e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
schroden (mout) malen: mā.lǝ (Opitter, ... ), mālǝ (Heythuysen, ... ), mǭlǝ (Maastricht), mǭǝlǝ (Alken), breken: breken (Venray), brɛ̃kǝ (Neer), doordraaien: dōrdręjǝ (Maasbracht), pletten: pletten (Arcen, ... ), plętǝ (Horn, ... ), plɛtǝ (Stramproy), schroten: šrōtǝ (Maastricht), walsen: walsǝ (Horn) Het mout malen waardoor het in de korrel aanwezige extract kan oplossen. De invuller uit L 318 maakt hierbij onderscheid tussen "malen", waarbij hij bedoelt dat het mout grof wordt gemalen, en "pletten" in de betekenis van "mout" fijnbreken". [N 35, 15; monogr.] II-2
schroef bout: bǫwt (Peij), draaibout: dribǭt (Tenessen), schroef: šruf (Nuth, ... ), schroef met de moeder: šruf met dǝ modǝr (Montzen) De schroef met moer waarmee de hefboom aan de balk bevestigd is. [N 57A, 4.6; N 57, 9 add.] II-2
schroefblok balkje: bɛlkskǝ (Banholt), blok: blǫk (Maastricht, ... ), blokje aan de schroevestang: blø̜kskǝ an dǝ šruvǝstaŋ (Sint-Pieters-Voeren), moeder: modǝr (Montzen), moer: mōr (Peij), persijzer: pę̄sīzǝr (Geulle), schroef: šruf (Nuth, ... ), schroefbankje: sxruf˱bɛŋskǝ (Weert), schroefblok: šrowf˱blok (Stokkem), šrufblok (Posterholt), spil: spel (Wellen), spindel: spendǝl (Baarlo) Het blok waartussen de bodemstokken geklemd worden. Het bestaat uit twee tegenelkaar geschroefde balken, die in Sint-Truiden (P 176) klemmen (klɛmǝ) en in Tessenderlo (K 353) boombalken (bōmbalǝkǝn) worden genoemd. Zie ook afb. 281.' [N 40, 79] || Het vierkante metalen blokje rond de schroefdraad van de pers. Zie afb. 19. [N 57, 12b] II-12, II-2
schroefdraad draad: dr ̇ǭt (Meeswijk), drǭt (Herten, ... ), draadsteel: drǭtštēl (Herten), gewinde: gǝwen (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Willem-Sophia]  [Emma]  [Domaniale]), gǝweŋ (Simpelveld), jǝwen (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), jǝweŋ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale] ), jǝwiŋ (Kelmis), schroefdraad: schroefdraad (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Maurits]  [Winterslag, Waterschei]), sxrufdrǭt (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), sxrū.f˱drǭt (Venlo), sxrūf˱drǭt (Blitterswijck, ... ), šr ̇uf˱dr ̇ǫat (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), šr ̇ūf˱drǭt (Roermond, ... ), šrufdroat (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šrufdroǝt (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma]  [Domaniale]  [Julia]), šrufdrōǝt (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šrufdrǫǝt (Heerlen  [(Emma)]   [Laura, Julia]), šrufdrǭt (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Maurits]  [Maurits]  [Willem-Sophia]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Zwartberg, Waterschei]), šruf˱drǭt (Bleijerheide, ... ), šruǝfdrǭt (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Domaniale, Wilhelmina]), šrūfdroat (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), šrūf˱druǝt (Bilzen, ... ), šrūf˱drwot (Tongeren), šrǫwf˱drot (Genk), šrǫwf˱drǭt (Maastricht), vijzendraad: vē̜zǝdrǭt (Tessenderlo) [N 95, 749]De schroefdraad aan de greep van de boorhamer waaraan men de luchtslang bevestigde. [monogr.] || De spiraalvormige verhevenheid aan een houtschroef. Zie ook het lemma ɛschroefdraadɛ in wld II.11, pag. 69.' [N 54, 37g; N 54, 37a; monogr.] || De spiraalvormige verhevenheid of uitsnijding aan een moer of in een bout, het resultaat van het draadsnijden en draadtappen. [N 33, 304 add.; monogr.] II-11, II-12, II-4, II-5
schroefheft elshandvat: ɛlshaŋkvat (Maasbree), greep: gref (Montzen), handvat: hantvat (Meijel), heft: hɛft (Roggel), steel: stiǝl (Bilzen) Een heft, voorzien van een schroef, dienend om een els te bevatten. Zie afb. 7. [N 60, 182a] II-10
schroeien aanborren: aanborre (Helden/Everlo, ... ), aan de onderkant  aanborre (Tungelroy), aanbraden: áánbroojə (Rekem), aanbranden: aanbrande(n) (Velden), aanbranje (Nunhem), aanbranne (Schimmert), aangebjaand (Nieuwerkerken), aangebrent (Sittard), oanbjĕn (Hoeselt), aanschroeien: achrûie (Oirlo), blakeren: blaōkeren (Ophoven), bl‧ø͂ͅkərə (Montfort), borren: boͅrə (Guttecoven, ... ), branden: bja:nən (Hoepertingen), bjānən (Hoepertingen), branə (Gruitrode, ... ), bra͂n (Zonhoven), brennen: brɛnə (Schinnen), hersten: heͅsə (Kwaadmechelen), horsten (Heusden, ... ), hoͅštə (Beverlo), kissen: kesə (Hasselt, ... ), licht verbranden: lich-verbraand (Noorbeek, ... ), roosteren: reustere (Posterholt), russen: reiste (Bilzen), reize (Beverst), reuze (Heers), røsa (Koninksem), røssə (Riksingen), røsə (Bommershoven, ... ), røͅstə (Gelinden), røͅsə (Heers, ... ), rüsse (Wellen, ... ), rəstə (Gelinden), rɛstə (Martenslinde), schrijnen: sxāən (Sint-Truiden), sxreͅnə (Houthalen), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  schrène (Beverlo), schrillen: chrillen (Meeuwen), chrullen (Niel-bij-As), gesjrild (Neeroeteren), schrillen (Meeuwen, ... ), schrullen (Bocholt, ... ), schrŭllen (Kaulille), sjrille (As, ... ), sjrullen (Reppel), šre.lə (Neeroeteren), šrelə (Neeroeteren), šrille (Neeroeteren), šrølə (Broeksittard, ... ), šrø͂ͅlə (Lanklaar), šrøͅlə (Lanklaar, ... ), šr‧ølə (Kinrooi), (algemeen)  sjrille (As), b.v. gevogelte of een pas geslacht varken  sjrille (As), hout, huid, geslachte varkens, klederen  sjrille (Gruitrode), schroeien: geschrujts (Ospel), geschruîd (Oirlo), gesjrònne (Guttecoven), gəsxrø͂ͅyt (Eksel), schreu.en (Wijchmaal), schreuje (Boekend, ... ), schreûje (Blerick), schroeien (Gennep, ... ), schruije (Meerlo), schrèùjə (Arcen), schröje (Weert), schrööje (Tienray), sgreuje (Echt/Gebroek), sjeröje (Meijel), sjreuje (Echt/Gebroek, ... ), sjroeie (Bilzen), sjrujen (Heythuysen), sjruuje (Nunhem), sjrèùjə (Meijel), sjröje (Meijel), sxrōi̯ən (Peer), sxruiə (Bree), sxrui̯ən (Eksel), sxrø&#x0304i̯ə (Blerick, ... ), sxrø&#x0304ən (Wijchmaal), sxrøi̯ə (Hamont, ... ), sxrøi̯ən (Eksel), sxrøjə (Hamont), sxrøjən (Sint-Huibrechts-Lille), sxrø͂ͅi̯ə (Afferden, ... ), sxrø͂ͅən (Sint-Huibrechts-Lille), sxrøͅi̯ə (Horst, ... ), sxrøͅi̯ən (Sint-Huibrechts-Lille), sxuəjə (Houthalen), šrīi̯ə (Genk), šrījə (Genk), šronjə (Buchten), šrui̯ə (Bilzen, ... ), šry(3)̄i̯ə (Asenray/Maalbroek, ... ), šryi̯ə (Heel), šrø&#x0304i̯ə (Beesel, ... ), šrøi̯ə (Bingelrade, ... ), šrøə (Helden/Everlo), šrø͂ͅi̯ə (Echt/Gebroek, ... ), schrouwen: šrou̯ə (Lozen), smoren: smorre (Opglabbeek), snappen: snappə (Vliermaal), snapə (Genk, ... ), (bv. het brood is gesnap)  snappen (Eigenbilzen), (vlees)  gesjnap (Gronsveld), snerken: schnĕreke (Montzen), schnirke (Schaesberg), schnèrke (Valkenburg), schnərrəkə (Kuringen), sjnerke (Amby, ... ), sjnirke (Klimmen, ... ), sjnirken (Lutterade, ... ), sjnirreke (Klimmen), sjnörken (Maastricht), sneerken (Mheer), sneirke (Amby), snerke (Amby, ... ), snerkə (Dieteren, ... ), sneureke (Zichen-Zussen-Bolder, ... ), sneurke (Kanne), snērəkə (Maastricht), snēͅrəkə (Maastricht), sneͅrkə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), snierke (Venlo), snirke (Buchten, ... ), snurke (Eisden, ... ), snèrreke (Maastricht), snörke (As, ... ), snø&#x0304rkə (Kanne), snørkə (Kanne, ... ), snørəkə (Kermt, ... ), snøͅi̯rkə (Lanaken), snøͅrkə (Rekem, ... ), snùr’’kë (Tongeren), snûirke (Lanaken), snərəkə (Kermt), snɛrkə (Beverst), sxørəkə (Kuringen), šnerkə (Brunssum, ... ), šnerəkə (Eys, ... ), šneͅrkə (Amby, ... ), šneͅrəkə (Bunde, ... ), šnørəkə (Eijsden), šnɛrəkə (Montzen), (van stof)  snurreke (Maastricht), lichtjes aan de oppervlakte verbranden  snùr’’kë (Tongeren), sperken: van klederen met strijkijzer  snérke (Gruitrode), verborren: verborre (Ell), vərboͅrə (Einighausen), verbranden: verbannen (Jeuk), verbrand (Maastricht), verbranden (Meeuwen, ... ), verbranne (Schimmert), verbrannen (Jeuk, ... ), verbrant (Sint-Truiden, ... ), verbrânne (Schimmert), vərbranə (Sint-Truiden), vərbranən (Sint-Huibrechts-Lille), vərbra͂n̂ (Zonhoven), vərbrànnə (Opglabbeek), vərbránnə (Leopoldsburg), (= erger)  verbrànne (Opglabbeek), (algemeen)  verbrànne (As), lichte neusklank  vərbrá͂n`n (Zonhoven), verbrennen: verbrenne (Gulpen, ... ), verbrennen (Noorbeek), verhersen: verhessen (Oostham, ... ), verhersten: verhessen (Oostham, ... ), verhorsten (Beringen), vərhesən (Oostham), vərhoͅrstə (Paal), vərhoͅrsə (Beringen), vərhøstə (Halen), vərrɛstə (Martenslinde), vərëstə (Martenslinde), spelling Beverlo wbk.; \": naslag (stomme e)  verho\"se (Beverlo), verho\"sse (Beverlo, ... ), verhèsse (Beverlo, ... ), verkolen: verkölt (Guttecoven), verroesten: verruust (Sint-Truiden, ... ), verruuste (Mielen-boven-Aalst, ... ), vəry(3)̄zə (Sint-Truiden, ... ), verschrillen: verschrulle (Bocholt, ... ), verschrällən (Peer, ... ), versjrillen (Neeroeteren), vəršreͅlən (Opglabbeek), vəršrølə (Molenbeersel, ... ), vəršrøͅlə (Molenbeersel), licht  vəršrøͅlə (Lanklaar), Licht verschroeien  vëršröllë (Lanklaar), verschroeien: verschreuën (Eksel, ... ), versjruje (Tungelroy), versjruuë (Helden/Everlo), versxrøjen (Hamont), vərsxrōiən (Peer), vərsxrōi̯ən (Peer), vərsxruiən (Tessenderlo), vərsxrui̯ən (Overpelt, ... ), vərsxrūi̯ən (Tessenderlo), vərsxryi̯ə (Hamont), vərsxrøi̯ən (Neerpelt), vərsxrø͂ͅi̯ən (Hamont), versnerken: ver-sjnirke (Mheer), verchnerkt (Sint-Martens-Voeren), verschnereke (Montzen), versjnirken (Vlodrop), versnairken (Rotem), versnerke (As), versnerke(n) (As), versneùrreke (Velm), versnorke (Heusden), versnurken (Neerharen), versnè.rreke (Hasselt), versnèrëkë (Lanklaar), versnö.rreke (Zonhoven), versnörreke (Maastricht), vərsnoerkə (Rekem), vərsnørkə (Hoepertingen, ... ), vərsnørəkə (Opgrimbie), vərsnøͅrkə (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), vərsnøͅrkən (Beringen), vərsnøͅrəkə (Opgrimbie, ... ), vərsnøͅərkə (Sint-Truiden), vəršnerkə (Simpelveld, ... ), vəršnø͂ͅrəkə (Sint-Pieter), vəršnɛrəkə (Montzen), (textiel)  versjnuerk (Gronsveld), erg  vərsnøͅrkə (Lanklaar), Erg verschroeien  vërsnörkë (Lanklaar), Ich (h) öp m¯n bròk versnö.rrekt: mijn broek is verschroeid Versnurken  versnö.rreke (Zonhoven), Pas op, de versnèrreks d¯n brook  versnèrreke (Maastricht), verzengen: verzeͅŋə (Bilzen), vərzeͅŋə (Veulen), vərzɛŋə (Bilzen), zengen: zengen (Schaesberg) Aan de oppervlakte verbranden (blesteren, verbranden, schroeien, zengen, schroken, schoepen) [N 79 (1979)] || bijna verbranden || Hoe zegt ge wanneer iets brandt zonder vlam ? Het ... onder de as [ZND 42 (1943)] || schroe ien (zengen) [ZND 08 (1925)] || schroeien [SGV (1914)], [ZND 06 (1924)] || schroeien (zengen) [ZND 08 (1925)] || schroeien, haren of veren afbranden || schroeien, schrijnen || schroeien, zengen (branden zonder vlam; van stof) [ZND B1 (1940sq)] || schroeien, zonder vlam opbranden || verschroeien || verschroeien door vuur || verschroeien even aan de oppervlakte || verschroeien, lichtjes verbranden || verzengen || verzengen, schroeien || zengen III-2-1
schroevedraaier schroefdraaier: šruf˱drę̄ǝr (Geleen  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), schroeve(n)draaier: schroeve(n)draaier (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Zwartberg, Waterschei]), šr ̇uvǝdr ̇iǝnǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), šruvǝdriǝnǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Willem-Sophia]  [Laura, Julia]  [Julia]  [Domaniale]  [Domaniale]), šruvǝdręjǝr (Nieuwstadt  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), šruvǝdrɛjǝr (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]  [Maurits]), šruvǝndrɛjǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Maurits]), šruǝvǝdrijǝr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šrūvǝdri.ǝr (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šrūvǝdrīnǝr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), šrūvǝdrīǝnǝr (Kerkrade  [(Wilhelmina)]  , ... [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Wilhelmina]), schroeve(n)zieher: šr ̇uvǝts ̇ijǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Domaniale]), šruvǝtsijǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), šruvǝtsiǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Eisden]  [Domaniale]), tournevis: tournevis (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Eisden]  [Eisden]), turnǝves (Hamont  [(Eisden)]   [Zwartberg, Waterschei]), turnǝvis (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Eisden]) [N 95, 748] II-5
schroeven schroeven: sxrūvǝ (Blitterswijck, ... ), šr ̇uvǝ (Roermond), šrowvǝ (Maaseik), šru.vǝ (Sittard), šruvǝ (Heel, ... ), šrūvǝ (Tungelroy), vijzen: vē̜zǝ (Berverlo, ... ) Iets met schroeven bevestigen. [N 53, 153a; monogr.] II-12
schroevendraaier schroevendraaier: sxrūvǝndrɛjǝr (Blitterswijck, ... ), sxrūvǝndrɛ̄jǝr (Castenray, ... ), šr ̇ǫwvǝndrijǝr (Gronsveld), šruvǝdriǝnǝr (Bleijerheide, ... ), šruvǝdrīǝr (Geulle), šruvǝdrɛjǝr (Dilsen, ... ), šruvǝndrēǝrt (Sittard  [(meervoud: šruvǝndrēǝš)]  ), šruvǝndrɛjǝr (Tegelen), šrū.vǝndrɛjǝr (Tungelroy), šrūvǝdr ̇ęjǝr (Roermond), šrūvǝdrējǝr (Stein), šrūvǝdrē̜ǝr (Tongeren), šrūvǝdrɛjǝr (Heel, ... ), šrūvǝndrē̜ǝr (Bilzen), šrǫwvǝndrɛjǝr (Maastricht), šrǫwvǝndrɛ̄ǝr (Genk), šxrūvǝndrē̜ǝr (Zonhoven), tournevis: turnaves (Sint-Truiden), turnavis (Leopoldsburg), turnǝves (Bilzen, ... ), turnǝvis (Berverlo), turnǝviš (Zonhoven), tørnǝves (Tessenderlo), tørnǝvis (Meeuwen), tørnǝviš (Zonhoven) Werktuig om schroeven vast en los te draaien. Zie ook afb. 90. [N 53, 134; monogr.] II-12
schroevendraaier voor de booromslag boorschroevendraaier: bǭršruvǝndrɛjǝr (Tegelen), schroevendraaier voor de boorwinde: šruvǝdriǝnǝr vȳr dǝ bǫarweŋ (Bleijerheide), tournevis voor de zwong: turnavis ˲vø̄r dǝ zwǫŋ (Leopoldsburg) Een schroevendraaier die in de boorhouder van de booromslag kan worden bevestigd. [N 53, 136] II-12