e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schijnheilig schijnheilig: scheenhèlig (Heers), scheenhélləg (Loksbergen), scheinheilig (Zonhoven), scheinèlleg (Sint-Truiden), schiejnhèllig (Neerpelt), schienheilig (Baarlo, ... ), schienhèlig (Sint-Huibrechts-Lille), schienhèllig (Achel, ... ), schienhélig (Bocholtz), schijnheilig (Houthalen, ... ), schijnhèllig (Eksel, ... ), schiëēnhêllig (Schimmert), sīēnhillig (Nieuwenhagen), sjaainheilig (Tongeren), sjajnhèilig (Tongeren), sjeenheilig (Eigenbilzen, ... ), sjeinhēēlig (Hoensbroek), sjēͅjnheͅjləx (Meijel), sji-jnheilig (Bree), sjienheilich (Ell), sjienheilig (Baarlo, ... ), sjienhellig (Klimmen, ... ), sjienhilleg (Epen), sjienhillieg (Kerkrade), sjienhillig (Vlodrop, ... ), sjienhèilig (Schinnen), sjienhèlleg (Maastricht), sjienhèllig (Geleen, ... ), sjieënhillig (Hoensbroek, ... ), sjijnhèllëg (Hoeselt), sjiênheileg (Mechelen-aan-de-Maas), sjiênheilig (Baarlo, ... ), sjīēn hillig (Nieuwenhagen), sjīnheləX (Montzen), sjîenhillig (Waubach), sxeͅnheͅləx (Lommel) Schijnheilig [schienhèllig]. [N 96D (1989)] III-3-3
schijnheilig add. schijnheilige, een ~: schienhillige (Eys), sjīēnhijligə (Opglabbeek) Schijnheilig [schienhèllig]. [N 96D (1989)] III-3-3
schijten kakken: ka.kǝn (Achel), kakǝ (As, ... ), kakǝn (Eksel, ... ), kaʔǝn (Lommel), ká.ká (Koninksem), ká.kǝ (Gors-Opleeuw, ... ), káká (Lauw, ... ), kákǝ ('S-Herenelderen, ... ), kákǝn (Kaulille, ... ), káʔǝ (Kerkhoven, ... ), schijten: skē̜.tǝ (Heks, ... ), skē̜.tǝn (Rukkelingen-Loon), skē̜.ǝtǝ (Mechelen-Bovelingen), skē̜tǝ (Bevingen, ... ), skɛ̄i̯tǝ (Jeuk), skɛ̄tǝ (Vorsen), sxi.i̯tǝn (Achel, ... ), sxi.tǝn (Grote-Brogel, ... ), sxē̜.i̯tǝ (Kerniel), sxē̜.tǝ (Aalst, ... ), sxē̜.tǝn (Hechtel), sxē̜tǝ (Binderveld, ... ), sxē̜ǝ.tǝ (Alken, ... ), sxē̜ǝtǝ (Halen, ... ), sxęi̯.tǝn (Peer, ... ), sxęi̯tǝ (Kerkhoven), sxęi̯tǝn (Lommel), sxī.tǝn (Eksel, ... ), sxītǝ (Blitterswijck, ... ), sxɛ̄tǝ (Heppen, ... ), ši.tǝ (Beek, ... ), šitǝ (As, ... ), šyu̯.tǝn (Elen), šȳi̯.tǝ (Dilsen), šái̯.tǝ ('S-Herenelderen, ... ), šø.tǝ (Rotem), šē.tǝ (Grote-Spouwen, ... ), šē̜.tǝ (Beverst, ... ), šē̜.tǝn (Romershoven, ... ), šē̜tǝ (Loksbergen, ... ), šę.i̯tǝ (Bilzen, ... ), šī.tǝ (Gellik, ... ), šī.tǝn (Vucht), šītǝ (Montfort, ... ), šɛi̯.tǝ (Hoeselt, ... ), šɛi̯tǝ (Henis) Vaste ontlasting hebben, gezegd van vee. [JG 1a, 1b; monogr.] I-11
schijven lantaarnschijven: lǝt˲gansxęjvǝ (Kuringen), platen: (enk)  plǭǝt (Kortessem), rollen: rǫlǝ (Vliermaalroot), rondselschijven: rondselschijven (Susteren), ronsǝlšīvǝ (Neeritter  [(id)]  , ... ), schijven: sxø̜vǝ (Kaulille), sxīvǝ (Leunen, ... ), šīvǝ (Herten, ... ) De twee ronde schijven van het rondsel waartussen de staven zijn bevestigd. Zie ook afb. 58. [N O, 14c; Vds 96] II-3
schijveneg, vleugeleg messenwel: mɛsǝ[wel] (Hushoven, ... ), messerwel: mɛsǝr[wel] (Tungelroy), schijf[eg]: sxiǝf˱[eg] (Achel), sxø̜̄f˱[eg] (Sint-Truiden), sxē̜f˱[eg] (Gingelom, ... ), sxē̜i̯f˱[eg] (Lommel), sxīf˱[eg] (Aijen, ... ), šai̯f[eg] (Tongeren), šē̜i̯f[eg] (Beverst), šīf˱[eg] (Baarlo, ... ), š˙ęi̯f˱[eg] (Cadier, ... ), schijvel[eg]: šīvǝl[eg] (Reijmerstok), schijven[eg]: sxīvǝn[eg] (Horst, ... ), šīvǝ(n)[eg] (Bleijerheide, ... ), snij[eg]: snei̯[eg] (America, ... ), snii̯[eg] (Velden), snī[eg] (Obbicht), šnī[eg] (Baexem, ... ), snijder: sneiǝr (Milsbeek, ... ), snijmachine: snei̯mǝsin (Ottersum), snei̯mǝsxin (Siebengewald  [(minder gebruikelijk dan schijveneg)]  ), snijwel: snei̯[wel] (Aijen, ... ), snii̯[wel] (Heythuysen, ... ), snęi̯[wel] (Achel), snī[wel] (Ell, ... ), šnii̯[wel] (Baarlo, ... ), šnī[wel] (Baexem, ... ), vleugel[eg]: vlø̄gǝl[eg] (Achel, ... ), vlø̜̄gǝl[eg] (Baexem), vlø̜̄i̯gǝl[eg] (Sint-Truiden) Een schijveneg is eigenlijk geen eg in de oorspronkelijke zin van het woord. Het is een dooreen tractor of door twee paarden getrokken werktuig, dat in wezen bestaat uit een aantal schotelvormige schijven, verdeeld over twee assen die met elkaar een verstelbare stompe hoek vormen. Zie afb. 65. Doordat de schijven schuin staan ten opzichte van de trekrichting, snijden ze met hun randen wringend door de grond. De grond wordt zo losgemaakt en verkruimeld. In dit lemma zijn ook termen opgenomen die verkregen werden door de woordvraag vleugeleg. Dat schijnt een op de schijveneg gelijkend werktuig te zijn, dat in plaats van geheel ronde, sterk gekartelde schijven ("schotels met happen eruit") heeft. Zie afb. 66. Hoe ''eg'' en ''eg'' moeten worden opgevat, is aangegeven in het lemma ''eg''. Voor het variantgedeelte ''wel'' zie men het lemma ''landrol''. [N 11, 72f + h; N 11A, 153 + 169d + h; N J, 10; A 13, 16b; div.; monogr.] I-2
schijvenploeg schijvenploeg: šī.vǝplōx (Klimmen, ... ) Een modern ploegtype dat in plaats van scharen drie of vier schijven heeft. I-1
schijvensnijder cirkelsnijder: serkǝlsni-jǝr (Venlo), leermes: lę̄rmɛts (Neeritter), rondellenmes: rondellenmes (Sint-Truiden), schijvenmes: šīvǝmɛts (Heerlen), schijvensnijder: schijvensnijder (Heythuysen), sxęjvǝsnęjǝr (Maastricht), sxīvǝsnījǝr (Weert), šīvǝšniǝr (Schaesberg, ... ), zaalmakersmes: zālmę̄kǝrsmɛts (Neeritter) Verstelbaar mes waarmee men een cirkel uit het leer snijdt (Linssen 1967, pag. 84). Zie afb. 75. [N 36, 30; N 36, 29a] II-10
schikken (wbd) akkoord (zn.): akkaord (Neer), akkoord (Maastricht, ... ), ⁄n accoord (Sevenum), akkoord komen: akkoërd koëme (Gronsveld), conveniren (<fr.): kónvəneerə (Venlo), de koppen bijeenleggen: de kép bjejnleGGe (As), delen: deelə (Heerlen), deile (Maasniel, ... ), deilen (Kesseleik), dele (Merkelbeek), delen (Eys, ... ), dijlen (Stein), dijlə (Maastricht), dèèlə (Loksbergen), deling (zn.): dijlling (Vlodrop), eens worden: eens worden (Hoensbroek), eins waer (Montfort), eins waere (Thorn), eins waerə (Grevenbicht/Papenhoven), het éns weerə (Doenrade), eens zijn: ins zin (Schimmert), ⁄t ins zieë (Waubach), erfdelen: erfdeile (Venlo), overeenkomen: euver ieën kommen (Eksel), euverein komme (Schimmert), euverein kômme (Blerick, ... ), euvereinkomme (Hoensbroek), euvereinkoomme (Swalmen), euvereinkômme (Schimmert, ... ), euvərèjn kómmə (Susteren), euëvereekome (Ten-Esschen/Weustenrade), īēveréjn kōēme (As), neəvəreinkoomə (Heel), overeenkomen (Jeuk), ovveren kòmme (Meerlo), ovverieënkómme (Tienray), uvverei kaome (Gulpen, ... ), övvərén kómmə (Meijel), ‧øͅvərē.ko.mə (Eys), overeenkomst (zn.): euvereinkóms (Maastricht), overeenstemming (zn.): euvereinstumming (Maastricht), schikken: schikken (Montfort), schipperen: schippere (Venray), sjippere (Meijel, ... ), uitkomen: oetkomme (Itteren), verdelen: vərdeilə (Kapel-in-t-Zand), zich einigen (du.): zich einigən (Urmond), zich verstaan: zich versjtooë (Mheer), zich verstaon (Echt/Gebroek), ziech dao in vərstoon (Maastricht), ziech verstoon (Maastricht) met elkaar tot overeenstemming komen bij een erfenis [schevelen, belen] [N 89 (1982)] III-3-1
schil van een vrucht appelenschil: appelesjèl (Echt/Gebroek), bast: bast (Altweert, ... ), boest: boest (Heijen, ... ), buust (Gennep, ... ), cf VD, sv boest  boest (Gennep), loot: luet (Gronsveld), pel: peͅl* (Lommel), IPA, omgesp.  pɛl* (Kwaadmechelen), perenschaal: paereschaal (Castenray, ... ), schaal: chaal (Baarlo), de schaal (Boekend), schaal (Beesel, ... ), schael (Heerlerbaan/Kaumer), schaol (Gennep, ... ), schoal (Arcen), schääl (Dieteren), sjaal (Beegden, ... ), sjaal (stoott.) (Echt/Gebroek), sjāāl (Panningen), sjòl (Bree), (N.B. aa met verkortingsboogjes!)  sjaal (Steyl), eigen spellingsysteem  sjaal (Maastricht, ... ), ideosyncr.  sjaal (Vlodrop), LDB  sjaal (Roermond), mv.; verkl.w.: sjale; sjelke  sjaal (Heerlen), Nijmeegs (WBD)  sjaal (Meijel), oude spellingsysteem  schaal (Meijel), sjaal (Meijel), sjaal (schaal) = schèl [?]  sjaal (Montfort), v. appel of peer  š‧āl v. (Eys), v. een boom  sjaal (Posterholt), Veldeke 1979, nr. 1  de schaal (Venray), Venlo e.o.  schaal (Maasbree), WBD / WLD  sjaal (Beesel), WBD/WLD  sjaal (Kapel-in-t-Zand), sjāāl (Nieuwenhagen), sjāōël (Nieuwenhagen), WLD  schaal (Maasbree, ... ), schjaal (Kesseleik), scháál (Montfort), sjaal (Guttecoven, ... ), sjael (Sweikhuizen), sjáál (Swalmen), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  sjáál (Haelen), schil: de sjel (Hoensbroek), scheil (Oirlo), schel (Amby, ... ), schil (Eys, ... ), schèl (Afferden, ... ), schél (Loksbergen, ... ), schêl (Ulestraten), schöl (Amby, ... ), schûl (Houthalen), shùl (Mheer), sjel (Eigenbilzen, ... ), sjeul (Hoeselt), sjĕĕl (Schinveld), sjĕl (Guttecoven, ... ), sjil (Sittard), sjul (Epen, ... ), sjèl (Asenray/Maalbroek, ... ), sjèl (stoott.) (Echt/Gebroek), sjél (Maastricht, ... ), sjélle (Maastricht), sjêl (Schimmert, ... ), sjìl (Munstergeleen), sjòl (As, ... ), sjöl (Gulpen, ... ), skel (Jeuk, ... ), sxeͅl* (Hamont, ... ), šeͅl (Meeswijk), + WLD  sjel (Klimmen), Bree Wb.  sjöl (Bree), Duitsche sch  schèl (Schimmert), Duitsche ö  schöl (Epen), eigen fon. aanduidingen frans le  sjél (Ell), eigen spellingsysteem  schel (Meerlo), sjel (Meijel), sjil (Meijel), sjèl (Merkelbeek, ... ), Endepols  schèl (Maastricht, ... ), sjel (Maastricht), sjèl (Maastricht), i naar e toe  sjil (Brunssum), ideosyncr.  schel (Eijsden, ... ), schil (Hoensbroek, ... ), schul (Eijsden, ... ), sjel (Gronsveld, ... ), sjèl (Sittard, ... ), sjél (Susteren), NCDN Franse "fais  sjel (Stevensweert), oude spellingsysteem  schil (Meijel), sjil (Meijel), v. appel of peer  š‧el v. (Ingber), Veldeke  de sjèl (Klimmen), sjil (Waubach), sjèl (Echt/Gebroek), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones U: zoals in wurm, gud (goot), put (put) wordt ongeveer uitgesproken zoals de \\ in t Engelse woord: the.  sjul (Gulpen), Veldeke aangepast  schel (Tienray), Veldens dialekt  schel (Velden), WBD-WLD  sjil (Roermond), WBD/WLD  schel (Ophoven, ... ), sjel (As), sjil (Maastricht, ... ), sjèl (Caberg, ... ), sjél (Heerlen, ... ), sjəl (Opglabbeek), WBD\\WLD  sjél (Amstenrade), WLD  schel (Geverik/Kelmond), schil (Brunssum, ... ), schjèèl (Maastricht), schul (Zonhoven, ... ), schèl (Schimmert, ... ), schél (Born, ... ), sjel (Itteren, ... ), sjēl (Maastricht), sjĕl (Tungelroy), sjul (Itteren, ... ), sjèl (Hulsberg, ... ), sjé (Doenrade), sjél (Grathem, ... ), sjəl (Oirsbeek), WLD e ? geen voorbeeld bij instructies  sjel (Geleen), ± WLD  schèl (Ospel), sjel (Vlijtingen), spil: WBD/WLD  spil (Lutterade), vel: vel (Herten (bij Roermond), ... ), vèlle (Roermond), ideosyncr.  vél (Gronsveld), v. perzik of pruim  vēͅ.l o. (Eys), v‧ɛl o. (Ingber), Veldeke  vel (Haelen), WBD / WLD  vel (Reuver), WBD-WLD  vél (Roermond), WBD/WLD  vellə (Kapel-in-t-Zand), vēl (As), vèl (Grevenbicht/Papenhoven), velletje: velke (Pey), ideosyncr.  velsje (Kerkrade), ± WLD  velke (Weert), zachte schaal: zachte schaal (Montfort), zachte, een -: Endepols  zach (Maastricht) [ZND m]appelschil || buitenste (weke) bekleding, bast, velletje || De zachte huid van een vrucht (schil, schel, pel). [N 82 (1981)] || perenschil || schil [SGV (1914)] || schil v bonen, etc. || schil ve vrucht || schil, bast || schil, groene — || schil, schaal || schil, schors, schaal I-7
schild driehoek: drihōk (Stevensweert), eindschild: ē̜jntsxelt (Neerpelt), gebroken gevel: gǝbrowkǝ gēvǝl (Velm), gebroken hoek: gǝbrōkǝ huk (Halen), gevel: gē̜vǝl (Bree), gīǝvǝl (Opheers), geveldak: gē̜vǝldak (Achel), lamme hoek: lamǝn hok (Beringen), noord: nōr (Linkhout), nōrt (Kermt), noordgevel: nurt˲gē̜vǝl (Genk), noordhoek: nǫrthuk (Zepperen), nǭrt(h)uk (Hasselt), noordschild: nōrtsxelt (Leopoldsburg), schild: sxelt (Achel, ... ), sxēlt (Ottersum), sxęlt (Donk), šelt (Geulle, ... ), šeltj (Helden, ... ), šelš (Bocholt), šilt (Diepenbeek  [(meervoud: šil)]  , ... ), šøltj (Waterloos), šēltj (Tungelroy), šęlt (Eigenbilzen), spijstuk: spajstøk (Lummen), topeinde: tǫp˱ęn (Tessenderlo), uithoek: ø̜ǝt(h)uk (Hasselt), walm: walǝm (Beringen, ... ), windschuif: węntšø̜jf (Maaseik), zijdak: zīdāk (Neeritter) Elk van de twee driehoekige dakzijden van een schilddak. [N 4A, 23b; N 32, 48 add.] II-9