e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
bezemsteel bezemensteel: bessemesteel (Maastricht, ... ), bezemenstek: bessemestek (Maastricht), bezemsteel: baesemsteel (Echt/Gebroek), bessemsjteel (Roermond), bessemsteel (Maastricht), bēsəmstēl (Molenbeersel), bēͅsəmstīl (Bommershoven, ... ), beͅsəmstel (Hamont), beͅsəmstēl (Eksel, ... ), beͅsəmstīəl (Sint-Huibrechts-Lille), béssemstee.ël (Zonhoven), bøͅsəmstēl (Tessenderlo), bɛ.səmštē.l (Montzen), bɛsəmstel (Mielen-boven-Aalst, ... ), bɛsəmstē.l (Wellen), bɛsəmstēl (Eisden, ... ), bɛsəmsteͅi̯l (Sint-Truiden), bɛsəmstiəl (Bilzen, ... ), bɛsəmstīl (Riksingen, ... ), bɛsəmstīəl (Gelinden, ... ), bɛsəmsti̯eͅl (Rosmeer, ... ), bɛsəmštēl (Welkenraedt), bɛsəmštīəl (\'s-Gravenvoeren), Lûster, det zitsj zuu inne stiêl: het geval zit aldus in elkaar  bessemstiêl (As, ... ), bezemstek: baesemstek (Echt/Gebroek), bessemsjtek (Roermond, ... ), bessemstek (Maastricht), beͅsəmstɛk (Kermt), bɛsəmstɛk (Amby, ... ), bɛsəmštɛk (Bleijerheide, ... ), Ich wiet noe, wie de bèssem in de sjteel zit: nu weet ik er het fijne van loat? m mer ns op ne bèssem pisse: wordt gezecht als iemand zich spinnijdig maakt Noe sjtaeke ver de bèssem oet: als men ongewenst gezelschap kwijtraakt  bɛsəmštɛk (Sittard), bezemstok: beͅsəmstoͅk (Oostham), steel: stei̯l (Borlo, ... ), stel (Beverlo, ... ), stēel (Kanne), stēi̯l (Hoepertingen, ... ), stēl (Arcen, ... ), stēəl (Achel, ... ), stē̝əl (Houthalen), stē̞i̯l (Alken, ... ), stē̞l (Heppen, ... ), stē̞əl (Heusden, ... ), stēͅl (\'s-Gravenvoeren, ... ), stēͅəl (Binderveld, ... ), ste̞i̯l (Jeuk), ste̞l (Brustem, ... ), ste̝ͅi̯l (Nieuwerkerken), stiel (\'s-Gravenvoeren, ... ), stīl (Berg, ... ), stīəl (As, ... ), stī̞əl (Sluizen), stjel (Zichen-Zussen-Bolder), stɛk (Hoeselt), stɛ̄əl (Loksbergen), st̞ēl (Montfort), štel (Eygelshoven, ... ), štelə (Eupen), štēl (Amby, ... ), štēəl (Berg-en-Terblijt, ... ), štēͅi̯l (Vaals), štēͅl (Sint-Pieters-Voeren), šte̞ͅk (Gronsveld), štīl (Mheer), štīəl (Amstenrade, ... ), Achter de hoge e moet nog een ? teken staan  stī̞el (Beverst), steel van een bezem: stēl van nə bɛsəm (Zonhoven), stīl van eͅnə bāsəm (Koninksem) bezemsteel [RND] || bezemstek || bezemstok || de steel van een bezem, van een bloem [ZND 07 (1924)] III-2-1
bezet, kim bodem: bǫjǝm (Diepenbeek), drieluik: drē̜lǫwǝjk (Tessenderlo), heer: hęjr (Stokkem), ęjr (Stokkem), kim: kem (Weert), neer: nē̜r (Uikhoven), onderkant: ǫndǝrkant (Loksbergen), onderste rand: ondǝrstǝ rant (Meijel), rand: rant (Helden), rānt (Ottersum), vlechting: vløxteŋ (Uikhoven) Extra stevige rand aan de onderzijde van de mand, die uit drie tot vijf bezetwissen wordt vervaardigd. Zie ook het lemma ɛbezetwisɛ.' [N 40, 59] II-12
bezetten de kim vlechten: dǝ kem vlęxtǝ (Weert), de neer van de zijkant korven: dǝ nē̜r van dǝ zejkant kø̜rǝvǝ (Uikhoven), de rand eronder maken: dǝ rant ǝrǫndǝr mākǝ (Helden), de rand neerleggen: dǝ rānt nējǝrlęgǝ (Tessenderlo), heren: ērǝ (Stokkem), onder de rand vlechten: ondǝr dǝ rant vlɛxtǝ (Meijel), opheren: ǫphē̜rdǝn (Weert), ǫphęjrǝ (Stokkem), ǫp˱ęjrǝ (Stokkem), opneren: ǫpnērǝ (Maastricht) Het vlechten van de onderste rand van de mandwand. [N 40, 60] II-12
bezetting attelage: atǝlāš (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg, Waterschei]) Het aantal arbeiders in een mijn, afdeling of werkpunt. [Vwo 66] II-5
bezettingslokaal attelage: atǝlaš (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale, Wilhelmina]) Lokaal waar het ondergronds personeel zijn taak aangewezen krijgt. [Vwo 66] II-5
bezetwissen dikke luik: dekǝ lø̜jk (Sint-Truiden), dikke witsen: dekǝ wetsǝ (Helden), dunnere wissen: dønǝrǝ wesǝ (Meijel), halfzware (wissen): halǝf˲zwōr (Loksbergen), heerwissen: ęjrwesǝ (Stokkem), kimwissen: kimwissen (Diepenbeek), neertjes: nērkǝs (Maastricht  [(drie wissen tegelijk)]  ), neerwissen: nē̜rwøšǝ (Uikhoven), randwissen: rāntwesǝ (Ottersum), vlechtwitsen: vlɛxtwetsǝ (Neeritter), voetstekken: vūtstękǝn (Tessenderlo), zware wissen: zwǭr wesǝ (Weert) De lange, sterke wissen die men gebruikt om de onderste, verstevigde rand van de mand te vlechten. [N 40, 61] II-12
bezig aan de gang: aan de gang (Doenrade, ... ), an de geng (Venray), an’t ga:ənk (Veulen), om heng (Hulsberg), on də gaŋ (Maaseik), óm gàng (Heerlen), aan de hand hebben: on-e hand hamme (Beverlo), actief: àktief (As), al doende: al doonde (Venlo), bezig: beezich (Kapel-in-t-Zand, ... ), beezich doondə (Venlo), beezig (Heel, ... ), beezəch (Epen, ... ), bezeg mət dorsə (Bree), bezich (Valkenburg), bezig (Amby, ... ), bezig met (Eigenbilzen), bēēzig (Nieuwenhagen), bēzeg met doͅrsə: (Lozen), bēzex be doͅsə (Hasselt), bēzex meͅt (Lanaken), bēzig mɛt dòrsən (Eksel), bēzəx bə doͅrsə (Houthalen), bēzəx me dòrsə (Paal), bēzəx me døsə (Beverlo), bēzəx meͅ doͅrsən (Neerpelt), bēͅzəx (Meeuwen), beͅzəx (Rekem), bieezig (Weert), biehzig (Genk), bèzig mèt (Bunde, ... ), bèzəx (Loksbergen), béézich (Beesel), béézig (As), bééZəch (Meeswijk), ēͅ es bēzəx maet dēsə (Kinrooi), heͅj es bezex meͅ dōͅrsən (Overpelt), hij is bezig (Mal), is beezich mèt (Ophoven), alleen predicatief Moe zèè.n؉. an be.zig  be.zig (Hasselt), be dorsen"niet gebruiken  beͅjzəx be dōͅsə (Kortessem), be dorsen"niet gebruiken; Waarschijnlijk horen deze gegevens bij P 176 maar dit is niet zeker, er staat geen plaatscode op de lijst zelf.  bēzəg beͅ doͅsə (Sint-Truiden), met lengtestreep op de eerst è  bèzig mèd (Bree), doende: aan de geng doondə (Beesel), doende (Haler, ... ), doende mit (Heerlerbaan/Kaumer), doonde (As, ... ), doonde aan... (Kesseleik), doondj (Weert), doondje (Heel, ... ), doondə (Heerlen, ... ), dooënde (Mheer), dōōndə (Reuver), dónde (Maasbree), get aan het doen: jet a et doeë (Vaals), ollig: cf. Schuermans p. 430 s.v. "oolijk"= ledig, lui  olix (Lanklaar), ollech (Hoeselt), olleg (Wellen) bezig || bezig (daarmee zijn) || bezig met dorsen (onledig, ollig ?) [ZND B2 (1940sq)] || bezig zijn [ZND 19a (1936)] || bezig; werkzaam aan iets || werkzaam aan of met iets bezig zijn [bezig, onledig, ollig, doende, gesteld [zijn aan]] [N 85 (1981)] III-1-4
bezig zijn aan de gang zijn: aan de gang zie (Eys), aan de gang zien (Geleen), aan de gang zin (Geulle), aon de geng zien (Maastricht), aon de geng zién (Gronsveld, ... ), aon də geng zien (Maastricht), met get à de gang zieë (Gulpen), mit an de geng zien (Oirlo), um geng zieje (Noorbeek, ... ), zeen aan ne gang (Bocholt), zeen aanegang (Weert), zeen aanegang met (Ophoven), zeen anegan(g) met (Opglabbeek), zeen onegang (Grote-Brogel), zēn ānəgank bije (Herk-de-Stad), zien on de gen met (Veldwezelt), zijn aan ne gang (Peer), zijn aan ’n gang met (Helchteren), zin aonegang (Koninksem), zin onegang (s-Herenelderen), àndəgàng ziēë (Nieuwenhagen), óm gang zieë (Klimmen), (thuis).  aon de gaank zieə (Vlijtingen), aan de hand hebben: on-e hand hamme (Beverlo), aan gang zijn: zen aan gang (Brustem), aan het doen zijn: aon ⁄t doen zien (Caberg), aan het werk zijn: ‧a gə weͅ.rək˃ zi.ə (Eys), aantolderen: ik hou me maar stilletjes bezig: ich tØlder zoe"mèr va oon  oontōldere (Beverlo), beschftigt (du.) (zijn): bəsjèftigt (Nieuwenhagen), bezig zijn: beezich zeen mit (Susteren), beezich zĭĕn tə... (Maastricht), beezig zeen (Posterholt), bezig zeen (Roermond, ... ), bezig zeen mit... (Geleen), bezig zien (Hoensbroek, ... ), bezig zien aon (Maastricht), bezig zien met (Maasbree), bezig zijn (Kelpen), bezig zin (Beek), bezig zīēn (Meerlo), bēēzəch zien (Maastricht), bijzig zén (Loksbergen), seen beisig met (Bree), ze bezig me (Loksbergen), ze bezəg be (Zonhoven), zeen beizig meit (Bocholt), zeen bezig met (Ophoven), zeen beèzig met (Opoeteren), zeen bĕĭzig met (Opglabbeek), zeen bèzig met (Niel-bij-As, ... ), zeen bèzig mət (Rotem), zen beezich (Stevoort), zen beezig (Hasselt), zen beezig bee (Hoepertingen), zen bessig me (Tessenderlo), zen beyzig be (Kerkom), zen bezech (Vliermaalroot), zen bezig (Sint-Truiden), zen bezig met (Beverlo), zen bezig mit (Hechtel), zen bēͅzeͅx meͅt (Opglabbeek), zēn beizig bä (Zepperen), zēn bēzĭg bije (Herk-de-Stad), zĕn beezig bee (Borgloon), zeͅn bezix bé (Halen), zien beizig (Lanaken), zien beizig met (Neerrepen), zien bezig mai (Overpelt), zien bezig met (Vroenhoven), zien bezig mèt (Maastricht), zien bezig ont (Hamont), zij bézig mee (Oostham), zijn bezig met (Peer), zijn bezig meͅt (Kleine-Brogel), zijn bezig mä (Koersel), zin beezig aan (Sint-Truiden), zin beizig met (Bilzen), zin beiəzig met (Piringen), zin bezig te (Sint-Truiden), zin bēzex meͅ (Hamont), zèn bɛ̄zəx mɛt (Bree), z’n bezig aan (Gingelom), doen: dōēn (Gennep), doende zijn: doendə zin (Meijel), doonde zien (Venlo), doonde ziēn (Horst), doonde zijn (Ophoven), doonde zin (Schimmert), doondje zeen (Haelen, ... ), doondzje zeen (Bree), doondə zeen (Urmond), doondə zeen mit (Montfort), doondə zien (Maastricht), dònde zièn (Sevenum), dònde ziën (Sevenum), dôônde zin (Schimmert), zi doender te (Zichen-Zussen-Bolder), get aan het doen zijn: get aon ⁄t doen zien (Maastricht), in de weer zijn: ién de wèr zién (Gronsveld), ingesteld zijn: èn gəstéld zén (Loksbergen), kleuteren: Note v.d. invuller: handig, ijverig werker aan: kleutereer een hobby, vb. timmeren: (ww.) = kleuteren.  kleuteren (Jeuk), klommelen: kloomele (Maastricht), ollig zijn: zien olleg (Genoelselderen), zin ollich (Sint-Huibrechts-Hern), zin ollig met (Beverst, ... ), cf. Schuermans p. 430 s.v. "oolijk"= ledig, lui  ollig zijn (Bilzen), cf. Schuermans p. 430 s.v. "oolijk"= ledig, lui (insjouwen). ps. is niet goed te lezen?!  ollig zieə (Vlijtingen), om handen hebben: ōm hènj höbbə (Roermond), onder de hand hebben: oenger de hondj höbbe (Merkelbeek), onder de handen hebben: ùnere haan hamme (Beverlo), onder handen hebben: onger heng haobe (Wijlre), onger heng hubbe (Voerendaal), oonder han höbbe (Maastricht), werken: werken (Meijel), wirke (Vijlen) bezig (- zijn) || bezig (daarmee zijn) || bezig zijn [ZND 19a (1936)] || werkzaam aan of met iets bezig zijn [bezig, onledig, ollig, doende, gesteld [zijn aan]] [N 85 (1981)] III-1-4
bezinkketel bezinkketel: bezinkketel (Schinnen), separator: separator (Arcen), uitslagkuip: uitslagkuip (Venray), whirlpool: whirlpool (Arcen) Gereedschap dat men gebruikt om de wortdrab af te scheiden. [monogr.] II-2
bezoek bezoek: berzeuk (Brunssum), bezeek (As, ... ), bezeuk (Amby, ... ), bezeúk (Maaseik), bezeük (Wijlre), bezēūk (Geleen, ... ), beziek (Bilzen), bezik (Eigenbilzen, ... ), bezoek (Haler, ... ), bezōk (Amby), bezuek (Waasmont), bezuik (Bingelrade, ... ), bezuk (Eys, ... ), bezuuk (Afferden, ... ), bezūūk (Gennep, ... ), bezèùk (Horst, ... ), bezéuk (Elen), bezéék (As), bezö:k (Montzen), bezök (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), bezük (Wellen), bëzeuk (Lanklaar), bəzeek (Opglabbeek), bəzeu.k (Kelpen), bəzeuk (Amstenrade, ... ), bəzeukə (Epen), bəzēūk (Hulsberg, ... ), bəzik (Kermt, ... ), bəzo.k (Maastricht), bəzōk (Rekem), bəzōkə (Opgrimbie), bəzūūk (Meijel), bəzy(3)̄k (Tessenderlo, ... ), bəzyk (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), bəzøͅk (Beringen, ... ), het bezeek (Bree), op bezeuk gaan (Stein), op bezeuke gaan (Merkelbeek), op beziek (Vlijtingen), ⁄t bezeuk (Klimmen), ⁄t bezeûk (Schimmert), (huidige benaming).  bezuuk (Venray), boven de ö staat een lengte-teken  bezök (Arcen), o.  bəz‧"k (Eys), ps. omgespeld volgens Frings.  bezø͂ͅk (Amby), gasten (mv.): gaest (Sevenum), gaste (Voerendaal), gest (Tungelroy), visite (fr.): fesiet (Neer), fesiete (Haelen, ... ), feziete (Itteren), fezite (Wolder/Oud-Vroenhoven), fiezīēt (Maastricht), fisiet (Gulpen), fəzīētə (Maastricht), op de feziet (Maastricht), vesiete (Maastricht), veziét (Gronsveld), vieziet (Maastricht), visite (Caberg, ... ), viziete (Venlo), vĭĕsĭĕtə (Venlo), vèziët (Sevenum), vösiët (Maasbree), vəzietə (Maastricht, ... ), Zo wordt het tegenwoordig vaak genoemd.  vieziet (Tienray), volk: volk (Gennep, ... ), vòlk (Loksbergen), vòllək (Nieuwenhagen), vóllék (Venlo), vówk (īēver den dérpel) (As), ps. geprobeerd om te spellen, maar ken het Eksels dialect niet!  vōͅlək (Eksel) bezoek [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m] || de personen die op bezoek komen [bezoek, visite, volk] [N 87 (1981)] III-3-1