e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schouder (41) schoor: schaar (Houthalen), schouwer: deəf1 əf2 sjouwer (Klimmen), scheuøͅwer (As), sjouwer (Doenrade, ... ), sjoøͅwĕr (As), skour: skour (Jeuk) schouder [N 93 (1983)] III-3-2
schouderblad asselblad: Schouder is vlgs. de informant assel.  asselblaod ? (Vlijtingen), schocht: schuch (Venlo), schug (Boekend), sjŏĕgt (Opglabbeek), Van rund of paard.  sjoch (Bilzen), schoft: dikke sjōf (Maastricht), schoft (Achel, ... ), schòft (Venray), schôf (Blerick), sjof (Geulle), sjóëft (Bocholt), #NAME?  sjóft (As), Bij beesten.  sjoefte (Herten (bij Roermond)), schoftplaat: sjoofploaët (Gors-Opleeuw), schouder: schoor (Zolder), schouder (Lommel), schouwer (Meerlo, ... ), schüëvers (Tessenderlo), sjawwer (Zutendaal), sjoor (Eigenbilzen), sjouwər (Maastricht, ... ), sjowwer (Waubach), sjòò:r (Eigenbilzen), Alleen alg.  sjowwer (Boorsem), schouderblad: chouwerblaad (Reppel), schaarblaar (Peer), schoaerblááed (Hechtel), schoawerblad (Vijlen), schoodərbloorə (Loksbergen), schooerbloat (Genk), schoorblaad (Zolder), schoorbload (Houthalen), schou-erblaat (Sevenum), schouderblaad (Geistingen, ... ), schouderblad (Alken, ... ), schouderblāāt (Schimmert), schouderbloet (Vorsen), schouerblaad (Blerick), schouerbloët (Eksel), schouwerblaad (Beek, ... ), schouwerblaaier (Venlo), schouwerblaat (Sint-Pieter), schouwerblad (Eys, ... ), schouwerblat (Gulpen), schouwerblaäd (Maasbree), schouwerbload (Achel, ... ), schouwersblad (Tienray), schouwurblaat (Brunssum), schouwwerblaat (Amby), schouwərbláád (Montfort), schowerblaad (Montfort), schoww`rblaaëd (Kaulille), schowwerblad (Oirlo), schowwərblàd (Leopoldsburg), schowwərbláád (Venlo), schoôrblaôd (Sint-Truiden), schuiwerblaat (Opglabbeek), schòwer-blàd (Gennep), schôôrbloaĕd (Eksel), showerblaad (Lanklaar), sjauwerbláát (Swalmen), sjauwərblat (Simpelveld), sjoorbloat (Eigenbilzen), sjooërblaod (Bilzen), sjouderblaat (Meijel), sjouerblaad (Geleen, ... ), sjouerblaat (Nieuwstadt), sjouerblad (Thorn), sjouverblaad (Ittervoort, ... ), sjouw`rblaat (Bocholt), sjouwblaat (Urmond), sjouwerbla (Meijel), sjouwerblaad (Caberg, ... ), sjouwerblaar (Neer), sjouwerblaat (Doenrade, ... ), sjouwerblad (Gulpen, ... ), sjouwerblaod (Herten (bij Roermond)), sjouwerblaot (Kanne), sjouwerbláát (Oirsbeek), sjouwörbláát (Stevensweert), sjouwərblaad (Heel), sjouwərblaat (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjouwərblāāt (Reuver), sjouwərblààt (Brunssum), sjouwərbláát (Beesel, ... ), sjowerblaat (Neeroeteren), sjowerblad (Wijlre), sjowwerblaad (Echt/Gebroek, ... ), sjowwerblat (Waubach), sjoûwerbläod (Gronsveld), sjōōwərblāāt (Nieuwenhagen), sjuiwerblaad (Bree, ... ), sjáuwwer-bload (Val-Meer), sjòwerblaad (As), sjòwərbláát (Susteren), sjówwərblad (Epen), sjówwərbláát (Heerlen), skourblawd (Jeuk), sxoaRblaḍ (Loksbergen), šoͅ.uərbla.t (Eys), šoͅuərbla.t (Ingber), ṣowərblat (Montzen), ṣōūwəRblā:t (Kinrooi), ṣuiwərbla.t (Meeuwen), zjouwərblààt (Kapel-in-t-Zand), (j.)  schoorblao.t (Zolder), Bij dieren: sjoft.  sjowwerblaad (Mheer), Gezocht woord.  sjowwerblaad (Boorsem), Opm. schoft is van een paard.  skouwrblouwd (Jeuk), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  schoorbloaëd (Eksel), {scho.rblu\\t}  schoorblaod (Eksel), schouderplaat: schoorplaat (Lauw), schoowrploaë.t (Borgloon), schouwerploat (Hoepertingen), sjoorplôot (Hoeselt), sjowerplōāt (Hoeselt), sjòuwërplôot (Tongeren), sjôrploat (Hoeselt) Schouderblad: een der beide, driehoekige platte beenderen op de bovenrug die de schouders helpen vormen (schouderblad, schoft). [N 84 (1981)] || Schouderblad: een der beide, driehoekige platte beenderen op de bovenrug die de schouders helpen vormen (schouderblad, schoft. schug). [N 106 (2001)] III-1-1
schouderkussen halvemaan: halfmǫǝn (Hopmaal), klein kussen: klęjn kø̜sǝ (Venlo), klein kussentje: klē køsǝkǝ (Zolder), kragenkussen: kragenkussen (Opglabbeek), krāgǝkø̜sǝ (Meerssen), kussen: køsǝ (Nieuwstadt), kē̜sǝ (Eisden), kussentje: kęsǝkǝ (Bilzen), perskussen: porskɛsǝ (Meeuwen), schouderkussen: schouderkussen (Genk), sxø̄rkęsǝ (Schulen), sxōrkø̜sǝ (Zolder), sxǭrkysǝ (Hopmaal), šǫwǝrkøsǝ (Lutterade, ... ), šǫwǝrkø̜sǝ (Echt, ... ), šǫwǝrkęsǝ (As), šǭwǝrkøsǝ (Stein), schouderkussentje: sxǫwǝrkøsǝntjǝ (Horst), šōǝrkęskǝ (Bilzen), šǫwǝrkø̜sǝkǝ (Meerssen), schouderskussen: schouderskussen (Opglabbeek) Klein glanskussen waarmee men de schouders kan persen. [N 59, 26b; N 59, 19b; N 59, 19e] II-7
schoudermantel met capuchon caban (fr.): kabaa (Houthalen), kabao (Eijsden), kabaən (Schulen), kabōā (Nieuwstadt), kàbba͂o͂ (Bilzen), caban (fr.) met een kapoets: kaba͂ met ən kabuts (Montzen), caban (fr.) met kap: kabang mèt kap (Maastricht), kàbba͂o͂ mét kàp (Bilzen), kəbā beͅ nə kàp oͅp (Zolder), caban (fr.) met tuit: [Van Dale: tuit1, 9. (gew.) muts, kap (van vrouwen)]  kaabang mèt teut (Meerssen), cape (eng.): ke.p (Horpmaal), keep (Echt/Gebroek, ... ), ’n câpe (Stein), cape (eng.) met capuchon (fr.): keep mit capuchon (Doenrade), cape (eng.) met pats: keep mit patsj (Geleen), kapmantel: kapmaantel (Diepenbeek), kapmanjtel (Schinnen), kapmantel (Opglabbeek), kapmāntəl (Lanaken), kàpmàntəl (Bilzen), kapoets: b.v. Dóch diech de - op; t rent.  kaboets (Kerkrade), kapoetsmantel: kaboetsmanktel (Kerkrade), koetsiersjas: koetsiersjas  kótseersjas (Meeuwen, ... ), mantel met capuchon (fr.): māntəl me kapəšoͅn (Meijel), meunenmantel: meun, 1. oud wijf  meunemanktel (Kerkrade), pelerine (<fr.): pellerien (Lutterade), perlieng (Noorbeek), pilderie:n (Herten (bij Roermond)), pelerine (<fr.) met capuchon (fr.): pellerien met kapuchoan (s-Gravenvoeren), pelerine (<fr.) met kap: perlien = pellerine  perlien met kap (Eisden), regenmantel met kapoets: räenmantel met kaboets (Bleijerheide), schouderjas met kap: schouwerjas met kap (Venlo), schoudermantel met capuchon (fr.): sjouwermantjel met kappesjon (Reuver) capuchon || mantel met capuchon || mantel met capuchon voor oude vrouwen || schoudermantel met capuchon [N 59 (1973)] III-1-3
schoudermanteltje bolero (<fr.): bóllereu (Hasselt), bolerootje (<fr.): bolleraoke (Sint-Truiden), caban (fr.): kebon (Susteren), cape (eng.): keep (Sittard), jasje: jaskə (Linkhout), kap: kēp (Donk (bij Herk-de-Stad)), kapje: kepke (Schimmert), kazavekje: kašəvəkskə (Mechelen-aan-de-Maas), kazjevekske (Maastricht), mantelet (fr.): mandelèt (Ottersum), pelerine (<fr.): pa.ldəre.n (Velm), pa.rlərin (Stokkem), paldrin (Wellen), paləren (Beringen), pelderiem (Lommel), pelderien (Borgharen, ... ), pelderin (Eksel, ... ), peldrien (Haelen, ... ), peldərin (Achel), pelerien (Sittard, ... ), pellerien (Baarlo, ... ), pellerin (Beverlo, ... ), pellerine (Tessenderlo), pellerīen (Vlodrop), pellerīēn (Hout-Blerick), peləren (Borlo, ... ), pelərim (Borgloon), pelərin (Beringen, ... ), pelərìn (Lommel), perlien (Einighausen, ... ), perlin (Mechelen), pĕĕllerien (Panningen), pĕlərĕn (Maaseik), pe͂ͅlərĕn (Sint-Truiden), peͅl(d)əren (Bree), peͅldəren (Ophoven), peͅldəren-peͅldərenə-peͅldərenkə (Neeroeteren), peͅldərin (Herk-de-Stad), peͅldərīn (Vliermaal), peͅləren (Halen, ... ), peͅləren} (Diepenbeek), peͅlərēn (Kaulille), peͅlərĕn (Boekt/Heikant), peͅləre͂ͅ (Halen), peͅlərin (Hamont, ... ), pillerien (Gronsveld, ... ), pèllerien (Maastricht), péllerīēn (Klimmen), pöllerin (Bree), pølərin (Ketsingen), pələren (Linkhout), pələrin (Gingelom, ... ), pələrīn (Opglabbeek), pɛldərin (Wintershoven), pɛləren (Bree), pɛlərin (Boorsem, ... ), Fr. pèlerine.  pèlderien (Hasselt), kort manteltje dat door de vrouwen nog gedragen werd omstreeks 1935  pellerien (Mheer), Men vergelijke het woord met het Fr. pèlerine. Hedendaags cape.  pelderíen (Herten (bij Roermond)), Vgl. Fr. pelerine.  pellerien (Weert), Zie ook afb. p. 217.  pillerīēn (Roermond), pelerinetje (<fr.): pelderien(ke) (Roermond), pelderienke (Meijel, ... ), pelderinke (Sittard), peldrienke (Boeket/Heisterstraat), pelerien-ke (Tegelen), pelerienke (Herten (bij Roermond), ... ), pellerien(ke) (Tegelen), pellerieneke (Neerpelt), pellerienke (Blerick, ... ), pellerientje (Hoensbroek, ... ), pellerientsje (Eijsden), pellerinke (Sittard), perrelienke (Guttecoven), peͅlərenə’ə (Kwaadmechelen), prelientje (Jabeek), pulleriensje (Meerssen), pèlderienneke (Meijel), pèlerineke (Beverlo, ... ), pèllerienke (Neer), pələrīnəkə (Eigenbilzen), Fr. pèlerine.  pèllerieneke (dim.) (Hasselt), pèllerinneke (dim.) (Zonhoven), Fr. pélérine [sic].  pèllerin(neke) (Genk), vroeger  pelerien-ke (Tegelen), schoudermanteltje: thans  schoudermanteltje (Tegelen) 1. korte (dames)schoudermantel || [pèlerine (fr.)]: 2. kort schoudermanteltje || bolero: kort vrouwenmanteltje zonder mouwen || kort schoudermanteltje || pelerine || pelerine: kort schoudermanteltje voor vrouwen || pelerine: pelerine || pelerine: schoudermantel || pèlerine || pèlerine: korte (dames)schoudermantel || schoudermantel || schoudermanteltje || schoudermanteltje [pelderien, pellerien] [N 23 (1964)] || soort mantel, (zonder mouwen) over de schouders afhangend || zwarte schoudermantel, pélerine III-1-3
schoudernaad schoudernaad: schoudernaad (Opglabbeek), sxoǝrnǭt (Zolder), sxø̜̄rnuǝt (Schulen), sxōrnuǫt (Zolder), sxǫwǝrnǭt (Horst, ... ), šø̜̄wǝrnǭt (Meeuwen, ... ), šōrnǭt (Diepenbeek), šōwǝrnǭt (Lanaken), šōǝrnuǝt (Bilzen), šǫwvǝrnǭt (Neeroeteren), šǫwǝrnoat (Bleijerheide), šǫwǝrnāt (As), šǫwǝrnǭt (Born, ... ), šǭwǝrnǫ (Meijel), schoudersnaad: sxǭrsnǭt (Hopmaal), šōǝrsnǭt (Genk) Naad van een kledingstuk die op de schouder valt, van de kraag tot de mouw van een jas, een japon enz. [N 59, 98] II-7
schouders asselen: a.sǝlǝ (Koninksem, ... ), blad: blāt (Swalmen), (mv)  blai̯ǝr (Herten), blāi̯.ǝr (Bocholt, ... ), hoop (heup): hō.ǫp (Wellen  [(achter)]  ), scheivoorgewricht: sxɛ̄i̯ǝvorgǝvrext (Tessenderlo), schouder(s): skoar (Opheers), skou̯ǝr (Gelinden), skōrǝ (Heks), skǫu̯ǝr (Gingelom, ... ), skǫǝrǝ (Montenaken), sxou̯.ǝr (Borgloon), sxou̯rǝ (Bommershoven, ... ), sxou̯ǝr (Kerniel, ... ), sxøu̯rǝ (Velm), sxø̄rǝ (Hasselt), sxā.rǝn (Peer), sxārs (Heppen), sxārǝ (Berverlo), sxāvǝr (Oostham), sxāvǝrs (Kwaadmechelen), sxōr (Kermt), sxōrǝ (Broekom, ... ), sxőu̯rǝ (Alken, ... ), sxő̄r (Stevoort), sxő̄rǝ (Berbroek, ... ), sxő̄ǝr (Schulen), sxő̜u̯rǝ (Sint-Truiden), sxǫu̯rǝ (Aalst, ... ), sxǫu̯ǝr (Afferden, ... ), sxǫu̯ǝrs (Achel, ... ), sxǭ.rǝ (Hechtel), sxǭr (Halen), sxǭrǝ (Beringen, ... ), šau̯ǝrs (Stokkem), šou̯.rǝ (Berg, ... ), šou̯.ǝr (Guigoven), šou̯rǝ (s-Herenelderen), šõ̜u̯.vǝrs (Molenbeersel), šō.r (Millen, ... ), šō.rs (Waltwilder), šō.rǝ (Bilzen, ... ), šōr (Jesseren), šōrǝ (Gors-Opleeuw, ... ), šōǝ.r (Diepenbeek, ... ), šōǝ.rǝ (Genk, ... ), šōǝrǝ (Henis), šő̜u̯.ǝr (Beek, ... ), šő̜u̯.ǝrs (Ellikom, ... ), šő̜u̯ǝr (Meeuwen, ... ), šő̜u̯ǝrs (Gruitrode), šǫu̯.ǝr (Maaseik, ... ), šǫu̯.ǝrs (Bocholt, ... ), šǫu̯ǝr (Kanne, ... ), šǫu̯ǝrs (As, ... ), šǭ.rǝn (Hechtel), šǭu̯ǝr (Bocholt), schouderblad: šau̯vǝrblāt (Panningen), šu̯.ǝrblǭ.t (Hees, ... ), (mv)  šő̜u̯ǝrblāi̯.ǝr (Bree), šǫu.vǝrblāi̯.ǝr (Kessenich, ... ), schouderen: skǫu̯ǝrǝ (Rukkelingen-Loon), sxou̯ǝrǝ (Kortessem, ... ), sxu̯ǝrǝ (Groot-Gelmen, ... ), sxōǝ.rǝ (Godschei, ... ), sxő̜u̯ǝrǝ (Ulbeek), sxǫu̯ǝrǝn (Lommel), šau̯ǝrǝ (Zutendaal), šő̜u̯.ǝrǝ (Tongerlo), šǫu̯.ǝrǝ (Gellik, ... ), šǫu̯ǝrǝ (Beverst, ... ), šǫu̯ǝrǝn (Dilsen, ... ), schoudergewricht: šu̯dǝrgevrex (Haelen), šǫu̯ǝrgevrex (Urmond), schouderplaten: šou̯.ǝrplǭ.tǝ (Berg), šō.rplǭtǝ (Rutten) De schouder loopt van de schoft naar beneden in een punt uit. Zie afbeelding 2.18. [JG 1a, 1b; N 8, 32.1 en 32.2] I-9
schouderstuk schouderstuk: sxǫwǝrstøk (Ottersum), šōrstęk (Eigenbilzen), šǫwǝrstø̜k (Grevenbicht / Papenhoven), schouderstukje: sxōrstøkskǝ (Houthalen) Stuk ter bescherming van de schouder in een hemd. [N 62, 33] II-7
schoudervulling epauletten: epauletten (Boorsem, ... ), epolɛtǝ (Eisden, ... ), epolɛtǝn (Achel, ... ), epǝlɛtǝ (Tongeren), polętǝ (Maasmechelen, ... ), pōlętǝn (Opglabbeek), pǝlɛtǝ (Bocholt), pǝlɛʔǝ (Tessenderlo), ēpalɛtǝ (As), ēpōlɛtǝ (Opglabbeek), (enk)  polęt (Zolder), pǝlęt (Eisden), kapjes: kɛpkǝs (Schimmert), (enk)  kɛpjǝ (Bleijerheide), kappen: kapǝ (Schimmert), kopwatten: kopwatǝ (Eijsden, ... ), kussens: kussens (Oostham), køsǝns (Zolder), kussentjes: køskǝs (Lanaken), køsǝkǝs (Herderen, ... ), kęskǝs (As), (enk)  køsǝkǝ (Hoepertingen), kɛsǝkǝ (Eigenbilzen), mouwkappen: mōwkɛp (Heerlen), schouderepauletten: šø̜̄wǝrpalɛtǝ (Meeuwen), (enk)  sxø̄rpōlęt (Schulen), schouderkapjes: šǫwǝrkępkǝs (Echt), (enk)  sxǫwɛrkɛpkǝ (Weert), šǭwǝrkɛpkǝ (Meijel), schouderkappen: šǭwǝrkapǝ (Rothem), schouderkussens: sxōrkøsǝs (Houthalen), šǫwǝrkøsǝns (Bleijerheide), schouderkussentjes: šōrkęskǝs (Munsterbilzen), šōǝrkęskǝs (Bilzen), schoudersvulling: sxǭrsvyliŋ (Hopmaal), schoudertjes: skø̄rkǝs (Jeuk), šōǝrkǝs (Bilzen), schoudervulling: sxęjǝvǝrvøleŋ (Tessenderlo), sxǫwǝrvøleŋ (Ottersum), sxǫwǝrvø̜leŋ (Venlo), šōǝrveleŋ (Bilzen), šōǝrvø̜leŋ (Bilzen), šǫwǝrvyleŋ (Lutterade), šǫwǝrvøleŋ (Lutterade, ... ), šǫwǝrvø̜leŋ (Born, ... ), šǭwǝrvøleŋ (Kesseleik, ... ), schoudervulsel: šowǝrvølsǝl (Montzen), šōǝrvø̜lsǝl (Bilzen), šǫwǝrvø̜lsǝl (Eisden), schouderwatten: sxǫwǝrwatǝ (Horst), šǫwǝrwatǝ (Doenrade, ... ), (enk)  šōrwat (Diepenbeek), šōǝrwat (Bilzen), šǫwǝrwat (Voerendaal), vulling: vøleŋ (Doenrade, ... ), vø̜leŋ (Geleen, ... ), watten: watǝ (Nieuwstadt), (enk)  wat (Diepenbeek, ... ), wattenvulling: wattenvulling (Neerpelt), watvulling: watvøleŋ (Heerlen) Opvulsel op de schouders van een kledingstuk, om de schouderlijn te accentueren en figuurfouten te corrigeren en om een mooie valling van de mouwen te verkrijgen. Ze bestaat veelal uit watjes, 2 of 3 voor een normale schouder tot 4 √† 5 voor een hoge (Papenhuyzen III, pag. 26). [N 59, 99; N 62, 62] II-7
schoven binden binden: be.njǝ (Achel, ... ), be.nǝ (Beek, ... ), be.ñ (Neerpelt, ... ), be.ñj (Rijkhoven), be.ŋǝ (Uikhoven), bendjǝ (Tungelroy), bendǝ (Amby, ... ), benjǝ (Baexem, ... ), benǝ (Berverlo, ... ), beñ (Heppen, ... ), beŋdǝ (Oost-Maarland), beŋǝ (Baarlo, ... ), bindǝ (Afferden, ... ), binǝ (Ottersum, ... ), bē.ndǝ (Gronsveld, ... ), bē.nǝ (Houthalen, ... ), bēnjǝ (Berg, ... ), bēŋǝ (Groot-Gelmen, ... ), bę.njǝ (Eksel, ... ), bę.nǝ (Bilzen, ... ), bę.ñ (Helchteren), bę.ŋǝ (Boorsem, ... ), bęi̯.ndǝ (Eupen), bęi̯.nǝ (Bommershoven, ... ), bęi̯njǝ (Bree, ... ), bęi̯nǝ (Lommel, ... ), bęi̯ŋǝ (Borgloon, ... ), bęndǝ (Maastricht), bęnjǝ (Buchten, ... ), bęnǝ (As, ... ), bęŋǝ (Aalst, ... ), bīŋǝ (America, ... ), b˙enǝ (Beringen, ... ), fritselen: fritžǝlǝ (Waubach  [(alleen voor de tweede band van de roggeschoof)]  ), jassen: jasǝ (Banholt, ... ), jɛsǝ (Klimmen, ... ), joepen: jupǝ (Banholt  [(alleen voor de middelste band)]  , ... ), kassen: kasǝ (Banholt, ... ), knopen: knyǝpǝn (Hamont), knø̜i̯pǝ (Nuth, ... ), knē.pǝ (Veldwezelt), opbinden: up˱benǝ (Heppen, ... ), ǫp˱be.nǝ (Hamont, ... ), ǫp˱be.ñ (Hoeselt, ... ), ǫp˱benjǝ (Haelen, ... ), ǫp˱benǝ (Achel, ... ), ǫp˱beŋǝ (Eind, ... ), ǫp˱bindǝ (Arcen, ... ), ǫp˱bēnjǝ (Roosteren), ǫp˱bęnǝ (As, ... ), ǫp˱bęŋǝ (Borgloon, ... ), samenbinden: sāmǝnbenǝ (Bocholt) Het werk van de binder die achter de zichter aankomt en die om de hoeveelheid halmen die de zichter afgetrokken heeft twee (soms ook één) banden doet en zo de garven, gebonden schoven, maakt. Wanneer het graan met de zeis gemaaid wordt en de aflegger achter de maaier aankomt, worden het "afleggen", het "vormen" en het "binden" vaak in één doorgaande handeling uitgevoerd. Jassen en kassen worden (elders) ook gebruikt voor het opzetten en samenbinden van de korenhokken, zie het lemma ''schoven opzetten in een hok'' (4.6.13). De volgorde van de varianten van het type binden is: a. consonantcluster: -nd-/-ndj-/-]d, -n-, -nj-, -]-; b. vocalisme: -e-, -ę-, -ęi̯-, -ē-, -i-.' [N 15, 15d, 15e2 en 20; JG 1a, 1b; A 23, 16.2; L 1 a-m; L 1u, 15; L 48, 34.2; Lu 1, 16.2, Lu 2, 34.2; monogr.] I-4