e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
bijenhouder, imker bienenman: binǝma.n (Diepenbeek), binǝmān (Rosmeer), bīnǝma.n (Bilzen, ... ), bīnǝman (Diepenbeek, ... ), bienman: binman (Diepenbeek), bīnma.n (Beverst, ... ), bijboer: bejbōr (Ospel), bi-jbōr (Herten, ... ), bibur (Sint-Truiden), bibōr (Neeroeteren), bibūr (Achel, ... ), bijboer (Genk), bęjbū.r (Houthalen), bę̄bū.r (Zonhoven), bɛ̄būr (Hasselt), bijenboer: bejǝbōr (Weert), bejǝnbūr (Gennep, ... ), bi-jǝbōr (Heythuysen, ... ), bi-jǝbūr (Asenray / Maalbroek, ... ), bi-jǝnbūr (Valkenburg), biǝbōr (Hunsel, ... ), biǝbūr (Buggenum, ... ), biǝnbōr (Roggel), bęjǝbūr (Genk, ... ), bijenhoeder: biǝnhuǝdǝr (Grathem), bijenhouder: bejǝhawǝr (Borgharen), bejǝhāwǝr (Amby, ... ), bejǝhǫwǝr (Heerlen), bejǝhǭjǝr (Weert), bejǝhǭwǝr (Vijlen), bejǝnhaldǝr (Heijen, ... ), bejǝnhāldǝr (Ottersum, ... ), bejǝnhǭjǝr (Maasbree), bi-jehǫjǝr (Stramproy), bi-jǝhawǝr (Beek), bi-jǝhājǝr (Sint Odilienberg), bi-jǝhǭjǝr (Stevensweert), bi-jǝnhǭjǝr (Peij), bijenhouder (Neer), biǝhoǝjǝr (Swartbroek), biǝhājǝr (Roermond), biǝhōjǝr (Stevensweert), biǝhǭjǝr (Heel, ... ), biǝhǭwǝr (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), biǝnhājǝr (Herten, ... ), biǝnhǭjǝr (Baarlo, ... ), bęjǝhawǝr (Maastricht), bęjǝhāwǝr (Sint Geertruid), bęjǝnhǭwǝr (Heer), bī-jǝnhǭjǝr (Wessem), bījǝhǭjǝr (Maasbracht), bijenjager: bejǝjāgǝr (Rekem), bijenkaar: bęjǝkār (Beringen, ... ), bijenkerel: bejǝkɛl (Blerick, ... ), bi-jǝkɛl (Swolgen), bējǝkɛl (Geysteren, ... ), bējǝnkɛl (Heijen), bęjǝnkɛl (Ysselsteyn), bijenkoning: bejǝkyǝneŋ (Heerlen), bi-jǝkø̄neŋ (Asenray / Maalbroek, ... ), bijenkoning (Born), bijenliebhaber: bējǝlībhābǝr (Bocholtz), bijenman: bejǝman (Arcen, ... ), bejǝmān (Heerlen, ... ), bejǝnman (Horst, ... ), bi-jǝman (Asenray / Maalbroek, ... ), bi-jǝmanǝ (Brunssum, ... ), bi-jǝmān (Berg / Terblijt, ... ), biǝman (Amstenrade, ... ), biǝmanǝ (Nuth), biǝmān (Ulestraten), bējǝman (Belfeld), bęjǝma.n (Zutendaal), bęjǝman (Alken, ... ), bęjǝmān (Epen, ... ), bijenmannetje: bejǝmɛnǝkǝ (Meerlo, ... ), bi-jǝmɛnkǝ (Maasbracht), bējǝmɛnǝkǝ (Broekhuizen, ... ), bīǝmɛnkǝ (Baarlo), bijenmelker: bejǝmelkǝr (Amby), bęjǝmęlkǝr (Maastricht), bijenmens: bejǝmens (Helden, ... ), bejǝmēns (Oirlo), bi-jǝmens (Maasbree, ... ), biǝmens (Grathem), bējǝmens (Wanssum), bijenvader: bējǝvadǝr (Heerlen), bijenzüchter: bejǝtsyžtǝr (Vaals), bijhouder: bihǫjǝr (Nederweert), bijkaar: bęjkār (Sint Huibrechts Lille), bijker: bikǝr (Beegden, ... ), bējkǝr (Leunen), bęjkǝr (Merselo), bijlui: bijlui (Griendtsveen), bijman: bi-jma.n (As, ... ), bi-jman (Hoepertingen), biman (Aalst, ... ), bimān (Zepperen), bęjma.n (Genk, ... ), bęjman (Lanklaar, ... ), bijmannetje: bimɛnkǝ (Baexem, ... ), honingboer: hōneŋbōr (Opglabbeek), iemens die bijen houdt: ę̄mǝs dę̄ bi-jǝ hęlt (Meerssen), iemens die met korf of kaar boert: ēmǝs dę̄ met kǫrf ǫf kār būrt (Asenray / Maalbroek), iemens die met korf of kaar imkert: ēmǝs dę̄ met kǫrf ǫf kār emkǝrt (Asenray / Maalbroek), imker: ajmkǝr (Schinnen), emkǝr (Beegden, ... ), eŋkǝr (Hout-Blerick, ... ), imker (America, ... ), imkǝr (Blerick, ... ), īmkǝr (Belfeld), kaarboer: koǝrbūr (Genk), kastimker: kasemkǝr (Roermond), kastemkǝr (Geistingen), korfboer: kø̜rfbūr (Rummen), kɛrfbūr (Genk), korfboertje: kɛrfbūrkǝ (Hasselt), korfimker: korfimker (Maasmechelen, ... ), kø̜rfemkǝr (Geistingen), kǫrfemkǝr (Dilsen), meester van de bijen: męjstǝr van dǝ bi-jǝ (Putbroek), mens die bijen houdt: mins dę̄ biǝ helt (Schimmert), potter: pǫtǝr (s-Herenelderen) Een bijenhouder is iemand die bijen houdt om den brode of als hobby. Bijen produceren honing en was. Eertijds waren dit zeer geliefde en noodzakelijke produkten. Momenteel zijn er in Nederland praktisch geen beroepsimkers meer en is bijen houden voornamelijk een hobby geworden. Belangrijk is de inzet van bijen voor bestuivingsdiensten in land- en tuinbouw. Grote zaadteeltbedrijven kennen het beroep van bedrijfsimker. [N 63, 1a; N 63, 1c; S 3; L 1a-m; JG 1a; JG 2b-5, 7; R 3, 43; Ge 37, 149; A 9, 7; monogr.] II-6
bijenkap bienenmantel: bīnǝmø̄ntǝl (Koninksem), bienenmaske: bīnǝnmask (s-Herenelderen), bienkogel: binkũgǝl (Bilzen), bijenbril: biǝbrel (Bocholt), bijenhoed: bejǝnhūt (Venray), bijenhoed (Kerkom), bijenkap: bejǝkap (Eynatten, ... ), bi-jǝkap (Asenray / Maalbroek, ... ), bijenkap (Hechtel, ... ), biǝkap (Kelmis, ... ), bøjǝkap (Rekem), bęjǝkap (Beringen, ... ), bijenkogel: bejǝkuǝgǝl (Heerlen), bejǝkōgǝl (Grubbenvorst, ... ), bejǝnkwǫgǝl (Riemst), bi-jekōgǝl (Asenray / Maalbroek, ... ), bi-jǝkō.gǝl (Meeswijk), bi-jǝkūgǝl (Meeuwen), bi-jǝkǭgǝl (Schinveld), biǝkōgǝl (Haelen, ... ), biǝnkūgǝl (Bocholt), bējǝkōgǝl (Maasbree), bējǝkūgǝl (Simpelveld), bējǝnkōgǝl (Heijen), bēǝnkōgǝl (Venray), bęjǝkōgǝl (Maasmechelen), bęjǝkūǝl (Bocholtz), bęjǝnkōgǝl (Sint Huibrechts Lille), bīǝkuǝgǝl (Neerglabbeek), bīǝkōgǝl (Molenbeersel), bijenkoker: bi-jǝnkūkǝr (Bocholt), bijenmaske: bejǝmaskǝ (Sevenum, ... ), bi-jǝmaskǝ (Meerssen, ... ), biǝmaskǝ (Herten), bęjǝmaskǝ (Maastricht), bījǝmaskǝ (Broeksittard), bijenmasker: bejǝmaskǝr (Heerlen), bi-jǝmaskǝr (Maasbracht, ... ), bijenmasker (Hasselt, ... ), bijenmuts: bøwǝmets (Vlijtingen), bęjǝmęts (Veldwezelt), bijensluier: bejǝslø̜jǝr (Venray), bi-jǝslø̜jǝr (Geistingen), bijensluier (Herkenbosch), bęjǝslø̜jǝr (Meijel, ... ), bijkap: bikap (Heers, ... ), bɛ̄jkap (Hasselt), bijkogel: bejkōgǝl (Hamont), bi-jkōgǝl (Tungelroy), bi-jkūgǝl (Bocholt, ... ), bi.jkōgǝl (Weert), bijkogel (Achel, ... ), bikuogǝl (As), bikø̄gǝl (Tongerlo), bikōgǝl (As, ... ), bikũ̄.gǝl (Ellikom, ... ), bikūgǝl (Bocholt, ... ), bi̞jkũ̄.gǝl (Beek, ... ), bi̞jkūǝ.gǝl (Bocholt), bęjkōǝgǝl (Lanklaar), bęjkūgǝl (Zutendaal), bīkyǝgǝl (Opglabbeek), bijkoker: bikø̜kǝr (Neerglabbeek), bijmasker: bimaskǝr (Opglabbeek), bijmom: bimom (Grote-Brogel), bijmuts: bøjmits (Hees), hoogsel: hoogsel (Opglabbeek), jasje: jaskǝ (Tessenderlo), kap: kap (Diepenbeek, ... ), kapruin: kapraw.n (Lauw, ... ), kaprawn (Millen, ... ), kaprãn (Brustem, ... ), kapron (Houthalen), kaprowǝn (Borgloon, ... ), kaproǝn (Genoelselderen, ... ), kapruin (Berbroek, ... ), kaprun (Geistingen, ... ), kaprȳn (Maaseik), kapráw.n (Berg, ... ), kaprȭ.n (Kermt), kaprø̄n (Koersel), kaprø̜jn (Beringen), kaprø̜ǝn (Stevoort), kaprø̜̄n (Donk, ... ), kaprāl (Koersel), kaprān (Aalst, ... ), kaprō.n (Mopertingen, ... ), kaprōn (Alken, ... ), kaprōǝ.n (Bommershoven, ... ), kaprōǝn (Broekom, ... ), kaprū.n (Diepenbeek), kaprūn (Beringen, ... ), kaprǫn (Vechmaal), kaprǫw (Zolder), kaprǫw.ǝn (Hoeselt), kaprǫwn (Beverst, ... ), kaprǫwīn (Hechtel), kaprǫwǝn (Beverst, ... ), kaprǫǝn (Bilzen), kaprǭ.n (Sint-Lambrechts-Herk), kaprǭn (Kortessem, ... ), kaprǭwǝn (Werm), kaprǭǝ.n (Berlingen, ... ), kaprǭǝn (Koersel), kaprɛ̄n (Nieuwerkerken, ... ), kapǝráw.n (Sluizen), kapǝrō.n (Grote-Spouwen), kapǝrǭn (Nerem), káprãn (Aalst, ... ), káprø̜̄.n (Ordingen), káprø̜̄n (Linkhout), káprō.n (Martenslinde), káprōǝ.n (Gutschoven, ... ), káprǭǝ.n (Overrepen, ... ), kǝproan (Alken), kǝproǝ.n (Vechmaal), kǝproǝn (Diepenbeek), kǝprun (Peer), kǝprȭǝ.n (Berbroek, ... ), kǝprø̜̄.n (Kozen), kǝprø̜̄n (Loksbergen, ... ), kǝprø̜̄w.n (Hasselt), kǝprø̜̄ǝ.n (Wijer), kǝprōǝ.n (Borgloon, ... ), kǝprǫw.n (Rutten), kǝprǫ̃ǝ.n (Alken, ... ), kǝprǭ.n (Kuringen, ... ), kǝprǭǝ.n (Godschei, ... ), kennef: ko.nǝf (Bilzen), kogel: koagǝl (Klimmen, ... ), kogel (Mheer, ... ), koǝgǝl (Mheer, ... ), kugǝl (Epen, ... ), kuo.gǝl (Gellik), kuǝgǝl (Brunssum, ... ), kwo.gǝl (Herderen), kwøgǝl (Rosmeer), kō.gǝl (Boorsem, ... ), kōgǝl (Afferden, ... ), kōǝgǝl (Doenrade, ... ), kũǝ.gǝl (Tongerlo), kũ̄.gǝl (Reppel, ... ), kū.gǝl (Maaseik), kūgǝl (Eijsden, ... ), kūo.gǝl (Elen), kūwgǝl (Eys), kogeltje: kø̄gǝlkǝ (Asenray / Maalbroek), maske: maskǝ (Amby, ... ), masker: maskǝr (Elen, ... ), mom: mum (Brunssum, ... ), mombakkes: mombakkes (Zutendaal), scherm: scherm (Horst), schermkogel: schermkogel (Horst), voile: vōl (Landen) Volkomen afsluitend hoofddeksel ter bescherming tegen bijensteken. Wanneer de imker de bijen op een of andere manier moet behandelen, zal hij vooral het hoofd moeten beschermen tegen steken. Hiervoor gebruikt hij voornamelijk twee soorten hoofdbedekking: de kap en de sluier. Beide reiken ze tot op de schouder. De kap is geheel van metaalgaas, terwijl de sluier van, vooral zwarte, tule is gemaakt en van een hoed afhangt. Een vizier van draadgaas of paardehaar moet zicht geven op de bijen. Op grond van de grote overeenkomst in woordtypen bij de antwoorden op de verschillende vragen naar een soort bijenkap of sluier zijn de antwoorden in één lemma Bijenkap samengevoegd. [N 63, 74a; N 63, 74b; N 63, 74c; N 63, 74d; N 63, 74e; S 3; L 1a-m; L 16, 7; JG 1b; JG 2b-5, 5; R 3, 44; R 3, 42; R 3, 43; Ge 37, 151, monogr.] II-6
bijenkast bak: bak (Montenaken), (mv)  bakǝ (Gingelom, ... ), bɛk (Grote-Spouwen), bienencaisse: (mv)  bīnǝkę̄zǝ (Sluizen), bienenkas: be̝jnǝkā.s (Overrepen), bīnǝkas (Herderen), bienenkast: bejnǝkást (Bommershoven), (mv)  bīnǝkastǝ (Tongeren), bienenkist: (mv)  bejnǝkī.stǝ (Vechmaal), bienkas: bīnka.s (Rijkhoven), (mv)  bi-jnkásǝ (Wintershoven), binka.sǝn (Hoeselt), bijbak: (mv)  bi-jbákǝ (Halmaal), bijenbak: bi-jǝbákǝ (Ordingen), bęjǝnbak (Rummen), bę̄ǝbak (Binderveld), bijenkas: bejǝkas (Heerlen, ... ), bi-jǝkas (Beek), bi-jǝkās (Noorbeek, ... ), biǝkas (Sittard), bi̞jǝkas (Ulbeek), bę̄ǝkas (Donk), (mv)  bī ̞ǝkasǝ (Herk-de-Stad), bijenkast: bejǝkāst (Venray), bejǝnkast (Heijen), bi-jǝkast (Asenray / Maalbroek, ... ), (mv)  bę̄ǝkā.stǝ (Kortessem), bijenstok: bęjǝštǫk (Kerkrade), bijkas: bi-jkas (Aalst, ... ), bijkas (Genk), bikás (Sint-Truiden), bikās (Zepperen), bęjkas (Kozen), (mv)  bejkásǝ (Zelem), bi-jkasǝ (Kerkom), bi-jxkasǝ (Groot-Gelmen), bęjkasǝ (Stevoort), bijkast: bi-jkast (Brustem), bikast (Opglabbeek), bi̞jkast (Bree, ... ), bę̄kast (Melveren), (mv)  bi ̞jkastǝ (Ellikom), caisse: kę̄zǝ (Hopmaal), kader: (mv)  kādǝrs (Vorsen), kas: ka.s (Achel, ... ), kas (Beringen, ... ), ká.s (Bilzen, ... ), kás (Buvingen, ... ), kā.ǝs (Diepenbeek), kās (Diepenbeek), (mv)  ka.sn (Vliermaalroot), ka.sǝ (Schulen, ... ), kasn (Romershoven), kasǝ (Berlingen, ... ), kasǝn (Sint Huibrechts Lille), ká.sǝ (Berbroek, ... ), kásǝ (Broekom, ... ), kā.sǝ (Guigoven), kā.sǝn (Neerpelt), kasje: (mv)  kaskǝs (Kanne), kast: kast (Achel, ... ), kást (Wimmertingen), kās (Horst), kāst (Meijel), (mv)  ka.stǝ (Hasselt), kastǝ (Borgloon, ... ), kástǝ (Wellen), kęs (Millen), kę̄s (Heks, ... ), kę̄ǝs (Membruggen), kɛs (Peij), kist: kes (Vucht), kī.s (Vliermaal), kɛst (Kinrooi), (mv)  kestǝ (Halen), kī.stǝ (Borgloon) Bewoning voor bijen. In het midden van de vorige eeuw ging men de ouderwetse korven door houten kasten vervangen. Sindsdien zijn er verschillende soorten bijenkasten ontwikkeld. Hoofdtypen in constructie en wijze van werken zijn a) bovenbehandeling, onder andere bekend in Nederland en Engeland, en b) achterbehandeling, onder andere bekend in Duitsland. In hoofdzaak bestaat de moderne bijenkast uit enige boven (soms naast of achter) elkaar geplaatste kamers - bakken zonder deksel en zonder bodem -, met in twee van de vier wanden een sponning, waar de toplatten der raampjes in komen te hangen (De Roever, pag. 172). Een dekplank dekt de bovenste kamer af en een dak beschermt bijen, broed en voorraad tegen regen en wind. [N 63, 2b; N 63, 2 add.; JG 1a + 1b; S 3; Ge 37, 18; monogr.] II-6
bijenkleed beharing: beharing (Asenray / Maalbroek), bijenhaar: bi-jǝhǭr (Beek), bijenharen: bejǝhǭrǝ (Heerlen), bijenkleed: bejǝkliǝt (Venray), bi-jǝklęjt (Beek), bęjǝklę (Meijel), bijkleed: bi-jklęjt (Geistingen), biklęjt (Opglabbeek), haar: hoǝr (Houthalen), hǫǝr (Wellerlooi), hǭr (Asenray / Maalbroek, ... ), haartjes: haartjes (Genk), haren: haren (Maasmechelen), hoǝ.rǝn (Diepenbeek), hǫwrǝn (Dilsen), hǭrǝ (Asenray / Maalbroek), kluwen: klywǝ (Noorbeek, ... ), spietjes: spikǝs (Genk), stuifharen: stuifharen (Kerkhoven) Dichte bezetting van haren op het lijf van de bij. Wanneer de bij in een bloem kruipt om nectar te puren, strijken deze stijve haren langs de helmknopjes en de bij wordt met stuifmeel bestrooid. [N 63, 44a] II-6
bijenkorf bienenkaar: bejnǝkǭ.rǝ (Vechmaal), be̝jnǝkǭǝ.r (Overrepen), bi-jnǝkǭǝr (Borlo, ... ), binǝkǭǝr (Piringen), bīnǝkō.r (Nerem, ... ), bīnǝkōrǝ (Berg, ... ), bīnǝkōǝ.r (Rutten), bīnǝkǭ.r (Berg, ... ), bīnǝkǭr (Bilzen, ... ), bīnǝkǭrǝ (Millen, ... ), bīnǝkǭǝ.r (Sint-Huibrechts-Hern), bienenkorf: bejnǝkø̜rǝf (Montenaken, ... ), bęjnǝkø̄rf (Bommershoven), bīnekɛrf (Waasmont), bīnǝkø̜rf (Riksingen, ... ), bīnǝkø̜rǝf (Montenaken), bīnǝkę.rǝf (Munsterbilzen), bīnǝkęrf (Bilzen), bīnǝkōrf (s-Herenelderen), bienkaar: bi-jnkǭ.ǝr (Wintershoven), bijenkaar: bejǝkā.r (Boorsem, ... ), bejǝkār (Amby, ... ), bejǝkārǝ (Kermt), bejǝkǭ.r (Kanne), bejǝkǭr (Gennep, ... ), bejǝnkār (Gennep), bi ̞jǝkā.r (Reppel), bi-jǝkã.rǝ (Eupen), bi-jǝkow.ǝr (Boekhout), bi-jǝkā.r (Eisden, ... ), bi-jǝkā.ǝr (Aubel, ... ), bi-jǝkār (Amby, ... ), bi-jǝkō.ǝr (Voort), bi-jǝkǭrǝ (Jeuk, ... ), bi-jǝkǭǝ.r (Heers), bi-jǝkǭǝ.rǝ (Rukkelingen-Loon), bi-jǝnkār (Roggel), bijǝkār (Echt, ... ), bijǝkārǝ (Neeritter  [(met vlieggat)]  ), bijǝnkār (Uikhoven), biǝkār (Baarlo, ... ), biǝkǭr (Oostham), bi̞jǝkǭǝ.r (Ulbeek), bájǝkǭ.r (Lummen), bájǝkǭr (Paal), bøwǝkōǝ.r (Vlijtingen), bējǝkār (Afferden, ... ), bęjǝkā.r (Neerharen), bęjǝkār (Bleijerheide, ... ), bęjǝkǭ.r (Vroenhoven), bęjǝkǭr (Sint Huibrechts Lille, ... ), bęjǝnkǫwr (Diepenbeek), bę̄ǝkǭr (Melveren), bę̄ǝkǭǝ.r (Schulen), bę̄ǝkǭǝr (Donk, ... ), bījǝkā.r (Montfort), bījǝkār (Roermond), bīǝkār (Koningsbosch, ... ), bīǝnkǫwr (Landen), bijenkorf: bejǝkørf (Blitterswijck, ... ), bejǝkø̜.rǝf (Lanklaar), bejǝkø̜rf (Epen, ... ), bejǝkø̜rǝf (Sint-Truiden), bejǝkø̜̄rf (Arcen, ... ), bejǝkø̜̄rǝf (America, ... ), bejǝkę̄.rǝf (Kermt), bejǝkǫrf (Grubbenvorst, ... ), bejǝnkørf (Gennep, ... ), bejǝnkø̜rf (Gennep, ... ), bejǝnkǫrf (Steyl), bi-jǝkrof (Buggenum), bi-jǝkørf (Geleen, ... ), bi-jǝkørǝf (Hoepertingen), bi-jǝkø̜.rǝf (Heers, ... ), bi-jǝkø̜rf (Amby, ... ), bi-jǝkø̜̄rf (Sint Odilienberg), bi-jǝkǫrf (Beegden, ... ), bi-jǝnkǫrf (Reuver), bijenkorf (Blerick, ... ), bijǝkørǝf (Loksbergen, ... ), bijǝnkø̜rf (Uikhoven), biǝkørf (Brunssum, ... ), biǝkø̜rf (Berg / Terblijt, ... ), biǝkø̜rǝf (Geulle, ... ), biǝkęrf (Opglabbeek), biǝkǫrf (Baarlo, ... ), biǝnkørf (Geistingen), bē.ǝkęrf (Hasselt), bējǝkø̜̄rǝf (Castenray, ... ), bējǝkø̜rf (Afferden, ... ), bējǝkǫrf (Belfeld, ... ), bęjǝkyrǝf (Sint Geertruid), bęjǝkørf (Maastricht, ... ), bęjǝkørǝf (Mechelen), bęjǝkø̄rf (Maaseik, ... ), bęjǝkø̜rf (Bleijerheide, ... ), bęjǝkø̜rǝf (Beringen, ... ), bęjǝkø̜̄rf (Diepenbeek, ... ), bęjǝkǫrf (Griendtsveen, ... ), bęjǝkɛrf (Eisden, ... ), bęjǝnkø̜jrf (Diepenbeek), bęǝkø̄rǝf (Welkenraedt), bęǝkø̜rǝf (Montzen), bī-jǝkørǝf (Loksbergen, ... ), bī.ǝkø̜rǝf (Laar), bījǝkǫrf (Roermond), bījǝkǫrǝf (Roermond), bīǝkørf (Rotem, ... ), bīǝkørǝf (Gelinden), bīǝkø̜rf (Stevensweert), bīǝkōrf (Wessem), (mv)  bejǝkø̜rvǝ (Bergen), bijkaar: bejkār (Heerlen, ... ), bejkǭr (Zelem), bi ̞jkā.r (Bree, ... ), bi-jkā.r (Elen, ... ), bi-jkār (Tungelroy), bi-jkǭǝ.r (Ordingen, ... ), bi-jkǭǝ.rǝ (Gutschoven), bi-jkǭǝr (Aalst, ... ), bi-jxkǭǝ.rǝ (Hopmaal, ... ), bijkār (Tungelroy, ... ), bikā.r (Beek, ... ), bikā.ǝr (Wellen), bikār (Grote-Brogel, ... ), bikōǝr (Kwaadmechelen, ... ), bikǫwr (Landen), bikǭr (Welkenraedt), bikǭǝ.r (Gelinden), bikǭǝr (Brustem), bējkār (As, ... ), bęjkor (Genk), bęjkoǝr (Genk), bęjkø̜̄.r (Heusden), bęjkā.r (Wijchmaal), bęjkār (Eksel, ... ), bęjkǫrn (Zonhoven), bęjkǭ.r (Achel, ... ), bęjkǭr (Berverlo, ... ), bęjkǭǝ.r (Kozen, ... ), bę̄kǭr (Herk-de-Stad), bīkø̜̄r (Aalst), bīkār (Stramproy), bīkōǝr (Tessenderlo), bijkorf: bejkø̜rǝf (Berverlo), bikørf (Oostham), bikø̜rf (Elen, ... ), bikø̜rǝf (Kerkhoven, ... ), bikęrf (As), bikǫrf (Grote-Brogel, ... ), bikɛrǝf (Halen), bi̞jkørǝf (Loksbergen), bęjkørf (Heer), bęjkø̜̄rǝf (Maastricht), bę̄kørf (Sint-Truiden), bīkørǝf (Tessenderlo, ... ), bīkø̜rǝf (Halen), kaar: ka.r (Dilsen), kaǝr (Zonhoven  [(strooien bijenkorf)]  ), ko.ar (Diepenbeek), kor (Genk), koǝr (Genk), kuǝr (Tessenderlo), kā.r (As, ... ), kā.rǝ (Ophoven), kār (Achel, ... ), kārǝ (Eupen, ... ), kę̄r (Zepperen), kǫr (Millen), kǫrǝ (Jesseren), kǫǝr (Alken), kǭ.r (Beverst, ... ), kǭ.rǝ (Borgloon, ... ), kǭ.ǝr (Gors-Opleeuw, ... ), kǭr (Gronsveld, ... ), kǭǝ.r (Alken, ... ), kǭǝ.rǝ (Berlingen, ... ), kǭǝr (Binderveld, ... ), kǭ̞.r (Helchteren), korf: korf (Asenray / Maalbroek, ... ), kø.rǝf (Zonhoven), kørǝf (Lanaken), kø̄rǝf (Montzen), kø̜.rǝf (Leut, ... ), kø̜rf (Born, ... ), kø̜rǝf (Overpelt, ... ), kę.rǝf (Bilzen, ... ), kǫrf (Heel, ... ), kǭrf (Leuken, ... ), kɛrf (Hasselt), kɛrǝf (Zepperen), strokorf: štrø̄kø̜rf (Merkelbeek) Korf waar een imker bijen in houdt. Zie ook het lemma ɛbijenkorfɛ in wld II.6, pag. 9-11. Het materiaal uit dit lemma vormt een aanvulling daarop.' [N 40, 102; monogr.] || Van roggestro of buntgras gevlochten korf voor bijen. Het houden van bijen in korven is de ouderwetse vorm, ook wel de vaste bouw genoemd. De kast heeft de korf tegenwoordig veelal vervangen. Men spreekt dan van losse bouw (De Roever, pag. 149). De korf werd meestal met dikke, brede windingen gevlochten van met de hand gedorst stro, bijeengehouden door Spaans riet of voorheen ook wel gespleten braamtakken of dennenwortels of soms wilgetakken. Er bestaat een grote verscheidenheid aan soorten korven: grote en kleine, hoge en lage, korven met één of twee vlieggaten, met en zonder spongaten die het voeren moeten vereenvoudigen. Voor al die korven geldt echter dezelfde bedrijfswijze als die met korven van het Drents model. De ronde strokorf van Drente heeft een doorsnede van ± 40 cm bij een ongeveer gelijke hoogte. Ter bescherming tegen koude en regen of ook wel ter versteviging van oude korven besmeert men de korf, hetzij van buiten hetzij van binnen, met leem of kleiaarde, vermengd met gerstekaf of koemest met as of kalk. Soms wordt de korf met bunt of smelen overdekt. [N 63, 2a; N 63, 1a; N 63, 8; L 1a-m; L 1u, 13; L 16, 7; S 3; JG 1a + 1b; Ge 37, 12; A 9, 4; N 40, 137; monogr.] II-12, II-6
bijenoorlog afbijten: āfbītǝ (Born), afmaken: afmākǝ (Venray), āfmākǝ (Beek), afsteken: āfštę̄kǝ (Roermond), bijengevecht: bejǝgǝvɛxt (Wellerlooi), bijenkrijg: bejǝkrēx (Heerlen), bijenoorlog: bi-jǝnurlǫx (Dilsen), bęjǝnūrlox (Genk), bijten: bijten (Opglabbeek), oorlog: ūrlǫx (Weert), ruzie: rȳzǝ (Montzen), vechten: vechten (Genk), vextǝn (Kerkhoven, ... ), vɛxtǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), vechterij: vechterij (Hasselt), zich bijten: zex bītǝ (Asenray / Maalbroek), zich kapotbijten: zex kapotbītǝ (Asenray / Maalbroek), zex kǝpotbītǝ (Herten) Strijd tussen bijenvolken. Het roven kan tot gevolg hebben dat twee en meer bijenvolken elkaar gaan bestrijden. Soms doen alle volken van een bijenstand er aan mee en woedt er een totale veldslag. [N 63, 67b] II-6
bijenpijp bijenpijp: bejǝpiǝp (Dilsen), bejǝpīp (Heerlen, ... ), bi-jǝpi.p (Herten), bi-jǝpīp (Asenray / Maalbroek, ... ), bęjǝpiǝp (Ysselsteyn), bęjǝpīp (Meijel), bijpijp: bi-jpīp (Geistingen), bijpijp (Genk), bipīp (Opglabbeek), pijp: pi.p (Weert), pijp (Diepenbeek, ... ), pęjp (Hasselt), pę̄p (Alken, ... ), pę̄ǝp (Houthalen), pīp (Born, ... ), tabakspijp: tabakspīp (Noorbeek, ... ) Algemene benaming voor de pijp die de imker gebruikt om de bijen te kalmeren en het steken te verhinderen bij de behandeling. [N 63, 76a; N 63, 76b; monogr.] II-6
bijenrassen buckfast: buckfast (Diepenbeek, ... ), buckfastbijen: buckfastbijen (Maasmechelen), bulgaarse: bulgaarse (Genk  [(Carniolerbij)]  ), carnica: carnica (Diepenbeek, ... ), carnica's: carnica's (Born, ... ), karenkas (Meijel), karnikars (Herkenbosch), karnikās (Beek), carnicabijen: (enk)  karnikabej (Montzen  [(Oostenrijkse bij)]  ), duitse: duitse (Herten  [(zwart)]  ), duitse grijze: duitse grijze (Asenray / Maalbroek), duitse rode: dø̜̄tsǝ ru.j (Weert), duitse zwarte: duitse zwarte (Asenray / Maalbroek), gekruiste: gǝkrȳsdjǝ (Weert  [(geler)]  ), gele: gele (Hasselt), gele italiaanse: gele italiaanse (Asenray / Maalbroek, ... ), gestreepte: gǝstriptǝ (Hasselt), hollandse: hollandse (Thorn, ... ), hollandse bijen: (enk)  hǫlǝsǝ bi (Beek), italiaanse: etalea.nsǝ (Dilsen), italiaanse (Asenray / Maalbroek, ... ), italiānsǝ (Diepenbeek, ... ), italjānsǝ (Thorn), itǝljānsǝ (Beek, ... ), italianen: italianen (Maaseik), italianer: italiēnǝr (Heerlen), italię̄nǝr (Horst), itǝlję̄nǝr (Roermond  [(rood)]  ), italianers: italiēnǝrs (Herkenbosch), kaukasische: kawkasǝsǝ (Beek), kaukasiërs: kaukasiërs (Meijel), krainer: krainer (Maasmechelen  [(grijs)]  ), kręnǝr (Wellerlooi), krainers: krainers (Born  [(zwart)]  ), krajnǝrs (Meijel), noordbijen: (enk)  nǫrtbej (Montzen  [(zwart)]  ), oekraïense: ukrānsǝ (Geulle), oekraïner: oekraïner (Asenray / Maalbroek), oekraïner bijen: oekraïner bijen (Asenray / Maalbroek), oekraïners: ōkrainǝrs (Herkenbosch), rode: rūǝjǝ (Peij  [(Italiaanse)]  ), rosse: rǫsǝ (Tessenderlo), zwarte: zwarte (Hasselt, ... ), zwatǝ (Alken  [(Italiaanse)]  , ... ), zwɛrtǝ (Weert), zwɛtǝ (Tessenderlo), šwatǝ (Heerlen), žwartǝ (Dilsen, ... ), zwarte belgische: zwarte belgische (Geistingen), zwarte bienen: zwatǝ binǝ (Diepenbeek), zwarte bijen: zwarte bijen (Meijel), zwarte duitse: zwarte duitse (Asenray / Maalbroek), zwarte inlandse: zwarte inlandse (Genk), zwarte italiaanse: zwartǝ italiānsǝ (Opglabbeek) Verschillende soorten bijen of bijenrassen. Voor de imker zijn alleen díe soorten van betekenis die een hoogstaand kolonieleven leiden. In Europa zijn drie vrij duidelijk te onderscheiden groepen van rassen ontstaan: de zwarte en bruine bijen van het noordwesten, de gele van het zuiden en meer grijze uit het oosten. De zwarte bijen gelden als zeer wintervast maar zwermgraag, weinig vruchtbaar en gauw geneigd tot steken, de gele bijen overwinteren iets minder goed, doch zijn belangrijk vruchtbaarder, ijveriger, zwermtrager en minder onrustig, terwijl de beste grijze rassen zich vooral kenmerken door hun zachtmoedigheid, krachtige doch betrekkelijk korte broedaanzet en door hun lange tong (De Roever, pag. 457 en 458). Men moet de eigenschappen per bijenras niet generaliseren. Er zijn ook vruchtbare kruisingen mogelijk tussen alle rassen. [N 63, 12e] II-6
bijenteelt bijenteelt: bi-jǝtēlt (Oud-Valkenburg) Het houden van bijen in het algemeen. [monogr.] II-6
bijenvolk bij: bej (Heerlen, ... ), bi (Achel, ... ), bi-j (Asenray / Maalbroek, ... ), bij (Genk), bęj (Ysselsteyn), bijen: bejǝ (Heerlen), bijennest: bijennest (Hasselt), biǝnęst (Sint-Truiden), bę̄ǝnęst (Rummen), bijenvolk: bejǝvǫlk (Heerlen, ... ), bi-jǝvǫlk (Asenray / Maalbroek, ... ), biǝnvǫlk (Opglabbeek), stok: stok (Lommel), volk: volk (Kerkhoven, ... ), vǫlk (Beek, ... ), vǫlǝk (Alken, ... ), vǫwk (Dilsen) Bijenkolonie of bijenstaat. Een bij, zowel de koningin als de werkbij als de dar, leeft uitsluitend in en voor een gemeenschap, ook wel het bijenvolk genoemd. Het aantal volwassen bijen dat een volk uitmaakt, schommelt tussen 20.000 en 80.000. Hierbij zijn de jonge bijen niet inbegrepen. [N 63, 29e; Ge 37, 6; monogr.] II-6