20280 |
bij onze buren hebben ze een baby gekregen |
bij de geburen hebben ze een kindje gekocht:
bij de geburen hebben ze een kindje gekocht (P197p Heers),
bij de geburen hebben ze een kleine gerfd:
bee də gəbūūrə hénnə zə nə kleenə gurəft (K361p Zolder),
bij de geburen is een kindje gekomen:
bij de geburen is een kindje gekomen (P197p Heers),
bij de geburen is een kleine gekomen:
bé də gəbŭŭrrən is nə klénnən gəkómmən (L314p Overpelt),
bij de geburen is weer wat jongs gekomen:
bee də gəbūūrə és wīēr wa jóngs kóómə (K361p Zolder),
bij de nabuur hebben ze een kindje gekocht:
cf. VD s.v. "naber"(-s) (gew.) nabuur
bīē də naobər hebbə zə ə kĭĕntjə gəkòcht (L415p Opoeteren),
bij de nabuur is een kindje gekomen:
bīē də naobər is ə kĭĕntjə gəkòmmə (L415p Opoeteren),
bij ons in de geburen hebben ze een kindje:
bij ons in de geburen hebben ze een kindje gekregen (L417p As),
bij ons langs hebben ze een kleine gekregen:
bĭĕ òs langs hébbə zə nə kléjnə gəkrîegə (L362p Opitter),
bij ons neven hebben ze een kindje gehaald:
beej òs neevə həbə zə e kīēnt’ə gəgòl’ə (L423p Stokkem),
bij ons neven hebben ze een kindje gekregen:
bie us nève höbbe ze ein kindje gekrège (L371p Ophoven),
bĭĕ òs nîêvə əbə zə ə kīēntsjə gəkrîêgə (L424p Meeswijk),
bij ons neven is het huishouden versterkt:
bə us névvə is ət hushòwwə vərstérkt (L368p Neeroeteren),
bij onze buren hebben ze een kind gekregen:
bij onze buren hebben ze een kind gekregen (Q094p Hees),
bij onze buren hebben ze een kindje gekocht:
bij onze buren hebben ze een kindje gekocht (L369p Kinrooi),
bij onze buren hebben ze een kindje gekregen:
bij onze buren hebben ze een kindje gekregen (L369p Kinrooi, ...
Q241p Rutten),
bij onze buurman is er een kleine gekomen:
bé ò͂zzən bŭŭrman es ər nə klènnə gəkòmmə (K278p Lommel),
bij onze geburen hebben ze een jong gekregen:
cf. WNT s.v. "gebuur ........mv. gemeensl. geburen"; cf. VD s.v. "III. jonk": zie "jong II"; cf. VD s.v. "II jong": 2. jonggeboren mens, kind; cf. WNT s.v. "jong (II) - jonk"3. kind of jeugdig persoon van het mannelijk geslacht
bij onze geburen hebben ze een jonk gekregen (K278p Lommel),
bij onze geburen hebben ze een kind gekregen:
bij os gəbōērə həbbə zə e keent krejgə (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
bé os gebuure həbbə zə nə kénd gəkreegə (P119p Sint-Lambrechts-Herk),
bij onze geburen hebben ze een kindje gekocht:
bij onze geburen hebben ze een kindje gekocht (Q083p Bilzen),
méd òs chəbōērə hubbə sə (ə) kīēntsjə gəkóóch (Q162p Tongeren),
cf. VD s.v. "kindeke, kindeken"; cf. CV s.v. "kind"dim. "kinneken
béj óós gəbōērə hébbə zə (ə) kennəkə gekócht (Q003p Genk),
bij onze geburen hebben ze een kindje gekregen:
bij onze geburen hebben ze een kindje gekregen (P058p Stevoort),
bé òs chəbŏĕrrən həbə zə e kīēn(t)jə kreegən (Q071p Diepenbeek),
béj óós gəbōērə hébbə zə (ə) kennəkə gəkrîêgə (Q003p Genk),
méd òs chəbōērə hubbə sə (ə) kīēntsjə kreegə (Q162p Tongeren),
bij onze geburen hebben ze een klein kindje gekregen:
béé óós gəbōērən həbbə zə ə klééjn kĭĕntsjə kreegə (Q071p Diepenbeek),
bij onze geburen is een kind gekomen:
be os gəburə es ə keejnt kowmə (P188p Hoepertingen),
bij onze geburen is een kindje gekomen:
bé aos chəbŏĕrrə es ə kĭĕnt’ə gəkoumə (P176p Sint-Truiden),
méd ós gəbŏĕrrə(n) és ə kĭĕnsjə gəkóómə (Q162p Tongeren),
bij onze geburen is een kleine gekomen:
bij onze geburen is ene kleine gekomen (P117p Nieuwerkerken),
béj òs gəbūūrən és nə klénnə gəkóómə (K358p Beringen),
bij onze gebuur is een kleine gekomen:
be òzzə gəbōēr iz nə klinnə gəkaomə (L413p Helchteren),
bij onze nabuur hebben ze een kindje gekregen:
bie ouze naober hebben ze een kindje gekregen (L368p Neeroeteren),
bij onze nabuurs hebben ze een kindje gekregen:
bie onze nŏbers hebben ze e kindje gekregen (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
bij onze nabuurs hebben ze een kleine gekregen:
cf. VD (D.) s.v. "Nachbar"01 (ge)buur, nabuur = buurman, buurvrouw etc.
bej óós nààbərs əbə zə nə kléjnə gəkreegə (L424p Meeswijk),
bij onze nabuurs is een kindje geboren:
bie onze nŏbers is e kindje geboren (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
daar hebben ze get braad:
cf. WNT s.v. "brade (I) - bra, braad, braai en daarnaast bred en bree"(een stuk vlees???)
dao haant ze get braod (Q248p Remersdaal),
daar is een kind gekomen in de geburen langs:
du ózzə kéjnt kóómə énnə gəbōērə langst (Q001p Zonhoven),
daar is een kleine gekomen:
dao is éjnə kléjnə gəkŏĕmmə (L356p Grote-Brogel),
der is een geboren:
tèùs éénə gəbōērə (Q002p Hasselt),
een kindje gekocht:
e kiendeke gekoch (L423p Stokkem),
een kindje gekregen:
cf. VD s.v. "kindeke, kindeken"; cf. CV s.v. "kind"dim. "kinneken
e kiendeke gekrege (L423p Stokkem),
hier neven hebben ze een kleine gekregen:
hĭĕ néffə hemmə zə nə klénnə gəkreegə (L286p Hamont),
hierlangs hebben ze een kleine gekregen:
héjlàngs hémmə zə nə klénnə gəkreegə (L314p Overpelt),
hierlangs is een kindje gekomen:
ééléngs és ə kinsjə gəkéúmə (Q002p Hasselt),
hierneven hebben ze weer een kleine gekregen:
hiērnaeve hebbe ze wer enne klaene gekrege (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen (bij Venray)),
hierneven is een kind gekomen:
hé nîevən és ə kéjnt kóómə (Q164p Heks),
hierneven is een kleine gekomen:
cf. VD s.v. "I. neven
héj néévə ézzə nə kléjnə gəkôemə (Q005p Zutendaal),
hiertegen hebben ze een kind gekregen:
hiertegen hebben ze een kind gekregen (P175p Gingelom),
in de geburen hebben ze een kindje gekocht:
in de geburen hebben ze een kindje gekocht (Q011p Boorsem),
in de geburen hebben ze een kindje gekregen:
in de geboere habbe ze ə kinneke gəkregə (Q086p Eigenbilzen),
in de geburen hebben ze een kindje gekregen (Q011p Boorsem),
in de geburen hebben ze een kleine gekregen:
én də gəbōērə hèùbə zə énnə kléénə krjéggə (Q175p Riemst),
énnə gəbōērə hémmən zə nə kleenə gəkreegə (L414p Houthalen),
in de gebuur hebben ze een kleine gekregen:
innə gəbōēr hémmə zə nə kléénə gəkrééfgə (L352p Hechtel),
in de nabuur hebben ze kindje gekregen:
in də nòbbər ébbə zə kĭĕnt’ə gəkrîegə (L362p Opitter),
in de nabuur is een kind gekomen:
cf. WNT 2) s.v. "nabuur"= "naburig volk+
énnə naobər és ə ként gəkôemə (L364p Meeuwen),
in de nabuur is een kindje gekomen:
énnə naobər és ə kĭĕnt’ə gəkôemmə (L317p Bocholt),
in ons geburen is een kleine gekomen:
in aos gəbōērə és nə kleenə gəkóómə (L414p Houthalen),
in onze geburen hebben ze een kindje gekregen:
in onze geburen hebben ze een kintje gekregen (P117p Nieuwerkerken),
is een kind gekomen:
és ə keent kaomə (Q247p Sint-Martens-Voeren),
éés ə kéént gəkéúmə (Q002p Hasselt),
is een kleine gekomen:
és nə klénnə gəkóómə (P048p Halen),
ze hebben een kleine gekocht:
zə hémmə nə klennə gəkòcht (P057p Kuringen),
ze hebben een kleine gekregen in de buurt:
zə hémmə nə klénnə gəkreegən en də bŭŭrt (L312p Neerpelt)
|
hiernaast hebben ze weer een jongetje gekregen || Hoe zegt men: Bij onze buren hebben ze een baby gekregen [ZND 49 (1958)]
III-2-2
|
21863 |
bij opbod verkopen |
afroepen:
aafroope (Q096b Itteren, ...
L387p Posterholt),
aafroopə (L382p Montfort),
aafrope (L318b Tungelroy, ...
L271p Venlo,
Q117a Waubach),
afroepen (Q039p Hoensbroek),
bieden:
bee (L294p Neer),
beeje (L267p Maasbree, ...
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht),
beije (Q034p Merkelbeek, ...
L433p Nieuwstadt),
beje (Q095p Maastricht),
bĕĕje (Q098p Schimmert),
biejje (L265p Meijel),
bijjə (Q113p Heerlen),
bèje (Q015p Stein),
bij opbod verkopen:
beej opbod (L245b Tienray),
bej ôpbod verkoëpe (L216p Oirlo),
bie opbod (Q196p Mheer),
bie opbod verkoupe (L330p Herten (bij Roermond), ...
Q201p Wijlre),
bie opbòd verkoape (L429p Guttecoven),
biej opbod verkoupe (L374p Thorn),
béj ópbòt vərkôepə (L265p Meijel),
verkoup bie opbod (L374p Thorn),
koopdag houden:
koopdag houden (K317p Leopoldsburg),
mieren:
miere (L269p Blerick),
mijnen:
mīēnə (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
omroepen:
omroope (Q015p Stein),
op bod verkopen:
op bod verkaupen (Q098p Schimmert),
opbieden:
o.p˂b‧eͅi̯ə (Q202p Eys),
opbeeje (L381p Echt/Gebroek),
opbeejə (L271p Venlo),
opbeie (Q121p Kerkrade),
opbeje (Q193p Gronsveld, ...
Q095p Maastricht,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade),
opbèje (Q201p Wijlre),
oproepen:
oprope (L360p Bree),
oproppen (L353p Eksel),
per opbod verkopen:
per opbod verkopen (Q086p Eigenbilzen, ...
L364p Meeuwen),
roepen:
roepen (L428p Born, ...
P219p Jeuk,
Q015p Stein),
roope (Q202p Eys, ...
L298a Kesseleik,
L383p Melick,
L382p Montfort,
Q118p Schaesberg),
roopu (Q035p Brunssum),
roopə (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
rope (Q095p Maastricht, ...
Q095p Maastricht),
ropen (L371p Ophoven),
rōōpə (Q117p Nieuwenhagen),
uitroepen:
oetroope (L289p Weert),
oetrope (Q111p Klimmen),
ōētroopə (Q207p Epen),
(na Heilige Mis).
ówtrōpe (L417p As),
veilen:
veelə (Q033p Oirsbeek),
veile (L320a Ell, ...
Q203p Gulpen,
Q203p Gulpen,
L321a Ittervoort,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
L216p Oirlo,
L329p Roermond),
veilen (Q039p Hoensbroek),
veille (L386p Vlodrop),
veilə (Q027p Doenrade, ...
L328p Heel,
L329a Kapel-in-t-Zand,
L320b Kelpen,
Q095p Maastricht,
L329p Roermond),
veilən (Q014p Urmond),
veéjələ (P047p Loksbergen),
vèjlə (L432p Susteren),
verkopen:
verkaupe (Q021p Geleen),
vèrkaope (L331p Swalmen)
|
bij opbod verkopen (aan de meest biedende) op een veiling [roepen] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
25522 |
bijbaksel |
appelbol:
appelbol (P052p Schulen),
%%meervoud%%
appelbollen (Q088p Lanaken),
appelenbol:
appelenbol (L360p Bree),
appelkoekje:
%%meervoud%%
appelkoekjes (L315p Kleine-Brogel),
deegappel:
deegappel (Q162p Tongeren),
greetje:
grētjǝ (L316p Kaulille),
kattekop:
kattekop (P053p Berbroek, ...
P178p Brustem,
P190p Gotem,
P197p Heers,
P117p Nieuwerkerken,
P177a Ordingen,
Q157a Overrepen,
Q158p Riksingen,
Q093p Rosmeer,
Q168p s-Herenelderen,
Q154p Sint-Huibrechts-Hern,
Q162p Tongeren,
P118a Wijer),
%%meervoud%%
kattekoppen (P050p Herk-de-Stad),
kinderbroodje:
%%meervoud%%
kinderbroodjes (L315p Kleine-Brogel),
klein broodje:
klein broodje (Q072p Beverst, ...
P190p Gotem),
knol:
knol (Q001p Zonhoven),
konijnskop:
konijnskop (Q080p Vliermaal),
krollebedol:
krolǝbǝdol (Q009p Maasmechelen),
krollebol:
krollebol (Q003p Genk, ...
Q093p Rosmeer,
Q178p Val-Meer,
K361p Zolder,
Q005p Zutendaal),
krollemol:
krollemol (L417p As, ...
L372p Maaseik,
L424p Meeswijk,
L368p Neeroeteren),
%%meervoud%%
krollemollen (L371p Ophoven),
niknakje:
%%meervoud%%
neknɛkskǝns (L371p Ophoven),
ovenkoek:
hōvǝnkuk (L353p Eksel),
ovenkoek (L360p Bree, ...
L286p Hamont,
L315p Kleine-Brogel),
%%meervoud%%
hōvǝnkukǝn (L315p Kleine-Brogel),
ovenkoekje:
ōvǝnkukskǝ (L314p Overpelt, ...
L355p Peer),
rollemedol:
rollemedol (Q082p Munsterbilzen),
scheerkoek:
sxerkuk (P055p Kermt),
sxęjrkuk (Q074p Kortessem),
stijve:
stęjvǝ (Q088p Lanaken),
taartepom:
taartepom (L371p Ophoven),
taddeknot:
tadǝknøt (P050p Herk-de-Stad),
tiekehaan:
tikǝnhān (P050p Herk-de-Stad),
trul met appel:
trul met appel (P057p Kuringen),
trullebal:
trullebal (P223p Rukkelingen-Loon),
vlaaitje:
vlojkǝ (P178p Brustem),
vlamkoek:
vlamkoek (P117p Nieuwerkerken, ...
P118a Wijer)
|
De vraagstelling in de enqu√™tevraag OB 2, 6 luidde: "Hoe werd de laatste deegrest verwerkt, indien er niet meer voldoende was voor een gans brood? Hoe heet wat men ermee bakte?" Het woordmateriaal valt uiteen in drie groepen. De eerste groep biedt dialectvarianten waarvan de betekenis is "appelbroodje" of "appel in deeg gerold", de tweede groep geeft een minder specifieke betekenis als "klein broodje" en de derde groep woorden heeft als betekenis voor de deegrest "zuurdeeg". Deze laatste groep is overgeheveld naar het lemma ''zuurdeeg''. Dit bakken van deegresten heeft tweeërlei functies: ten eerste het gerieven van de kinderen die ook iets willen meebakken en ten tweede het testen van de hittegraad van de oven (Weyns blz. 49 en 51). Het woordmateriaal uit dit lemma komt alleen uit Belgisch Limburg.' [OB 2, 6]
II-1
|
23756 |
bijbel |
bijbel:
beibəl (Q095p Maastricht),
bēēbəl (P047p Loksbergen),
bējebel (P197p Heers),
beͅjbəl (L265p Meijel),
biebel (L295p Baarlo, ...
L295p Baarlo,
L295p Baarlo,
L300p Beesel,
L317p Bocholt,
Q011p Boorsem,
Q027p Doenrade,
L381p Echt/Gebroek,
L320a Ell,
Q207p Epen,
L371a Geistingen,
Q021p Geleen,
Q018p Geulle,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
L429p Guttecoven,
L426z Holtum,
L426z Holtum,
L325p Horn,
L320b Kelpen,
Q121p Kerkrade,
L298p Kessel,
Q111p Klimmen,
L432a Koningsbosch,
Q016p Lutterade,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L209p Merselo,
L382p Montfort,
L382p Montfort,
Q019a Neerbeek,
L433p Nieuwstadt,
Q036p Nuth/Aalbeek,
L427p Obbicht,
L216p Oirlo,
L371p Ophoven,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L313p Sint-Huibrechts-Lille),
Biebel (Q020p Sittard),
biebel (L423p Stokkem, ...
L331p Swalmen,
Q197a Terlinden,
L374p Thorn,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
Q112b Ubachsberg,
Q013p Uikhoven,
Q208p Vijlen,
L386p Vlodrop,
L289p Weert,
Q104p Wijk),
bieebel (L271p Venlo, ...
L289p Weert),
bieëbel (Q039p Hoensbroek, ...
Q117a Waubach),
bijbel (L282p Achel, ...
L360p Bree,
Q071p Diepenbeek,
L381p Echt/Gebroek,
Q086p Eigenbilzen,
L353p Eksel,
L352p Hechtel,
L328p Heel,
L328p Heel,
P188p Hoepertingen,
L414p Houthalen,
P219p Jeuk,
L312p Neerpelt,
L416p Opglabbeek,
L355p Peer,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy,
Q101p Valkenburg,
L210p Venray,
Q001p Zonhoven,
Q001p Zonhoven),
bijbəl (Q077p Hoeselt),
biëbel (Q098p Schimmert),
bèèbel (P176p Sint-Truiden),
Bèèbel (P176p Sint-Truiden),
béébel (K353p Tessenderlo),
d`r biebel (Q111p Klimmen),
de biebel (Q099p Meerssen),
de bijbel (Q187a Heugem, ...
Q162p Tongeren),
de/d`n biebel (Q032p Schinnen),
der biebel (Q211p Bocholtz, ...
Q202p Eys,
Q111p Klimmen,
Q247p Sint-Martens-Voeren),
dr biebel (Q203p Gulpen, ...
Q112c Kunrade,
Q117p Nieuwenhagen),
dr biêbel (Q117a Waubach),
dr bīēbel (Q117p Nieuwenhagen),
də bībəl (Q253p Montzen),
gewijde geschiedenis:
gewijde geschiedenis (L353p Eksel, ...
L353p Eksel),
testament:
testament (L429p Guttecoven)
|
De bijbel [biebel]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
23757 |
bijbelen |
<scherts.> bist du weer aan het lezen wat zich een andere uit de duim gezuigd heeft?:
?
bis te wir aan t leëze wat zich inne angere oet dr doem gezoegt hat (Q112c Kunrade),
bijbelen:
biebele (L295p Baarlo, ...
L381p Echt/Gebroek,
Q202p Eys,
L371a Geistingen,
L328p Heel,
L328p Heel,
L426z Holtum,
Q111p Klimmen,
Q111p Klimmen,
L267p Maasbree,
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
L265p Meijel,
L433p Nieuwstadt,
L216p Oirlo,
L371p Ophoven,
L299p Reuver,
L293p Roggel,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L423p Stokkem,
Q013p Uikhoven,
L271p Venlo,
L289p Weert),
biebelle (Q011p Boorsem),
bieebele (L271p Venlo),
biehbele (Q117p Nieuwenhagen),
bieëbele (Q117a Waubach),
biĕbele (Q098p Schimmert),
bijbelen (L352p Hechtel),
bīēbele (Q117p Nieuwenhagen),
zitte biebele (L300p Beesel),
bijbellezen:
biebel laese (L387p Posterholt),
biebel lezen (Q095p Maastricht),
brevieren:
breveere (Q016p Lutterade),
brivieren (L353p Eksel),
brəvīrə (L265p Meijel),
B.v.: Her és oan het breviere.
breviere (Q086p Eigenbilzen),
de bijbel lezen:
de biebel leze (Q099p Meerssen),
fabelen:
fabele (Q121p Kerkrade),
immer beden:
ømər bɛ̄nə (Q253p Montzen),
in de bijbel lezen:
in de biebel lēze (Q020p Sittard),
inne biebel laeze (L289p Weert),
lang beden:
lank beije (L317p Bocholt),
laŋ bɛ̄nə (Q253p Montzen),
leeskring:
`n lèstring (Q247p Sint-Martens-Voeren),
lezen:
laeze (L295p Baarlo, ...
L320b Kelpen),
mediteren (<fr.):
mediteere (L374p Thorn),
mediteren (P219p Jeuk),
prevelen:
prevele (L270p Tegelen),
uit de bijbel beden:
oette biebel baeje (L289p Weert)
|
Voortdurend en/of langdurig zitten lezen [biebele]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
32233 |
bijberries |
belegsels:
bǝlęxsǝls (K353p Tessenderlo),
belegstukken:
bǝlęqstø̜kǝ (L289p Weert),
bijbomen:
bęjbø̜jm (Q095p Maastricht),
bijbrakken:
bībrakǝ (Q015p Stein),
brakken:
brakǝ (Q027p Doenrade),
kantberries:
kaŋk˱børis (Q119p Eygelshoven
[(enkelvoud: kaŋk˱børǝx)]
),
nevenber(ri)gs:
nē̜vǝbø̜rǝx (L381p Echt, ...
Q033p Oirsbeek),
%%de volgende twee opgaven zijn enkelvoud%%
nē̜vǝbørǝx (L294p Neer),
nevenberries:
nē̜vǝbø̜ris (L270p Tegelen),
nevenbomen:
nē̜vǝbø̄m (Q204a Mechelen),
schoren:
šǭrǝ (Q033p Oirsbeek),
tegenberries:
tegenberries (Q001p Zonhoven),
valse slagers:
vālsǝ slēgǝrs (K353p Tessenderlo),
zijberries:
zījbø̜ris (L270p Tegelen),
zijbomen:
zībø̜jm (Q019b Groot Genhout)
|
De beide balken die bij een hoogkar aan de buitenkant tegen en evenwijdig met de berries over de gehele lengte van de karbak worden aangebracht om het bodemvlak te vergroten. Zie ook afb. 197 en het lemma ɛberriesɛ in wld I.13, pag. 38 - 39.' [N G, 54c]
II-12
|
19191 |
bijdehand |
vangig:
cf.Schuermans p. 773, s.v. "vangig"= verstandig (iemand wiens verstand gauw iets vangt of vat)
vengig (L318b Tungelroy)
|
nieuwsgierig, bijdehand, beetje brutaal
III-1-4
|
18907 |
bijdehante vrouw; bijdehand |
behendig mens:
behendig miensj (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
betje bohei (rh.):
Betje beheî (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
cf. VD s.v. "boha"zie boeha; cf. VD s.v. "boeha, poeha"in bet. van onnodige drukte, rumoer, ophef om een nietige zaak: veel boeha maken
betje behei (L271p Venlo),
De Limburgse vormen met b en een tweeklank aan het eind sluiten m.i. het meest aan bij de vorm die ook in het Rijnland bekend is: Buhei. In het Rheinisches Wörterbuch deel I kol. 1106 vind je heleboel vormen onder dat trefwoord. Gezien ook de vormen in het WNT zou ik in dit geval voor een trefwoord kiezen dat wat dichter bij het Limburgse (en Rijnlandse) ligt: bohei.
Betje beheî (L287p Boeket/Heisterstraat),
bijdehand:
beidehank (Q202p Eys),
bejdərànt (L424p Meeswijk),
bi-jdehand (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
biederanjt (Q020p Sittard),
bijderhand (L372p Maaseik),
bijjdehant (Q095p Maastricht),
bijjderhant (Q095p Maastricht),
biéderhaand (Q193p Gronsveld),
bīēdehandj (L329p Roermond),
bīēderandj (L329p Roermond),
béddəràànt (K278p Lommel),
¯nen (h)ȉle bèdera.nte joeng: een heel bijdehante jongen
bèdera.nd (Q002p Hasselt),
bijdehand, een -:
biedehand (L386p Vlodrop),
bijdehandje, een -:
bie de hĕndje (Q034p Merkelbeek),
biedehendsje (Q203p Gulpen),
bijdehendsje (Q095p Maastricht),
e bij-de-händsje (Q095a Caberg),
bijdehandse, een -:
bijdehandse (Q102p Amby, ...
L371p Ophoven),
bijdehante tas:
ən bijdəhàntə tès (Q095p Maastricht),
⁄n bijjdehante tes (Q095p Maastricht),
bijdehante vrouw:
⁄n bie de hante vrouw (Q098p Schimmert),
bijdehante, een -:
bidderhaute (Q095p Maastricht),
bijdehante (L353p Eksel),
bijdəhandtə (Q095p Maastricht),
bédəràntə (L286p Hamont),
ein biederhantje (L374p Thorn),
eng biedehante (Q203p Gulpen),
un bijdehandte (Q095p Maastricht),
v.
beͅ.i̯dəha.ntə (Q202p Eys),
flokker:
flokker (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
gevieft:
gefiefd (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
gefift (L372p Maaseik),
gevief (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
gevieftj (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
haai:
⁄n haaj (L292p Heythuysen),
haaibaai:
haaibaai (Q112p Voerendaal),
haaiebaai (Q015p Stein),
haajbaaj (L387p Posterholt),
handig:
hèndəch (Q207p Epen),
héndeg (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen),
ènnig (Q162p Tongeren),
¯n hennig wècht hennige minsen hèmme hennige zoake en dei ze nie hèmme, lòtte ze zich moake
hennig (Q003p Genk),
handige, een -:
⁄n henjige (Q021p Geleen),
helleveeg:
hel vēēg (L210p Venray),
helleveig (Q095p Maastricht),
hillevaeg (Q021p Geleen),
ka:
ka (Q095p Maastricht),
keviep:
keviep (L271p Venlo),
kibbig:
kieb’big (L270p Tegelen),
kwiek:
kwiek (Q120p Heerlerbaan/Kaumer),
nijg vrouwmens:
⁄n ni-jg vròwmes (L417p As),
nuchter:
nuggər (P047p Loksbergen),
onder haar uit:
d⁄as iejn da onder hər aat is (P219p Jeuk),
òndər huir əət (P047p Loksbergen),
onder zich uit:
ônger-zich-oeët (L423p Stokkem),
oude veeg:
ouw veag (Q222p Vaals),
pfiffig (du.):
fiffich (Q020p Sittard),
prij:
prij (Q095p Maastricht),
qui-vive:
kevief (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
rappe, een -:
rappe (K317p Leopoldsburg),
sara:
saaraa (Q033p Oirsbeek),
snep:
snep (L271p Venlo),
snepje:
snipke (Q095p Maastricht),
snugger:
snugər (P047p Loksbergen),
veeg:
ein vaeg (L294p Neer, ...
L299p Reuver,
L271p Venlo),
ein veag (Q098p Schimmert),
n veeg (L382p Montfort),
vae:g (L329p Roermond),
vaeg (Q019p Beek, ...
L381p Echt/Gebroek,
Q039p Hoensbroek,
L246p Horst,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L329p Roermond,
Q020p Sittard,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L289p Weert),
vaig (L332p Maasniel, ...
L288a Ospel,
L329p Roermond),
vaèg (L266p Sevenum),
veag (L374p Thorn),
veeg (L428p Born, ...
Q203p Gulpen,
Q095p Maastricht,
L364p Meeuwen,
Q032p Schinnen),
veeig (Q118p Schaesberg),
veĕg (Q035p Brunssum),
veèg (L321a Ittervoort),
veëg (Q121p Kerkrade, ...
Q117a Waubach,
Q108p Wijnandsrade),
vēēch (Q095p Maastricht),
vèg (Q193p Gronsveld, ...
L217p Meerlo,
L382p Montfort),
vèèch (L271p Venlo),
vèèg (Q027p Doenrade, ...
Q018p Geulle,
L328p Heel,
L265p Meijel,
L245b Tienray),
véch (L432p Susteren),
véech (L329a Kapel-in-t-Zand),
vééch (L320b Kelpen, ...
L265p Meijel,
L299p Reuver,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
Q014p Urmond),
véég (L164p Gennep, ...
L267p Maasbree,
L265p Meijel,
Q033p Oirsbeek,
Q033p Oirsbeek,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen,
Q015p Stein,
L318b Tungelroy),
vééəch (Q038p Amstenrade),
vêech (Q113p Heerlen),
vêêg (L298a Kesseleik),
⁄n vaeg (L267p Maasbree, ...
L266p Sevenum),
⁄n veag (Q016p Lutterade),
⁄n vēēg (Q098p Schimmert),
⁄n vèèg (Q196p Mheer),
(in ongunstige zin).
vèèg (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
Al kwaom ze laot, binne de korsten tied zat die vèèg veurén bïj de póppeka.st
vèèg (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
cf. WNT XVIII, kol. 1050 s.v. "veeg (I) - vege"1. resolute vrouw, bijdehand wijf
vèèg (Q201p Wijlre),
Note v.d. invuller: ein hieëp = onaangenaam vrouwspersoon.
vaeg (L330p Herten (bij Roermond)),
vinnig:
vênnig (Q193p Gronsveld),
vissig:
vissig (Q193p Gronsveld),
vlot:
vlot (L360p Bree, ...
L216p Oirlo),
vlotte, een -:
v.
floͅ.tə (Q202p Eys),
vlug:
vlök (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert),
vrij:
vrieë (L318d Altweert, ...
L318e Altweerterheide,
L287p Boeket/Heisterstraat,
L288c Eind,
L289a Hushoven,
L318a Keent,
L288b Laar,
L289b Leuken,
L288p Nederweert,
L288a Ospel,
L289p Weert)
|
bijdehand || bijdehand meisje || bijdehand, levendig, vlug || bijdehand, pienter, handig || bijdehand, vlug van begrip || bijdehante || bijdehante vrouw || bijderhand || een vrouw die bijdehand is, die vlug van begrip en handig is [haalover, herp, veeg] [N 85 (1981)] || erg bijdehand meisje || handig , bijdehand || levendig, bijdehand || lief, bijdehand || verstandig, handig, bijdehand || vinnig meisje, bijdehandje || vrijpostig, bijdehand || wakker, bijdehand
III-1-4
|
33184 |
bijeen poten |
bijeen:
bięi̯n (Q020p Sittard),
dicht bijeen:
dix bęi̯ē (Q121p Kerkrade),
dęxt bīǝn (L312p Neerpelt),
dicht in een rij:
dix enǝ ri (L322p Haelen),
dik:
dik (L269b Boekend, ...
L430p Einighausen,
L320a Ell,
L291p Helden,
L330p Herten,
Q039p Hoensbroek,
L332p Maasniel,
L163a Milsbeek,
L294p Neer,
L163p Ottersum,
L266p Sevenum,
L331p Swalmen),
dik bijeen:
dik bīǝn (K358p Beringen),
dik opeen:
dik ǫpęi̯n (L430p Einighausen, ...
L325p Horn),
doon:
doǝn (L270p Tegelen),
dōn (L377p Maasbracht),
doon bijeen:
doǝn bēi̯ēn (L269p Blerick, ...
L290a Egchel,
L211p Leunen),
duǝn bęi̯ęi̯n (L295p Baarlo),
døn bīęi̯n (L331b Boukoul, ...
L331p Swalmen),
dōn bīęi̯n (L321p Neeritter),
kort:
kǫrt (Q039p Hoensbroek, ...
Q009p Maasmechelen,
Q022p Munstergeleen,
L427p Obbicht,
L290p Panningen,
Q112z Ten Esschen),
kǫt (Q072p Beverst, ...
Q156p Borgloon,
Q077p Hoeselt,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
kort beteen:
kǫt bǝdiǝn (P050p Herk-de-Stad),
kǫt bǝdēn (Q158p Riksingen),
kort bij malkanderen:
køt bē̜ mǝkandǝrǝ (P048p Halen),
kort bijeen:
køt bin (P046p Linkhout),
køt bēi̯ē (Q204a Mechelen),
kǫrt biēn (Q039p Hoensbroek, ...
Q033p Oirsbeek,
Q030p Schinveld,
Q112b Ubachsberg),
kǫrt bięi̯n (Q011p Boorsem, ...
Q096a Borgharen,
L289b Leuken,
Q194p Rijckholt,
L329p Roermond,
Q099q Rothem,
L289p Weert,
Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
kǫrt bīęn (L372a Aldeneik, ...
L373p Roosteren),
kǫt biē (Q118p Schaesberg, ...
Q201p Wijlre),
kǫt biēn (Q076p Romershoven),
kǫt biēǝ (Q203p Gulpen),
kǫt bięi̯n (Q204a Mechelen),
kǫt bęi̯ē (Q121p Kerkrade),
kǫt bęi̯ēnǝ (Q222p Vaals),
kort meteen:
kǫt mętęi̯n (Q180p Mal),
kort opeen:
kǫrt opęi̯n (Q015b Kerensheide, ...
Q197p Noorbeek,
Q197a Terlinden),
krie:
kri (L265p Meijel, ...
L288a Ospel),
opeen:
ǫpęi̯n (Q098p Schimmert),
smal:
šmāl (Q204a Mechelen)
|
De pootaardappelen dichter bijeen zetten dan men gewoonlijk doet. Bij de bijwoordelijke uitdrukkingen in dit lemma moet steeds het werkwoord voor "poten": ɛpoten, plantenɛ of ɛzettenɛ, worden toegevoegd; zie daartoe het lemma Poten. [N M, 18a]
I-5
|
34433 |
bijeendrijven |
bijeendrijven:
bii̯ęi̯ndrīvǝ (L374p Thorn),
binnenjagen:
bęnǝjau̯gǝ (P179p Aalst, ...
P178p Brustem,
P175p Gingelom,
P219p Jeuk),
in een afsluithok drijven:
en ǝn afsløtjhok drīvǝ (L265p Meijel)
|
De schapen in een vanghok drijven. [N 77, 53]
I-12
|