e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
slagijzer chasse: šas (Tongeren), drijfhamel: drē̜fhāmǝl (Hasselt), drijfhamer: drijfhamer (Borgloon), hamel: hamǝl (Loksbergen), klopijzer: klop˱īzǝr (Ottersum), klǫp˱ē̜zdǝr (Sint-Truiden), klǫp˱ē̜zǝr (Sint-Truiden), klǫp˱ī.zǝr (Altweert, ... ), klǫp˱īzdǝr (Weert), klǫp˱īzǝr (Helden, ... ), klǫp˱īǝzǝr (Weert), kropijzer: krop˱ežǝr (Meijel), platijzer: plat˱īzǝr (Neeritter), priem: prīm (Tessenderlo), slagdrijver: slāx˱drīvǝr (Eisden, ... ), slagijzer: slāx˱īzǝr (Maastricht), slāǝx˱ęjzǝr (Diepenbeek), šlāx˱īzǝr (Tegelen) Het stuk ijzer waarmee de mandenmaker het vlechtwerk dichter opelkaar slaat. Zie ook afb. 277. In Stokkem (L 423) werd dit werk met de zijkant van de hand gedaan; in Diepenbeek (Q 71) beschermde men de hand daartoe met een stuk leer. [N 40, 56; monogr.] || Platte metalen lat met handgreep waarmee de kuiper de kopband vastslaat. Zie ook afb. 226. In Maasbree (L 267) en Blerick (L 269) werd de kopband met een vuisthamer (vū.shāmǝr) vastgeslagen. [N E, 47; monogr.] II-12
slagknop beitellosser: bęjtǝllǫsǝr (Venlo), knop: knop (Stein), knup (Mechelen), pin: pen (Reuver), slagkap: slāxkap (Dilsen), slagpin: šlāxpenǝ (Sint Odilienberg), spanijzer: spanęjzǝr (Diepenbeek), stelknop: štɛlknup (Herten), stelschaaf: stęlsxāf (Ottersum), steltopje: stɛltjǫpkǝ (Leopoldsburg), topje: tjǫpkǝ (Leopoldsburg) De hardhouten of ijzeren knop op sommige schaven die dient om de schaafbeitel en keerbeitel fijner af te stellen en de schaafspie los te slaan. Zie ook afb. 31f. [N 53, 54e] II-12
slaglat aanslaglat: ǭnslaxlat (Tessenderlo), opdeknaald: ǫp˱dęknǭlj (Posterholt), slaglat: slāxlat (Geulle, ... ), šlāxlat (Sint Odilienberg), šlāxlats (Bleijerheide), slaglijst: slaxlīst (Ottersum), sluitlat: slǫwtlat (Bilzen) Boven op de stijl van de vleugel wordt soms een deklat gespijkerd. Met behulp van deze lat wordt de naad tussen beide vleugels afgedekt en verkrijgt men een betere afsluiting tegen de wind. [N 55, 45b] II-9
slaglijnen bindkoorden: benkōrdǝ (Lummen), bindkoordjes: bent˱kǫrǝkǝs (Paal), doekentouwen: dø̄ktǫwǝ (Koningsbosch), koorden: koorden (Arcen, ... ), lijnen: lijnen (Merselo), līnǝ (Herten), litsen: letsǝ (Peer), litsen (Linkhout), slaggetouwen: slax˲gǝtǫwǝ (Lummen), slagkoorden: slagkoorden (Lummen, ... ), slaglijnden: slaxlindǝ (Gennep), slaglijnen: slaglijnen (Arcen, ... ), slaxlinǝ (Leunen, ... ), slaxlēnjǝ (Meijel), slaxlęjnǝ (Eksel, ... ), slaxlę̄nǝ (Tessenderlo), slāxli.nǝ (Weert), slāxlīnǝ (Ell, ... ), šlāxlīnǝ (Susteren), zeilkoorden: zęjlkōrdǝ (Kaulille), zijkoorden: zajkōrǝ (Lummen) De drie of vier touwen waarmee de zeilen in gedeeltelijk opgerolde toestand worden vastgelegd. Zie ook de toelichting bij de lemmata ɛkoordjeɛ, ɛhalflijnɛ en ɛstroomlijnɛ.' [N O, 5f; N O, 5e; N O, 5j; N O, 5b; A 42A, 70; A 42A, 71] II-3
slagmulder olieslager: ōlislę̄gǝr (Ittervoort), slager: slī.gǝr (Tongerlo), slagmoller/-molder: slaxmǫldǝr (Berlingen, ... ), slǫxmoldǝr (Bilzen), slǭxmolǝr (Alt-Hoeselt), slagmulder: slā.xmø̜ldǝr (Neeroeteren, ... ), smoutslager: smawtslāgǝr (Opoeteren), smawtslę̄gǝr (Opoeteren) Eigenaar, molenaar van een oliemolen. [Vds 265; Jan 289; Grof 272] II-3
slagpennen duivenpennen: douvepén (Zolder), pennen: Een duif met witte pennen.  peͅn (Hamont) Duivenslagpen. || Pen. III-3-2
slagpennen (34) slagpen (mv.): sjlaagpen (Vlodrop), slaagpen (As, ... ) slagpennen [N 93 (1983)] III-3-2
slagroom crme fouette (fr.): Fr. crème fouettée  krèèm foewèttéé (Hasselt), Fr. crême fouettée  krêem-fwa’tté (Tongeren), crme frache (fr.): Fr. crème fraîche  krèèm frèsj (Hasselt), krèèmfrésj (Zonhoven), Fr. crême fraîche  krêem-frêsj (Tongeren), sahne (d.): za’ne (Bleijerheide, ... ), slagroom: slaagruim (As, ... ), Jongeren  slaa.grōēm (Hasselt) slagroom III-2-3
slagschaar metaalscheer: mǝtǭlsxīǝr (Houthalen), slagscheer: šlāxšīǝr (Bleijerheide), zinkslagscheer: zeŋkšlaxšīǝr (Nieuwenhagen, ... ) Soort schaar voor het knippen van lange, rechte stroken dun plaatmateriaal. De slagschaar bestaat uit een onderstel waarop met behulp van een stellat de juiste maat van het te snijden plaatmateriaal kan worden ingesteld. Door middel van een beweegbaar mes met tegengewicht kan het materiaal in één slag afgeknipt worden. Zie ook afb. 141. De slagschaar wordt vooral gebruikt voor dunne plaatmaterialen, volgens de respondent uit Q 121c vooral zink, tot 3 mm dikte. [N 64, 4] II-11
slagschei achterschei: axtǝršęi̯ (Smeermaas), broekschei: brōkšęi̯ (Noorbeek), brug: bryk (Rosmeer), draagschei: drāxsxē̜i̯ (Hamont), drāxsxęi̯ (Weert), houtschei: hø̜̄i̯tšē̜i̯ (Bocholt), hǭu̯tsxęi̯ (Kaulille), karhout: karhoi̯ǝt (Lommel), karrenscheien: kɛrǝšęi̯ǝ (Herkenbosch), karschei: kē̜rsxē (Houthalen), kē̜rsxē̜i̯ (Wellen), kipschei: kipšęi̯ (Munstergeleen), klapschei: klapšęi̯ (Maasniel), klep: klęp (Rosmeer), schei: sxāi̯ (Tessenderlo), sxē̜ (Beringen, ... ), sxęi̯ (America, ... ), sxɛ̄i̯ (Overpelt), šē (Bilzen), šē̜i̯ (Maaseik, ... ), šęi̯ (Doenrade, ... ), (mv)  sxēǝ (Kermt), šęi̯ǝ (Bocholtz, ... ), slagschei: slaxsxāi̯ (Berverlo), slaxsxē (Hasselt), slaxsxē̜ (Beringen, ... ), slaxsxē̜i̯ (Lummen), slaxsxęi̯ (Milsbeek, ... ), slaxsxɛi̯ (Achel), slaxšęi̯ (Nunhem), slāxsxēi̯ (Spalbeek), slāxsxęi̯ (Velden, ... ), slāxšē (Gelieren Bret), slāxšēi̯ (Ophoven), slāxšē̜i̯ (Bocholt, ... ), slāxšęi̯ (Berg, ... ), slǫxsxęi̯ (Wellen), slǫxšē̜i̯ (Diepenbeek), slǭxskɛi̯ (Gelinden, ... ), slǭxsxęi̯ (Borgloon), slǭxšęi̯ (Ketsingen, ... ), šlāxši (Waubach), šlāxšēi̯ (Heerlen), šlāxšęi̯ (Baarlo, ... ), šlāxšɛi̯ (Panningen), šlāxš˙ei̯ (Eygelshoven), šlǭxšęi̯ (Gronsveld), stootschei: štōtšęi̯ (Swalmen) De verbindingsschei(en) waarop de neergeslagen bak van de slagkar rust. [N 17, 19; N G, 56d] I-13