e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schuifdeur schuifdeur: sxyf˱dø̄r (Ottersum), šȳ.f˱dø̄.r (Sittard), šȳf˱dø̄r (Geulle, ... ), šȳf˱dø̄ǝr (Posterholt), šȳǝf˱dȳr (Bleijerheide), šājf˱diǝr (Bilzen) Op rollen lopende of aan rollen hangende deur die zijwaarts opengeschoven kan worden. [N 55, 32a; monogr.] II-9
schuifdeurslot haakslot: hǭkslot (Tessenderlo), harpoenslot: harpunslǭt (Stein), harpunšlǭt (Posterholt), kistenslot: kestǝšlǫt (Mechelen), kistslot: kestslǫt (Ottersum), klinkslot: kleŋkslǭt (Venlo), schuifdeurslot: šȳf˱dø̄ršlǭt (Sint Odilienberg), šȳǝf˱dȳršlǭs (Bleijerheide), slot voor schuifdeur: slūǝt ˲vø̜r šājf˱diǝr (Bilzen) Slot waarvan de schotel bij het omdraaien van de sleutel een kromlijnige beweging maakt waardoor deze in een oog van de tegenoverliggende deur valt. Het slot wordt vooral gebruikt voor het afsluiten van schuifdeuren. [N 54, 104a] II-9
schuifdrilboor drilboor: drelbuǝr (Bilzen), drelbōr (Geulle, ... ), drelbūǝr (Heel), drelbǭr (Heijen, ... ), drilboor (Dilsen), trelbǫar (Bleijerheide), trelbǭr (Posterholt, ... ), drilboortje: drelb ̇ø̜rkǝ (Echt), drelbōrkǝ (Leopoldsburg), kleine handboor: klęjn hant˱bǫwr (Jeuk), ratelboor: rātǝlbǭr (Ottersum), schuifboor: šȳf˱bǭr (Wijnandsrade), spiraaldrilboor: spirāldrelbōr (Neeritter), triplexboortje: triplɛks˱bōrkǝ (Leopoldsburg), uitdriller: uitdriller (Limbricht) Handboor voor het boren van kleine gaatjes in hout of triplex. De schuifdrilboor wordt in beweging gezet door het op en neer bewegen van een klos met inwendige spiraalrug over een daarin passende boorspil met spiraalgroef. Het werktuig wordt op het werkstuk gedrukt door met de hand of de borst te duwen op de houten knop die zich aan de bovenzijde van het werktuig bevindt. Zie ook afb. 83. [N 53, 170a] || Handboor voor het boren van kleine gaatjes in metaal. De schuifdrilboor wordt in beweging gezet door het op en neer bewegen van een klos met inwendige spiraalrug over een daarin passende boorspil met spiraalgroef. Het boorijzer wordt op deze wijze afwisselend links en rechts rondgedraaid en het is daarom dan ook meestal van vier snijvlakken voorzien. De schuifdrilboor wordt op het werkstuk gedrukt door met de hand of de borst te duwen op de houten knop die zich aan de bovenzijde van het werktuig bevindt. Zie ook afb. 123. [N 33, 141] II-11, II-12
schuifgrendel grendel: grendel (Belfeld, ... ), grendǝl (Venlo), grenjǝl (Neerhespen, ... ), greŋǝl (Houthalen, ... ), grèngel (Eksel), grèèndel (Gennep), grēŋǝl (Zonhoven), gręndǝl (Wijchmaal), gręnǝl (Hoepertingen, ... ), gręŋǝl (Bilzen, ... ), grɛndǝl (Eksel, ... ), grɛŋǝl (Sint Huibrechts Lille), grendeltje: grɛnǝlkǝ (Peer), klink: klink (Waubach), kluister: kloester (Sint-Pieter), knevel: kneevel (Gemmenich), knip: knip (Weert), nikkel: nikkel (Mechelen), scheutslot: sjūutsjlaot (Geleen), schorvel: schorvel (Maasbree), schoude: schaa:f (Tegelen), schaa:j (Grubbenvorst), schaaf (Bergen, ... ), schaai (Blerick, ... ), schaaij (Blerick, ... ), schaaj (Boekend, ... ), schaij (Horst), schao:f (Heythuysen), schao:j (Boeket/Heisterstraat), schaof (Baexem), schaoj (Boshoven, ... ), schaol (Egchel), schao‧f (Roggel), schaw (Valkenburg), schāāf (Venray), schjao (Roggel), schjauw (Echt/Gebroek), schjaw (Maastricht), schjouw (Roermond), schoi~j (Weert), schouw (Houthem, ... ), schōōj (Sevenum), schòòl (Panningen), sja:w (Maastricht), sjaa:f (Maasniel), sjaaf (Heerlen, ... ), sjaag (Herten (bij Roermond), ... ), sjao:f (Baexem, ... ), sjaof (Grathem, ... ), sjaoj (Neeritter, ... ), sjaol (Baarlo, ... ), sjaow (Brunssum, ... ), sjau (Heerlen, ... ), sjau: (Sint-Pieter), sjau:w (Nieuwstadt, ... ), sjaun (Berg-aan-de-Maas), sjauw (Beegden, ... ), sjaw (Bunde, ... ), sjāō:j (Stramproy), sjāōf (Makset), sjou (Valkenburg), sjouw (Bocholtz, ... ), sjow (Hoensbroek, ... ), sjōl (Meijel), sjuif (Valkenburg), sjàw (Bunde, ... ), sjáw (Echt/Gebroek), sjáûw (Meers, ... ), sjòò: (Panningen), sjó:l (Helden/Everlo), sxa (Mielen-boven-Aalst), sxaǝ (Velm), sxā (Gelinden, ... ), sxāf (Blitterswijck, ... ), sxāj (Venlo), sxāwf (Waasmont  [(plat)]  ), sxǫj (Ophoven), sxǭj (Altweert, ... ), šau̯ (Bleijerheide, ... ), š‧ou̯ (\'s-Gravenvoeren, ... ), š ̇āj (Roermond), šaw (Eisden, ... ), šawf (Stokkem), šā (Bilzen, ... ), šāf (Tegelen), šāj (Koninksem, ... ), šājf (Bilzen), šāx (Sint Odilienberg), šǫw (Bleijerheide, ... ), šǭ (Genk), šǭ.j (Tungelroy), šǭw (Montzen), ɛ̄xã (Zonhoven), (is meer knip)  sjauw (Sittard), (v.). mv.: sjao:\'ge.  sjao:ch (Linne), (verkl.w.: sje?ke).  sjaw (Maastricht), (verkl.w.: sjèjke).  sjaw (Maastricht), (vr.).  sjaag (Boukoul, ... ), sjaw (Klimmen), Verklw. sjéike  sjauw (Sittard), Zo noemt men het ook wel!  sjaa:g (Maasniel), schoude-tje: schjei‧ke (Sittard), sjaegske (Roermond), sjuike (Schinveld), sjèùtje (Tungelroy), sxākǝ (Hasselt, ... ), šø̜̄wkǝ (Kanne), šājkǝ (Bilzen), šākǝ (Martenslinde), šāwkǝ (Molenbeersel), šē̜ǝ (Zichen-Zussen-Bolder), šęjkǝ (Kanne), (ui met w-achtige naslag).  sjuike (Bunde), schuif: schjuuf (Roermond), schoe:f (Horst), schoèf (Venlo), schui:f (Heel), schuu.f (Weert), schuuf (Blerick, ... ), schuu‧f (Weert), schūūf (Nederweert, ... ), schŭŭf (Nederweert), schôêf (Blerick), schüüf (Valkenburg), sjchoe:f (Tegelen), sjoe:f (Baarlo, ... ), sjōēf (Panningen), sjuu.f (Waubach), sjuu:f (Hoensbroek), sjuuf (Geleen, ... ), sjuu‧f (Sittard, ... ), sjūūf (Heerlen, ... ), sjūūfke (Makset), sxyf (Ottersum), sxȳf (Altweert, ... ), šȳ.f (Tungelroy), šȳf (Herten, ... ), ps. alles letterlijk overgenomen!  schuu‧‧f (Valkenburg), schuifgrendel: schōēfgrendel (Tienray), schuufgrendel (Afferden), schuufgringel (Heerlen), sji-jfgrendel (Bree), sjuufgrendel (Meerssen, ... ), sjuu‧fgrendel (Roermond), schuifje: sjuufke (Roermond), sxyfkǝ (Sint Huibrechts Lille), sxøfkǝ(n) (Tessenderlo), sxø̜jfkǝ (Eksel), šȳfkǝ (Posterholt), šīfkǝ (As), schuifpin: sjuufpi:n (Roermond), schuifslotje: šø̜jfslø̄tšǝ (Lanaken), schuifstaaf: schuufstaef (Heerlerheide), sleup: sleup (Moelingen), slö.p (Moelingen), slot: sjloat (Tegelen), vergel: veerrekel (Henri-Chapelle), veregel (Remersdaal), verekel (Montzen), virrekel (Epen), vèrregel (Mheer) (schuif)grendel || Een slot dat aan b.v. een koffer of aan een deur gehangen wordt, met een draaibare beugel (kluister, hangslot, korna ) (=Fr. cadenas) [N 79 (1979)] || grendel || grendel, schuif || schuif || schuif, grendel || schuifgrendel [N 07 (1961)], [N 07 (1961)] || Toestel waarmee deuren, luiken, etc. gesloten kunnen worden. Het bestaat uit een ronde, volgens de invuller uit Q 193 platte, metalen staaf die schuivend onder haken op een plaat is bevestigd. De schuifgrendel dient om een raam of deur in gesloten toestand vast te zetten. Zie afb. 64. Vgl. ook het lemma 'Krukschuifje'. Zie voor het woordtype 'schoude' ook RhWb (vii), kol. 886, s.v. 'Schalte': ø̄eisener Riegel zum Schieben, durch eine Schlaufe gehend, bei Holztoren, Garten-, Stalltüren, am Fensterladen.ø̄ [N 54, 94a; N 54, 96; L 6, 50; monogr.] II-9, III-2-1
schuifijzer gek: gɛk (Maxet), ijzer: ę̄ǝzǝr (Lummen), kleine roede: klęjn rōj (Herten), schuifijzer: sxuf˱īzǝr (Kaulille), sxȳf˱izǝr (Gennep), sxȳf˱īzǝr (Leunen, ... ), šȳf˱izdǝr (Maxet), šȳf˱īzǝr (Molenbeersel, ... ), schuifring: sxufriŋ (Kaulille), schuifstang: sxȳfstaŋ (Weert), šȳfstaŋ (Neeritter, ... ), spanijzer: spanę̄zǝr (Lummen) Elk van de ijzeren staven waar het zeil aangeschoven wordt. In l 265 en l 330 was dit systeem niet bekend; in l 265 werden de zeilen met behulp van een ketting vastgezet. [N O, 5l; N O, 5m] II-3
schuifje van de biechtstoel biechtdeurtje: biechtdurke (Venray), biechtschuif: biechschuuf (Venlo), biechtstoelruitje: beechstoolruutje (Eisden), biechtstoelschuif: biechtstoolschuuf (Eys), deurtje: deurke (Geulle, ... ), duurke (Voerendaal), duërke (Klimmen), däörke (Echt/Gebroek), dø͂ͅrkə (Heel), ú= korte eu  et dúrke (Tongeren), gitter (du.): Van Dale: Gitter, 1. traliehek, tralies, traliewerk, hek.  gieter (Hoensbroek), klep: klep (Meijel), luikje: luikje (Montfort), luikske (Melick), luukske (Heel, ... ), raampje: remke (Sevenum, ... ), rēͅmkə (Bree), raampje met schuifje: raemke met sjuufke (Tegelen), ruitje: ruutje (Eisden, ... ), ruutsje (Gulpen), traliewerk  rutsje (Montzen), schuif: de sjuuf (Nieuwenhagen), schoeef (Sevenum), schoef (Maasbree, ... ), schuif v.d. biechschtōōl (Schimmert), schuuf (Gennep, ... ), scjhuuf (Neerbeek), sjeuf (Maastricht), sjoef (Baarlo), sjuif (Diepenbeek), sjuif in de beechstool (Maastricht), sjuuf (Ell, ... ), sjuuëf (Hoensbroek), sjūūf (Klimmen, ... ), sjŭŭf (Ulestraten), sjy(3)̄f (Meijel), sxy(3)̄f (Siebengewald), (kort)  schuĭf (Maastricht), schuifdeurtje: schijfdeerke (Peer), schuifje: chiefke (Opoeteren), het schyfke (Hasselt), scheufke (Hoepertingen, ... ), schijfke (Eigenbilzen, ... ), schuifke (Eksel, ... ), schuufke (Achel, ... ), schuufke van de beechtstool (Ophoven), schøͅfkə (Loksbergen), sheifke (Eigenbilzen), sjefkə (Tongeren), sjeufke (Hoeselt, ... ), sjiefke (Bocholt), sjufke (Sint-Martens-Voeren), sjuifke (Maastricht, ... ), sjuufke (Baarlo, ... ), sjəfkə (Tongeren), skefke (Jeuk), sxøͅfkə (Tessenderlo), schuifje  sjufke (Montzen), schuifvenstertje: sjuufvinsterke (Waubach), tralies: tralies (Horn, ... ), tralies met schuifdeurtje: tralies mit sjuufdeurke (Posterholt), traliewerk: traliewerk (Reuver), venstertje: vinsterke (Ospel, ... ) Het afsluitbare traliewerk, de schuif in de biechtstoel. [N 96A (1989)] III-3-3
schuifladder optrekleer: optrɛkliǝr (Meijel), optrekleider: ǫptręklɛjǝr (Maasbree), schuifledder: šȳflø̜dǝr (Gulpen, ... ), šȳflɛdǝr (Diepenbeek, ... ), šȳǝflɛdǝr (Kerkrade), schuifleer: sxȳflēr (Ottersum), sxø̜jflīr (Jeuk, ... ), sxǫwǝflijǝr (Tessenderlo), šȳfliǝr (Meijel), schuifleider: šȳflɛjǝr (Buchten, ... ), trekledder: tręklɛdǝr (Heerlen) Uit twee delen bestaande ladder die door uitschuiven tot nagenoeg de dubbele lengte gebracht kan worden. [N 67, 63b] II-9
schuiflat van de bankschroef führung: fyruŋ (Bleijerheide), geleider: gǝlęjdǝr (Bilzen, ... ), wangleider: waŋlɛjǝr (Venlo), zeegknabje: zē̜xknɛpkǝ (Geulle) Een van gaten voorziene houten of ijzeren lat onder aan de bankschroef die ervoor zorgt dat de lip van de bankschroef evenwijdig met de poten van de werkbank blijft. Een pin die door een van de gaatjes van de lat wordt gestoken, voorkomt dat de lip tijdens het klemmen schuin kan trekken. Zie ook afb. 113. [N 53, 208f] II-12
schuifleest draaileest: draaileest (Posterholt), kapleest: kapleest (Zonhoven), kaplęjst (Maasbree), kaplę̄s (Bleijerheide), kaplę̄st (Meijel), leest met een kap: lę̄s met ǝn kap (Montzen), leest met kwijn: leest met kwijn (Dilsen), schuifleest: sxȳflest (Milsbeek), šȳflɛjst (Roggel) De houten leest met een los bovengedeelte, een zogenaamde schuif of kap. "De leest bestaat gewoonlijk uit het onderste gedeelte (de leest) en den dop of schuif (ook kwijn of coin genaamd); deze laatste wordt op de leest vastgehouden door middel van een schroef of veer." (Aras, pag. 67). [N 60, 187a; N 60, 187b] II-10
schuifmaat maatje: miǝtšǝ (Bilzen), maatlatje: mǭtlɛtjǝ (Maasbree), meetlat: meetlat (Lommel), mę̄tlat (Bilzen), schieblehre: šīplēr (Kerkrade), schoenmaat: schoenmaat (Zonhoven), schuiflat: šājflat (Bilzen), schuifmaat: schuifmaat (Jeuk), sxyfmǭt (Heijen, ... ), sxȳfmǭt (Ottersum), sxø̜̄fmōt (Loksbergen), šȳfmoas (Bleijerheide), šȳfmǫas (Kerkrade, ... ), šȳfmǫat (Heerlen), šȳfmǭt (Dilsen, ... ), šø̜jfmǭt (Maastricht, ... ), šūfmǭt (Helden, ... ), schuifpasser: šęjfpɛsǝr (Eigenbilzen), verdiktepasser: vǝrdekpasǝr (Bevingen), vernier: vǝrnīr (Bilzen), voetmaat: vōtmǭt (Montzen, ... ) Een apparaat van hout met twee opstaande latjes waarmee men de lengte van de voet meet. Van de twee opstaande latjes is er één opklapbaar en verschuifbaar. Dit plaatst men tegen de teen. Het andere staat vast; hiertegen wordt de hiel geplaatst. [N 60, 152a; N 60, 152b] || Metalen maatstok met een vast en een verschuifbaar deel om in- en uitwendige maten van werkstukken op te nemen. Het vaste en het schuifbare deel van het werktuig zijn beide van een bek voorzien waarmee een werkstuk omklemd kan worden. Op het beweegbare deel is een schaalindeling aangebracht en soms ook op het vaste deel. In het laatste geval kan tot op tienden of twintigsten van een millimeter nauwkeurig worden opgemeten. Zie ook afb. 86. [N 33, 267] II-10, II-11