e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schrabsel afschrapsel: afšrapsǝl (Rotem), afval: ā.fva.l (Tegelen), āfval (Hoensbroek), borstelen: byštǝlǝ (Kerkrade), bōrštǝlǝ (Rothem), bōštǝlǝ (Heerlen), borstels: bø̄stǝls (Neeritter), geschraps: gǝšraps (Wittem), haar: hǭr (Tungelroy), haren: hōrǝ (Susteren), hǭrǝ (Eys, ... ), huid: hut (Kerkrade), krabsel: krapsǝl (Maasmechelen, ... ), lies: lis (Neerpelt), nerf: nɛrf (Helden, ... ), ɛrf (Helden), pel met haar: pɛl mę hǫwǝr (Lommel), schouwsel: šawsǝl (Veldwezelt), schrapsel: sxrapsǝl (Alken, ... ), šrapsǝl (Bilzen, ... ), šrɛpsǝl (Swalmen), schrouw: sxrā (Waasmont), schrouwsel: sxrǫwsɛl (Kaulille), varkenshaar: vεrkəsh{³ō}r (Herten, ... ), vel: fɛl (Grazen, ... ), vøl (Sint-Truiden), vēl (Waubach), vɛelǝ (Oirsbeek), vɛl (Heythuysen, ... ), vel met haren: vē̜l mɛt uǫrǝ (Tongeren), vɛl mɛt hǭrǝn (Mesch), vuil haar: vāl ōr (Sint-Truiden), vǭl hōr (Kuringen), vuiligheid: vylixęjt (Gruitrode), vuiligheids: vǭlǝxɛts (Diepenbeek, ... ), zwijnerij: šwē̜jnǝręj (Heugem), zwoord: zwǭt (Riemst) De afgekrabde opperhuid met haren. De lange haren worden soms bewaard en tot borstels e.d. verwerkt of verkocht. [N 28, 29; monogr.] II-1
schragen bokken: bokǝ (Griendtsveen), schragen: sxrāgǝ (Griendtsveen) Op de schragen worden de richters gelegd. [II, add.] II-4
schram jaap: jaap (Eksel), krabbel: krabbel (Urmond), krap: krab (Beverlo, ... ), krap (Beesel, ... ), krāp (Stevensweert), krep (Beesel), krĕp (Stevensweert), kràp (Stevensweert), kráb (Venray), kräp (Meerlo), kras: kras (Hasselt, ... ), krats: krats (Belfeld, ... ), kratse (Belfeld, ... ), kratsen (Geleen), kratz (Vijlen), krāts (Steyl), krātse (Steyl), kràts (Heerlen, ... ), kráts (Brunssum, ... ), kräts (Simpelveld), krets: krets (Achel, ... ), kretse (Valkenburg), krèts (As, ... ), kréts (Maastricht), krêts (Gors-Opleeuw), Door nagels.  krêts (Bilzen), Insnijding.  krêts (Borgloon), NB: kretsen = krabben.  krets (Kortessem), onderlijnd bij mog.antw.  krets (Hechtel), kretsje: kretske (Roermond), Door nagels.  krêtske (Bilzen), pok: WNT: pok (III).  poeëk (Tungelroy), schaafwonde: schaafwonden (Achel), sjaafwond (Valkenburg), schamp: schamp (Brunssum), schar: schaêr (Eksel), scheir (Loksbergen), scheër (Houthalen), schàèr (Kaulille), schèèr (Loksbergen), geschêrd  schaer (Hechtel), schéér  schaer (Eksel), Vernl. schar. B.v. - in zie gezicht.  schaer (Hamont), {sch:r}  schèr (Eksel), schars: sjèèrs (Bree, ... ), schram: chram (Baarlo, ... ), chrem (Baarlo), schram (Achel, ... ), schramme (Weert), schrammen (Peer), schraom (Blitterswijck, ... ), schraòm (Sevenum), schrām (Gennep), schrem (Broeksittard, ... ), schreum (Heerlen, ... ), schrĕm (Gennep), schriem (Eijsden, ... ), schrieme (Eijsden, ... ), schrieèm (Schimmert), schrieème (Schimmert), schrīēm (Amby), schroam (Blerick, ... ), schroame (Horn, ... ), schrōām (Heerlen, ... ), schrŏam (Schimmert), schràm (Loksbergen), schrâom (Laak), schräm (Arcen, ... ), schräme (Mheer), schrèùam (Mheer), schrêûm (Echt/Gebroek), schrôôm (Gulpen), schröam (Afferden), schröm (Afferden, ... ), schröäm (Heijen), schrööm (Swalmen), schröəm (Sevenum), shroam (Mheer), sjram (Caberg, ... ), sjramme (Posterholt, ... ), sjraom (Doenrade, ... ), sjrāōm (Heel, ... ), sjrāōëm (Nieuwenhagen), sjreem (Eigenbilzen, ... ), sjreiem (Klimmen), sjreieme (Klimmen), sjrem (Kessel), sjriem (Borgharen, ... ), sjrieme (Borgharen, ... ), sjrieêm (Berg-en-Terblijt, ... ), sjrieême (Berg-en-Terblijt), sjrieëm (Gulpen, ... ), sjrieëme (Gulpen), sjrièm (Munstergeleen, ... ), sjrième (Munstergeleen), sjriêm (Kanne), sjriëm (Ulestraten), sjriëme (Ulestraten), sjroam (Asenray/Maalbroek, ... ), sjroame (Beegden, ... ), sjroeum (Obbicht), sjrom (Kinrooi), sjroâm (Tungelroy), sjràm (Amstenrade, ... ), sjrêêîm (Meerssen), sjrêêîme (Meerssen), sjröm (Asenray/Maalbroek, ... ), sjröme (Puth), šjroam (Brunssum), šjroame (Brunssum), šram (Ingber), šrōͅm (Ingber), šroͅam (Eys), ṣram (Meeuwen, ... ), zjram (Bree), B.v. - in zie gezicht.  schroam (Hamont), NB: braatsj = de wonde op zich.  sjram (Geleen), schrammetje: schreemke (Gruitrode), schremke (Weert), sjremke (Maastricht, ... ), sjrēmke (Schimmert), schramp: sjramp (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjrampe (Schinnen, ... ), sjrāmp (Steyl), Ontvelling.  schróe.mp (Borgloon), schrap: schrap (Dieteren, ... ), schrēpe (Dieteren), schrèp (Meerlo), schrêp (Bingelrade, ... ), schrêpe (Bingelrade, ... ), sjrab (Einighausen), sjrabbe (Einighausen, ... ), sjrap (Bocholt, ... ), sjrābbe (Grevenbicht/Papenhoven), sjrāp (Grevenbicht/Papenhoven), sjràp (As), sjräp (Reuver), sjréép (As), sjrêep (Tongeren), sjrêp (Doenrade, ... ), sjrêpe (Schinveld), ṣrɛ.p (Meeuwen), #NAME?  sjrap (Obbicht), sjreep (Obbicht), Schram.  sjraep (Bilzen), schrapje: sjrèpke (As), snap: (dieper)  snab (As), streep: striejehpen (Peer), striem: štroam (Brunssum), štroame (Brunssum), vats: Diepe schram/snee  vatsj (Herten (bij Roermond)), wats: vatsj (Lutterade) kras [schram] || schrab [schram] || schram [SGV (1914)] || schram, streep, striem || Schram: streepvormige, zeer ondiepe verwonding van de bovenhuid (kras, schram, krab). [N 84 (1981)] || Schram: streepvormige, zeer ondiepe verwonding van de bovenhuid (kras, schram, krab, krets). [N 107 (2001)] || schrammen (mv) [SGV (1914)] || Schrammen: de bovenhuid zeer licht openrijten (schrammen, (s)krassen, krabbe(le)n). [N 107 (2001)] || Wond: letsel, kwetsuur (blessure, wats, gorre). [N 84 (1981)] III-1-2
schrammen dabben: dàbbe (As), een schars oplopen: ein sjèèrs opluipe (Bree), geschard: gesjardj (Kinrooi), geschraald: gesjruldj (Kinrooi), geschrammig: gesjraomig (Herten (bij Roermond)), geschroffeld: gesjroefeld (Heythuysen), geschrouwseld: gesjroutseldj (Kinrooi), het vel afschillen: het vel aafschelle (Heerlen), klauwen: klauwe (Merkelbeek), krabbelen: krābbele (Stevensweert), krabben: krabbe (Bocholt, ... ), krabben (Opglabbeek, ... ), krassen: krasse (Meijel, ... ), krassen (Meijel), krassə (Meijel), kratsen: gekratsj (Ospel), krats (Brunssum, ... ), kratse (Asenray/Maalbroek, ... ), kratsen (Geleen, ... ), kratsə (Kapel-in-t-Zand, ... ), kràtse (Swalmen), kràtsə (Heerlen, ... ), kráts (Reuver), krátsə (Brunssum, ... ), zich kratse (Heel), zich kràtsə (Nieuwenhagen), kratsen maken: kratse make (Belfeld), kretsen: gekrets (Maastricht), krets (Sint-Pieter), kretse (Bocholt, ... ), kretsen (Alken, ... ), kretsë (Riemst, ... ), kritse (Vorsen), krètse (As), krètsə (Loksbergen), krètsən (Urmond), krétsə (Maastricht), krêtse (Bilzen, ... ), zich krêtse (Bilzen), Van een kat.  kretse (Kanne), kretsje: kretsje (Geulle), kretske (Oirlo, ... ), mottig: mottig (Maasbree), openkrabben: oeppe krabbe (Maaseik), openkratsen: aopə kratsə (Kapel-in-t-Zand), openkretsen: ope kretse (Wolder/Oud-Vroenhoven), schar: schéér (Eksel), scharren: gesjardj (Kinrooi), schaeren (Eksel), schèèrə (Loksbergen), sjarə (Kinrooi), met strepen  schaeren (Hechtel), {sch:r\\n}  scheren (Eksel), schaven: geschaaft (Loksbergen), gesjaafd (Schinnen), sjaave (Vlodrop), sjāve (Stein), sjáávə (Heel), schenden: geschind (Houthalen), schrabben: sjrabbe (Bocholt, ... ), sjrābbe (Grevenbicht/Papenhoven), sjràbbe (As), skrabben (Jeuk), schralen: gesjruldj (Kinrooi), schram: schram (Peer), schraom (Sevenum), sjraom (Kinrooi), sjrŏëm (Ten-Esschen/Weustenrade), schrammelen: sjraomələ (Kelpen), schrammen: chramme (Baarlo), geschramdj (Montfort), geschrampt (Lanklaar), gesjramp (Maastricht), schramme (Arcen, ... ), schrammen (Achel, ... ), schraome (Echt/Gebroek, ... ), schraòme (Sevenum), schrāmme (Gennep), schreume (Blerick, ... ), schrieame (Mheer), schrieme (Eijsden, ... ), schrieème (Schimmert), schrīēme (Amby), schroame (Venray), schroamen (Blerick, ... ), schrŏame (Schimmert), schruime (Oirsbeek), schräöme (Maasbree, ... ), schrôôme (Gulpen), schröme (Afferden, ... ), schrömme (Meerlo), schröämen (Heijen), schröömə (Swalmen), schröəme (Sevenum), sjramme (Bree, ... ), sjrammen (Kesseleik), sjrammə (Doenrade, ... ), sjraome (Maaseik, ... ), sjraomen (Heythuysen), sjreme(n) (Eigenbilzen), sjrieme (Borgharen, ... ), sjriemme (Zutendaal), sjrieême (Berg-en-Terblijt, ... ), sjrieëme (Gulpen, ... ), sjrième (Munstergeleen, ... ), sjriême (Kanne), sjriëme (Ulestraten), sjroame (Herten (bij Roermond)), sjroame(n) (Maaseik), sjromme (Hunsel), sjrommə (Hulsberg), sjràmmə (Amstenrade, ... ), sjräöme (Gulpen, ... ), sjrême (Vijlen), sjrêêîme (Meerssen), ṣramə (Montzen), ze.ch šramə (Ingber), zech šramə (Eys), zich sjroâme (Tungelroy), schrammetje: schrömke (Oirlo), sjremkes (Posterholt), sjrèmkes (Thorn), schramp: schramp (Venlo), schrampen: schràmpö (Stevensweert), schróe.mpe (Borgloon), sjrampe (Schinnen, ... ), sjrampə (Grevenbicht/Papenhoven), schrap: sjrêep (Hoeselt), sjrêp (Doenrade), schrapen: schrēpe (Dieteren), schrêpe (Bingelrade), sjraepe (Bilzen), sjrêpe (Schinveld), ṣrɛ.pə (Meeuwen), zich sjraepe (Bilzen), schroevelen: schroeffelen (Eksel), schruefele (Horn), schørvele (Heerlen), als huid geschaafd  schroefelen (Hechtel), schrouwselen: gesjroutseldj (Kinrooi), schrows’le (Kaulille), schuren: gəschuurt (Leopoldsburg), schoeren (Lommel), snee: snee (Eksel), vel af: vel aaf (Thorn), vel aaf hôbbe (Schimmert), verkratsen: verkratse (Boorsem) Schram: streepvormige, zeer ondiepe verwonding van de bovenhuid (kras, schram, krab). [N 84 (1981)] || Schram: streepvormige, zeer ondiepe verwonding van de bovenhuid (kras, schram, krab, krets). [N 107 (2001)] || schrammen || schrammen (ww) [SGV (1914)] || Schrammen: de bovenhuid zeer licht openrijten (schrammen, (s)krassen, krabbe(le)n). [N 107 (2001)] || Schrammen: de bovenhuid zeer licht openrijten (schrammen, krassen, skrassen). [N 84 (1981)] III-1-2
schranken kapotbreken: kǝpǫt˱brē̜kǝ (Bilzen), kapottrekken: kǝpǫttrękǝ (Bilzen), schranken: sxrāŋkǝ (Ottersum), uitereentrekken: ǫwtǝrētrękǝ (Bilzen) Gezegd van een kozijn dat uit het haaks verband zakt. [N 55, 17b] II-9
schranklatten dwarslatten: dwaršlatǝ (Posterholt), kruislatten: kryslatǝ (Castenray, ... ), schoorlatten: sxǭrlatǝ (Ottersum), šǭrlatǝ (Sint Odilienberg), schoren: šōrǝ (Stein), schranklatten: šraŋklatsǝ (Bleijerheide), šraŋklatǝ (Posterholt), steunlatten: stø̄nlatǝ (Bilzen), strevers: strēvǝrs (Tessenderlo), winkellatten: weŋkǝllatsǝ (Bleijerheide) Dwarslatten die overhoeks op stijl en bovendorpel van het kozijn gespijkerd worden om te voorkomen dat het tijdens het vervoer uit de haakse stand zakt. De schranklatten worden verwijderd nadat het kozijn in de muur is ingemetseld. [N 55, 17a-b; monogr.] II-9
schransen aankijlen: aakielle (Simpelveld), baffen: baffë (Tongeren, ... ), buffelen: Bargoens Dao hep ich nog ¯s lekker gebuffeltj  buffele (Altweert, ... ), buizen: bø͂ͅi̯zə (Gennep, ... ), de beer rijden: de baer rieje (Tungelroy), doorlaten: Omdejjet het niks kosde, höbben er zich op det fiêst vèèl aardig duurgeloate  duurloate (As, ... ), eten wie een schurendresser: ëte wie ’nne sjeurendëser (Gronsveld), gangen: génge (Echt/Gebroek), ¯m Flînk genge aane taofel Mette kêrremis kozje-n-¯m bi-j femiêlie goot genge aane vlaaj  genge (Altweert, ... ), goed van aannemen zijn: good van aonnëme zién (Gronsveld), hem een verknauwelen: ’m ’nne verknawele (Gronsveld), hem een verkopen: ’m ’nne verkoüpe (Gronsveld), hem een vermeubelen: ’m ’nne vermuübele (Gronsveld), hem een verperen: ’m ’nne verpère (Gronsveld), hem een verpeuteren: ’m ’nne verpuütere (Gronsveld), hem een versauzen: ’m ’nne versawze (Gronsveld), hem een versoppen: ’m ’nne versoppe (Gronsveld), hem een verzolen: ’m ’nne verzaole (Gronsveld), inladen: As t már vur niks is, han hij beter ienlaaje as óplaaje: als het maar gratis is, kan hij beter eten dan werken  ienlaaje (Castenray, ... ), inmaken: Diue kónt hénnech wat è.nmao.ke: jij bent nogal een veelfraat  è.nmao.ke (Zonhoven), inspaden: inspōͅi̯ə (Gennep, ... ), keimen: keîme (Altweert, ... ), keimesen: keimese (Tungelroy), keîmese (Altweert, ... ), kennesen: kennese (Tungelroy), kuiven: kuive (Tungelroy), moffelen: moeffele (Simpelveld), muizen: mouze (Altweert, ... ), schransen: schrânse (Altweert, ... ), sjranse (Maastricht, ... ), sxrānsə (Castenray, ... ), Hae kos schrânse wisse aane nek vôl zaat  schrânse (Nederweert), sneuren: sjnäore (Simpelveld), Aonwasende kinger kanne sjneure  sjneu’re (Bleijerheide, ... ), spaden: spaaje (Castenray, ... ), Noa di-j lang wandeling haudste dèè ins mote zeen spaje  spaje (As, ... ), vegen: vegen met grote snelheid voortbewegen hard lopen Dae kan ?m vaege: die kan schransen of drinken  vaege (Sittard), versassen: vərsasən (Lommel, ... ), volbuilen: Zitje zich bi-j oos Mi-j weer vôl te buûle: zit hij zich nota bene bij ons Mia weer vol te eten  volbuûle (Altweert, ... ), vorderen: Kinger nee, wat kan deë vöa¯dere: Goeie hemel, wat kan die bunkeren  vöa’dere (Bleijerheide, ... ), vreten: frätən (Lommel), frèète (Genk), vraete (Castenray, ... ), vrete (Maastricht), vreête (Altweert, ... ), vrēͅtə (Blitterswijck, ... ), vrèse (Kaalheide/Onderspekholz), vrète (As, ... ), vrëte (Gronsveld), dee it neet, dee vrit zich stief vrete  vrete (Maastricht), Di-j jóng vrieëte mich de oeëre van de kop Dae waere gein vrieëters geboeëre, waal gemaaktj: Als je gulzig bent, getuigt dit van een slechte opvoeding Ich kós tich wul opvrieëte Dao krieëge vae goot te vrieëte: daar was eten in overvloed Dae vritj mich wat ewég: hij eet veel  vrieëte (Altweert, ... ), minsë êtë, bèssë, frêtë  frêtë (Hoeselt), plat  vraete (Echt/Gebroek), ww  frië.te (Hasselt), frètte (Beverlo), vreten wie een: vrëte wie ’nne roûjn (Gronsveld), vreten wie een heimaaier: vraete wie unnen heijmeijer (Tungelroy), vreten wie een paard: vrëte wie e përd (Gronsveld), vreten wie een wolf: vrëte wie ’nne woüf (Gronsveld), zich aankijlen: aa’kielle, ziech (Bleijerheide, ... ), zich begaden: zich begaoje (Gronsveld), zich get derinhouwen: zich get drién hoûwe (Gronsveld), zich get in zijn gieles houwen: zich get ién z’nne giéles hoûwe (Gronsveld), zich get in zijn kustijk houwen: zich get ién z’n kösteek houwe (Gronsveld), zich laden: zich laoje (Gronsveld) bunkeren || eten || eten (als een paard) || eten (bijzonder veel -) || eten (graag veel) || eten als een polderjongen || eten, schranzen || flink eten || flink eten, zich te buiten gaan aan eten || gulzig en doorgaans veel eten || gulzig en veel eten (van mensen) || het nuttigen van voedsel || met veel smaak of trek eten || met veel smaak of trek eten, bunkeren || overmatig eten en drinken || schransen || schransen, veel eten || schranzen, ook zich misdragen || schrokken || veel en gretig eten || veel eten || veel eten naar binnen werken || veel eten of drinken || veel eten, m.n. met gretigheid || vreten || zich volproppen || zich volproppen met eten || zich volstoppen met eten III-2-3
schrapen afkratsen: āfkratsǝ (Herten), afschrapen: āfšrāpǝ (Posterholt), aftrekken: āftrękǝ (Bleijerheide), krabben: krabǝ (Bilzen, ... ), opkrabben: upkrabǝ (Tessenderlo), ǫpkrabǝ (Dilsen), opkratsen: ǫpkratsǝ (Sint Odilienberg), schrapen: sxrāpǝ (Ottersum), šrāpǝ (Heel, ... ), schrappen: sxrabǝ (Venlo), sxrapǝ (Leopoldsburg), šrabǝ (Herten), verpoetsen: vǝrputsǝ (Mechelen) Een stuk hout met het schraapstaal bestrijken ten einde het zuiver glad te maken. [N 53, 156] II-12
schraper elp: ęlp (Zie mijnen  [(Zolder)]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), metnemer: metnęǝmǝr (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), schalm: sxalm (Zie mijnen  [(Eisden)]  [Zolder]), zwalp: zwalp (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]) IJzeren dwarsbalkje dat met behulp van een enkele of dubbele ketting door de schraapgoot wordt getrokken en dat de te vervoeren gesteenten met zich meeneemt. [Vwo 309; Vwo 681; Vwo 873; N 95, 663 add.] II-5
schrapglas boogglaasje: bōxglę̄skǝ (Maasbree), dun glas: døn glās (Roggel), glas: glas (Lottum, ... ), glās (Geleen), scherfje: šęrǝfkǝ (Montzen), schraapglaasje: sxrāpglę̄skǝ (Maasbree), schraapglas: schraapglas (Lommel), šrāpglas (Meijel), schrabglas: šrabglās (Dilsen), schrapglas: sxrap˲glas (Milsbeek), šrapjlās (Bleijerheide), vensterglas: venstǝrglǭs (Bilzen) Glas met een of meer scherpe kanten waarmee de buitenzijde van de klomp geschrapt wordt. [N 97, 105b; A 29a, 13d] || Het stuk glas waarmee men schrapt. Om de rand van zool en hak effen te krijgen schraapte men het leer af met een stukje glas, dat men op een curieuze manier, door er een bepaald keepje in te geven, rond wist af te breken (Liedmeier, pag. 23). [N 60, 119b; N 60, 119c] II-10, II-12