27858 |
schietkabel |
schiet(s)kabel:
schiet(s)kabel (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, ... [Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
, [Winterslag, Waterschei]
Q000 Zie mijnen
[(Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg]),
sxitkābǝl (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Zolder]),
sxētskābǝl (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Beringen]),
sxī.tkā.bǝl (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
šeskābǝl (Q121a Chevremont
[(Julia)]
, ... [Willem-Sophia]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
, [Julia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Eisden]),
šētkābǝl (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Maurits]
Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Laura, Julia]
Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Maurits]
L374p Thorn
[(Maurits)]
, [Zwartberg, Waterschei]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Maurits]),
šęjtkābǝl (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
š˙ētkā.bǝl (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Maurits]),
schietlijn:
schietlijn (Q000 Zie mijnen
[(Beringen)]
[Zwartberg, Waterschei]),
šesliŋ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Emma]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
šētlejn (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Domaniale]),
schietsnoer:
šētšnōr (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Een door een rubbermantel of plastic isolatie beschermde twee-aderige kabel die de verbinding vormt tussen enerzijds het schiettoestel en anderzijds de schietdraden van de verschillende ontstekers. De schietkabel is tenminste 50 meter lang om het de schietmeester mogelijk te maken de ladingen vanaf voldoende afstand te laten springen (Defoin pag. 144). Omdat in vraag N 95, 410 geen onderscheid werd gemaakt tussen "schietkabel" en "schietdraad" kan een aantal in dit lemma opgenomen opgaven ook van toepassing zijn op de schietdraad (zie ook het lemma Schietdraad). [N 95, 410; monogr.]
II-5
|
27847 |
schietkist |
boutefeukist:
boutefeukist (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zwartberg]),
butfø̄kest (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Maurits]),
doos:
duǝs (Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Winterslag]),
dynamietkist:
dynamietkist (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Domaniale]),
dynamietskist:
dinamitskes (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
geschotkist:
gǝšǫskes (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Zwartberg, Waterschei]),
kist van de boutefeu:
kist van de boutefeu (Q012p Rekem
[(Zwartberg / Eisden)]
[Eisden]),
koffer:
koffer (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Zwartberg, Waterschei]),
munitiedoos:
mynisidūǝs (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Emma]),
munitiekist:
minytsikes (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Willem-Sophia]),
munitiekist (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
, ... [Maurits]
Q015p Stein
[(Maurits)]
[Wilhelmina]),
mynisikes (L426p Buchten
[(Maurits)]
, ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Maurits]),
mǝny.sike.s (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Maurits]),
mǝnysikes (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
mǝnysikest (Q021p Geleen
[(Maurits)]
[Maurits]),
mǝnȳsikest (L374p Thorn
[(Maurits)]
[Emma]),
munitionkist:
munitsiuǝnkest (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale]),
munitionskist:
monytsiuǝnskes (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Eisden]),
munitsiuǝnskes (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
mynitsiuǝnskes (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Julia]),
mǝnytsiuǝnskes (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Laura, Julia]),
poederkist:
poederkist (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Zwartberg, Waterschei]),
pujǝrkest (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
poederkoffer:
poederkoffer (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen)]
[Winterslag, Waterschei]),
schietkist:
schietkist (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
šētkes (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
š˙ētke.s (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Eisden]),
schietkoffer:
schietkoffer (Q000 Zie mijnen
[(Winterslag)]
[Beringen, Zolder, Houthalen])
|
Kist waarin de schiethouwer of schietmeester springstof en eventueel ook het schiettoestel ondergronds kan opbergen. [N 95, 421; monogr.]
II-5
|
30075 |
schietlood |
bouwlood:
bǫwluǝt (L269p Blerick),
dop:
dop (P176p Sint-Truiden),
klotsje:
klø̜tsjǝ (Q121p Kerkrade),
lood:
lood (L297p Belfeld),
lowt (Q072p Beverst),
lutj (Q001p Zonhoven),
luǝt (Q121c Bleijerheide, ...
Q207p Epen,
L291p Helden,
Q121p Kerkrade,
K357p Paal,
Q030p Schinveld),
lwat (Q013p Uikhoven),
lōt (Q072p Beverst, ...
L427p Obbicht,
Q020p Sittard),
lū.at (Q028p Jabeek),
lū.t (Q117a Waubach),
lūǝt (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chevremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
P176p Sint-Truiden,
Q121b Spekholzerheide),
lǫat (L373p Roosteren),
loodblok:
lut˱blok (P057p Kuringen),
loodblokje:
lut˱bløkskǝ (Q071p Diepenbeek, ...
P051p Lummen),
loodklotsje:
luǝtklø̜tsjǝ (Q121p Kerkrade),
loodkoord:
lǫatkǭrt (Q098p Schimmert),
murerslood:
mȳrǝrslūt (Q222p Vaals),
peillood:
peillood (L297p Belfeld),
pęjlluǝt (Q111p Klimmen, ...
L270p Tegelen),
puntlood:
pyntloǝt (P120p Alken),
pyntlōt (P177p Zepperen),
pøntjlūǝt (L321p Neeritter),
pøntjlǭt (L289p Weert),
pøntloǝt (L289b Leuken),
pøntlut (P051p Lummen, ...
P056p Stokrooie,
Q001p Zonhoven),
pøntluwǝt (K353p Tessenderlo),
pøntlyǝt (L364p Meeuwen),
pøntlȳt (L364p Meeuwen),
pø̄ntluǝt (Q012p Rekem
[(zonder houten blokje)]
),
puntschietlood:
pøntsxitlowǝt (K278p Lommel),
pøntsxītlūǝt (P176p Sint-Truiden),
pøntšētlȳt (L360p Bree),
richt:
rext (L164p Gennep, ...
L165p Heijen,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L163b Ven-Zelderheide),
richtlood:
rex(t)luǝt (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen),
schietlood:
schietlood (L159a Middelaar),
skitlūt (P176b Bevingen),
sxi(j)ǝtlōt (P177p Zepperen),
sxitloǝt (L163p Ottersum),
sxitlut (P057p Kuringen),
sxitluwǝt (L282p Achel, ...
K353p Tessenderlo),
sxitluǝt (L245a Castenray, ...
L211p Leunen,
L209p Merselo,
L216p Oirlo,
L216a Oostrum,
L212a Smakt,
L210p Venray,
L244a Veulen),
sxitlōwǝt (K278p Lommel),
sxitlōǝt (L209p Merselo),
sxitlūǝt (L315p Kleine-Brogel),
sxitlǭt (P176p Sint-Truiden),
sxiǝtloǝt (P120p Alken
[(zonder punt)]
),
sxø̄tlut (Q198p Eijsden),
sxētloǝt (L289b Leuken),
sxētlut (Q104a Limmel, ...
Q095p Maastricht),
sxētluǝt (L269p Blerick, ...
L271p Venlo),
sxētlūt (L316p Kaulille),
sxētlūǝt (L271p Venlo),
sxētlōt (L372p Maaseik),
sxētlū.t (L267p Maasbree, ...
L289p Weert),
sxētlūǝt (L266p Sevenum),
sxījtloat (L414p Houthalen),
sxījǝtlō̜t (Q078p Wellen),
sxītlut (L414p Houthalen, ...
K359p Koersel,
Q001p Zonhoven),
sxītluwǝt (K353p Tessenderlo),
sxītlōt (L163p Ottersum),
sxītlō̜t (K318p Berverlo),
sxītlūt (P176p Sint-Truiden, ...
L210p Venray),
šesluǝt (Q121c Bleijerheide, ...
Q121p Kerkrade),
šeslūǝt (Q121c Bleijerheide),
šeslūǝt (Q121c Bleijerheide),
šetlyt (L416p Opglabbeek),
šetlǫat (Q018p Geulle),
šitlut (Q004p Gelieren Bret, ...
Q003p Genk),
šitlōt (Q077p Hoeselt, ...
Q180p Mal),
šitlūt (Q071p Diepenbeek),
šitlǫwt (Q083p Bilzen),
šē.tlōǝt (L330p Herten),
šētlut (Q018p Geulle, ...
Q193p Gronsveld,
Q187a Heugem,
Q095p Maastricht,
Q198a Mesch),
šētluǝt (Q035p Brunssum, ...
Q113p Heerlen
[(voorzien van houten blokje)]
,
L291p Helden,
L292p Heythuysen,
Q111p Klimmen,
Q204a Mechelen,
L424p Meeswijk,
Q197p Noorbeek,
L290p Panningen,
Q012p Rekem
[(voorzien van houten blokje)]
,
Q015p Stein,
L270p Tegelen,
Q197a Terlinden),
šētlūt (L387p Posterholt, ...
Q194p Rijckholt,
Q035a Rumpen,
L318b Tungelroy,
Q112b Ubachsberg),
šētlūǝt (L320a Ell, ...
Q203p Gulpen,
L328p Heel,
L330p Herten,
L330p Herten,
Q111p Klimmen,
L321p Neeritter,
L387p Posterholt,
L270p Tegelen,
L318b Tungelroy),
šētlwǫat (Q019p Beek, ...
Q097p Ulestraten),
šētlwǫt (Q011p Boorsem, ...
Q099q Rothem),
šētlōt (Q193p Gronsveld, ...
Q111p Klimmen,
L329p Roermond,
L385p Sint Odilienberg,
Q015p Stein),
šētlō̜t (L382p Montfort),
šētlūat (L320c Haler),
šētlūt (Q117p Nieuwenhagen, ...
Q118p Schaesberg),
šētlūǝt (L423p Stokkem),
šētlǫat (Q022p Munstergeleen, ...
L432p Susteren),
šētlǭǝt (L431p Dieteren),
šēǝtlyǝt (L364p Meeuwen),
šęjtlōt (Q020p Sittard),
šītlut (Q071p Diepenbeek, ...
Q003p Genk,
L265p Meijel),
šītlǫwt (Q083p Bilzen
[(meervoud: šītlǫwtǝ)]
),
schietlood met snoer en klotsje:
šesluǝt met šnōr ɛn klø̜tsjǝ (Q121p Kerkrade),
senkel:
zɛŋkǝl (Q202p Eys, ...
Q121p Kerkrade
[(primitief schietlood)]
),
šɛŋkǝl (Q222p Vaals),
spitslood:
špetslōt (Q020p Sittard),
špetslūt (Q222p Vaals),
zinkblij:
zeŋk˲blęj (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chevremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide),
zinklood:
zeŋkluǝt (Q113p Heerlen
[(bestaande uit een met een loden gewichtje verzwaard koord)]
),
zeŋklūǝt (Q121c Bleijerheide, ...
Q121a Chevremont,
Q121d Haanrade,
Q121e Kaalheide,
Q121p Kerkrade,
Q121b Spekholzerheide)
|
Een met een loden gewichtje verzwaarde draad, waarmee men de loodrechte stand bepaalt. Zie ook afb. 29. In Q 19 kende men ook een schietlood dat bestond uit een koperen of messing cilinder, het lood, met afschroefbare kop. De losse kop diende om het koord te bevestigen. Het koord werd door het gaatje in de kop gestoken en aan de onderzijde met een knoop vastgezet. Wanneer de kop dan op het schietlood was geschroefd, zat deze knoop dus in de cilinder. Het koord ging daarna door het midden van een vierkant, beukehouten klosje dat anderhalve millimeter dikker was dan de diameter van het schietlood. Om te meten of iets loodrecht stond, plaatste men klos en lood samen bovenaan tegen het werk en liet vervolgens het koord voorzichtig vieren tot het lood zonder te zwaaien onderaan het te stellen werk kwam. Het dikteverschil tussen het klosje en het lood moest ervoor zorgen dat het lood bij de juiste stand net vrij hing. In Q 83 gebruikte men schietloden 'met een korte of een lange koord' ('męt˱ ǝn kǫtǝ ǫf˱ ǝn laŋ kuǝt'). [N 30, 11a; N 30, 11b; monogr.] || Een met een loden gewichtje verzwaarde draad, waarmee men de loodrechte stand van een voorwerp bepaalt. Zie ook het lemma "schietlood" in Wld II.9, pag. 57. [N 64, 85b; monogr.] || Een met een loden gewichtje verzwaarde draad, waarmee men de loodrechte stand van een werkstuk bepaalt. Zie ook afb. 111 en het lemma ɛschietloodɛ in Wld II.9, pag. 57 en Wld II.11, pag. 63.' [N 50, 23b; N 53, 194; monogr.]
II-11, II-12, II-9
|
25366 |
schietmasker |
boemel:
bumǝl (Q118a Terwinselen
[(niet van ijzer)]
),
cashpistool:
cashpistool (Q036p Nuth),
geweer:
gǝwē̜r (L312p Neerpelt),
geweertje:
gǝwīrkǝ (L366p Gruitrode),
handrevolver:
hantrǝvǫlvǝr (Q009p Maasmechelen),
ijzeren schietmasker:
izǝrǝ šesmaskǝr (Q121c Bleijerheide),
īzǝrǝ šētmaskǝ (Q095p Maastricht),
īzǝrǝ šētmaskǝr (L362p Opitter),
kaproen:
kǝprǫǝn (P057p Kuringen),
masker:
maskǝ (Q156p Borgloon),
maskǝr (K358p Beringen, ...
Q039p Hoensbroek,
P117p Nieuwerkerken),
pistool:
pistool (P120p Alken),
pǝstǭl (L426p Buchten),
pistooltje:
peštø̜lkǝ (L331p Swalmen),
revolver:
ręvolǝvǝr (P108p Grazen),
rǝvolvǝr (P176p Sint-Truiden),
schietapparaat:
schietapparaat (L211p Leunen),
šesapǝrāt (Q121p Kerkrade),
šētaparāt (Q113p Heerlen, ...
Q095p Maastricht),
šētapǝrāt (L426p Buchten, ...
Q099q Rothem),
schietgerei:
šētgǝręj (L292p Heythuysen),
schietgetuig:
šī.tgǝtyx (L290p Panningen),
schietgeweer:
sxītgǝwē̜r (L163p Ottersum),
šētgǝwēr (Q117a Waubach),
schietkap:
šētkap (Q202p Eys),
schietmasker:
sxētmaskǝ (L269p Blerick),
sxētmaskǝr (L289p Weert),
šø̄tmaskǝr (Q198p Eijsden
[(vroeger met scherpe patronen- later met los kruit)]
),
šētmaskǝ (Q103p Berg / Terblijt, ...
Q095p Maastricht,
L270p Tegelen),
šētmaskǝr (Q019p Beek, ...
L320a Ell,
Q018p Geulle,
Q203p Gulpen,
Q039p Hoensbroek,
L325p Horn,
Q204a Mechelen,
L321p Neeritter,
L318b Tungelroy),
šītmaskǝr (L265p Meijel),
schietschijf:
šęjtšīf (Q020p Sittard),
slachtrevolver:
slāxtrǝvolvǝr (L312p Neerpelt)
|
Het schietmasker, officieel het "penschietmasker" genoemd, is een dikke, stalen pijp, ongeveer 20 cm lang, aan een uiteinde voorzien van een slagpinsysteem. Met de slagpin wordt een patroon tot ontploffing gebracht, die een holgeslagen pin uit de pijp drijft. De pin dringt door de schedel van het slachtdier heen in de hersenen. Voordat het schietmasker in gebruik kwam (volgens de respondent van L 321 wordt het schietmasker gebruikt sinds ± 1920), gebruikte men onder andere een apparaat met behulp waarvan een kogel door de schedel werd geschoten. Een dergelijk apparaat waarmee een kogel wordt afgeschoten is zonder meer gevaarlijk voor de omstanders. Het schietmasker is het veiligst en ook het meest bedrijfszeker. Het dankt de naam aan het feit dat het vroeger voorzien was van leren lappen die de ogen van het dier bedekten om te voorkomen dat het angstig werd. Een primitieve voorganger van het schiet-masker is een holle pijp met een uitstekend handvat dat de helper van de slachter vasthoudt. Laatstgenoemde slaat met een hamer een pin die zich in deze buis bevindt door de schedel van het slachtdier. Zie afb. 4.1 [N 28, 5d; monogr.]
II-1
|
27838 |
schietmeester, schiethouwer |
boutefeu:
boutefeu (Q012p Rekem
[(Zwartberg / Eisden)]
[Zolder]),
butfø̄ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Zwartberg]
Q007p Eisden
[(Eisden)]
, [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, [Eisden]
L286p Hamont
[(Eisden)]
, [Zwartberg, Waterschei]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
, [Eisden]
K361p Zolder
[(Zolder)]
, [Eisden]
Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Winterslag, Waterschei]),
but˱fø̄ (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
gewone schietmeester:
gǝwōnǝ sxitmēstǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
kanonnier:
kanonīr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
moment-boutefeu:
momɛnt budfø̄ (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
moment-schietmeester:
mǫmęntsxitmēstǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
porion-boutefeu:
prǝjõ̜ butfø̄ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
schiethouwer:
šeshø̄jǝr (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Zwartberg, Eisden]),
šeshø̜jǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Laura, Julia]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Willem-Sophia]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Julia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale]),
šēthøjǝr (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Laura, Julia]),
šēthø̄jǝr (Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
[Maurits]),
šēthø̜jǝr (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Emma]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
, [Emma, Hendrik, Wilhelmina]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
šēthǫwǝr (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Maurits]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Oranje-Nassau I]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
šęjthø̜jǝr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale]),
š˙ēth˙ø̜jǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
schietmeester:
sxitmēstǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
šesmēstǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
, [Willem-Sophia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
, [Domaniale]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale, Wilhelmina]),
šētmēstǝr (Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
, ... [Maurits]
Q113p Heerlen
[(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Laura, Julia]),
šētmęjstǝr (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Maurits]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Maurits]
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q015p Stein
[(Maurits)]
, [Maurits]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Zwartberg, Waterschei]),
šęjtmęjstǝr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Laura, Julia]),
š˙ētmē.stǝr (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
tijd-boutefeu:
tęjtbut˱fø̄ (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
tijdschieter:
tijdschieter (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Maurits]),
tijdschietmeester:
tę̄jtsxitmēstǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden])
|
De mijnwerker die verantwoordelijk is voor het aanbrengen van de lading in het schietgat en het tot ontploffing brengen daarvan. Uit de opgaven van de respondenten blijkt dat de term "schiethouwer" alleen in Nederlands Limburg werd gebruikt. Elke post had een voorman en wanneer daar geschoten moest worden was de voorman tevens schiethouwer. Daarnaast kende men schietmeesters die de schietwerkzaamheden op verschillende posten voor hun rekening namen en daarvoor een aparte premie kregen (Van der Maar pag. 4). Wat betreft het woordtype "boutefeu", oorspronkelijke betekenis "lontstok", daarover schrijft Vanwonterghem (pag. 76): "De volksoverlevering ziet in de naam boute-feu ten onrechte een element "boute". Dit komt omdat men tot in de vorige eeuw de schietmeester inderdaad ook penitent noemde, dit wegens de grote gevaren aan zijn beroep verbonden. Hij moest namelijk vóór al de andere mijnwerkers afdalen en op de plaatsen waar men moest schieten met een lange stok (boute-feu genaamd) met een fakkel het mijngas tot ontploffing brengen. Oude mijnwerkers vertellen dat daarvoor soms gevangenen en veroordeelden gebruikt werden." De benamingen "tijdschieter", "tijdschietmeester" en "tijd-boutefeu" zijn specifiek van toepassing op een schietmeester die bevoegd is om te schieten met tijdontsteking. [N 95, 145a, b; N 95, 396; N 95, 397; monogr.; Vwo 179; Vwo 340, Vwo 405; Vwo 527; Vwo 688; Vwo 783]
II-5
|
27884 |
schietplaat |
schietdeur:
šētdȳr (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale]),
schietplaat:
šesplāt (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale / Wilhelmina)]
[Domaniale]),
šētplāt (L426p Buchten
[(Maurits)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Domaniale, Wilhelmina])
|
Bescherming in de vorm van ijzeren platen of ijzeren stijlen, versterkt met hout (Q 121c), waarachter de mijnwerker zich verschuilt wanneer er wordt geschoten. [N 95, 398; N 95, 398 add.; N 95, 416]
II-5
|
27860 |
schietprop |
aanvulling:
ānvøleŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
besatz:
bǝzats (Q021p Geleen
[(Maurits)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
bezetsel:
bǝzętsǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
bourrage:
burāš (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
bourreersel:
burērsǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
opstopping:
ǫpstǫpeŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
opvulling:
ǫpvøleŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
patatten:
patatten (Q007p Eisden
[(Eisden)]
, ... [Zwartberg, Eisden]
Q012p Rekem
[(Zwartberg / Eisden)]
, [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
patatǝ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
, ... [Beringen]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen)]
[Zolder]),
pǝtatǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Emma]),
schietprop:
šētprop (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Prop, uit leem of nat gemaakt steenstof, waarmee de lading in het schietgat wordt afgesloten. De prop verhindert dat bij het ontploffen van de springstof de detonatiegassen door het boorgat kunnen ontsnappen. [N 95, 404; monogr.; Vwo 16; Vwo 125; Vwo 174; Vwo 175; Vwo 573; Vwo 586]
II-5
|
22573 |
schietschijf |
blazoen:
blaatsoen (L318b Tungelroy),
cible (fr.):
sibəl (L417p As),
sieb`l (L317p Bocholt),
siebel (Q071p Diepenbeek),
Fr. cible schijf, mikpunt.
cej.bel (Q002p Hasselt),
Hië raa.kde nóch gîe.ne sîe.bel óp en tîe.r (schietbaan). Fr. cible (schijf, mikpunt).
sîe.bel (K361p Zolder),
Mil.
si.jbəl (Q078p Wellen),
Van Fr. cible.
sīē.ëbel (Q001p Zonhoven),
schietschijf:
scheetschief (L271p Venlo),
shietshijf (Q086p Eigenbilzen),
sjeetsjief (L331p Swalmen),
sjeitsjief (Q020p Sittard),
Ss. sub schieten.
schīē.ëtschijf (Q001p Zonhoven),
Sub SCHIETEN.
sjeetsjief (L387p Posterholt),
schijf:
schief (L269p Blerick, ...
L269p Blerick),
schīēf (L267p Maasbree),
sjief (Q121p Kerkrade, ...
Q020p Sittard),
ps. invuller heeft niet het werkwoord, maar meervoudsvorm van doel (zelfst. nw.) ingevuld.
sjijf (Q104a Limmel)
|
*Siebel: Schietschijf, mikpunt. || Cible: Schietschijf. || De ronde plek die dient als middelpunt van een schietschijf [roos, gaudeaan]. [N 88 (1982)] || de smalle ruimte met schotten voor het boogschieten [doel] [N 112 (2006)] || De smalle ruimte met schotten voor het boogschieten [doel]. [N 88 (1982)] || doelen [SGV (1914)] || Schietschijf.
III-3-2
|
23082 |
schietschijf add. |
bol:
Hìj schoot ennen bol.
bol (L210p Venray)
|
2. Niets, niet op de schietschijf bij het boogschieten.
III-3-2
|
26284 |
schietstaven |
schietstaven:
šētstę̄f (L372p Maaseik),
šētstę̄v (L362p Opitter)
|
De staven die uit het rondsel verwijderd kunnen worden. Hierdoor kan een maalgang tot stilstand worden gebracht. [Jan 107]
II-3
|