e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
raapzaadolie bomolie: bǫmǫli (Blitterswijck, ... ), lijzend: līǝ.zǝt (Opoeteren), lijzendsmout: lęi̯.zǝtsmau.t (Bocholt), lijzentesmout: lęi̯zǝtǝsmaű.t (Ellikom), līǝ.zǝntǝsmau.t (Bree), raapolie: roǝpō.lǝ (Heers), rǫphǫu̯lǝ (Brustem), raapsmout: rapsmø̜̄t (Kwaadmechelen, ... ), ropsmā.t (Berg, ... ), ropsmāt (Henis, ... ), ru̯ǫpsmā.t (Gors-Opleeuw, ... ), rōpsmā.t (Berbroek, ... ), rōpsmāt (Wilderen), rōǝpsmā.t (Bilzen), rǫpsmā.t ('S-Herenelderen, ... ), rǫpsmāt (Berverlo, ... ), rǭpsmāt (Meldert), raapzaad: rø̄bzǭt (Bocholt), reubesmout: rø̄bǝsmau.t (Stokkem), reubolie: rø̄`bōli (Lanaken, ... ), rø̄`bǭli (Herten), rø̄b˱ǭlex (Klimmen), rø̜bǫlǝ (Eupen), reubsmout: ruǝb˱smā.t (Grote-Spouwen, ... ), ru̯ø̜b˱smā.t (Sluizen), røb˱smā.t (Val-Meer), rø̄bsmǭ.t (Kessenich, ... ), rø̄b˱smau.t (Bocholt, ... ), rø̄b˱smay.t (Maaseik, ... ), rø̜i̯b˱šmau̯t (Merkelbeek), rēb˱smau.t (Beek, ... ), rēb˱smaű.t (Ellikom, ... ), rēb˱smā.t (Gellik, ... ), rīb˱smā.t (Hees, ... ), reubsolie: røb˱sōli (Boeket, ... ), rø̄b˱sōli (Grathem), rø̄b˱sǭli (Herten), rø̄b˲sūǝ.li (Maaseik), reubzaadsmout: rø̄bzǭtsmau.t (Boorsem), smout: smalt (Venlo), smau.t (Lanklaar, ... ), smā.t (Donk, ... ), smǭt (Nederweert, ... ), šmau̯t (Amstenrade, ... ), šmāt (Roermond), smoutolie: smātǫu̯lǝ (Duras) De olie die uit raapzaad wordt geslagen. Zie de toelichting bij het lemma Koolzaadolie. Bomolie is de olie die uit de eerste slagen van de molen wordt verkregen; ze is van goede kwalitetit en wordt als slaolie gebruikt. Bij de typen lijzend, lijzendsmout en lijzentesmout is uitdrukkelijk opgemerkt dat het om raapolie gaat. Bij de opgave raapzaad is uitdrukkelijk opgemerkt dat het om olie gaat. [JG 1a, 1b; monogr.] I-5
raar, vreemd aardig: aa:rdig (Roermond), aadig (Nieuwenhagen, ... ), aadəch (Ingber), aardich (Meeuwen), aardig (Bree, ... ), aardÚəch (Meeswijk), aarich (Meeuwen, ... ), aarig (Altweert, ... ), aodig (Diepenbeek, ... ), aordig (Bree, ... ), aoërech (Zonhoven), aoërich (Zonhoven), areg (Castenray, ... ), arig (As, ... ), aârdig (Tungelroy), ārdix (Bocholt), ārdəx (Rekem), ārex (Beringen), ārəx (Hasselt), a’dieg (Bleijerheide, ... ), oa(r)dig (Sint-Truiden), ōͅdix (Sint-Truiden), ōͅrəx (Sint-Huibrechts-Lille), oͅadəx (Loksbergen), oͅərex (Tessenderlo), áárdig (Haelen), áárəg (Grubbenvorst), òədəch (Niel-bij-St.-Truiden), ôdig (Kortessem), = vreemd (raar = zeldzaam)  aadich (Bocholtz), Beverlo Wb. nog nakijken  ōreg (Beverlo), cf. VD s.v. "aardig"4. (gew.) zonderling, ongewoon, eigenaardig  ādəx (Montzen), oreg (Beverlo), det is einen aardige, dao mòste dich väör heuje  aardig (Echt/Gebroek), Dèn kèl vertrow ik nie; hïj kiekt zö aorig  aorig (Gennep, ... ), ich vielde mich oarig wèère  oarig (Genk), ich vòn det hèè maar hiêl arig diêj  aardig (As, ... ), Iech vo.nd ta zoe aarig  aarig (Hasselt), ook materiaal znd 19a, 003  aadig (Aalst-bij-St.-Truiden), aardeg (Weert), aardich (Ophoven), aardig (Eisden, ... ), aarig (Bocholt, ... ), aarrig (Helchteren), aedig (Kuringen), aerdig (Hasselt), aodig (Kerkom, ... ), aorex (Sint-Huibrechts-Lille), aorig (Koersel), ardəx (Grote-Brogel), arich (Kleine-Brogel), arig (Grote-Brogel, ... ), arrig (Hechtel), aurig (Beverlo), ādeg (Zepperen), ādig (Herk-de-Stad), ārdig (Overpelt), ārdĭg (Maaseik), ārdəx (Molenbeersel, ... ), āreͅg (Lummen), ārəx (Hasselt), āədəch (Stevoort), a͂dich (Velm), a͂rəx (Zonhoven), ēdəg (Hasselt), o-dich (Mettekoven), oaadig (Mielen-boven-Aalst), oadig (Sint-Truiden, ... ), oardig (Genk), ōrdig (Sint-Truiden), ōͅreg (Oostham), ōͅrex (Hamont), ōͅrēg (Genk), ōͅrog (Overpelt), âdix (Mettekoven), âârig (Zolder), âêdig (Kozen), ərrəg (Beverlo), ook materiaal znd 19a, 003 de "h"is een vreemd teken, slecht leesbaar  ārihj (Grote-Brogel), ook materiaal znd 19a, 003 met lengteteken op de á  árəx (Hasselt), ook materiaal znd 8, 045  aar-dig (Maaseik), aardig (As, ... ), aedich (Kermt), oidich (Halen), ōͅdəx (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), ōͅrəx (Zonhoven), oͅdex (Hoepertingen, ... ), oͅwdex (Hoepertingen), raar = zeldzaam; arig = zonderling  árig (Sevenum), vb.: een aadige man = een rare man  aadig (Wijlre), curieus: kerjeus (Beverlo, ... ), kerjuis (Sint-Truiden), kriejeus (Meeuwen), kërjeus (Tongeren), kərjus (Lommel), kərjéújs (Niel-bij-St.-Truiden), Iech vèn da toch mar kerjeues  kerjeues (Hasselt), ook materiaal znd 19a, 003  crieus (Bocholt), kerieus (Hasselt), kerjeus (Kerkom), krieus (Oostham), kurieus (Beringen, ... ), kyrwiøs (Sint-Huibrechts-Lille), kərjeus (Stevoort), kərjø͂ͅu̯i̯s (Herk-de-Stad), ook materiaal znd 8, 045  curieus (Hasselt), kĕrrieus (Elen), drollig: drōləx (Eupen), dròləch (Niel-bij-St.-Truiden), eigenaardig: eigenaa:rdig (Roermond), eigənaardich (Meeuwen), eigənaordig (Maastricht), èigenaordig (Gronsveld), erg: ook materiaal znd 19a, 003  erreg (Heppen), fijn: fèèn (Sint-Truiden), gek: gek (Kessel, ... ), gĕk (Oirlo), gèk (Valkenburg), kluchtig: klyxtəx (Eupen), knottig: knòttig (Sint-Truiden), komiek: kemik (Gronsveld, ... ), kòmĭĕk (Lommel), kəmik (Meeswijk, ... ), ook materiaal znd 19a, 003  kemiek (Bocholt, ... ), kemik (Niel-bij-As), komek (Hasselt), komiek (Sint-Huibrechts-Lille), komik (Kuringen), kommik (Eisden, ... ), kəmek (Hasselt), kəmik (Grote-Brogel, ... ), ook materiaal znd 8, 045  kemik (Elen), Teunke mòt altied ¯n kemikke rol spele ¯t is kemik, det dae neet kan sjrieve  kemik (Echt/Gebroek), komisch: ko’miesj (Bleijerheide, ... ), particulier: ook materiaal znd 19a, 003  iet pertekliers (Aalst-bij-St.-Truiden), raar: raa:r (Roermond), raar (Afferden, ... ), raor (Amby, ... ), raoër (Zonhoven), raoər (Hamont), roar (Geysteren, ... ), roor (Beverlo), rōār (Heijen), rr̂ar̂ar (Zonhoven), ràà:r (Meeswijk), rààr (Born), rár (Beesel, ... ), ráár (Afferden, ... ), râr (Reuver), ròòr (Meijel), dainne rare: Dat is een rare (kwibus)  raar (Hasselt), een vreemde mens; een raar dink  raar (Maasbracht), in de betekenis van zeldzaam  raar (Weert), ne roare mins ¯t geet roar tou boe geen dier oan ès  roar (Genk), ook materiaal znd 19a, 003  raar (Halmaal, ... ), raor (Gingelom, ... ), raär (Hasselt), rār (Opitter), ra͂r (Hasselt), roar (Oostham), rōͅr (Schulen), râr (Hasselt), rôâr (Hamont), raar = zeldzaam; arig = zonderling  raar (Sevenum), Wa raor, dat ie nie mitgegèète hèt D¯r lie.p ¯n raor ménneke nèvve de deur Ik hèb zön raor gevuul ien de maag  raor (Gennep, ... ), vies: vīēs (Meeswijk), ook materiaal znd 19a, 003  vies (Helchteren, ... ), vis (Halen), vīs (Gruitrode, ... ), vĭjs (Maaseik), ook materiaal znd 8, 045  vies (Neeroeteren, ... ), viys (Elen), vreemd: d ɛs hi vrɛmd (Hamont), dai is iej vraimd (Rotem), de ees hei vreemp (Beverst), de is ê vrump (Sint-Truiden), dee es hie vrèm (Mheer), dee es hyə vrimt (Kuringen), dei is hei vreimd (Lanaken), dei is hie vreemt (Kaulille), des ej vremt (Mechelen-aan-de-Maas), det is hie vreèmd (Gruitrode), det is hiej vreemdj (Ophoven), dē izɛ̄vrömt (Sint-Truiden), dēj esɛj vrēmp (Maastricht), dĕ es ī vrēmd (Molenbeersel), die ees hij vreumpt (Hoeselt), die es hē vrømp (Gelinden), die is hei vreumd (Eksel), die is hei vrimd (Overpelt), dien es hèə vrēmt (Zonhoven), dien is hei vreumd (Wijchmaal), die’s hèë vrumd (Wellen), dij es hijj vreemp (Zichen-Zussen-Bolder), dijə es ɛjə vrəmd (Hoepertingen), din es hi vremd (Sint-Huibrechts-Lille), dines hi vremt (Hamont), diè is hie vremd (Heusden), dië es hè vreump (Heers), dīə ɛs hi vrømt (Halen), dīən es hi vremt (Sint-Huibrechts-Lille), dīən is hī vrömd (Oostham), dè es hei vrjemd (Val-Meer), dè es hie vrèèmd (As), dè is hie vreimp (Amby), dè és hi vrèmp (Kanne), dèe es hier vremdt (Welkenraedt), dês hij vrêmd (Lanklaar), dɛ es hɛ vrumt (Beringen), dɛ̄ es hai vremp (Bilzen), dɛ̄ es hij vrɛ̄mt (Peer), dɛ̄ es hī vrɛ̄mt (Opglabbeek), dɛ̄ ɛs ej vrɛ̄mp (Rekem), dɛ̄a es hê vrø̄mp (Koninksem), fraime (Spekholzerheide), fremd (Mook), he is hi j vrèmd (Niel-bij-As), vrae:mp (Roermond), vraem (Geleen, ... ), vraemd (Blerick, ... ), vraemdj (Echt/Gebroek, ... ), vraemp (Dieteren, ... ), vraim (Born, ... ), vraimd (Maasniel), vraimdj (Echt/Gebroek, ... ), vraimp (Buchten), vream (Banholt, ... ), vreem (Broeksittard, ... ), vreemd (Haelen), vreemdj (Heel, ... ), vreemjd (Hunsel), vreemjt (Nederweert), vreemp (Maastricht, ... ), vreemtj (Neeritter, ... ), vreim (Amby, ... ), vreimd (Oirlo), vreiəm (Eys), vrem (Amstenrade, ... ), vremd (Arcen, ... ), vremdj (Grathem, ... ), vremp (Belfeld, ... ), vremt (America, ... ), vreèmd (Borgharen), vreëm (Eygelshoven, ... ), vrĕĕmd (Venray), vrĕm (Voerendaal), vrĕmd (Eys, ... ), vre͂m (Puth), vriemdj (Ospel), vrieëmdj (Weert), vrieëmtj (Altweert, ... ), vrimd (Castenray, ... ), vrimt (Leunen, ... ), vrièm (Rimburg), vrīēmd (Blitterswijck), vroejmtj (Wessem), vruimd (Maasbree), vrumd (Beverlo), vräm (Heerlen), vrämd (Urmond), vrääm (Schaesberg), vrèm (Berg-en-Terblijt, ... ), vrèmd (Afferden, ... ), vrèmdj (Genooi/Ohé, ... ), vrème (Schimmert), vrèmp (Baarlo, ... ), vrèmt (Gennep, ... ), vrèmtj (Herten (bij Roermond), ... ), vrèèm (Amby, ... ), vrèèmp (Maaseik), vrèəm (Wijlre), vrémd (Panningen), vrêm (Berg-en-Terblijt, ... ), vrêmd (Baarlo, ... ), vrêmdj (Asenray/Maalbroek, ... ), vrêmp (Roermond, ... ), vrêmtj (Beegden, ... ), vrêêm (Gulpen, ... ), vrömd (Diepenbeek, ... ), vrùmp (Kortessem), vrúmp (Tongeren), vrɛ̄mp (Opgrimbie), meestal predikatief  vrimp (Hasselt), Moet, d¯r stèt enne vrèmde mi.ns ân de deur Wa duut hïj nów vrèmd  vrèmd (Gennep, ... ), ook materiaal znd 19a, 003  vreemd (Opoeteren), Opm. e netals Fr. woord eette.  vremd (Epen), Opm. netals bij mais.  vrĕĕm (Geleen), ps. boven de ê staat nog een lengteteken; deze combinatieletter is niet te maken/om te spellen.  vrêm (Munstergeleen), ps. omgespeld volgens Frings.  vrɛmd (Sevenum), zonderling: ook materiaal znd 19a, 003  zonderling (Loksbergen, ... ), zondərleŋ (Hamont), zonnerling (Opglabbeek) 01; vreemd [SGV (1914)] || aardig, raar, zonderling || aardig, vreemd, eigenaardig || curieus, merkwaardig, eigenaardig || Die is hier vreemd. [ZND 08 (1925)] || eigenaardig || eigenaardig (ongunstig) || eigenaardig, merkwaardig || eigenaardig, niet mooi || eigenaardig, ongewoon, zonderling || eigenaardig, raar || eigenaardig, vreemd || eigenaardig, vreemd, mooi, leuk, sympathiek || eigenaardig, zonderling || gek, ongewoon, vreemd, zonderling || komiek, raar || komiek, vreemd, raar || ongewoon, zonderling, vreemd || raar [DC 02 (1932)] || raar, eigenaardig || raar, ongewoon || raar, vreemd || raar, vreemd, eigenaardig || raar, zonderling || vreemd || vreemd aandoend, ongewoon || vreemd, eigenaardig || vreemd, raar || vreemd, zonderling || vreemd: Hoe luidt in uw dialect het woord - [DC 19 (1951)] || zonderling || zonderling vreemd || zonderling, eigenaardig || zonderling, vreemd [ZND 01 (1922)] III-1-4
raaskallen bageren: WNT: bageren, in de algemene taal niet in gebruik, maar wel in verschillende dialecten, o.a. in dat van Deventer, en in dat van Heerle. Als beteekenis wordt opgegeven "wild en woest praten", en voor Heerle die van "leuteren, kletsen"(Jongeneel 3).  bagere(n) (Schinveld), bazelaar (zn.): baozelèèr (Vlijtingen), bazelen: baa.zələ (Kelpen), baasele (Neer), baazele (Geulle, ... ), baazelə (Oirsbeek), baazələ (Kapel-in-t-Zand, ... ), baozələ (Vlijtingen), basele (Valkenburg), bazele (Bree, ... ), bazelen (Born, ... ), bazelə (Doenrade, ... ), bazələ (Maastricht), bā.zələ (Eys), bāāzələ (Hulsberg, ... ), bōāzĕle (Hoeselt), bààzələ (Maastricht, ... ), báázələ (Epen, ... ), bäozele (Gronsveld), ps. geprobeerd om te spellen, maar ken het Eksels dialect niet!  bōͅəzələn (Eksel), brazelen: braatsele (Tungelroy), braazələ (Sweikhuizen), brazele (Klimmen, ... ), brààzələ (Amstenrade), bráázələ (Heerlen), breuzelen: breuzələ (Heerlen, ... ), dollen: #NAME?  dolle (Heerlen), dooreenslaan: dooreinsjloan (Grevenbicht/Papenhoven), dromen: druime (Schimmert), groene vertellen: grune vertellen (Jeuk), gusselen: gössele (Gronsveld), kal uitkramen: kāāl ōētkraomə (Nieuwenhagen), kazelen: kaazələ (Kapel-in-t-Zand), kwazele (Venlo, ... ), kletsen: kletse (Merselo, ... ), leuteren: leutere (Posterholt), lûutərə (Heerlen), Opm. het woord revelen zelf is onbekend.  leutere (Guttecoven), lullen: lulle (Echt/Gebroek, ... ), lullen (Gulpen, ... ), lullə (Heel, ... ), lŭllə (Nieuwenhagen), lälle (Blerick), lôlle (Hoensbroek), lölle (Horst, ... ), löllə (Venlo), lûlle (Schimmert), l‧øͅlə (Eys), (in ongunstige zin).  lulle (Haelen), (minder mooi).  lulle (Oirlo), nekkletsen: nekkletse (Maastricht), opspelen: opspēūle (Meerlo), ouwehoeren: Van Dale: ouwehoeren, (inform. spreekt.), 1. vervelend kletsen, zemelen, zaniken; -2. langdurig, wat vertrouwelijk, intiem met elkaar praten.  ouw hōōrə (Nieuwenhagen), prazelen: Van Dale: prazelen, (gew.) 1. bazelen, babbelen.  prazele (Helden/Everlo), prāāzələ (Reuver), quatschen (du.): kwatsche (Beek, ... ), kwatse (Gennep, ... ), raaskallen: hije roëskolt (Landen), hé rooskalt (Kuringen), raaskallen (Gulpen, ... ), raaskalln (Brunssum), raaskallə (Montfort), raaslallen (Hoensbroek), raoskalle (Geulle), raoskállə (Heel), roaskalle (Bree), rááskàllə (Opglabbeek), rááskállə (Venlo), razelen: h(tm) rasəltš (Bree), rāzele (As), revelen: riefele (Lottum), rĭjfele (Blerick), ruffele (Schinnen), schele kal uitslaan: sjaele kal oetsjlaon (Geleen), schelen: schêle (Beesel), semmelen: sĕmmele (Swolgen), stommen: stŏmmə (Nieuwenhagen), uitvallen: ŭŭtvalle (Meerlo), wauwel verkopen: wauwel verkoupe (Beesel), wauwelen: waowələ (Heerlen), wauwele (Ell, ... ), wauwele(n) (Schinveld), wauwelen (Geleen, ... ), wauweln (Maastricht), wauwelə (Oirsbeek), wauwəllə (Grevenbicht/Papenhoven), wauwələ (Kelpen, ... ), wawale (Stein), wawwele (Herten (bij Roermond), ... ), wawwələ (Maastricht, ... ), wawələ (Meijel, ... ), wouwele (Ittervoort), wouwələ (Reuver, ... ), wowwele (Mheer), wàwele (As), wàwwele (Sevenum), wàwwələ (Maastricht), wazelen: wazele (Belfeld, ... ), wazələn (Urmond), wāāzələ (Roermond), wáázələ (Reuver), zagen: zêge (Valkenburg), zauwelen: zawwele (Maastricht, ... ), zouwele (Simpelveld), zeveren: zeivere (Hunsel, ... ), zeiverə (Guttecoven), zeveren (Leopoldsburg), zijverre (Vlodrop), zèveren (Eigenbilzen), zich get eruit houwen: sich gèt droet houe (Wijlre) Hoe zegt ge "hij vertelt onnoozelen praat (of leugens)"? [ZND 40 (1942)] || onzin praten, raaskallen [revelen, raaskallen, wauwelen, lullen, bazelen] [N 87 (1981)] || revelen [SGV (1914)] III-3-1
raat (het) werk: (het) werk (Heel), twɛ.rǝk (Hoepertingen), wę̄rk (Wanssum), wɛrk (Lommel, ... ), beschuits: bišyts (Putbroek), bienenkoek: binǝkuk (Diets-Heur), bijenraat: bejǝrǭt (Venray), biǝrāt (Brunssum), bijenwerk: bi-jǝwɛrk (Einighausen, ... ), broed: bryt (Wijchmaal), brū.t (Nerem), graat: growǝt (Zonhoven), groǝt (Amby, ... ), gruǝt (Bilzen), grø̜ǝt (Aalst), grāt (Sint Huibrechts Lille), grōt (Wessem), grōǝt (Godschei), grǫt (Roermond), grǫwt (Velden, ... ), grǭt (Blerick, ... ), grǭǝt (Beringen, ... ), (mv)  gruotǝ (Koninksem), grōǝtǝ (Aalst), grǫǝdǝn (Hamont), grǫǝtǝn (Hamont), grǭtǝn (Tongerlo), honieschuif: (mv)  hō.nisxø̜wvǝ (Wijchmaal), honigraat: huǝnexroǝt (Eygelshoven), honigschol: honexšǫl (Schinveld), honingraat: honeŋrǭt (Berkelaar, ... ), honingraat (Blerick), hō.nǝŋrøt (Diets-Heur), honingschol: honeŋšǫl (Schinveld), honingschuif: hoǝneŋšxøjf (Zonhoven  [(in kaar)]  ), hōneŋsxø̜jf (Houthalen, ... ), koek: kuk (Brustem, ... ), raam: rãm (Loksbergen), rām (Waasmont), rōm (Heppen), rǭm (Diepenbeek, ... ), (mv)  rãmǝ (Donk, ... ), rāmǝ (Herk-de-Stad  [(in kas)]  , ... ), rōmǝ (Linkhout, ... ), rǭmǝ (Ordingen), raat: ra.t (Dilsen), raat (Amby, ... ), roat (Diepenbeek, ... ), roęt (Wellerlooi), roǝt (Afferden, ... ), ruwǝt (Zepperen), rāt (Beek, ... ), rōt (America, ... ), rōwǝt (Millen), rōǝ.t (Wintershoven), rōǝt (Mheer, ... ), rǭ.t (Montfort, ... ), rǭt (Amby, ... ), rǭǝ.t (Sint-Huibrechts-Hern), rǭǝt (Gulpen, ... ), rǭt (Voerendaal), (mv)  roǝtǝ (Alken, ... ), rātǝ (Stokkem), rō.tǝ (Kaulille), rōtǝ (Beringen, ... ), rōwtǝ (Ospel), rōwǝtǝ (Kortessem), rōǝ.tǝn (Elen), rōǫtǝ (Borgloon, ... ), rǫwtǝ (Nerem), rǫǝ.tǝn (Achel), rǫǝtǝ (Rukkelingen-Loon), rǭ.tǝn (Romershoven), rǭtǝ (Maaseik, ... ), rǭtǝn (Molenbeersel, ... ), rǭǝ.tǝ (Guigoven, ... ), rǭǝtǝ (Donk), raats: roǝ.tš (Rekem), rø̄tš (Berg / Terblijt, ... ), rø̜̄tš (Heek), rō.tš (Boorsem), rō.ǝtš (Neerharen), rōtš (Rekem), rōǝts (Lanklaar), rǭts (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), rǭtš (Spaubeek, ... ), (mv)  roǝ.tsǝ (Leut, ... ), rwo.tsǝn (Dilsen), rō.tsǝ (Eisden, ... ), rō.tšǝ (Opgrimbie), rōtsǝ (Lanklaar, ... ), rōtsǝn (Vucht), rōw.tšǝ (Uikhoven), rǭtsǝ (Stein), rǭtšǝ (Einighausen), ranel: rā.nǝl (Opglabbeek), ratel: ratel (Houthalen), (mv)  rǭ.tǝls (Heusden), rǭtǝls (Lummen), rǭ̞.tǝlǝn (Kleine-Brogel), ruit: rūt (Epen), (mv)  rũ̄.tǝ (Bree, ... ), rũ̄ǝ.tǝ (Beek, ... ), schijf: sxɛjf (Peer), ši-jf (Meeuwen), (mv)  sxájvǝ (Paal), sxę̄vǝ (Hasselt), šaw.vǝ (Membruggen), šīvǝ (Ellikom), schol: schol (Geleen), šal (Hees), šol (Merkelbeek), šǫl (Beek, ... ), (mv)  šǭlǝ (Veldwezelt), schruit: šruǝt (Martenslinde), šrō.t (Martenslinde), šrū.t (Zutendaal), šrū.ǝt (As), šrūt (Niel-bij-As), šrǫ.wt (Bilzen, ... ), šrǭ.t (Beverst), (mv)  šrũ̄.tǝ (Neeroeteren, ... ), schruits: (mv)  šrū.tsǝ (Gellik), šrǫw.tsǝ (Bilzen), schuif: sxøwf (Hechtel, ... ), sxø̜wf (Eksel), sxø̜̄f (Wilderen), (mv)  sxø̜jvǝ (Berverlo, ... ), sxø̜wvǝn (Lommel), sxø̜̄vǝ (Binderveld, ... ), sxø̜̄wvǝ (Kerkhoven, ... ), schuit: sxawt (Genk), šō.t (Waltwilder), šōt (Rosmeer), šǫ.wt (Genk), šǫwǝ.t (Werm), (mv)  šō.tǝ (Grote-Spouwen, ... ), šǫw.tˆ (Hoeselt), wabe: wāb (Vaals), wōǝb (Vaals), wafel: wafǝl (Zepperen), wǭfǝl (Grote-Brogel), (mv)  wafǝlǝ (Riemst), wā.fǝlǝ (Lauw), wāfǝls (Beringen  [(in kas)]  ), wagel: wagǝl (Overpelt), wasraat: wasrōwǝt (Zelem  [(in kas)]  ), wasschijf: wasschijf (Kerkhoven), (mv)  wassxęjvǝ (Stokrooie), wassxę̄vǝ (Zelem  [(in kaar)]  ), wasschuif: (mv)  wassxøwvǝ (Wijer), wasšxø̜jvǝ (Zonhoven  [(in kaar)]  ), waswafel: waswafǝl (Zonhoven  [(een van de vormen waarin de bijen hun honing zullen aanbrengen In een kas wordt deze door de mensen zelf aangebracht maar in een kaar niet)]  ) Een raat is een schijf gevormd door twee lagen met de rug tegen elkaar liggende zeszijdige cellen. Ze wordt door de bijen gemaakt voor het opkweken van de larven en voor het opbergen van honing in de winter. Het bouwsel is van was. [N 63, 13a; L 1a-m; S 3; A 25, 10; JG 1a+1b; JG 2b-5, 3; Ge 37, 53; monogr.] II-6
raathoning, tafelhoning graathoning: grǭthuǝneŋ (Genk), herenhoning: hęjrǝǫwniŋ (Alken), raathonig: rǭthø̜nex (Tessenderlo), raathoning: ra.tho.neŋ (Dilsen), raathoning (Asenray / Maalbroek, ... ), roǝthōneŋ (Houthalen), rāthuǝneŋ (Heerlen), rāthōneŋ (Beek, ... ), rōtǫwniŋ (Alken), rōtǫwniŋk (Sint-Truiden), rǭthoneŋ (Meijel, ... ), rǭthōneŋ (Diepenbeek, ... ), ratenhoning: rǭtǝnhu.neŋ (Weert), schuitenhoning: šǫwtǝnhuǝneŋ (Genk), tafelhoning: tafelhoning (Neer), tǫfǝlhuneŋ (Wellerlooi), tǭfǝlhu.neŋ (Weert) Blanke honing die in de raat verkocht wordt. [N 63, 115b; monogr.] II-6
rabarber rabarbel: reubàrbël (Tongeren), rabarber: raabarber (Sittard), rabarber (Boekend, ... ), rabar’ber (Bleijerheide, ... ), rabárbər (Meijel), rebarber (Dilsen, ... ), rebarreber (Hasselt), reberber (Gronsveld, ... ), reberreber (Maastricht, ... ), rebárreber (Zonhoven), rebârber (Altweert, ... ), rëbarbër (Hoeselt), rëbàrbër (Tongeren), rəbarbər (Meeswijk), rəbarbər* (Meeuwen), rəbarəbər (Borgloon, ... ), rəbarəbər* (Hamont), rəbarəp, rəbɛrəb* (Niel-bij-St.-Truiden), rəberrəbər (Maastricht), rəbàrbər (Nederweert), rəbèrbər (Lanaken), rəbèrrəbər (Gutshoven), rəbɛrəbər* (Lommel), -  rebarber (Genk) [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m] [ZND m]Hoe noemt u: rabarber (rheum palmatum - fam. polygoneae) (rebèrbel, rebèlleber) [N 71 (1975)] || rabarber || rabarber (bekende groente) I-7
rabarbervlaai rabarbervlaai: rebarrebervla͂.j (Hasselt) rabarbervlaai III-2-3
raccordement raccordement: rakǫrdǝment (Maastricht) Particulier verbindingsspoor van de fabriek met de spoorlijn; bij uitbreiding ook de afdeling van een aardewerkfabriek waar transportmiddelen en opslagplaatsen zijn ondergebracht. [monogr.] II-8
rad raad: raod (Maastricht), raot (Meeuwen) raad || raad, aanbeveling om iets te doen, voorlichting III-1-4
rad van de veenkruiwagen kruikarrad: krøkǝrrāt (Ospel), rad: ra (Meijel), rat (Griendtsveen, ... ), rāt (Ospel, ... ) [II, 70d] II-4