e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schoorsteenschuif schuif: sxȳf (Gennep, ... ), šū.f (Tegelen) Afsluiting in de schouw waarmee het ontsnappen van de warmte uit de oven tegen kan worden gegaan. Bovendien kan met behulp van de schuif de trek in de oven geregeld worden. In L 164 werd de schuif gesloten wanneer de oven gaar was, bovendien werd dan de steenlaag met trekgaten met kleislib dichtgegooid. In L 163 bevond zich een schuif in het rookkanaal dat naar de losstaande schoorsteen liep. Zie ook afb. 32.4. Het betreft daar een vergelijkbare schuif aan de voet van de schoorsteen van een Kasseler oven voor grofceramische produkten. [N 49, 78b; monogr.] II-8
schoorsteenstoel aanvang: āvaŋk (Bleijerheide), aanzet: ānzęt (Uikhoven), lijf: līf (Houthem, ... ), onderschouw: ǫŋǝršǫw (Jabeek), roetzak: rōt˲zak (Beek, ... ), schoorsteenstoel: sxōrstęjnstōl (Leuken, ... ), schouwstoel: šǫwstōl (Neeritter), spiegel: spīgǝl (Sint-Truiden), stoel: stōl (Maastricht), voet: vōt (Heerlen), voorspiegel: vø̄rspīgǝl (Tongeren) Het ongeveer één meter hoge, onderste gedeelte van een schoorsteen waarvoor de haard of kachel geplaatst wordt. Men onderscheidt al naar gelang de bouwwijze onder meer de Engelse stoel en de Franse stoel. Bij de Franse stoel is de voorzijde van de stoel met behulp van een éénsteensmuurtje dichtgemetseld. De nisbuis is in horizontale richting in de voorwand van de stoel, ook wel spiegel genoemd, aangebracht. In een Franse stoel is het noodzakelijk een roetzak te maken. Onder een roetzak verstaat men een ruimte aan de voet van de schoorsteen die met behulp van een luikje bereikbaar is om het neervallende roet uit de schoorsteen te kunnen verwijderen. De Engelse stoel is aan de voorzijde geheel open en wordt van boven bij het rookkanaal dichtgemaakt met een gewapend betonplaatje, waarin de nisbuis in verticale richting geplaatst wordt. De pijp van kachel of haard wordt van onderen in de nisbuis gestoken. Om het neervallende roet uit de schoorsteen op te vangen is aan deze pijp naar onderen een verlengstuk gemaakt dat met behulp van een deksel kan worden afgesloten. [N 32, 26a; monogr.] II-9
schoorsteentjes schoorsteentjes: sxǫrstęjntjǝs (Milsbeek), vochtloker: voxlø̜̜̄̄kǝr (Sittard) Schoorsteentjes in de deklaag bovenop de inzet van de veldoven ter bevordering van de trek. [monogr.] II-8
schoot basje: baskǝ (Achel, ... ), jupetje: jøpkǝ (Tongeren), onderste van de rok: ønǝštǝ van dǝr rǫk (Eijsden), rok: rǫk (As, ... ), schoot: choat (Lutterade), choēt (Baarlo), chuut (Reppel), schait (Echt/Gebroek), schaot (Mheer, ... ), schoat (Beek, ... ), schoe"t (Beverlo), schoeet (Weert), schoet (Amby, ... ), schoewet (Achel, ... ), schoewət (Leopoldsburg), schoeët (Achel, ... ), schoeəs (Spekholzerheide), schoit (Beesel, ... ), schooat (Lutterade, ... ), schoot (Alken, ... ), schoout (Venray), schout (Oirlo, ... ), schouwt (Wellen), schoät (Grubbenvorst), schoèt (Heerlerbaan/Kaumer), schoët (Geistingen, ... ), schoôt (Sint-Truiden), schoət (Maasbree), schōēt (Amby, ... ), schōēwət (Loksbergen), schŏĕət (Venlo), schŏŏt (Schimmert), schuuət (Opglabbeek), schūut (Eijsden), schàut (Borgloon), schóót (Born), schôāt (Stevensweert), shoet (Lanklaar), shŏĕat (Mheer), sjaaet (Susteren), sjaot (Stein), sjaowt` (Geleen), sjaut (Bilzen), sjaòt (Herten (bij Roermond)), sjeot (Reuver), sjo-aat (Grevenbicht/Papenhoven), sjoait (Grevenbicht/Papenhoven), sjoat (Geleen, ... ), sjoe.ət (Hulsberg), sjoeat (Boorsem, ... ), sjoes (Simpelveld, ... ), sjoet (Borgharen, ... ), sjoewt (Eys), sjoeès (Kerkrade), sjoeêt (Noorbeek, ... ), sjoeët (Bocholt, ... ), sjoeət (Heel, ... ), sjoĕt (Merkelbeek), sjoit (Berg-en-Terblijt, ... ), sjooet (Doenrade, ... ), sjoot (Asenray/Maalbroek, ... ), sjooët (Nunhem, ... ), sjout (Kapel-in-t-Zand, ... ), sjowt (Vliermaal), sjoàt (Valkenburg), sjoèat (Geleen), sjoêt (Kanne), sjoët (Kesseleik), sjōat (Schinveld), sjōet (Oirsbeek), sjōēt (Doenrade, ... ), sjōēët (Nieuwenhagen), sjōēəs (Simpelveld), sjōēət (Reuver), sjōōat (Buchten), sjōōt (Panningen, ... ), sjŏewt (As), sjŏĕət (Beesel, ... ), sjuut (Bree, ... ), sjūt (Zutendaal), sjūūt (Opglabbeek), sjwaoət (Schimmert), sjwat (Geulle), sjwoat (Urmond), sjwàt (Stein), sjàut (Gors-Opleeuw), sjâôt (Meerssen), sjòòët (Kunrade), sjôet (Heerlen, ... ), sjôot (Swalmen), sjôêt (Amstenrade, ... ), sjôôt (Beegden, ... ), sjöät (Neer), skoot (Jeuk), sxuwǝt (Neerpelt), sxuwət (Loksbergen), sxuǝt (Born, ... ), sxǫwt (Wellen), šjoet (Brunssum), šuət (Eys, ... ), ṣuət (Montzen), ṣy.t (Meeuwen), ṣú:ət (Kinrooi), šoǝt (Geleen), šujt (Eijsden), šut (Lanaken, ... ), šuǝt (Echt, ... ), šȳt (Meeuwen), šōt (Herten, ... ), šūs (Bleijerheide), šǫwt (Bilzen), B.v. Klehn jing zitten geer oppe schoeweth.  schoeweth (Peer), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  schoeët (Eksel), PLAATS: de informant geeft als kerkdorp Jeuk/Hasselbroek op.  skoewt (Jeuk), Vereenvoudigd fonetisch schrift. Een streepje boven een klank of tweeklank geeft de Limburgse sleeptoon aan.  sxoewət (Kuringen), {schu\\t}  schoet (Eksel), schootje: schootje (Oostham, ... ), schuutje (Weert), sxø̄tjǝ (Weert), šwø̜tšǝ (Rothem), šwɛtjǝ (Stein), šyętšǝ (Valkenburg), šyǝtjǝ (Heerlen, ... ), šȳtjǝ (Kesseleik), šȳtšǝ (Bocholt, ... ), šȳǝsjǝ (Bleijerheide), šøtšǝ (Herderen), šø̄tšǝ (Boorsem, ... ), šø̄ǝtjǝ (Grevenbicht / Papenhoven, ... ), šęjtšǝ (Bilzen), schootstuk: swotštø̜k (Meerssen), slip: sjlip (Gulpen), sjlup (Belfeld, ... ), sjlŭp (Steyl), slip (Gennep, ... ), slub (Meterik), slup (Afferden, ... ), slŭp (Swolgen, ... ), slùp (Sevenum), Eerder achterste.  sjlup (Herten (bij Roermond)), In uitdrukkingen.  sjlup (Haelen), sjlup  sjlip (Reuver), tuniekje: tǝnekskǝ (Tessenderlo) dij - welk gedeelte van het lichaam wordt er mee bedoeld? [DC 01 (1931)] || Het onder de gordel of het middel ruim of in plooien afhangend deel van een kledingstuk. De schoot kan ook het onderste gedeelte van het voorpand zijn, dat door de schootnaad van het bovenste gedeelte gescheiden is; bij jacquet, geklede jas en rok (Meima I, pag. 45). [N 62, 35; N 59, 152] || schoot [SGV (1914)] || Schoot: de ruimte in de bocht tussen onderlijf en dijen bij een zittend persoon (schoot, slip, slup). [N 106 (2001)], [N 84 (1981)] II-7, III-1-1
schoot, bult bult: bølt (Borgharen, ... ), bø̜̄ltj (Tungelroy), bø̜ltj (Ell), del: dęl (Klimmen, ... ), dɛl (Borgharen, ... ), knik: knek (Klimmen), pokkel: pukǝl (Borgharen, ... ), schoot: šoat (Schimmert), šūǝt (Klimmen), zak: zak (Diepenbeek, ... ), zink: zeŋk (Meijel), zonk: zøŋk (Ell), zø̄ŋk (Tungelroy), zǫŋk (Borgharen, ... ) Onregelmatigheid in de houten betimmering van een dak. [N F, 51a; N F, 51b] II-9
schootskleed couverte: kuvɛrt (Hoepertingen), deken: dēkǝn (Achel, ... ), dɛ̄kǝ (Blerick, ... ), knieboks: knii̯boks (Kinrooi), kniedek: knidɛk (Reuver), koetsdeken: kuts˱dēkǝ (Eksel), leren dek: lērǝ dɛk (Schaesberg), paardsdeken: pęrs˱dēkǝn (Eksel), schaapvel: šǭp˲vɛl (Chevremont), scholk: sxolek (Boekend), sxø̜lǝk (Weert), šolǝk (Waubach), schoot: sxōt (Hoepertingen), šuǝt (Thorn), schootkleed: sxōtkliǝt (Horst), schootlap: šōtlap (Eigenbilzen), schootsvel: sxuǝts˲vęl (Maasbree), šuǝts˲vɛl (Ell, ... ), šuǝts˲vɛ̄l (Gulpen), šȳts˲vɛl (Beek, ... ), šōts˲vɛl (Doenrade), šǫu̯ts˲vɛl (Ophoven), šǭts˲vɛl (Lutterade, ... ), (mv)  šuǝts˲vɛlǝ (Heel), serge: sadǝ (Hoepertingen), sǭdǝ (Bilzen, ... ), vel: vɛl (Zonhoven) Leren vel dat over de schoot van de koetsier en de passagiers van een rijtuig gelegd werd als bescherming tegen de koude. [N 101, 20, monogr] I-13
schootsvel buikenscholkje: boekesjölkske (Swalmen), kaaslap: kaaslap (Eksel), leerschortel: lersjeutel (Val-Meer), lèèrsjottel (Zichen-Zussen-Bolder), leren rok: leren rok (Vliermaal), leren scholk: laere sjolk (Tegelen), laeresjolk (Limbricht), leire schollek (Valkenburg), leren sjolk (Bleijerheide), lēͅrəšolək (Teuven), lèere sjolk (Hoensbroek), lère scholk (Oirsbeek), lère sjolk (Neeroeteren), lèère sjolk (Tegelen), léére scholk (Mechelen), leren schootsvel: leerə sjootsveltj (Roggel), leren schortel: lɛ̄rə šøtəl (Montzen), leren schortsel: leren sjotsel (Bleijerheide), leren voordoek: lere veͅreng (Kermt), liərə viəreŋ (Hasselt), līərə vèùrk (Opheers), lèrevjeurk (Millen), lɛ`jrə vərək (Wintershoven), leren voorschoot: leeərə vöschoeət (Tessenderlo), lejərə vysxyt (Zelem), lēərə vø̄sXuwət (Tessenderlo), leren voorschoot  lèèrə vöschowət (Lommel), schoenmakersplag: šynmeͅkərsplak (Tongeren), scholk: schollek (Maasbree), schólk (Sevenum, ... ), schootslap: sXuwətslap (Velm), schootsvel: schaotsvel (Geulle), schjootsvel (Heerlerheide), schoatsvel (Schimmert, ... ), schoeatsvel (Jabeek), schoetsveil (Weert), schoetsvel (Brunssum, ... ), schoeətsvel (Blerick), schootsvel (Amstenrade, ... ), schotsvel (Venray), schoutsvel (Grathem), schoëtsvel (Blerick, ... ), schōētsvèl (Oost-Maarland), schŏĕtsvel (Boekt/Heikant), schŏŏtsvel (Oirlo), schutsvēl (Horst), schutsvèèl (Horst), schótsvel (Gennep), schôtsvel (Venray), schôôtsvel (Puth), sjaotsvel (Horn, ... ), sjoeatsvel (Heythuysen), sjoeotsvel (Neeritter), sjoetsvel (Borgharen, ... ), sjoetsvèl (Maastricht), sjoeësvel (Kerkrade), sjoeëtsvel (Ell, ... ), sjoeətsvel (Tegelen), sjootsvel (Eigenbilzen, ... ), sjootsvèlle (Einighausen), sjotsvel (Meijel, ... ), sjotswel (Meijel, ... ), sjoätsvel (Munstergeleen), sjoètsvel (Stevensweert), sjoëtsvel (Tegelen), sjoëtsvèl (Tegelen), sjoötsvel (Maasbracht), sjōēsvèl (Bocholtz), sjōētsvel (Mechelen, ... ), sjōēëtsvēl (Hoensbroek), sjŏŏtsvelle (Nunhem), sjwoͅtsvɛl (Boorsem), sjzjwòtsvɛl (Mechelen-aan-de-Maas), sjôêtsvel (Hoensbroek, ... ), sjôôtsvél (Klimmen), sjöötsvel (Schinveld), sXutsfɛl (Paal), sXutsvɛl (Donk (bij Herk-de-Stad)), sXuwətsveͅl (Beringen), sXŭtsfeͅl (Boekt/Heikant), šotsveͅl (Mechelen-aan-de-Maas), šoətsveͅl (Eisden), šutsveͅl (Lanklaar), šuətsfeͅl (Rotem), šuətsveͅl (Ophoven), šüütsveͅl (Bree), sjoetsvél(le) deze laatste lettergreep klinkt door  sjoetsvélle (Oirsbeek), Zie ook afb. p. 447.  sjoetsvél (Gronsveld), schootvel: sjoewetvel (Hoensbroek), šūətfeͅl (Rekem), sloof: Splitleer. WNT: sloof (II), 5) Voorschoot, schort, gewoonlijk een kort werkmansvoorschoot.  slóóf (Milsbeek), WNT: sloof (II), 5) Voorschoot, schort, gewoonlijk een kort werkmansvoorschoot.  slōf (Meijel), sloop: sloop (Beringen), sloëp (Neerpelt), slōp (Beringen), slup (Boekend, ... ), smidsevoordoek: cf. Túngërsë Dïksjënêer, blz. 510: sméed sl. (mv. smée st) smid, blz. 511 smïs smidse (smïsbèd smidsebed).  smisvørək (Tongeren), teren schortsel: [sic]; vgl. Kerkrade Wb. (p. 270)?: tar, teer.  taare-sjotsel (Bleijerheide), vel: vēͅl (Hamont), veͅl (Linkhout), voordoek: vørək (Riksingen), voorhang: vörhang (Kwaadmechelen), vørhaŋ (Kwaadmechelen), voorschoot: veursjnoet (Baarlo), vèùrsjôôt (Haelen), voorvel: veurvel (Beek, ... ), veurvil (Diepenbeek), vērveͅl (Rosmeer), virveͅl (Opglabbeek), voirveͅl (Niel-bij-St.-Truiden), vuurvel (Waubach), vörvèl (Beverlo), vørveͅl (Linkhout), vø̄rveͅl (Beverlo, ... ), vø̄ürveͅl (Borlo), vøͅürveͅl (Sint-Truiden), vüürvəl (Bocholt), vərvel (Hoeselt), wabbel: [sic]  wābel (Boeket/Heisterstraat), werkscholk: werksjolk (Tegelen), wêrksjolk (Tegelen) een leren schootsvel [N 60 (1973)] || lederen voorschoot || schootsvel || schootsvel, voorschoot van leer of grove stof, gedragen door ambachtslieden [voorvel, sloop] [N 24 (1964)] || schootsvel: lederen voorschoot || voorschoot (van een smid) III-1-3
schootwerker schootwerker: schootwerker (Roggel, ... ), šuǝswerkǝr (Bleijerheide) De schoenmaker die zittend zijn werkstuk vervaardigt. Volgens de informant van L 293 is dit werk geschikt voor invaliden die schoenmaker worden. [N 60, 75] II-10
schop ? knaeje: [sic]  knaeje (Blerick), lap: la.p (Ingber), lel: lel (Geistingen), leps: löpsj (Grevenbicht/Papenhoven), schop: chup (Ittervoort), ein sjup gêve (Schimmert), schoep (Opglabbeek, ... ), schop (Gruitrode, ... ), schŏĕp (Loksbergen), schuip (Montfort), schup (Kerkhoven, ... ), schŭp (Meerlo, ... ), schòp (Zolder), schöp (Gennep, ... ), schùp (Sevenum), schùppe (Sevenum), sjeup (Vlijtingen), sjop (Bree, ... ), sjŏĕp (Opglabbeek), sjŏp (Tungelroy), sjup (Meijel, ... ), sjŭp (Heythuysen), sjèùp (Posterholt), sjóp (As), sjöp (Echt/Gebroek, ... ), sjöppe (Neer), sjûp (Stein), sjəp (Thorn), šøp (Kelmis), #NAME?  schöp (Blerick), B.v. Ne schùp teege zèn kùnt krêge.  schùp (Beverlo), Trap met de voet.  schoep (Hasselt), stamp: helle stamp (Genk), iemand ne staamp gèève (Hechtel), nen helle stamp geven (Peer), schtaamp (Amby), schtamp (Brunssum, ... ), sjtaamp (Eijsden, ... ), sjtamp (Beek, ... ), sjtampe (Lutterade, ... ), sjtāmp (Montzen), sjtàmp (Amstenrade, ... ), sjtámp (Heel, ... ), sjtáámp (Epen), sta,mp (Zutendaal), sta.mp (Borgloon, ... ), sta:mp (Kaulille), staamp (Eksel, ... ), stamp (Achel, ... ), stampe (Boekend, ... ), stampen (Lauw), stāmp (Caberg), stjamp (Melick), stjámp (Brunssum), stàmp (As, ... ), stámp (Maastricht), stâmp (Eksel, ... ), šta.mp (Eys), m, 2 stê.mp  sta.mp (Gors-Opleeuw), Plat  stámpe (Venray), Trap, schop van voet of poot.  sta.mp (Hasselt), stoot: schtoèt (Heerlerbaan/Kaumer), sjtoeës (Kerkrade), sjtoeët (Gulpen), sjtuët (Ten-Esschen/Weustenrade), štuət (Eys), tegen de bal  sjòt (Tongeren), tramp: traamp (Gronsveld, ... ), tramp (Geulle, ... ), trāmp (Caberg), trap: trap (Beesel, ... ), trappen (Stein), tráp (Susteren, ... ), trede: traej (Venlo, ... ), tree (Eksel, ... ), treej (Lanklaar), treiëj (Bocholt), trène (Vijlen), tréé (Schimmert), trééën (Nieuwenhagen), trêên (Heerlen), tritt (du.): trit (Simpelveld, ... ), tritt (Nieuwenhagen), m, 2 trië.t  trië.t (Gors-Opleeuw) schop || stamp || Trap: harde stoot met de voet (trap, schop, stamp). [N 84 (1981)] || Trap: harde stoot met de voet (trap, schop, stamp, tree, tritt) [N 108 (2001)] || Zie afb. 39. [monogr.] II-4, III-1-2
schop om kleibollen te steken goede: gujǝ (Nunhem), schoepje: ēupkǝ (Bilzen) De schop was doorgaans van hout vervaardigd. Met het schoepje kon men in Q 83 juist genoeg klei scheppen voor twee bakstenen. [monogr.; N 98, 76 add.] II-8