-bij-St.-Truiden), toad (Well), Gèf mien ¯s ien goeje raod  raod (Gennep, ... ), ich wil dich ¯ne goje raod gaeve, emes mit raod en daod biejsjtaon  rao:d (Roermond), Opm. o netals Fr. woord mon.  rod (Epen), oppen door wis ich mich geine road miêr  road (As, ... ) advies || raad [SGV (1914)] || raad (voorlichting, bestuur) || raad, hulp, steun || raadgeving III-1-4
raad (raadgeving?) raad: a¯ch oech ne road meug gië.ve:als ik je een raad mag geven  road (Hasselt) raad, raadgeving III-1-4
raad van elf (carnaval) raad van elf: raod van ellef (Venlo), road van elf (Echt/Gebroek, ... ), rōͅd van eͅlf (Venlo), roͅət va eͅləf (Heerlen) De narrenstaf [marot]. [N 88 (1982)] III-3-2
raadsel geraadsel: groadsel (Hasselt), grōtsel (Beverlo), gròòëtsel (Zonhoven), gərôôtsəl (Niel-bij-St.-Truiden), raadsel: rao:dsel (Roermond), raodsel (Blitterswijck, ... ), raotsəl (Meeuwen), ratsəl (Lommel), roadsel (Heerlen), roâdsel (Tungelroy), ròòëtsel (Zonhoven), rôotsəl (Zonhoven), röad’sel (Bleijerheide, ... ), rödsel (Diepenbeek), rötsəl (Hamont), rø͂ͅtsəl (Eupen), Dich spriks in roadsels: je spreekt voor mij onverstaanbare taal  roadsel (As, ... ), Wôrum zïj nie gekómme zien blieft mien ¯n eeweg raodsel  raodsel (Gennep, ... ), zie raodsel  rôdsel (Gennep, ... ) raadsel III-1-4
raadsel(tje) gegraadsel: e gegroadsel (Wellen), geraadsel(tje): e geroidsel (Loksbergen), e graidsel (Oostham), e gratsel (Tessenderlo), e groisel (Koninksem), e groëtsel (Velm), e gruessel (Gelinden), ee geroousel (Vliermaal), en groitsel (Riksingen), geraeëdzel (Borgloon), graadzel (Herk-de-Stad), gradsel (Landen, ... ), gradzel (Diepenbeek, ... ), graitsel (Tessenderlo), graoitsel (Zelem), graëdzel (Tessenderlo), greutselke (Sint-Truiden, ... ), groetsel (Lummen), groitsel (Linkhout, ... ), grätsel (Beringen), grùjətsəlkə (Veulen), ə grøͅtsəlkə (Beringen), ə grətsəl (Beverlo), əgròsəlkə (Paal), Ich kost-t grötselke ni-j grooje.  grötsel (Beverlo), Kil. gheraedsel, S. graadsel z. ook o. raden [groaje, uit *geraden, Kil. gheraden, conjectare, divinare].  groadsel (Hasselt), Kil. gheraedsel.  gəròətsəl (Niel-bij-St.-Truiden), Lb. Id. graden = raden; van graden komt graadsel.  gròòëtsel (Zonhoven), meestal als verkleinwoord gebruikt  e grootselke (Kermt), raadsel(tje): `rɛ̄:tsəl (Gemmenich), a raodsel (Vlodrop), a rödsjel (Urmond), a rödsjelke (Urmond), e raadsel (Houthalen, ... ), e rao:dsel (Meerssen), e raodsel (Amby, ... ), e raotsel (Bunde, ... ), e raotselke (Maastricht), e rao‧dsel (Montfort), e ratsel (Tessenderlo), e reudchelke (Mechelen-aan-de-Maas), e reudselke (Nuth/Aalbeek, ... ), e reutsel (Peer), e reutselke (Amby, ... ), e reu‧tselke (Valkenburg), e rēūdselke (Gronsveld), e rie:tselke (Hoensbroek), e rietselken (Zonhoven), e rīēdselke (Nederweert), e rīē‧dsel (Schinveld), e rjotselke (Val-Meer), e roadsel (As, ... ), e roatsel (Hoensbroek, ... ), e rodsel (Genk), e roewtsel (Hoepertingen), e roĕtsel (Montzen), e roitsel (Martenslinde), e rojtsel (Bilzen), e roodsel (Kuringen, ... ), e rooëdsel (Mielen-boven-Aalst), e rooətsəl (Bommershoven), e rotselke (Mechelen), e roətsəl (Kortessem), e rŏtsel (Wijchmaal), e rudsel (Heerlen), e rudselke (Heerlen), e ruetselke (Voerendaal), e ruətsəl (Heers), e rädsel (Gemmenich, ... ), e rädselsje (Gemmenich), e räödselke (Klimmen), e räötselke (Maastricht), e rètsel (Montzen), e rètselke (Niel-bij-As), e rèètsel (Kelmis), e rèù:tselke (Heythuysen), e rèùdselke (Bunde, ... ), e rèùtselke (Bunde, ... ), e rèùtselsje (Kerkrade), e réédsel (Montzen), e réétselsje (Montzen), e rêûtselke (Heerlen), e ròtsel (Panningen, ... ), e ròòətsel (Peer), e rö.tselke (Moelingen), e rö:dselke (Montfort), e rödselke (Heugem), e rötsel (Eksel, ... ), e rötselke (Houthem, ... ), ee raodsel (Schaesberg), ee reutselke (Waubach), ee reuëtselke (Heerlen), ee roadsel (Heerlen, ... ), ee roatsel (Waubach), ee ràódselke (Schaesberg), ee rèù.dselske (Hoensbroek), ee rödselke (Rimburg, ... ), een raodsel (Sittard), een rödselke (Sittard), ei raadsel (Maasbracht), ei raodsel (Beegden, ... ), ei raotsel (Stramproy), ei reedsel (Sittard), ei reedselke (Sittard), ei reudselke (Ophoven, ... ), ei reutselke (Heerlerheide), ei reūdzelke (Weert), ei roadsel (Weert), ei roadselke (Valkenburg), ei rōādsel (Valkenburg), ei räödselke (Horn), ei rîêtsel (Boeket/Heisterstraat), ei rîêtselke (Boeket/Heisterstraat), ei rö.dselke (Nieuwstadt), ei rö:dselke (Beegden), ei rödselke (Heel, ... ), ei rötselke (Maasbracht, ... ), ein raodsel (Blerick, ... ), ein raotsel (Posterholt, ... ), ein raödselke (Venlo), ein raötselke (Sittard), ein reudselke (Blerick), ein roadsel (Roermond), ein räödselke (Schimmert), ein rètsel (Neeroeteren), ein rèùdselke (Reuver, ... ), ein rèùtselke (Posterholt), ein rêutselke (Schinnen), ein rödselke (Blerick, ... ), ein rötselke (Herkenbosch, ... ), ei‧ rao:dsel (Nieuwstadt), en rao:dsel (Heythuysen), en raodsel (Geleen, ... ), en raodselke (Horst), en raotsel (Gennep, ... ), en rao‧dsel (Baarlo), en ratseltje (Gennep), en reudselke (Stein), en roadsel (Venray), en rodsel (Broekhuizen), en räödselke (Venlo), en rèùdselke (Geleen, ... ), en rèùtselke (Roermond), en rêûtzelke (Valkenburg, ... ), en rödsel (Sittard), en rödselke (Broekhuizen, ... ), en röd‧selke (Baarlo), en rötselke (Oirlo), eə roͅtsəl (Vaals), ĕ raodsel (Neeroeteren), klenge raodsel (Henri-Chapelle), raadsel (Bree, ... ), raadzel (As, ... ), raaidzel (Peer), raatsel (Genk), radzel (Hamont), raedsel (Bree, ... ), raedselke (Heel), raetzel (Baelen), rao.tsel (Mechelen), rao:dsel (Baexem, ... ), rao:tsel (Maasniel), raods`l (Bocholt), raodsel (Afferden, ... ), raodselke (Blitterswijck, ... ), raodsĕl (Valkenburg), raotsel (Bocholtz, ... ), rao‧dsel (Velden), ratsəl (Lommel), ratzel (Neerpelt), razzel (Neerpelt), raödselke (Venlo), rāodselke (Maastricht), rāō:dsel (Schimmert), rāōdsel (Makset), reedsel (Sittard), reetsel (Sittard), reu.dselke (Tegelen), reudselke (Blerick, ... ), reudzel (Aubel), reuedselke (Heerlen), reuidselke (Blerick), reutschelke (Eisden), reutsel (Loksbergen), reutselke (Blerick, ... ), reutseltje (Bocholtz), rĕtsjelke (Helden/Everlo), riedsel (Brunssum), riedselke (Oirsbeek), rjeüdzel (Val-Meer), roadsel (Bree, ... ), roadselke (Eksel, ... ), roatsel (Egchel), roatsəl (Heerlerheide), rodsel (Venray, ... ), roeëdzel (Borgloon), rooitsel (Bilzen), rotsel (Meijel, ... ), rotzel (Panningen), roətsəl (Herk-de-Stad, ... ), rōͅdsəl (Rekem), rōͅtsəl (Lozen), rŏĕtselke (Egchel), roͅ.tsəl (Meeuwen), roͅtsəl (Gulpen), roͅətsəl (Bree), rutzel (Overpelt), rutzelke (Panningen), rwadzel (Val-Meer), rwo`dsël (Hoeselt), ràtsel (Horst), râëdzel (Tessenderlo), râôdselke (Belfeld), rädzel (Moelingen, ... ), rättzel (Eupen), räödselke (Echt/Gebroek, ... ), rètselke (Heerlerheide), rèudselke (Grathem), rèù:tselke (Maasniel), rèùdselke (Baexem, ... ), rèùselke (Heerlen), rèùtselke (Baexem, ... ), rèùtsəl (Benzenrade), rèùtsəlkə (Benzenrade), rèù‧dselke (Velden), rêûdselke (Horst, ... ), rêûdseltsje (Spekholzerheide), rêûtsəlkə (Heerlerheide), rò`dsël (Tongeren), ròdsel (Bergen, ... ), ròtsel (Paal), ròòdsel (Oirlo, ... ), ròòëtsel (Zonhoven), ródsel (Genk), rôdsel (Sevenum), rôê.tselke (Schimmert), rôôtsel (Heerlerheide), rö.tselke (Berg-aan-de-Maas), rö:tselke (Elsloo), röadsel (Bocholtz, ... ), röd sel-tje (Kerkrade), rödsel (Diepenbeek), rödselke (Afferden, ... ), rötsel (Heerlen), rötselke (Broekhuizen, ... ), rötsél (Epen), rötsélke (Epen, ... ), röödselke (Sittard, ... ), røtsəlkə (Gulpen), rø͂ͅtsəlkə (Meeswijk), røͅtsəl (Hamont), rûdselke (Grubbenvorst, ... ), u roadsel (Weert), u rödselke (Weert), è raodsel (Meers, ... ), è rêûtsjelke (Meers, ... ), èè roadsel (Bree), èè rèèdselke (Bree), ə raodsel (Mheer), ə ra͂tsəl (Lozen), ə roetsəl (Overpelt), ə roitsəlkə (Tongeren), ə roͅidsəl (Sint-Truiden), ə roͅtsəl (Hasselt), ə ruoͅtsəl (Houthalen), ə rötselkə (Klimmen), ə röödselke (Mheer), ə rətsəl (Eksel), ə rətsəlkə (Neerpelt), ⁄n raodsel (Boekend, ... ), ⁄n raotsel (Heugem), ⁄n reudselke (Heugem), ⁄n rèùdselke (Boekend, ... ), ⁄n rèùselke (Roermond), (a van ao: kort).  raodsel (Tienray), (dat is mij een raadsel: det is mich te róndj aaf).  raodsel (Heel), (de tweede letter tussen u en en in).  rötselke (Haelen), (Franse heure).  ein rödselke (Wessem), (geen j-klank).  e ruitselke (Meerssen), (lange ö).  e rödselke (Roosteren), (o.).  èj rao:t⁄sel (Linne), èj rèù:t⁄selke (Linne), (onz.).  raodsel (Boukoul, ... ), (soeur).  e rèùdselke (Thorn), [Met afbeelding].  raodsel (Venlo), alternatief voor reutselke  reutsel (Hamont, ... ), bedoelt men de oe in Fr. soeur of de gewone oe??  e roetselke (Rekem), bijna altijd het verkleinwoord gebruikt  e reutselke (Molenbeersel), boven eu staat in klein ui geschreven  e reutselke (Lanaken), de o en de e zijn tegen elkaar geplakt zoals in soeur, bedoelt men reutselke??  e roètselke (Kanne), lange eu  e reutselke (Rekem), Note v.d. invuller: kan de weerklank? niet schrijven.  räëdselke (Vlodrop), o en e tegen elkaar geplakt  roetsel (Montzen), onder de ø staat een puntje  røtsəlkə (Lozen), Oud raadseltje: Ich zeen dr twieë int waater gaon met veer vluuëgels en twieë sterte. En ge zultj t neet raoje, Al raodje tot Sinte Merte. (twee eenden)  raotsel (Weert), ps. altijd verkleinwoord gebruikt!  reutselke (Blerick), ps. boven de ö moet nog een lengteteken staan; deze combinatieletter kan in niet maken (of moet ik het omspellen in: $?).  ĕ rödsĕlke (Valkenburg), puntje onder de o  ə rōsəl (Lanklaar), Sub raotsel.  rieëtsel (Nederweert, ... ), Verkl. räödslke.  raoëdsel (Kaulille), Zo wordt het ook wel genoemd.  ein röödselke (Blerick), raadselachtig (bn.): raodselechtig (Sittard), raamsel(tje): riemsel (Nederweert), riemselke (Nederweert) 1. Raadsel. || Een raadsel. [ZND 06 (1924)], [ZND B1 (1940sq)] || Graadsel: Raadsel. || raadsel [N 07 (1961)] || Raadsel. [Willems (1885)] || Raadsel: a) (dikwijls in de verkl.) iets waarvan de zin, de betekenis moet gezocht worden. || Raadsel: raadsel. || Raadselke: Iets waarvan de betekenis moet gezocht worden. || raadseltje [N 07 (1961)] || Raadseltje. || Räätsel: Rätsel. III-3-2
raadsel(tje) add. vraag: vraog (Meerssen) raadsel [N 07 (1961)] III-3-2