e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
scheienkruiwagen ladderkruikar: lø̜dǝrkrøi̯kɛr (Heer), mestkruiwagen: męstkrǫu̯wǭgǝ (Tessenderlo), mestschurskar: męsšørskɛr (Montfort), scheienkar: šēi̯ǝkār (Bree, ... ), šęi̯ǝkar (Bocholt), scheienkruikar: sxęǝkrukar (Grote-Brogel), sxɛi̯ǝkrukɛr (Weert), šē̜i̯ǝkrykar (Opglabbeek), šē̜i̯ǝkrøu̯i̯kar (Bree), šē̜i̯ǝkrǫu̯kār (Kanne), šęi̯.ǝkrui̯kǝr (Beek, ... ), šęi̯ǝkrukǝr (Bocholt, ... ), šęǝkrukar (Neerglabbeek), scheienkruiwagen: sxęi̯.ǝkrūwā.gǝn (Kaulille), sxęi̯.ǝkrǫu̯wāgǝ (Grote-Brogel), scheikruikar: šē̜i̯kręi̯kar (Opglabbeek), scheikruiwagen: sxēkruwā.gǝ (Eksel), sxęi̯kruwāgǝn (Overpelt), sxęi̯krū.wāgǝn (Kleine-Brogel, ... ), šxē̜krǭwā.gǝ (Helchteren), scheikruiwen: sxɛ̄krǫu̯i̯ǝn (Peer), sprotenkruiwagen: sprō.tǝkrø̜u̯wāgǝ (Wijchmaal) De scheienkruiwagen is volgens Theuwissen (1969), pag. 71 een typisch Limburgs kruiwagentype. "Het bodemvlak bestaat uit een aantal dwarslatten, meestal zes, zonder bedekking met planken. Het hoofdbord heeft vijf of zes scheien tussen de bovenrand en de achterste dwarslat van de bodem; ook het hoofdbord heeft geen planken bedekking." Men treft dit type aan in het noorden van Belgisch Limburg en het Maasland. [N G, 51 + 52f; N 18, 97a-b; L 16, 19b; A 42, 15; monogr.] I-13
scheigaten hekgater: hękgātǝr (Herten), latgaatjes: latgaatjes (Gronsveld), scheigaten: scheigaten (Susteren), sxęjgātǝ (Gennep, ... ), šęjgātǝ (Maxet, ... ), scheigatten: sxęjgatǝ (Kaulille), scheigatter: sxęjgatǝr (Leunen), šęjgatǝr (Meijel) De gaten in de roeden waarin de dwarse latjes, de hekscheien, zijn bevestigd. [N O, 2o] II-3
scheiplank bakplankje: bakplānkskǝ (Tessenderlo), berdje: bɛrdǝkǝ (Lummen), keerlatje: keerlatje (Heijen, ... ), klep: klɛp (Heks), latje: lętjǝ (Merselo), meelplankje: mē̜lplaŋkskǝ (Peer), mē̜lplɛŋkskǝ (Koningsbosch, ... ), meelschuif: meelschuif (Vlodrop), mē̜.lšø̜jf (Kanne, ... ), mē̜lsxyf (Keent), meelsluis: meelsluis (Kuringen), opstopper: ǫpstǫpǝ (Kaulille), plank: plaŋk (Neeroeteren, ... ), plankje: plankje (Peij), plɛ.ŋkskǝ (Lanaken), plɛŋkskǝ (Kessenich, ... ), schei: sxęj (Leunen), šęj (Meijel, ... ), schei(d)plank: schei(d)plank (Arcen, ... ), sxęjpla.ŋk (Weert), sxęjplaŋk (Ospel), sxęjplāŋk (Horst, ... ), šɛjplaŋk (Maxet), schei(d)plankje: schei(d)plankje (Helden, ... ), sxęjplāŋkjǝ (Laar), sxęjplɛŋkskǝ (Swolgen), scheideplankje: scheideplankje (Grathem), scheistokplank: scheistokplank (Grevenbicht / Papenhoven), scheistuk: scheistuk (Beegden), schoft: sxǫft (Linkhout), schot: schot (Munstergeleen), schuif: schuif (Sint Huibrechts Lille), skø̜jf (Groot-Gelmen), sxyf (Nederweert), sxø̜̄f (Sint-Truiden), sxø̜jf (Alken, ... ), sxǭf (Lauw), šajf (Mal, ... ), šiv (Neeroeteren, ... ), šyf (Rothem, ... ), šyv (Aldeneik, ... ), šø.̜jf (Kanne, ... ), šø̜̄.f (Rutten), šø̜.jf (Alt-Hoeselt, ... ), šø̜f (Diepenbeek), šā.f (Tongeren), šęjf (Bilzen), šūf (Herten), schuifje: sxø̜jfkǝ (Eksel), šifkǝ (As), šyfkǝ (Beringe), šø̜̄.fkǝ (Lauw), šø̜fkǝ (Heerlen), šø̜jfkǝ (Lanaken), schuifplankje: šyfplɛŋkskǝ (Sittard), sluitplankje: sluitplankje (Hoensbroek), voorzetplankje: voorzetplankje (Heythuysen) Het plankje dat in de meelbak geplaatst wordt om het meel op te houden wanneer van zak verwisseld wordt. In sommige molens is aan de scheiplank een stok bevestigd die tot op de steenzolder reikt, zodat de molenaar vandaaruit kan scheiden. Zie ook afb. 83 en 84. [N O, 24d; A 42A, 42; Vds 165; Jan 171; Coe 156; Grof 187] II-3
scheistok schei(d)stek: sxe̜̜jstɛk (Weert), šęjstɛk (Maxet, ... ), schei(d)stok: schei(d)stok (Beesel, ... ), sxe̜̜jstǫk (Hamont, ... ), še̜̜jstǫk (Meijel), schei(d)stuk: sxe̜̜jstøk (Gennep), steel: štēl (Herten), stek: štɛk (Rothem) De lange stok waaraan de scheiplank vastzit en die doorloopt tot op de steenzolder. Zie ook afb. 83 en 84 en de toelichting bij het lemma scheiplank. [N O, 24e; A 42A, 42] II-3
schelden, schimpen afgeven: aafgève (Geulle), aofgeevə (Maastricht), afketsen: get aafketsə (Kelpen), afkraken: ‧āfkrā.kə (Eys), bekritiseren: bekritisere (Nunhem), bemuilen: bemoele (Wijlre), beschampen: beschampen (Eksel), beschimpen: besjumpe (Herten (bij Roermond)), bəchumpə (Loksbergen), buffelen: vgl. Maastricht Wb. (pag. 56): buffelen, a) eten, schransen, schrokken; - b) schelden, mopperen inz. in de ss. oetbuffele uitkafferen, de huid volschelden, razen en tieren.  buffele (Maastricht), chicaneren (<fr.): sjokkeneere (Buchten, ... ), hä sjoekkeneerde - hä hêt gesjoekkeneerd  sjoekkeneere(n) (Schinveld), Van Dale: chicaneren (&lt;Fr.), gezochte bezwaren opwerpen; vitten, het iem. lastig maken, zaniken.  sjikanere (Maastricht), choqueren (<fr.): sjekeere (Caberg), de gek steken: de gek stêke (Buggenum), foeteren: foetere (Heerlen), foetere(n) (Schinveld), Waat likste toch de gansen daag tew foetere op dae jong Foeterde, gefoeterdj  foetere (Echt/Gebroek), get aanmerken: aonmérrəkə (Maastricht), grotsen: vgl. Kerkrade Wb. (pag. 128): jrotse, 1. mopperen; -2. zwaar ophoesten.  jrotse (Kerkrade), het afrijten: et aafrīēten (Schinveld), judassen: jŭŭdàsse (As), kijven: kieve (Posterholt), kieven (Maasbree), kleineren: kleenerə (Oirsbeek), kleinerend (bn.): kleinnierend (Vaals), kletsen: kletse (Venray), kletsen (Meeuwen), knoteren: hä knoaterde - hä hêt geknoaterd  knoatere(n) (Schinveld), kommeren: kommeren (Meeuwen), kritiek uitoefenen: kretiek oetoefene (Hoensbroek), kritiseren (<fr.): krĭĕtĭĕzeerə (Epen), kwaad klappen: kouwd klappe (Jeuk), lagen: leege (Maastricht), muilen: cf. Du. "maulen  mūūlə (Meeuwen), razen: roaze (Heerlen), sakkeren: zakkeren (Maasbree), schabrijnen: schabreinen (Bree), schebienen (Bree), schampen: schampe (Amby, ... ), schampen (Blerick, ... ), schampu (Brunssum), schampə (Montfort), scha‧mpe (Weert), sjaampe (Gronsveld, ... ), sjampe (As, ... ), sjampe(n) (Obbicht, ... ), sjampen (Urmond), sjampë (Tongeren), sjampə (Doenrade, ... ), sjampən (Urmond), sjàm.pə (Maastricht), sjàmpe (As), sjàmpə (Maastricht, ... ), sjámpə (Heerlen), sjäämpe (Simpelveld), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  schampe (Heer, ... ), sjampe (Grevenbicht/Papenhoven), schamperen: sjampere (Posterholt), schanden: schaində (Eupen), schandje (Maasbracht), sjanjzen (Stein), sjantje (Beegden, ... ), sjantjen (Sint-Odiliënberg), sjantjə (Kapel-in-t-Zand), šɛi̯ndə (Eupen), Dit werkwoord wordt meestal gebruikt in combinatie met "op". Doe môs neet zoeë op hem sjantje.  sjantje (Herten (bij Roermond)), schelden: chelje (Dilsen), chelle (Baarlo), scheale (Heerlerbaan/Kaumer), schel-de (Blitterswijck, ... ), schelde (Afferden, ... ), schelden (Heijen, ... ), scheldje (Helden/Everlo), scheldə (Hout-Blerick), schelje (Beesel, ... ), scheljen (Bree, ... ), scheljə (Swalmen), schelle (Amby, ... ), schellen (Groot-Gelmen, ... ), schēlde (Blitterswijck, ... ), schēlle (Eijsden), schĕlle (Heer, ... ), schĭlde (Swolgen, ... ), schäle (Heerlen), schèlje (Lutterade), schèllə (Lommel), schéllə (Hamont), schêlde (Meerlo, ... ), schêldje (Altweert, ... ), schêlle (Merselo, ... ), schòllə (Borlo), sgeeldə (Meterik), shelje (Brunssum, ... ), shelle (Banholt), sje:lje (Roermond), sjeje (Doenrade), sjejje (Sittard), sjel-le (Vijlen, ... ), sjelde (Helden/Everlo, ... ), sjelden (Reuver), sjeldje (Stramproy, ... ), sjelje (Asenray/Maalbroek, ... ), sjelje(n) (Schinveld, ... ), sjeljen (Geleen, ... ), sjelle (Borgharen, ... ), sjellə (Beesel, ... ), sjēle(n) (Obbicht), sjĕlde (Steyl), sjĕlje (Panningen, ... ), sjĕlle (Berg-en-Terblijt, ... ), sjilje (Puth, ... ), sjille (Helden/Everlo), själle (Mechelen), sjèie (Sittard), sjèjje (Munstergeleen), sjèldə (Reuver), sjèlje (Swalmen), sjèlle (Ulestraten), sjèèle (Waubach), sjéi-je (Sittard), sjéldə (Neerharen), sjélle (Meerssen), sjéllə (Beek (bij Bree), ... ), sjél’ə (Meeswijk), šjelje (Brunssum, ... ), šɛldə (Eys), zjeldə (Vaals), ik scheld ; ik scheld ik schold ; ik schold wij scholden ; weei scholde wij hebben gescholden ; weei höbbe gescholde  schelde (Grubbenvorst), ik scheld; ik sch‰ld ik schold; ik schØld wij scholden; weej schØlden wij hebben gescholden; weej hèbbe geschØlden  schelde (Lottum), Opm. bijv. sj´lje wie eine bêdelêr.  sjelje (Beegden), Opm. Duitse ai-klank.  sjaije (Einighausen), Opm. Duitse sch.  schelje (Montfort), ps. niet omgespeld.  själle (Eys), Samenst. sjelmechtig, sjelmeri-j  sjelle (As, ... ), soms  šjejje (Brunssum, ... ), weinig gebruikt woord  sjél(d)ə (Meeuwen), ê = lang  schêlden (Arcen), ‘sjimpe en sjelle’  sjelle (Simpelveld), schennen: schinne (Gennep), schimpen: chimpe (Baarlo, ... ), scheempe (Eijsden, ... ), schēēmpə (Gennep), schim-pe (Blitterswijck), schimpe (Afferden, ... ), schimpen (Blerick, ... ), schimpte (Velden), schimpə (Venlo), schjimpe (Dieteren), schumpe (Lutterade), schumpə (Loksbergen), schîmpe (Schimmert), sjeempe (Sint-Pieter), sjeempə (Vlijtingen), sjimpe (As, ... ), sjimpen (Meijel, ... ), sjimpə (Meijel, ... ), sjumpe (Asenray/Maalbroek, ... ), sjumpə (Susteren), sjïmpë (Tongeren), hij schimpte ; hê schimpde hij heeft geschimpt ; hên hêt geschimpd  schimpe (Grubbenvorst), hij schimpte; hê schÈmpte hij heeft geschimpt; hên hêt geschÈmpt  schīmpe (Lottum), Opm. Duitse sch.  schimpe (Montfort), ‘sjimpe en sjelle’  sjimpe (Rimburg), schimpscheut (zn.): Van Dale: schimpscheut, honend, indirect verwijt, hatelijke toespeling: iemand schimpscheuten geven.  sjimp sjeut (Maastricht), schimpscheuten uitdelen: Van Dale: schimpscheut, honend, indirect verwijt, hatelijke toespeling: iemand schimpscheuten geven.  sjimpsjūūët ōētdēēlə (Nieuwenhagen), schmlen (du.): sjmêle(n) (Schinveld), schobben: schobbe (Altweert, ... ), schoebbe (Heerlen), sjoebbe (Reuver), sjoebe (Noorbeek, ... ), sjóbbe (Sittard), cf. WNT XIV, (737) s.v. "schobben"C. 2. schelden, schimpen  schoebe (Blitterswijck, ... ), vero  sjoebe (Roermond), schokkeneren: mar. frequentatief; cf. WNT XIV. kol. 776 e.v. s.v. "schokken"5. schimpen, spotten  sjokkenéren (Uikhoven), sjamfoeteren: schamfoetere (Altweert, ... ), fr. Jean foutre  sjamfoetere (Altweert, ... ), spelken: spēlke (Blitterswijck, ... ), spotten: wel -  šjpotte (Brunssum), stechelen: sjtichele (Schinnen), steken: stèke (Grevenbicht/Papenhoven), stiekem (bw.): stjekum (Neer), timpen: tumpe (Panningen), uitbranden: oedberre (Nederweert), uitheten: ōēt heesje (Mheer), uitmaken: ootmoake (Eigenbilzen), otmooke (Beverlo), out maeken (Bolderberg), uitmaken voor: uutmaken vier (Bree), uitpakken: oetpakke (Sittard), uitschelden: oetschelle (Epen), resp.: "schelden"niet in deze vorm gebruikt: wel in overdr. zin  uutsjelden vier (Bree), uitschieten: oedschiete (Nederweert), uitschijten: ōtschê"te (Beverlo), uitschimpen: uitschim-pe (Blitterswijck, ... ), uitschobben: oetschŏĕbbe (Beesel), ootsjoeë (Eigenbilzen), uitvaren: oetvaare (Sittard), verwijten: verwaeten (Vechmaal), voor gek houden: ver gek hoaje (Buggenum), zwegelen: schwêgələ (Swalmen), sjwêgele(n) (Schinveld) (iemand) uitschelden, heel vaak in beledigende of zelfs in kwaadsprekende zin || kwaadspreken || op onwaardige wijze kritiek uitspreken [schimpen, spijkeren] [N 85 (1981)] || opspelen, uitschelden || schelden [DC 47 (1972)], [SGV (1914)] || schelden, krenkende woorden uitspreken || schelden, lelijk uitvallen || schelden, uitschieten in || schimpen [SGV (1914)] || schimpen, honende woorden spreken || schimpen, irriterende opmerkingen maken || uitschelden || uitvaren, tieren || vinnig, onvriendelijk in manier van spreken [bits, scherp, bars, mondig] [N 87 (1981)] III-1-4
schelftakkenbossen, schelfhorden bermhorden: bɛrǝmhōrtǝ (Tegelen), bossen hout: bosǝ hõ̜lt (Gennep), faggen: faqǝ (Eys, ... ), fascinen: fasīnǝ (Thorn), fisinǝ (Helden, ... ), flysęi̯nǝn (Neerpelt), fǝsinǝ (Achel), fǝzīnǝ (Maasniel, ... ), vǝzīnǝ (Grathem), flikken: flekǝ (Eisden), heetsels: hętsǝls (Halen), horden: hōrtǝ (Maasniel), hǭrtǝ (Nunhem), hordjes: hø̜rtjǝs (Neeritter), mutsels: mi̯ǫtsǝls (Opheers), mø̜tsǝls (Velm), mutsemen: mii̯ǫtsǝmǝ (Diepenbeek), mi̯ø̜tsǝmǝ (Romershoven, ... ), mi̯ǫtsǝmǝ (Haren, ... ), mutsems: mi̯ǫtsǝm (Kermt, ... ), mi̯ǫtsǝms (Borgloon, ... ), mǫtsǝs (Val-Meer, ... ), mutserden: mytǝrtǝn (Neerpelt), møtsǝrtǝ (Leopoldsburg), møtǝrdǝn (Overpelt), mø̜tǝrdǝ (Bree, ... ), mø̜tǝrtǝ, mø̜tǝrdǝ (Bocholt, ... ), mutserds: mytsǝrs (Zelem), møtsǝrs (Beringen, ... ), mø̜tsǝrs (Beringen, ... ), mętsǝrs (Herk-de-Stad), mutsingen: mei̯øtse.ŋǝ (Tongeren), overdek: ø̜̄vǝrdęk (Haelen), platte schansjes: platǝ šęnskǝs (Eygelshoven), rijghout: rai̯hōt (Vliermaal), rijshout: rē̜ ̞i̯shōt (Diepenbeek), rē̜ ̞shǭt (Linkhout), rijswerk: rīswɛrǝk (Sittard), rijwerk: rei̯wɛrǝk (Maasmechelen), rijzer: ręi̯zǝr (Heppen), rī.zǝr (Eys, ... ), rīzǝr (Bocholt, ... ), r˙īzǝr (Ingber), schabben: sxabǝn (Hamont), schansen: šansǝ (Baarlo, ... ), schansers: ša.nsǝrs (Maasmechelen, ... ), spelderen: špẽ̜ldǝrǝ (Eygelshoven), spelderrijs: špɛldǝrrīs (Hoensbroek), spruitwerk: sprātwɛrǝk (Velm), stro: strȳi̯ (Maaseik), tuingeerden: tȳngē̜ ̞rdǝ (Tungelroy), vitsen: fetšǝ (Moorveld), fętsǝ (Beverst), vetsǝ (Halen, ... ), vitsǝ (Millen, ... ), vitsgeerden: vitš˲gērdǝ (Hoensbroek), vitsstekken: fetsstękǝ (Eigenbilzen), vętsstɛkǝ (Borlo, ... ), vlechtwerk: vløxwęrǝk (Eisden), wijpen: wē̜ ̞pǝ (Sint-Truiden), wisjes: węsǝkǝs (Mal  [(boven woonhuis)]  ), witsen: wetšǝ (Rothem  [(ter plaatse niet in gebruik)]  ) Boven op de beide balkenlagen van de schelf worden ter vorming van de zoldering (ter afdichting) takkenbossen gespreid. Het gebruik van takkenbossen is bij lange na niet algemeen. Een aantal benamingen die op de gebruikte takjes of roeden duiden, kunnen ook in gebruik zijn voor de schelfhorden als deze van takjes of roeden gevlochten worden. De schelfhorden bestaan uit gevlochten matten van twijgen of uit oude lappen stof. Om de afdichting te verbeteren wordt soms leem of stro gebruikt. [N 4A, 13c; N 4, 70] I-6
schelm batraaf: batteraaf (Doenrade), bàt⁄rááf (Brunssum), cf. Weijnen p. 10 s.v. "batraof"= straatvlegel ; tweede deel v.h. woord is onverklaard; eerste deel van limb. batte (fr. battre?)  bàtraaf (Meeswijk), bengel: bengəl (Echt/Gebroek, ... ), brak: brak (Gronsveld), bràw-k (As), brigand: bregang (Maastricht), brigander: bregander (Maastricht), clown: kloon (As), ⁄ne clown (Caberg), deugeniet: ene deugeneet (Geleen), doerak: dōēràk (Nieuwenhagen), domgraaf: doemgraef (Eys), m.  d‧uəmgr‧oͅaf (Eys), duivel: duivel (Waubach), fareur (fr.): fàrsèùr (As), (schelm = bandiet, inbreker).  farceur (Jeuk), flapdrol: flapdrol (Gennep), gannef: gannef (Venlo), glaue, een -: gəlujjə (Heerlen), ⁄ne glujje (Klimmen), m.  gl‧øͅi̯ə (Eys), grapjas: grapjas (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), grappenmaker: grappemēēker (Venray), gràppemééker (As), humorist: humorist (Hoensbroek), iemand beschijten: īēmànd bəschijtə (Loksbergen), kluiver: kluiver (Maastricht, ... ), kluivər (Maastricht), koeter: kŏĕtər (Loksbergen), koeverd: koevert (Geleen), komiek: ⁄ne komiek (Venray), kwajong: koejong (Maastricht, ... ), kwajong (Geulle, ... ), kwoajong (Vlodrop), kwast: ⁄ne kwas (Caberg), kwibus: kwibus (Maastricht), lobbes: lubbes (Kesseleik), löbbes (Geleen), loebas: loebas (As, ... ), loebəs (Schinnen), lōēbas (Oirsbeek), lŏĕbàs (Loksbergen), loeder: loeder (Weert), looszak: loeszak (Ell), looszakje: loeeszekske (Weert), lozer: overtreffende trap bij loes, loos  lŏĕzer (Schimmert), lustige (du.), een -: loestieje (Kerkrade), lustige, een -: löstige (Noorbeek, ... ), pias: pias (Sittard), rakker: eine rakker (Neer), rakker (Bree, ... ), rakkər (Beesel, ... ), rakər (Meeuwen), ràkkər (Venlo), rakkerd: rakkerd (Melick), rakkərt (Montfort), rebbel: rebbel (Weert), rekel: enge rèekel (Gulpen), raekel (Haelen, ... ), raekəl (Urmond), rekel (Born), reëkəl (Wijnandsrade), rēkel (Nieuwstadt), rèkel (Gronsveld, ... ), rèkəl (Montfort), rèèkel (Geulle), rèèkəl (Heel), rékel (Stein), rékəl (Kapel-in-t-Zand), réékel (As, ... ), réékəl (Amstenrade, ... ), rotzakje: rotzekske (Weert), schalk: sjalk (Oirsbeek), schelm: chelm (Pey, ... ), ne schelm (Montfort), sche.llem (Hasselt), schellem (Eksel), schelm (Amby, ... ), schelum (Brunssum), schèlm (Bergen, ... ), schélləm (Hamont, ... ), schélm (Venlo), sjailm (Grathem), sjellem (Bree, ... ), sjelləm (Meerssen), sjelm (As, ... ), sjèlləm (Meeuwen), sjèlm (Haelen, ... ), sjélləm (Meeswijk), sjéləm (Reuver), sjêlm (Herten (bij Roermond)), šɛlm (Eupen), Det hauw mich dèè sjelm fi-jn gelapt  sjelm (As, ... ), Doe kleine sjèlm  sjèlm (Echt/Gebroek), ¯ne sjilm woor vreuger opgehange  sjilm (Roermond), schind-aas: sjinaos (Mheer), sjinnòəs (Heerlen), schobbejak: schoebiàk (Loksbergen), schoftige, een -: sjoefetische (Vaals), schooier: sjojer (Maastricht), sjieke, een -: m.  ši.kə (Eys), strabander: strebender (Maastricht), strekel: sjtrēēkəl (Beesel), strāēkel (Sevenum), strekel (Tungelroy), ⁄nne straekel (Sevenum), strop: ⁄n ströp (Caberg), vagebond: voagebont (Eigenbilzen), verbrecher (du.): verbreischer (Vaals), verrekkeling: vrēkkəling (Nieuwenhagen), vrèkeling (Wijlre), vlegeltje: vlieegelke (Weert), witzige (du.), een -: wĭĕtsiggə (Heerlen), woeste kerel: ⁄ne weuste kael (Klimmen) een persoon die allerlei streken uithaalt op een grappige manier en daarmee geen kwade bedoelingen heeft [kufer, rakker, rekel, schelm, dianter, loebas, brak] [N 85 (1981)] || schelm [DC 11] || schelm (dief) || schelm, guitige rakker || slimme guit III-1-4
schelpkalk bluskalk: bløskalǝk (Tungelroy, ... ), bløškalǝk (Montfort), hydraulieke kalk: hidrǫlikǝ kalǝk (Achel), kalk: kalǝk (Hoeselt, ... ), klotkalk: klotkal(ǝ)k (Sint-Truiden), klǫtkalǝk (Rekem), kluitkalk: klȳtkalǝk (Herten), leskalk: leskalǝk (Belfeld), lęskalǝk (Ell), lɛskalǝk (Kuringen), lɛškalǝk (Rumpen), lɛ̄škalǝk (Vaals), metskalk: mɛtskalǝk (Wellen), mortelkalk: mǫrtǝlkalǝk (Kleine-Brogel), mosselkalk: mošǝlkalǝk (Bleijerheide), ongebluste kalk: ongǝbløs˱dǝ kalǝk (Susteren), poederkalk: pyjǝrkalǝk (Meeuwen), schelpenkalk: šɛlpǝkālk (Mesch), šɛlǝpǝkalǝk (Klimmen, ... ), schelpkalk: schelpkalk (Schimmert), sxęlǝpkalǝk (Maastricht, ... ), sxɛlǝpkalǝk (Leuken, ... ), šɛlǝfkalǝk (Vaals), šɛlǝpkalǝk (Beek, ... ), schulpenkalk: šø̜lǝpǝkalǝk (Neeritter), schulpkalk: sxø̜lǝpkalǝk (Maastricht, ... ), šølǝpkalǝk (Heythuysen, ... ), šø̜lpkalǝk (Ulestraten), šø̜lǝpkalǝk (Helden, ... ), šęlǝpkālǝk (Heugem), waterkalk: wǫwǝtǝrkalǝk (Achel), zakkalk: zakkalǝk (Blerick, ... ) Kalksoort die wordt verkregen door schelpen in kalkovens te branden. Schelpkalk wordt meestal in gebluste vorm op de bouwplaats aangeleverd. [N 30, 28a] II-9
scheluw gedraaid: gedraaid (Kortessem), gǝdrɛjt (Panningen), krom: kromp (Heel), krump (Eisden, ... ), rouw: rǫw (Maastricht), scheef: sxēf (Hasselt), scheel: sxęjl (Gennep), sxīǝl (Hasselt), šēl (Maastricht), šē̜l (Ell, ... ), winds: weŋs (Tegelen), wins (Blerick, ... ), windscheef: wentsxīǝf (Hasselt), wentšęjf (Maastricht, ... ), windscheef (Borgloon), windscheel: weŋkšē̜l (Tegelen) Gezegd van een plank of duig die scheef is doordat deze gekliefd is uit gedraaid hout. Zie ook de toelichting bij het vorige lemma. [N E, 3; monogr.] II-12
schelvis roh-esser: ro-esser (Bleijerheide, ... ), schelvis: schèlvès (Hasselt), sjelvès (Roermond), sjelvösj (Sittard, ... ), sjèlvès (Tongeren), sxeͅlves (Lommel), šē‧lvès (Maastricht), Gekaokde sjelvès  sjelvès (Roermond), Veer höbbe vendaag sjèlvè ¯ne groete sjèlvès  sjèlvès (Maastricht), Verklw. sjelvusjke  sjelvusj (Heerlen) schelvis [ZND m] || schelvis, gerookte III-2-3