e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schimmelen beschimmelen: bǝšømǝlǝ (Montzen), schimmelen: sximǝlǝn (Lommel), sxymǝlǝ (Milsbeek), sxømǝlǝ (Dilsen, ... ), šemǝlǝ (Meijel), šømǝlǝ (Bleijerheide, ... ), uitslaan: ūsšloa (Bleijerheide), ūtšlō (Heerlerheide), zegt: ǝt slex awt (Bilzen) Met schimmel bedekt raken, beschimmelen, gezegd van het vetleer. "Leder, in vochtige plaatsen opgestapeld, is blootgesteld aan beschimmeling, die het weefsel soms volledig vernietigt, gemakkelijk doet scheuren en breken. Om de schimmel van bovenleder te verwijderen, dient men het aan de lucht bloot te stellen; indien de slechte weersgesteldheid zulks niet toelaat, moet men het leder in verwarmde plaatsen onderbrengen, om het aldus te drogen." (Aras II, pag. 122-123). [N 60, 12] II-10
schimpen aanmerken: aonmérrəkə (Maastricht), afgeven: aafgève (Geulle), aofgeevə (Maastricht), afketsen: get aafketsə (Kelpen), afkraken: ‧āfkrā.kə (Eys), bekritiseren: bekritisere (Nunhem), bemuilen: bemoele (Wijlre), beschampen: beschampen (Eksel), beschimpen: besjumpe (Herten (bij Roermond)), bəchumpə (Loksbergen), chicaneren (<fr.): Van Dale: chicaneren (&lt;Fr.), gezochte bezwaren opwerpen; vitten, het iem. lastig maken, zaniken.  sjikanere (Maastricht), choqueren: sjekeere (Caberg), grotsen: vgl. Kerkrade Wb. (pag. 128): jrotse, 1. mopperen; -2. zwaar ophoesten.  jrotse (Kerkrade), judassen: jŭŭdàsse (As), kleineren: kleenerə (Oirsbeek), kleinerend (bn.): kleinnierend (Vaals), kletsen: kletse (Venray), kletsen (Meeuwen), kommeren: kommeren (Meeuwen), kritiek uitoefenen: kretiek oetoefene (Hoensbroek), kritiseren (<fr.): krĭĕtĭĕzeerə (Epen), kwaad klappen: kouwd klappe (Jeuk), lagen: leege (Maastricht), schampen: schampe (Amby, ... ), schampen (Born), schampu (Brunssum), schampə (Montfort), scha‧mpe (Weert), sjaampe (Gronsveld, ... ), sjampe (Bree, ... ), sjampə (Doenrade, ... ), sjampən (Urmond), sjàm.pə (Maastricht), sjàmpe (As), sjàmpə (Maastricht, ... ), sjámpə (Heerlen), schamperen: sjampere (Posterholt), schanden: sjanjzen (Stein), sjantje (Maasniel, ... ), sjantjə (Kapel-in-t-Zand), Dit werkwoord wordt meestal gebruikt in combinatie met "op". Doe môs neet zoeë op hem sjantje.  sjantje (Herten (bij Roermond)), schelden: scheale (Heerlerbaan/Kaumer), sjelje (Melick), sjelle (Waubach), sjellə (Beesel), sjèldə (Reuver), sjèlje (Swalmen), schimpen: chimpe (Ittervoort), scheempe (Meerlo), schēēmpə (Gennep), schimpe (Beek, ... ), schimpen (Heythuysen, ... ), schimpə (Venlo), schumpe (Lutterade), schumpə (Loksbergen), schîmpe (Schimmert), sjeempə (Vlijtingen), sjimpe (As, ... ), sjimpen (Meijel, ... ), sjimpə (Meijel, ... ), sjumpe (Tungelroy), sjumpə (Susteren), schimpscheut (zn.): Van Dale: schimpscheut, honend, indirect verwijt, hatelijke toespeling: iemand schimpscheuten geven.  sjimp sjeut (Maastricht), schimpscheuten uitdelen: Van Dale: schimpscheut, honend, indirect verwijt, hatelijke toespeling: iemand schimpscheuten geven.  sjimpsjūūët ōētdēēlə (Nieuwenhagen), stiekem (bw.): stjekum (Neer) (iemand) uitschelden, heel vaak in beledigende of zelfs in kwaadsprekende zin || kwaadspreken || op onwaardige wijze kritiek uitspreken [schimpen, spijkeren] [N 85 (1981)] III-3-1
schip boot: buət (Blitterswijck, ... ), bôêt (Arcen), schip: 1 scheep 2 schepe (Hechtel), `n chiep, twee chiep (Neeroeteren), `n scheep twe schepen (Waltwilder), `n scheep twie scheepe (Jeuk), `n scheep twie scheepen (Lanaken), `n scheep twie schepen (Kaulille, ... ), `n schip, tweej schepen (Lommel), a scheejp twi scheejpe (Zepperen), cheep (Baarlo, ... ), cheep, twie cheep, klein cheepke (Niel-bij-As), cheijep (Opoeteren), chiep, twie chiep (Maaseik), chîp, chipen (Maaseik), e chiep, twie chiepen (Maaseik), e scheejep twiej schepe (Zonhoven), e scheep twee schepen (Hasselt, ... ), e scheep twie scheep (Peer), e scheep twie scheepe (Hoepertingen), e scheep twie scheepen (Neerpelt), e scheep twie schepe (Hamont, ... ), e scheep twiej scheepe (Ulbeek), e scheep, twieje schepen (Achel), e scheep, twieë schepen (Hamont), e scheijep twiej scheijepe (Hoepertingen), e scheip twie scheipe (Sint-Truiden), e scheip twie scheipen (Bilzen), e scheip twieje schepen (Achel), e schiejep twie schiejep (Genk), e schip twi scheip (Brustem), e schip twie scheipe (Sint-Truiden), e schip twie schepe (Landen, ... ), e schip, twieə scheep (Waasmont), e schjep twee schjep (Zichen-Zussen-Bolder), e schèep twie schepen (Hamont), e sjeep twei sjeep (Mechelen-aan-de-Maas), e sjeep twie sjeep (Mechelen-aan-de-Maas), e sjeep twie sjeepe (Maastricht), e sjeep twie sjepe (Diepenbeek), e sjeep twie sjepen (Diepenbeek), e skeejep twie skeejepe (Muizen), e sxeəp twi sxeͅjəpə (Rijkel), een scheep twie schepen (Stevoort), een skip twieje scheep (Attenhoven), ei schiep twie schiepe (Reppel), ei schiĕp, twiĕ schiĕp (Gruitrode), ei sjeep twie sjiep (Bocholt), ei sjeep, twie sjeep (Neeroeteren), ei sjiep twie sjiep (Bocholt), ei sjiep, twie schie:p (Gerdingen), ein sjeep twie sjeepen (Genk), en šeͅip twei šeͅipə (Guigoven), ē sxēp twi sxēpə (Velm), eͅin šīp, šīp (Opglabbeek), i scheep twie schepen (Stokrooie), i sxep twiə sxepə (Overpelt, ... ), i sxēp, twi sxēpən (Eksel), ie scheip twie scheipe (Sint-Truiden), ie scheip twie scheipen (Wilderen), ie-e scheep twie-e schepe (Peer), ien scheep twiee schepen (Kaulille), ien schiep twie schepe (Kaulille), jiɛp (Stokkem), scheef, schēffe, schéfke (Montzen), scheeft, twee scheefte, kleen scheeftje (Welkenraedt), scheejəp, twĭe scheepə, klee scheepkə (Kermt), scheep (Amby, ... ), scheep scheepen (Overpelt), scheep twiee schepen (Hasselt), scheep, schepen (Helchteren, ... ), scheep, twee scheep, klein scheepke (Eisden), scheep, twee schepen (Kaulille), scheep, twee schepen, scheepken (Heusden), scheep, twie scheepe, klee scheepke (Mielen-boven-Aalst), scheep, twie schepe, klè scheepke (Wellen), scheep, twie schepen (Helchteren), scheep, twie schepen, kleen scheepken (Houthalen), scheep, twie schepen, klei scheepken (Eksel), scheep, twie schepen, klèe scheepken (Wijchmaal), scheep, twiè scheep, scheepke (Ophoven), scheeəp (Swalmen), scheÚɛ̄p, twie schepə (Kuringen), scheəp, twi scheəpə, klä:i scheəpkə (Gelinden), schēēp (Horst, ... ), schēf, twee schéffe, schéfke (Montzen), schējəp, twi‧j schēpə, klɛjn schēpkə (Hoepertingen), schēp, twi[ə} schēpə, kle schepkə (Hamont), schēp, twī schēpen, schēpkə (Peer), schēp, twī schēpən, schēpkən (Zonhoven), schēp, twīə schēpen, klä schepkən (Hamont), schēp, twīə schēpən, kl(tm) schēpkə (Peer), schēp, twīə schēpən, klēͅ schipkə (Sint-Huibrechts-Lille), schēp, twīə schēpən, kleͅ schepkə (Sint-Huibrechts-Lille), schĕf, twâj schĕfer, klê schĕfke (Montzen), schieb (Bree), schiep (Elen, ... ), schiepen (Neeroeteren), schip (Afferden, ... ), schip schippen (Halen), schip, twi schepe, klee schuitje (Sint-Truiden), schip, twi schepə, kle schepkə (Sint-Truiden), schip, twie schepe, klee scheepke (Velm), schip, twiee schepen, klaain schipken (Oostham), schip, twieë schepen, klaan schipke (Tessenderlo), schip, twiə schēp⁄n, klā schipkən (Tessenderlo), schip, twī schēpə, klē schipkə (Sint-Truiden), schip, twījə schēpə, klä: schipkə (Loksbergen), schīep (Eijsden), schīp, schīp (Maaseik), schĭp (Swolgen), schjeep (Belfeld), schjeep, twee schjeepe, klejn schjeepke (Zichen-Zussen-Bolder), schoep, twie scheep, klei scheepke (Lanaken), schèep, scheipen (Lanklaar), schèèp (Sevenum), schép (Borlo), sgeep (Horst), sheep (Linne), sheĕp (Brunssum), ship (Banholt), sip (Dilsen), Sip (s-Gravenvoeren), siəp, twie siəpə (Lanklaar), sje:p (Helchteren), sjeep (Asenray/Maalbroek, ... ), sjeep, twee sjeepe, klei sjeepke (As), sjeep, twi sjeep, klain sjeepke (Kanne), sjeep, twie sjeep, klei sjeepke (Amby), sjeiep (Klimmen), sjeip (Margraten), sjep (Eigenbilzen), sjep, twee sjep, klèn sjepke (Val-Meer), sjeëp (Mheer), sjēēp (Neeritter, ... ), sjieep (Doenrade, ... ), sjieep, twie sjieep, klein sjieepke (Neeroeteren), sjiep (Bocholt), sjiep sjiepe (Bree, ... ), sjiep, twie scheep (Maaseik), sjieëp, twei sjieëp, kleen sjieëpke (Bilzen), sjif, twej sjiftər, klee sjifkə (Montzen), sjift (Simpelveld), sjip (Eys, ... ), sjièp (Rimburg), sjīp (Opglabbeek), sjîep (Oud-Waterschei), sjîêp (Genk), skeep (Mechelen-Bovelingen), skeep skepen (Jeuk), skeip (Borlo, ... ), skēəp (Opheers), skeͅjəp, skeͅjəpə (Veulen), skiip (Jeuk), skip (Montenaken), sxe.ip (Houthalen), sxe.p (Achel, ... ), sxe.əp (Schulen), sxe:p (Kuringen, ... ), sxeip (Buvingen, ... ), sxeiø (Sint-Lambrechts-Herk), sxejp (Borgloon), sxejəp (Groot-Gelmen), sxep (Blerick, ... ), sxeəp (Linkhout, ... ), sxēp (Arcen, ... ), sxi.iəp (Hoepertingen), sxi.əp (Weert), sxiip (Alken), sxip (America, ... ), sxiəp (Heers), sxê.p (Eksel, ... ), sxê.əp (Grote-Brogel, ... ), sxɛ.p (Sint-Huibrechts-Lille), sxɛp, twi sxīɛp (Dilsen), sxɛəp (Wilderen), š[i}ep, twëš[i}epə, klēš[i}epkə (Martenslinde), še.p (Eisden, ... ), še.əp (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), še:p (Helden/Everlo, ... ), šeep, twei šeepən, klein šeepkə (Vliermaal), šeeëp, twieë šeeëp, klèj šeeëpkë (Lanklaar), šef (Baelen, ... ), šep (Amby, ... ), šeəp (Mheer), šēp (Berg-en-Terblijt, ... ), šēp, šēp, šēpkə (Opgrimbie), šēp, twej šēpə, klej šepkə (Bommershoven), šēp, twi šēp, šēpkə (Maastricht), šēp, twī[ä} šēp, kl[ä}īn šēpkə (Molenbeersel), šēͅp, twiə sēͅp (Rekem), šeͅp šēͅpə (Mopertingen), ši.ip (Genk), ši.əp (As, ... ), šiep, tweͅj šiepə, klēn šiepkə (Bilzen), šiep, twī šiep, šīpke (Neeroeteren), šif (Bocholtz, ... ), šift (Henri-Chapelle, ... ), šiip (Rijkhoven), šip (Berg, ... ), šiəp (Amstenrade, ... ), šiəp, šip (Lozen), šiɛp (Mal, ... ), šīēp, twē šīēpə, šīēpkə (Riksingen), šīp, klē šīpkə (Genk), šīp, twē šīpa, klein šīpka (Koninksem), šīp, twī šīp, klei šīpkə (Rotem), šīəp (Eijsden), šīɛp (Bilzen), šê.p (Beesel, ... ), šê:p (Molenbeersel), šî.p (Kinrooi), šɛ.p (Baexem), šɛ.əp (Roggel), ṣxê:p (Hasselt), twee schippen (Waasmont), twie sjepen een sjeep (Wintershoven), twī sjīp (Opglabbeek), ə sgep twiə sgepə (Neerpelt), ə skip twiə skipə (Walsbets), ə sxeip, twījə sxēipə (Herk-de-Stad), ə sxeiəp twi sxeijəpə (Gutshoven), ə sxejəp, twī sxejəpə (Hoepertingen), ə sxep twiə sxepə (Neerpelt), ə sxep, twijə sxēp (Beverlo), ə sxep, twīə sxēp (Kwaadmechelen), ə sxeəp, twei sxeəpə (Heers), ə sxējəp (Beverlo), ə sxēp twiə sxēpən (Hamont), ə sxēp twī sxēpə (Halen), ə sxēp twīə sxēpə (Neerpelt), ə sxēp, twi sxēpə (Koersel), ə sxēp, twi sxēpən (Houthalen), ə sxēəp, sxēpn (Helchteren), ə sxeͅp twiə sxepə (Neerhespen), ə sxip twi sxēp (Landen), ə sxip twī sxepə (Sint-Truiden), ə sxip, twīə sxēp (Landen), ə sxip, twīə sxēpə (Leopoldsburg), ə šep, twe šepə (Tongeren), ə šep, twī šep (Lanklaar), ə šeəp, twē šeəp (Beverst), ə šēp twi šēpn (Diepenbeek), ə šēp, twiə šēp (Opgrimbie), ə šēp, twī šēp (Maaseik), ə šēͅp, twē šēͅpər (Berg), ə šēͅp, twē šeͅpə (Tongeren), ə šip, tswai šifə (Kerkrade), ə šījəp, tvei šījəpə (Bilzen), ə šīp, twiə šīp (Opoeteren), ə šīp, twī šīpə (Bree), ə šjeip, twe šeipə (Tongeren), `ie in sjiep lang uitspreken`  ein sjiep, twie sjiep (Meeuwen), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  sjĭĕëp (Nieuwenhagen), ie v pier  šjieep (Brunssum), NB.: de vragenlijst wil bij deze vraag weten of de hulpwerkwoorden "hebben"of "zijn"in het plaatselijk dialect worden gebruikt; rest is extra!  schip (Kwaadmechelen), Opm. de ee ligt tussen ee en ê.  scheep (Sevenum), Opm. Duitse sch.  scheep (Montfort) een klein open vaartuig met riemen of zeil voortbewogen [boot, schuit] [N 90 (1982)] || een schip, twee schepen [ZND 42 (1943)], [ZND A2 (1940sq)] || Een schip, twee schepen, een klein scheepje. [ZND 06 (1924)] || schip [RND], [SGV (1914)] || schip; de kapitein van het schip .... vroeger nog matroos geweest. [DC 45 (1970)] III-3-1
schipper batelier (fr.): batəlje: (Henri-Chapelle), man van het schip: ma. vajə šef (Raeren), ma. vant šif (Walhorn), ma.n vagə šif (Montzen), ma.n vagə šift (Montzen), ma.n vant šift (Henri-Chapelle), ma:n van t sxe.əp (Schulen), man fan dat šif (Bocholtz), man van da sxip (Nieuwerkerken), man van tskeip (Borlo), man van tšip (Millen, ... ), man vant šēp (Vechmaal), mān van tskēəp (Opheers), scheepman: sxeipman (Buvingen, ... ), scheepsman: šefsma:n (Gemmenich), šēpsman (Vliermaalroot), šipsman (Hoeselt), šiəpsman (Tongeren), schipper: sepər (s-Gravenvoeren), sipər (Kinrooi), skipər (Jeuk, ... ), sxepər (Kuringen, ... ), sxipər (Achel, ... ), šefər (Baelen, ... ), šepər (Aubel, ... ), šēpər (Lanaken), ši.əpər (As), šifər (Henri-Chapelle, ... ), šipə (Brunssum), šipər (Amby, ... ), šypər (Eisden, ... ), šøpər (Echt/Gebroek, ... ), šøͅpər (Stein), šəpər (Schaesberg), Zelden.  sxepər (Hoepertingen) schipper [RND] III-3-1
schipperen bedisselen: bedussele (Gronsveld), betijen: beteije (Maastricht), busselen: busselen (Heythuysen), doen wat uitkomt: (doen zoals het uitkomt).  du.ə w‧ii̯ət ˂ū.tkø.nt (Eys), fiksen: fiksen (Eksel), laveren: lavere (Maastricht), met de wind gaan: mit de weindj gaon (Oirsbeek), op zijn beloop laten: op zien beloup laote (Geleen), rechnen (du.): rechne (Vaals), rustig bekijken: rùstig bekieke (Sevenum), schaffen: sjaffe (Kerkrade), schipperen: chippere (Ittervoort), schippere (Amby, ... ), schipperen (Born, ... ), schippərə (Hamont, ... ), schipərən (Lommel), sjepərə (Meeuwen), sjip.pərə (Maastricht), sjippere (As, ... ), sjipperen (Haler, ... ), sjipperre (Maastricht), sjipperə (Doenrade, ... ), sjippərə (Epen, ... ), sjippərən (Urmond), sjuppere (Stein), verordonneren: verordeneere (Mheer), zich deruit nestelen: zich d⁄r ówtnistele (As), zich rangeren: cf. VD s.v. "rangeren"1. (veroud. of gew.) (overg.) in een bepaalde orde schikken, ordenen (ook wederk., verouderend)  ziech ransjeere (Caberg) naar omstandigheden handelen, niet aan zijn beginsels vasthouden, maar alles rustig in het werk stellen om een oplossing te vinden [busselen, schipperen] [N 85 (1981)] || schipperen || schipperen; klaarspelen III-1-4
schippersloeg schippersloeg: schippersloeg (Griendtsveen) Dubbele loeg; laag turf opgebouwd volgens een basispatroon van twee kopturven en twee scheerturven. [II, add.] II-4
schitbossen boezen: bȳs (Haelen), bos gras: bǫš ˲grās (Urmond), bossen: bǫsǝ (Gronsveld), flattestruiven: flatǝštrūvǝ (Ulestraten), frollen: frǫlǝ (Ten Esschen), grasstruiven: [gras]strūvǝ (Berg), [gras]štrūvǝ (Waubach), huisten: (enk)  hø̜s (Hoeselt), koerissen: (enk)  kōreš (Stokkem), mestkruid: męskrū.t (Sittard), meststruiven: męststrūvǝ (Obbicht), mokken: myk (Borgloon), mǫkǝ (Opheers), smøk (Borgloon), plaggen: plaggen (Schimmert), plakken: plākǝ (Gingelom), pollen: pø̜l (Milsbeek, ... ), pǫlǝ (Grevenbicht / Papenhoven), scheetbossen: sxīǝt˱bø̜̄s (Overpelt), scheutbossen: šøu̯t˱bø̜̄s (Rotem), schijtbossen: sxit˱bø̜s (America), sxī.t˱bø̜s (Nederweert), sxīt˱bøs (Ospel), sxīt˱bø̜s (Blitterswijck, ... ), sxīt˱bø̜š (Grathem), sxīt˱bǫsǝn (Achel), šitj˱bø̜s (Meijel), šit˱bø̜s (Kessenich), šī.t˱bøs (Helden), šī.t˱bø̄s (Geistingen), šī.t˱bø̜.s (Panningen), šī.t˱bø̜sǝ (Baarlo), šīt˱bøs (Bocholt, ... ), šīt˱bø̜s (Baarlo, ... ), šīt˱bǫsǝ (Maastricht, ... ), (enk)  sxīt˱bǫs (Venlo), šī.t˱bǫs (Kinrooi), schijtelbossen: sxītǝlbø̜s (Leunen), schijteltussen: (enk)  sxītǝltøs (Velden), schijthopen: šīthø̜i̯p (Tegelen), schijtplaatsen: sxītplātsǝ (Montfort), schijtpoezen: sxītpȳs (Nunhem), šī.tpȳs (Haelen, ... ), šītpȳs (Maasniel, ... ), schijtpollen: sxitpø̜l (Blitterswijck, ... ), schijtstrukken: (enk)  šai̯tstrøk (Tongeren), schijttruizen: šī.ttrȳs (Boukoul, ... ), schitbossen: sxet˱bøs (Neerpelt), sxet˱bø̜̄s (Achel, ... ), sxøt˱bøsǝn (Kwaadmechelen), (enk)  sxet˱bǫs (Lommel), schitbosten: sxøt˱bøstǝ (Heppen), (enk)  sxøt˱bøst (Berverlo), schitsbossen: sxets˱bø̜̄s (Hamont), sxets˱bęs (Peer), stinkstruiven: steŋkstruvǝ (Lanklaar), stinkstruizen: šteŋkštrūsǝ (Susteren), stobben: styp (Val-Meer), strobben: štrubǝ (Sittard), štrø̜bǝ (Guttecoven), strokken: (enk)  strok (Rummen), strontbosjes: strǫnt˱bø̜skǝs (Bree), strontbossen: stront˱bęs (Opglabbeek), strǫntj˱bø̜s (Thorn), strǫnt˱bø̜s (Meijel), strǫnt˱bęs (Linde), (enk)  strǫnt˱bǫs (Gruitrode, ... ), strontmokken: strǫntmǫkǝ (Halen), strontplekken: štrōntjplękǝ (Posterholt), strontschoven: strǫntsxōfǝ (Kiewit), strontstrobben: strǫntstrǫu̯bǝ (Maasmechelen), strontstroven: strōntstrǫu̯vǝ (Smeermaas), strontstruiven: strǫntjstrūvǝ (Obbicht), strǫntstrufǝ (Hasselt), strǫntstrȳf (Diepenbeek), (enk)  strǫntstruf (Beverst), štrǫntjštrūf (Holtum), stronttrokken: stronttrǫkǝ (Beringen), strǫnttrǫkn (Paal), strontvlokken: strǫnt˲vlø̄k (Houthalen), strontwissen: (enk)  strǫntwęs (Maaseik), stroven: strōǝvǝ (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), strǭu̯vǝn (Oost-Maarland), struiven: stryf (Urmond), strūvǝ (Geulle, ... ), str˙uvǝ (s-Gravenvoeren), štryf (Maasmechelen  [(enk štrūf)]  ), štrū.vǝ (Munstergeleen), štrūvǝ (Gulpen, ... ), štr˙uvǝ (Sint-Martens-Voeren, ... ), (enk)  struf (Borgloon), štrūf (Klimmen), toezen: tusǝ (Horn), troepels: trūpǝls (Gingelom), trukbuisten: trøk˱bø̜̄stǝ (Paal), trukken: (enk)  trøk (Zelem), zuurgras: zūrgrās (Valkenburg), zūrgrǭǝs (Niel-Bij-Sint-Truiden) Bossen van welig opschietend gras in de weide, op plaatsen waar koedrek heeft gelegen. De koeien laten deze bossen vaak staan; ze worden dan later in het seizoen afgemaaid. Overal is het meervoud opgenomen; behalve waar uitdrukkelijk anderszins aangegeven. [N 14, 85; N 14, 123 add.; monogr.] I-3
schitteren blinken: ble.ŋkə (Eys), felle schemer: felle skimmer (Jeuk), flikkeren: flikkere (Klimmen, ... ), flikkeren (Heythuysen), flikkĕre (Hoeselt), flikkərən (Urmond), flitsen: fliĕtsə (Nieuwenhagen), glanzen: glanzen (Stein), glinsteren: glinstere (As), glinsteren (Ospel), gloeien: gloejend (Venray), het trekt aan de ogen: trekt oa⁄n d⁄oe-e-gen (Eksel), lichten: leechte (Weert), scherp licht: sjerp (licht) (Vlodrop), sjerp leeg (Maastricht, ... ), sjerrep leech (Klimmen), sjèp (licht) (Meijel), schijnen: schieene (Weert), schīene (Blerick), schīēnə (Gennep), sjienə (Oirsbeek), š‧iŋə (Eys), schilleden: sjillede (Susteren), schitteren: schetteren (Eksel), schitterd (Hoensbroek, ... ), schittere (Amby, ... ), schitteren (Born, ... ), schittərə (Montfort, ... ), schitərə (Loksbergen), shitturu (Brunssum), sjit.tərə (Maastricht), sjittere (As, ... ), sjitteren (Beesel, ... ), sjittert (Meijel, ... ), sjitterə (Doenrade), sjittərt (Beesel), sjittərə (Epen, ... ), sjittərən (Diepenbeek), sjĭtərə (Heel), šitərə (Meeuwen), stekken: stêkke(n) (Velden), verblinden: verblinge (Kunrade), verblinje (Melick), vərblinnə (Maastricht) een sterk, beweeglijk licht verspreiden zodat het pijn doet aan de ogen [schitteren, glariën] [N 91 (1982)] III-4-4
schoeisel bakkerspantoffels: bakkerspantoffels (Neerpelt), blokken: blo?ǝn (Lommel), botten: botǝ (Paal), inschieters: enšītǝrs (Panningen), klompen: klompǝ (Geleen, ... ), klōmpǝ (Gronsveld), klonken: klōŋkǝ (Stokrooie), koordensloffen: kowǝrǝ slofǝn (Lommel), kōrdǝsløfǝ (Bocholt), pantoffelen: pǝntufǝlǝ (Melick), sandalen: sandalen (Nuth), sandālǝ (Melick), schoenen: šōn (Geleen), schoenen bet stalen tippen: sxūn bǝ stōlǝ tøpǝ (Sint-Truiden), sloffen: šlufǝ (Brunssum, ... ), t leer]: de schjoon (Heerlerheide), de sjoen (Hoeselt), de sjoon (Eijsden, ... ), de sxoͅun (Linkhout), futXətø͂ͅX (Leopoldsburg), hət leͅjər (Kwaadmechelen), iets voor in mijn voeten (Vliermaal), laar (Venlo), laergerei (Ulestraten), laerwerk (Eijsden), leer (Wijk), leͅr (Neerpelt), lèi̯ər (Kwaadmechelen), léér (Beek), scheun (Maastricht, ... ), schoeisel (Beverlo, ... ), schoen (Boekt/Heikant, ... ), schoene (Tessenderlo), schoensel (Borlo), schoeən (Borgloon), schooisel (Beringen), schoon (Hoensbroek, ... ), schoongetuuch (Meerssen), schoongetuug (Stein), schoonsgetuig (Valkenburg), schoonwerk (Venlo), schōēn (Oirlo), schun (Millen), schóón (Hout-Blerick), schöi̯səl (Kwaadmechelen), sjeun (Maastricht, ... ), sjoen (Oirsbeek), sjoengerief (Diepenbeek), sjoensel (Val-Meer), sjoon (Echt/Gebroek, ... ), sjoonwerk (Tegelen, ... ), sjoōn (Susteren), sjouwnsgetuug (Sittard), sjōōn (Haelen, ... ), sjōōnsgetūūg (Mechelen), sjuunsel (Zichen-Zussen-Bolder), sjzjaon (Mechelen-aan-de-Maas), skūən (Opheers), sōngətējəX (Bree), sXōisəl (Beringen), sXujsəl (Beverlo), sXun (Beringen, ... ), sXunə (Herk-de-Stad, ... ), sxuwnə (Zelem), sXuwŋ (Achel), sXuən (Hasselt), sXūn (Boekt/Heikant), sXøjsəl (Kwaadmechelen), sXüünə (Donk (bij Herk-de-Stad)), syn (Tongeren), sŋn (Wintershoven), šon (Eisden), šōənsweͅrək (Rotem), šusəl (Lanklaar), šysəl (Opglabbeek), t leer (Caberg), t vootgerij (Klimmen), t voutgetūug (Limbricht), voetgehuug (Meijel), voetgeteeg (Eigenbilzen), voetgetouw (Venray, ... ), voetgetuig (Leopoldsburg), voetgetuug (Meijel, ... ), voetgetög (Lommel), voot-getuug (Schimmert), vootegetréeed (Tungelroy), vootgerei (Ulestraten), vootgetauw (Panningen), vootgetouw (Baarlo, ... ), vootgetreet (Weert), vootgetuug (Blerick, ... ), vootgetūūg (Klimmen, ... ), vootgrei (Boekend, ... ), voothetuug (Blerick), vootwerk (Borgharen), voutgetuuch (Sittard), voutgetuug (Brunssum, ... ), vōtgəreͅi (Bocholt), vōtXətüX (Rekem), vōtXətüüX (Kaulille), vōtyəty(3)̄y (Ophoven), vōtyətyx (Maaseik), vytxətex (Rosmeer), vótgetüX (Mechelen-aan-de-Maas), waat men aan zi-jn veet hè`ĕt (Bree), ət šoͅnsxəty(3)̄x (Teuven), ət šoͅnsəl (Teuven), ⁄t leer (Heerlerheide), [invloed AN?]  schoenen (Neeroeteren), [lex.var.?]  vos-jesjieër (Bleijerheide), leer  ljeer (Boekt/Heikant), meervoud  schoon (Hout-Blerick), mv.  schoen (Beringen), ook zelden hoort men zjoon  zjoon (Oirsbeek), trippen: trīpǝ (Wittem), zwarte schoenen: zwǭt sxø̜n (Paal) In dit lemma is een aantal benamingen bijeengeplaatst die betrekking hebben op het schoeisel dat door de metselaar gedragen kan worden. In L 321 droeg men als bescherming tegen kalkspatten hoge klompen zonder riem, passend tegen het scheenbeen. Ook in Q 111 was het dragen van klompen vroeger gebruikelijk. [N 30, 6b] || Naast het gebruikelijke schoeisel als schoenen en klompen draagt de bakker ook wel makkelijk inschietbare pantoffels. De informant van K 278 vermeldt dat het hier gaat om een soort pantoffel waarvan de zolen uit koord bestaan en waarvan het bovenstuk linnen is. [N 29, 102f] || schoeisel, het geheel van schoenen, laarzen e.d. [voetgetöch [N 24 (1964)], [N 24 (1964)] II-1, II-9, III-1-3
schoen bakje: bɛkskǝ (Berbroek, ... ), goot: goot (Tungelroy), gø̄t (Achel, ... ), gø̜jt (Middelaar), kaar: kǭǝr (Hoeselt), kaarbakje: kā.rbɛkskǝ (Maastricht), kleine tremel: klęnǝn trēmǝl (Wintershoven), klopper: klǫpǝr (Hoeselt, ... ), korenbakje: korenbakje (Lummen), lade: lāj (Peer), reugel: rø̄gǝl (Heerlen), scheepje: šēpkǝ (Nunhem), šīǝpkǝ (Maaseik), scheutje: sxøtjǝ (Peer), šø̄tjǝ (Herten), šø̜̄tjǝ (Stein), schip: šep (Maaseik), schoe: sxu (Arcen, ... ), šu (Ell, ... ), schoen: schoen (Geysteren, ... ), sxun (Lommel, ... ), sxuǝn (Leunen, ... ), sxōn (Baarlo, ... ), sxūn (Milsbeek, ... ), sxūwn (Hamont, ... ), šōn (Boorsem, ... ), šōwn (Beegden), šōǝn (Beek, ... ), šūn (Horn, ... ), schoentje: schoentje (Beegden, ... ), sxuntjǝ (Weert), sxynkǝ (Eksel, ... ), sxyntjǝ (Leunen, ... ), sxyntšǝ (Lauw), sxøntjǝ (Kaulille), sxøŋkǝ (Paal), sxø̄ŋkǝ (Grathem), šuntjǝ (Kinrooi, ... ), šynjtjǝ (Maasbracht), šȳ.ntšǝ (Opoeteren), šȳnjtšǝ (Boorsem), šø̄.ŋkǝ (Swalmen), šø̄nkǝ (Beesel, ... ), šø̄ntjǝ (Maasmechelen), šø̜lkǝ (Baexem), šē.nkǝ (Bree), šūnjtjǝ (Kinrooi, ... ), schoetje: schoetje (Maasbracht), sxukǝ (Keent), sxykǝ (Thorn), šukǝ (Maxet), šø̜jkǝ (Bilzen), schoggelaar: žū.gǝlǝr (Sluizen), schoggelbakje: žogǝlbɛkskǝ (Bilzen), schoot: šǭt (Klimmen, ... ), schudbak: sxøt˱bak (Kuringen), sxø̜t˱bak (Stevoort), šø̜t˱bak (Susteren  [(meervoud: sxøt˱bɛk)']  ), schudbakje: schudbakje (Kuringen, ... ), sxø̜t˱bɛkskǝ (Hoeselt), šø̜t˱bɛkskǝ (Sittard), schuddebak: sxødǝbak (Meterik), šødǝbak (Meijel), šø̜dǝbak (Maastricht, ... ), schuddebakje: sxødǝbakskǝ (Linkhout), šø̜dǝbɛkskǝ (Rothem), schuddel: šø̜dǝl (Beek), schuddelaar: šø̜dǝlę̄r (Eijsden), schudder: schudder (Heerlen, ... ), sxødǝr (Lummen), sxø̜dǝr (Alken, ... ), šø̜dǝr (Alt-Hoeselt, ... ), šędǝr (As, ... ), schuddertje: šø̜dǝrkǝ (Swalmen), šędǝrkǝ (Opoeteren), schuif: skø̜jf (Groot-Gelmen), sxø̜jf (Ordingen), sxǭǝf (Lummen), šȳf (Epen), šø̜jf (Kanne, ... ), schuifje: sxø̜fkǝn (Paal), šyfkǝ (Beringe), slof: sluf (Stevoort), snuit: šnūǝt (Hoensbroek), speelman: spē.lman (Maastricht, ... ), spēlman (Heks), trechter: trɛxtǝr (Peer), tremel: trēmǝl (Bilzen, ... ), treugel: trø̄.gǝlǝ (Lanaken), trø̄gǝl (Maaseik), trø̜xǝl (Kuringen), trīgǝl (As, ... ), treugeltje: trø̜xǝlkǝ (Bommershoven, ... ), trog: trō.x (Lauw), waggelaar: wagǝlēǝr (Diepenbeek), wagǝlɛ̄r (Beverst) Het kleine losse bakje onderaan het kaar dat tijdens het malen in schuddende beweging is. Het schoen staat de molenaar toe de graantoevoer naar de stenen te regelen. [N O, 19j; A 42A, 39; N D, 12; Sche 52; Vds 149; Jan 156; Coe 137; Grof 158; A 42A, 19] II-3