e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
slecht mens teef: als substantief: slechte vrouw  tif (Bree) katijvig": uitspraak [ZND 43 (1943)] III-1-4
slecht mens, slechte kerel aas: āōs (Nieuwenhagen), bandiet: bandiet (Bocholt, ... ), bandīēt (Bocholt), bàndīēt (Loksbergen), eene bandiet (Jeuk), ene bandiet (Peer), ene echte bandiet (Ellikom), nə bandi(j)et (Gutshoven), nə bandiət (Heers), nɛ bandiet (Lommel), ənə bandiet (Opoeteren), ənə bandīt (Lanaken), ⁄n bandiet (Neerpelt), batraaf: batteraof (Maastricht), ⁄n batteraof (Caberg), beest: en bees (Zichen-Zussen-Bolder), ən bīs(t) (Diepenbeek), (sterk).  bies (Maastricht), beest  bès (Ulbeek), belhamel: belhamel (Hasselt), bengel: bengel (Simpelveld), boef: boef (Maaseik), boeht (Lanklaar), eine boef (Bree), boel: boel (Tongeren), canaille (fr.): kanaljə (Eupen), crapule (fr.): crapule (Riksingen, ... ), krapoel (Hechtel), krapul (Alken, ... ), krapuul (Hasselt, ... ), kràpűl (Zichen-Zussen-Bolder), krəpul (Gelinden), ne krapul (Meldert), ⁄n krapuul (Kaulille), ⁄t is krapul (Overpelt), Mar.: zie Groene Boekje: het crapuul (het gespuis etc. = coll.)  krapul (Niel-bij-St.-Truiden), naar het Frans  krapul (Mal), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  krapūūl (Buggenum), deugeniet: ene deugenee (Zichen-Zussen-Bolder), deugniet: deegeni-jt (Hasselt), deegniet (Hasselt), deēgneet (Neeroeteren), deugeniet (Venray), deugniet (Helchteren, ... ), deègenéet (Gruitrode), duigəneet (Maastricht), duugeneet (Weert), dèugeneet (Veldwezelt), dëugeneet (Gronsveld), dögəneet (Maastricht), eenen duigniet (Hoepertingen), enə døɛnit / doeͅnet (Borgloon), grooten deugniet (Voort), nən dø͂ͅgənit (Zonhoven), ənən deugniet (Heers), ənən dōͅgənēet (Lanaken), ⁄n deegenièt (Hasselt), ⁄nən dêgəniet (Eigenbilzen), eu = Fr. jeune  ⁄n deugeneet (Rotem), domgraaf: doeəmgroaf (Simpelveld), doodvaller: (= plat gezegd).  ⁄nen doedvaller (Caberg), een van niks: eine van niks (Opoeteren), een voor de galg: das ëene ver de galleng (Rosmeer), filou (fr.): eine veloe (Sittard), fie:lōē (Roermond), fieloe (Altweert, ... ), galgenaas: galgenaas (Beegden), galgenaos (Borgharen, ... ), galgenoas (Arcen, ... ), galgeoas (Leunen), gallegenoas (Eys), galəgəuənəs (Beringen), schelm, schurk, galgenbrok  galgenoas (Venray), galgenbrok: galgebrok (Weert), galgennood: galəgənood (Kermt), galgenstrop: galgestrop (Schaesberg), galgskind: gallengskind (Meerssen), gallingskind (Amby), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  gallingskind (Heer), gauner (du.): gauner (Heerlen), geen mens: det is geine mins (Opoeteren), gemene kadee: meer op zedelijk gebied gebruikt  ne gemèëne kadee (Beverlo), gemene kerel: eͅne gəmɛine kjal (Diepenbeek), gemane kerel (Oostham), gemeine keirel (Neerharen), gemeine kèrel (Opoeteren), gemijne kieerel (Heusden), inne gemene kjal (Stevoort), gemene mens: meer op zedelijk gebied gebruikt  ne gemèëne mens (Beverlo), gemenerik: ene gemēͅnerik (Peer), gemeenerik (Hechtel), gemeinerik (Reppel), gepeupel: gëpeuëpël (Lanklaar), guichel: (= minderwaardig volk).  guuchel (Tungelroy), hoer: hoor (Lanaken), janhagel: janhaagël (Lanklaar), judas: djudas / djiedas (Hasselt), een judas (Meeuwen), judas (Hechtel), karretjesnest: karkəsnis (Martenslinde), kerkenèis (Diepenbeek), ai als in Fr. faire Stevens 250: keerkesnes: karretjesnest = woonwagenbucht (scheldnaam voor bewoners van woonwagens)  kairkesnes (Tongeren), kees: ⁄n kees (Caberg), kommerlijk iemand: ən kŭŭmmələk ĭĕmməs (Meijel), laag iemand: è laeg eemus (Sevenum), lafaard: ⁄n lafaard (Beringen), lage patroon: léégə paatroon (Roermond), ⁄ne lège patroen (Wijlre), lage vent: lège vent (Tienray), lage, een -: lège (Schinnen), lèègə (Doenrade), léége (Swalmen), léégə (Urmond), lêêgə (Heerlen), ène lège (Noorbeek, ... ), landloper: ənə la:ndluipər (Heers), ledderlomp: leͅdərlomp (Eupen), leegloper: laegluiper (Geleen), lelijkaard: ənə läləkərd (Hamont), loebas: loebas (Achel, ... ), lŏĕbàs (Lommel), ⁄n loebas (Neerpelt), cf. WNT s.v. "lobbes"(hond)  lŏĕbàs (Hamont), loeder: gemeen  ə ludər (Lanaken), lorejas: lorejas (Linkhout), lummel: lummel (Kuringen), man van niks: dat es ene man van niks (Mechelen-aan-de-Maas), misbaksel: misbaksel (Heerlerbaan/Kaumer), moeilijke pater: (pouwter = pater). vgl Sint Truidense diek., blz. 195 poater  moeilijke pouwter (Jeuk), monster: mo͂ͅnsteͅr (Mettekoven), moosvarken: moos⁄vèrkə (Brunssum), mormeldier: mórmeldeier (Sittard), neetnek: neetnek (Venlo), nest: nēͅs (Lanaken), netennek: netenek (Venlo), niksaan, een -: niks aan (Ospel), niksnutser: ene niksnutser (Mechelen-aan-de-Maas), niksnutten: ene niksnùtten (Mechelen-aan-de-Maas), niksnutter: eine niksnetter (Opoeteren, ... ), ènne niksnutter (Wellen), nikswaard: nikswaerd (Weert), ənə nekswēͅed (Hamont), nutterd: eine nuttert (Herten (bij Roermond)), nutterik: nötterik (Weert), ongehobelde (< du.): onjehoebelde (Vaals), ongeslofte: (= meer een onbeleefde).  ongəsjluuftə (Vlijtingen), onmens: onmens (Meeuwen, ... ), onmiens (Haelen, ... ), onmins (Maastricht, ... ), ŏnmīēnsj (Nieuwenhagen), ônmins (Hoensbroek), onnut: onnut (Brunssum, ... ), onnöt (Beegden), ó:nnut (Roermond), onnutter: onnötter (Geleen), (Sittard e.o. mv.  onnöttesj (Herten (bij Roermond)), onnutterik: onnētterik (Neeroeteren), onnuterik (Reppel), oostenkind: oastekind (Heek), pats: patsj (Gronsveld), pennensnijder/pinnensnijder?: Da zien al pinnesnïjjers die dor woone (slecht volk)  pinnesnïjjer (Gennep, ... ), peter: peter (Grote-Brogel), piezel: pizəl (Eupen), ploert: ⁄n ploert (Achel), ploeter: ⁄t is inne ploeter (Nieuwerkerken), rebut (fr.): rebuu (Beverlo), rotzak: enne rotzak (Oirlo), rotzak (Bilzen, ... ), rotzooi: uit t Maastrichts dialect  rotsooi (Lanaken), schabberd: chabbert (Lanklaar), schalenveger: sjalevae:ger (Roermond), schandaal: ə schandoal (Gutshoven), ⁄n schandaal (Beringen), schavuit: sjevūūt (Roermond), schelm: sjelm (Simpelveld), schind-aas: schinaas (Amby), schinoas (Gennep), sjin-oas (Valkenburg), sjinaos (Maastricht), sjinnoas (Rimburg), sjinoas (Schinveld), sjninoas (Sittard), sjnoas (Heek), sjunóəs (Simpelveld), maar meest in de beteekenis v. leeperd  šinoas (Brunssum), scheldwoord  schinoas (Heerlen), schobbejak: ne schobbejak (Achel), schoebejak (Venlo), schŏĕbiak (Loksbergen), sjoebejak (Gulpen), sjŏĕbbəjàk (Heerlen), sjŏĕbəjàk (Nieuwenhagen), sjóbbejàk (As), šubəjak (Eupen), schobber: schŏbber (Schimmert), schobberd: sjobbert (Tungelroy), sjoebərt (Kelpen), sjóbberd (As), schoelie: ⁄n schoelie (Beringen), schoelie: uit ofr. escouillon = ovendweil Hamonts-Achels dialectwoordenboek 102  ən schulij (Hamont), schoelje: cf. VD s.v. "schoelje 2."gemeen sujet, fielt, schurk (gew. ook schoelie)  schŏĕlĭĕ (Hamont), schoft: eine sjoef (Herten (bij Roermond), ... ), schoef (Eys, ... ), schoeft (Maasbree, ... ), schof (Born), schoof (Maastricht), schóft (Altweert, ... ), sjoef (Kapel-in-t-Zand, ... ), sjoeft (Heel, ... ), sjof (Maastricht, ... ), sjŏĕf (Epen, ... ), sjŏĕf(t) (Nieuwenhagen), sjóf (Maastricht, ... ), sjôf (Geleen, ... ), sjôêf (Reuver), ⁄ne schoef (Montfort), ⁄ne sjoef (Klimmen), ⁄ne sjof (Caberg), ("o"van kom).  schof (Amby), schoftie: sjóftie (Maastricht), schooi: ən skooi (Heers), schooier: schoeijer (Hasselt), sjooier (Maastricht), sjoojer (Maastricht), schuifel: schufel (Ophoven), sjuufəl (Ophoven), (ook afstotelijk voorkomen).  sji-jfel (As), schurk: schurk (Grote-Brogel, ... ), schörrek (Altweert, ... ), Sjöurk (sjøurk) (Bocholt), sones schurk (Voort), ənə scheurək (Ulbeek), ənə schərk (Herk-de-Stad), slampamperd: sjlampampert (Nieuwstadt), slechte kadee: slate kadee (Rijkhoven), slechte kerel: dat es ene slechte kèrel (Mechelen-aan-de-Maas), slechte kèrel (Mechelen-aan-de-Maas), m.  šleͅ.atə keͅ.al (Eys), slechte mens: eene slechte mens (Muizen), eine slechte mins (Spalbeek), eine slegte mins (Thorn), ene slechte mins (Borlo), slechte, een -: sjléchte (Gronsveld), slechte (Leopoldsburg), slècht (Sevenum), slechterik: eine slechterik (Neeroeteren), eͅnne slēͅchterik (Diepenbeek), nə slechtərek (Houthalen), sjlechterik (Geulle), sjlegtərik (Wijnandsrade), slechterik (Bree, ... ), sleͅxtərek (Meeuwen), slèchterik (As), slèchtərik (Maastricht), niet lagere klasse  da⁄s ne slechterik (Kuringen), slechtriem: sjlechreem (Voerendaal), sjléchreem (Gronsveld, ... ), cf. "reem"= niet doorbakken laag in brood  schlegreem (Valkenburg), sloeber: enne slobber (Neeroeteren), ne sloeber (Koersel), slobber (Sint-Lambrechts-Herk), sloebbər (Martenslinde), sloeber (Bree, ... ), ⁄n sloeber (Neerpelt), plat  nə slubər (Zonhoven), ZND 01, a-m (galgenaas)  nɛ sloeber (Lommel), smeerlap: een smerlap (Lommel), eine smierlap (Bree, ... ), enne smiërlap (Neeroeteren), ine smiërlap (Sint-Lambrechts-Herk), ne smeerlap (Tessenderlo, ... ), nə smērlap (Houthalen), nə smieerlap (Sint-Lambrechts-Herk), nə smɛrlap (Bilzen), ṇ smeerlap (Bilzen), smeejrlap (Diepenbeek), smeerlap (Groot-Loon, ... ), smeerlàp (Maastricht), smeirlap (Lanaken), smērlap (Sint-Truiden), smieerlap (Weert), smierlap (Bree, ... ), smīrlap (Genk), smèrlap (Lanaken, ... ), smérlap (Gennep), smîerlap (Bocholt), ənə smērlap (Hamont), ⁄n smairlap (Bilzen), ⁄n smeerlap (Caberg, ... ), ⁄n smierlap (Hasselt), ⁄n smiérlap (Rotem), #NAME?  ⁄t is inne smiərlap (Nieuwerkerken), ai als in aire  é nə sjmairlap (Eisden), enkel gebruikt in lagere kringen  smeerlap (Kuringen), plat  nə smērlap (Zonhoven), smerig type: smerige type (Sint-Truiden), strop: sjtröp (Gulpen), strop? (Stevensweert), ströp (Heel, ... ), strùp (Schimmert), Opm. Das eine sjtrop = iemand die allerlei ondeugende streken uithaalt.  sjtrop (Einighausen), stuk crapuul: stök krapuul (Uikhoven), uitschot: oatsjeut (Diepenbeek), oetschot (Belfeld), uitschot (Houthalen), vagebond: e vaagebond / vaogebond (Zepperen), eine vagebond (Rotem), ie vagebond (Hasselt), inne vaagebont (Ulbeek), innen echte vagebond (Hasselt), ne vaageboend (Beverlo), ne vagebond (Achel, ... ), nə voͅgəbònd (Bilzen), vaagebŏnd (Neeroeteren), vagabond (Neeroeteren), vagebond (Alken, ... ), vageboont (Veldwezelt), vagebound (Lanklaar), vagebunt (Mechelen-aan-de-Maas), voagebond (Sint-Truiden), vogebond (Zutendaal), vougebond (Rijkhoven), vōͅgəbo.nt (Borgloon), é vagəboo-unt (Eisden), ə vagebond (Hamont), ə vāgəboͅnt (Zonhoven), ənə vāgəbōnd (Hamont), ⁄ne vagebond (Opitter), oo = kort  ə vageboont (Paal), vagebonter: vagebuntər (Mechelen-aan-de-Maas), vaken: ie verke (Hasselt), vale, een -: vaole (Gronsveld), valse: m.  va.lšə (Eys), valserik: valserik (Echt/Gebroek), varken: verken (Helchteren, ... ), vèrke (Hoeselt), ə verkə (Houthalen), ə värkən (Diepenbeek), tweede en laatste e dof  verreke (Hasselt), vaurien (fr.): ne vareng (Zepperen), ənə vaaring (Heers), vaurien Stevens 608: vareng: kwajongen, deugniet, plagend tegenover kinderen Wa. varin, Fr. vaurien  vā.riŋ / vāreŋ (Borgloon), vergif(t): verguf(t) (Zonhoven), verkeerde: ’nne verkierde (Gronsveld), verrekkeling: vrekkeling (Bocholt), vetdirk: vêtdirk (Gronsveld), vetjannes: vêtjannes (Gronsveld), vetlap: (= plat gezegd).  ⁄ne vetlap (Caberg), vieszak: fieszak (Lanaken), vieze, een -: vieze (Vlodrop), vlegel: vlaegel (Nunhem), vlegel (Neeroeteren), ⁄ne vliéëgel (Opitter), voyou (fr.): da⁄s e vajoe (Duras), eene voyou (Jeuk), eine vejuū / vəjyw (Bree), fwajoe (Sint-Truiden), ne vayou (Kuringen), ne voyoe / vajoe (Zepperen), nə vajű (Beverlo), nə voaíu / vəaiu (Heers), vaajoe (Martenslinde), vai-jou (Peer), vajoe (Rijkhoven), vaju (Sint-Truiden), vejuu / vəjuw (Bree), voyoe (Hasselt), voyou (Gruitrode), voyous (Ulbeek), vwajoe (Zutendaal), ⁄n voyou / vajou? (Hamont), cf. fr. "voyou"2. = schooier, deugniet, gannef, schoft; zie id. lemma "deugniet  vwajoe (Zonhoven), Fr. voyou Pas mè good op, want dèè vent is eine echte vejuw  vejûw (As, ... ), ll = j  valloe / vajoe (Bocholt), ZND 01, a-m (galgenaas)  vaijoe (Mal), vuillap: voellap (Rekem), ⁄n voellap (Kaulille), zwarenoter: zjwêreneuter (Beegden), zwart schaap: zwart schaap (Herten (bij Roermond)) bandiet, minderwaardig persoon || Een zeer slecht mens (galgenaas). [ZND 35 (1941)] || filou || galgenaas [SGV (1914)] || gemeen, ontrouwbaar manspersoon || gemene vent || iemand die niet deugt || iemand met een slecht karakter [schoef, schobbert, ontmens, galgenaas, slechterik, schoefel] [N 85 (1981)] || liederlijke kerel || loebas, schurk || man (een slechte -) || persoon met een slecht, boosaardig karakter || rotzak || schoft || schoft, schurk || schurk || schurk, gemeen iemand || schurk, gemene kerel || schurk, ploert || schurk, vlegel || slecht (een - mens) || slecht mens || slecht, gezegd van het karakter, de aard [bedekt, laag] [N 85 (1981)] || slecht, laag mens || slechtaard || slechte kerel || slechte mens || slechterik || slechterik, slecht mens || uitschot || verachtelijke mens || verdorven man III-1-4
slecht paard (een) gemene: jǝmenǝ (Moresnet), (een) kromme: krǫmǝ (Meijel), (een) schamele: šē̜mǝlǝ (Tegelen), (een) scheve: šīvǝ (Meijel), kluppel: klepǝl (Waubach), klø̜pǝl (Panningen), krak: krak (Klimmen, ... ), kreng: kreŋ (Neeroeteren, ... ), kruk: krø̜k (Blerick, ... ), kwak: kwak (Bocholt  [(sukkelachtig paard)]  ), schinde: šen (Thorn), šeŋ (Neeritter), šęŋ (Kinrooi), schinder: šendǝr (Klimmen, ... ), schindheks: šenhɛks (Maxet), schindmeer: šenmē̜r (Heel, ... ), šenmē̜ǝr (Heerlen), šenmęr (Montfort), šentmē̜r (Tegelen), schindpaard: šenpē̜rt (Roggel), schrankel: šrāŋkǝl (Smeermaas), slechte bok: šlɛxtǝ buk (Baexem), zandmeer: zāntmē̜r (Oost-Maarland), zeikerd: zēǝkǝrt (Heerlen) Er is weinig betekenisverschil met het vorige lemma. In vraag 62j werd het woord schend(meer) gesuggereerd. Dit is dan ook dominant, terwijl de overige antwoorden meestal ook in een ander lemma ondergebracht kunnen worden. [N 8, 62j] I-9
slecht schilderen kladderen: kladǝrǝ (Buchten, ... ), kladderwerk: kladǝrwęrǝk (Herten), klodderen: klodǝrǝ (Ottersum), klǫdǝrǝ (Klimmen), klommelwerk: klomǝlwɛ̄rǝk (Meijel), knoddelen: knǫdǝlǝ (Gulpen, ... ), knoeien: knoǝjǝ (Klimmen, ... ), knuajǝ (Schinnen), knoeiwerk: knojwęrǝk (Maasbree), knø̄jwęrǝk (Heerlen), knōjwęrǝk (Herten), knotsen: knuǝtšǝ (Waubach), knūǝdžǝ (Kerkrade), prutswerk: prøtswęrǝk (Herten), schoesteren: šustǝrǝ (Kerkrade), smeren: šmīǝrǝ (Klimmen), smodderen: smǫdǝrǝ (Diepenbeek, ... ) Zie ook het lemma 'Kladschilder'. [N 67, 65] II-9
slecht van bouw (een paard met) holle heupen: hōl hȳp (Panningen), (een) holle: huǫlǝ (Tongeren), hōlǝ (Thorn, ... ), hōǝlǝ (Mechelen), hǭlǝ (Rothem), ǭlǝ (Meeswijk), (een) kromme: krǫmǝ (Lanklaar), (een) lamme: lǭmǝ (Tongeren), (een) onsoortige: ǫnsōrtegǝ (Meijel), (een) slecht gemaakte: slɛxt gǝmaktǝ (Tessenderlo), (een) vazele: vāzǝlǝ (Baexem), haverkist: haverkist (Haelen), hol: hou̯l (Beverst), hø̄ǝ.l (Hasselt), hōl (Achel, ... ), hōǝ.l (Zonhoven), hōǝl (Overpelt), hūl (Bilzen, ... ), hūǝl (Gronsveld), hǫu̯l (Halen, ... ), hǭl (Heerlerheide, ... ), hǭǝl (Meeuwen), hol paard: hōǝl pē̜rt (Heel), holle kast: hǭlǝ kas (Maasniel, ... ), houten: hu̯tǝ (Klimmen, ... ), houteren paard: hǫu̯tǝrǝ pi̯ǝrt (Koersel), krak: krak (Bergen, ... ), kreupel: krø̄pǝl (Gronsveld, ... ), krom: krump (Neeroeteren), kruk: krøk (Sevenum, ... ), krø̜k (Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler), onsoortig: ǫnsōrtex (Drumpt, ... ), schraag: sxrāx (Nederweert, ... ), šrāx (Moresnet, ... ), schrankel: šraŋkǝl (Valkenburg  [(krom)]  ), šrāŋkǝl (Moresnet), slecht: slɛxt (Gingelom, ... ), slecht gebouwd: slɛx ˲gǝbu̯t (Lanklaar), slecht gemaakt: slɛx ˲gǝmǭk (Tongeren), slecht model: slɛx mǫdɛl (Bokrijk), slecht paard: slɛxt pē̜.rt (Genk) De antwoorden van de correspondenten doelen vooral op een hol paard met ingevallen flanken en uitstekende heupen. Vgl. het lemma ''harmonisch van bouw'' (4.3.1). [N 8, 62k, 62l en 78a] I-9
slecht weer, hondenweer akelig weer: akelig wae:r (Oirlo), allerheiligenweer: Allerhil⁄liejeweer (Bleijerheide, ... ), bangelijk weer: be‧nkelik weer (Sint-Pieter), bar weer: bàr wéér (Stevensweert), ⁄t is bar! (Oirlo), beestenweer: baejstewaer (Urmond), biejestewae:r (Broekhuizen), biejste weer (Venray), biesteweer (Maastricht), biëstewaer (Oirlo), bīējestenwèèr (Leunen), bīēstenwéér (Oost-Maarland), bīêsteweer (Kerkrade), ein beestenwae:r (Egchel), en bie:ste wae‧r (Velden), beestig weer: baestigwaer (Geleen), bie:stig wèèr (Mheer), biestig wèr (Gronsveld), briëstig waer (Herten (bij Roermond)), bîêstig-waer (Klimmen), bijsachtig weer: bee.séchtig wae:r (Maasniel), bochtig weer: buëchtig wér (Susteren), boesachtig: (= storm met regen?)  boesechtig (Nunhem), bol: baol (Swalmen), bonkig: bònkig (Pey), boos weer: bōēs wéér (Grevenbicht/Papenhoven), daar kunt ge nog geen hond door jagen: dao ken ste nog geine hónd door jagen (Neerharen), dwaas: dwoos (Loksbergen), foei wat een weertje: foj, wàt ə weertjə (Maastricht), geen weer: gei wae.r (Weert), gei wéér (Boeket/Heisterstraat), gein wéér (Nieuwstadt), gen wéér (Tegelen), gĕĕ wéé:r (Panningen), gèj wèèr (Hunsel), gén wèèr (Tegelen), géé wéér (Schinnen), geen weer om nog een hond door te jagen: et is gein waer um ennen hônd door te jage (Venlo), gemeen weer: gemein weer (Wolder/Oud-Vroenhoven), gəmàn (Kwaadmechelen), guur: gūūr (Maastricht), gôôr (Venlo), hengstenweer: wat é hingste wèèr (Wijlre), herfstweer: herfstwe͂r (Velden), het gaat boezen: ⁄t gèjt bŏĕze (Opglabbeek), het weer begaat hem: ⁄t wair begaatj hum (Ell), hoddelsweer: o.  ə hoͅdəlsweͅar (Eys), hondenweer: honde waer (Venlo), hondewae:r (Blerick), hondewaer (Blerick, ... ), hondewae⁄r (Valkenburg), hondewéér (Heer), hongew.aer (Heerlerheide), hoondewaer (Gennep, ... ), hoondeweer (Meijel), hoonjə wéér (Roermond), hòndeweer (Meijel), hònjewaer (Sittard), hóndewae:r (Blerick, ... ), hóndewaer (Afferden, ... ), hóndeweer (Caberg, ... ), hóndewéér (Horst), hóngewêê‧r (Hoensbroek), hónjewaer (Roermond), hóóndewéér (Bergen), hôndewaer (Venlo), hönjewae:r (Roermond), ⁄n hóndeweer (Maastricht), ps. boven de è moet nog een lengteteken staan; deze combinatieletter kan ik niet in zn geheel maken!  hondewèr (Tienray), hondsvottenweer: hóndsvòttewéér (Bunde), hondsweer: e hondswèr (Gemmenich), ei hongswaer (Heerlerheide), en hondsj wéér (Holtum), en hondsweer (Maastricht), en hóngswae:r (Egchel), hoendsjwaer (Limbricht), hoenjswaer (Herten (bij Roermond)), hoensjwae:r (Maasbracht), hoentsjwaer (Oirsbeek), hoe‧jnsj wae:r (Nieuwstadt), hondjswaer (Geleen, ... ), hondjswèèr (Baexem), hondjswéér (Haelen), honds waer (Heugem), honds wèèr (Kelmis), hondsch wèr (Stein), hondsjwae:r (Wessem), hondswae:r (Heerlen, ... ), hondswaer (Elsloo), hondswaér (Valkenburg), hondswear (Voerendaal), hondswèèr (Gronsveld, ... ), hondswéér (Oost-Maarland), hongs-waer (Kerkrade), hongswaer (Blerick, ... ), hongsweer (Benzenrade, ... ), honjds waer (Swalmen), honjds wêêr (Stein), honjdswae:r (Swalmen), honjgswair (Echt/Gebroek), honjsj-waer (Elsloo), honjswaer (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), honjswéér (Puth), honks weer (Heerlerbaan/Kaumer), honkswaer (Blerick), honschwaer (Sittard), honsj-waer (Horn), honsjwéér (Brunssum), honswear (Voerendaal), honsweer (Eksel), honswèr (Eijsden), honswéér (Montzen), hoondswaer (Heugem), hoongswaer (Weert), hoonjswair (Roermond), hoon‧dsweer (Maastricht), hōēnjswae‧r (Schinveld), hōngswaer (Boekend), hŏndswae:r (Moelingen), hŏŏnsjwaer (Stramproy), ho͂ndjswae:r (Roermond), hòndjs⁄waer (Sittard), hòndsjwaer (Sittard, ... ), hòndswéér (Epen, ... ), hònjsjwéér (Heel), hònjswae‧r (Elsloo), hòns-wèer (Grathem), hònsj wèèr (Stein), hònsjwaer (Sittard), hòntjs weer (Doenrade), hòònsjwaer (Posterholt), hóndjswae:r (Sittard), hóndjswaer (Reuver, ... ), hóndjswèèr (Boukoul, ... ), hónds-waer (Klimmen), hóndsj waer (Beegden), hóndsj wéér (Grevenbicht/Papenhoven), hóndsj-waer (Roosteren), hóndsjwae:r (Stein), hóndswae:r (Heugem), hóndswaer (Urmond, ... ), hóndswae‧r (Sittard), hóndsweer (Sint-Pieter), hóndswêer (Tongeren), hóngiswaer (Roggel), hóngkswaer (Tegelen), hóngswae:r (Tegelen), hóngswaer (Baarlo, ... ), hóngswae‧r (Belfeld, ... ), hóngswae⁄r (Remersdaal), hóngsweer (Heerlen, ... ), hóngswee‧r (Spekholzerheide), hóngswèèr (Nederweert, ... ), hóngswéé:r (Panningen), hóngswéér (Boeket/Heisterstraat), hóngswêêr (Heerlerheide), hónjswae:r (Maasniel, ... ), hónjswaer (Baexem, ... ), hónjswae‧r (Montfort), hóns waer (Thorn), hónsewaîr (Neeritter), hónsj wèèr (Nieuwstadt), hónsjwaer (Roggel), hónsjwae‧r (Roermond), hónsjwéér (Geleen), hónsjwéé‧r (Echt/Gebroek), hónswae:r (Mechelen), hónswéér (Bunde), hóntswéér (Meerssen), hóṇjswae:er (Heel), hóṇjswéé.r (Heythuysen), hóṇjs⁄wae:r (Linne), hôndsjwaer (Urmond), hôndswae:r (Schimmert), hôndswāēr (Schimmert), hôngswaer (Boekend, ... ), hônjsj wae‧r (Stein), hôônswèèr (Meerssen), höngswaer (Tegelen), zauw hongs wear (Vaals), ⁄n hongswêêr (Heerlerheide), ⁄t hónksweer (Heerlen), ⁄t weer is hóns (Maastricht), (doffe o).  honkswaer (Sevenum), (niet omgespeld).  hondswaer (Gulpen), ps. boven de e (van ... waer) moet nog een punt staan; deze combinatieletter kan ik niet maken; omspelling ‰?  hondswae‧r (Valkenburg), hondweer: honjdwae:r (Stein), klotenweer: ⁄t is kloeate wéér (Obbicht), knudde: knudde (Schinnen), ⁄t is knùdde (Schimmert), koud, nat en schuiverachtig: kaat, naat en sjuverechtig (Tegelen), krank weer: krank waer (Schinnen), kránk (Pey), kwaad weer: koed weer (Maastricht), koj weer (Meijel), kwaod (Tegelen), kwaod wae:r (Blitterswijck), kwaod wèèr (Merselo), kwàd waer (Sevenum, ... ), kwód waer (Venray), kò weer (Meijel, ... ), men zou daar nog geen hond door jagen: me zooj der nag genne honk doorjage (Baarlo), ⁄n wèèr óm nach gènnen hó.ndj doo.r te jaa.ge (Boukoul), miezerig: miezərig (Sweikhuizen), miserabel weer: miserabel waer (Tegelen), miserabĕl waer (Valkenburg), mizərabəl (Nieuwenhagen), miserabelig: misdrabəlig (Opglabbeek), mottig: mūtəx (Eys), mòttig (Gruitrode, ... ), naadje pet: naatje pet (Montfort), nat: naat (Gruitrode), nut (weer): nut (Hoensbroek, ... ), nut waer (Venray), nut weer (Meijel), nut wèèr (Boukoul, ... ), nut wéér (Simpelveld), nöt (Geulle, ... ), nöt waer (Limbricht, ... ), nöt wàèr (Guttecoven), nöt wéé:r (Panningen), nöt wéér (Brunssum, ... ), ⁄t is nut (Kunrade), ⁄t is nöt wéér (Obbicht), (als het gevaarlijk is, bv. bij onweer).  nöt (Montfort), nut zuur weer: nut zoer wéér (Kapel-in-t-Zand), om geen hond uit te jagen: òm geinen hòndj oet te jage (Sittard), om nog geen hond door te jagen: èè wèèr òm geinen hónd duur te jage (Bree), ⁄n wèèr óm nach gènnen hó.ndj doo.r te jaa.ge (Swalmen), onnut weer: ónnöt-waer (Klimmen), pet weer: pét (Tegelen), ⁄t is pet wéér (Obbicht), ⁄t waer is pet (Venlo), pokkenweer: pokkewae:r (Maasniel), regenachtig (weer): raegenechtig (Reuver), reegənēgtich weer (Maastricht), regənechtəch (Maastricht), reingelejtig (Ospel), rengerêtich (Hoeselt), réngelechtig (Tungelroy), rêgenechtig (Buchten), regenweer: raengewaer (Sittard), rĕnge wĕĕr (Merkelbeek), rot (weer): rot (Meerlo, ... ), rot waer (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), rot weër (Sint-Odiliënberg), rot we͂r (Velden), rot wéér (Wolder/Oud-Vroenhoven), rot wêar (Venray), rotwae:r (Venray), rotweer (Maastricht, ... ), ròt (Gruitrode, ... ), ròt waer (Weert), ròt wèr (Montfort), ròtwéér (Venlo), rót wəer (Meijel), rôt (Swalmen), rôtwaer (Venlo), ə ròt wéér (Meeuwen), ⁄t is rot wéér (Obbicht), ruw (weer): eine roewe (Thorn), enne ròwe (Nederweert), raow weer (Meijel), rauw (Meijel, ... ), rauw waer (Venlo, ... ), roe waer (Geleen), roe weer (Maastricht), roen weer (Lutterade), roew (Hunsel, ... ), roew waer (Herten (bij Roermond)), roeë (Posterholt), roeëw (Schinnen), roow (Maasbree), roow waer (Blerick, ... ), rou (Venlo), rouw (Maastricht, ... ), rouw wèr (Schimmert), row waer (Venray), rōē (Horn, ... ), rōēw (Horn), rōēw wéér (Kelpen), ruw (Gruitrode, ... ), rŭŭw (Meeuwen), ròw (Gennep), ròw waer (Sevenum), ròòw (Sevenum), róéw (Pey), rɛəf (Kwaadmechelen), vandaag is ⁄t ne ruwe (Gruitrode), ənə roewə (Heythuysen), ("vandaag is t ne rówe").  rów (As, ... ), Vb. as de spècht kaaktj kriegdjeme roew waer! (als de specht roept krijgt men ruw weer!).  roew waer (Tungelroy), ruw en nat: row en naat (Weert), ruw en natterig: rauw en natterig (Meerlo), ruw en regenachtig: rauw én réégənègtich (Venlo), roöw en raengenechtig (Maasbree), rów en rééngeléchtig (Weert), schabberig: (slecht). JK: correct overgenomen; cf End. sv: schabberig  sjebbetig (Maastricht), schabbig weer: sjebbig waer (Reuver), schebberig: End  sjebbetig (Maastricht), schmutzig (du.): smūtzix (Teuven), schouw (weer): schau weer (Sint-Pieter), schoe (Beek), schoew (Ingber), schoew waer (Montfort, ... ), schouw (Ophoven, ... ), schouw weer (Eys, ... ), schuuj (Born), schuw (Stein), shoe (Montfort), sjaow wēēr (Maastricht), sjoe (Nieuwstadt, ... ), sjoe waer (Geulle, ... ), sjoe wae‧r (Valkenburg), sjoe wèer (Schinnen), sjoe wéér (Bunde), sjoew (Beesel, ... ), sjoew waer (Klimmen, ... ), sjoew wèèr (Stein), sjoew wéér (Roermond, ... ), sjoew wêêr (Stein), sjoeë (Geleen), sjoeëw (Schinnen), sjoē (Doenrade), sjoow (Heerlen), sjou weer (Maastricht), sjouw (Heer, ... ), sjoéw (Gronsveld), sjōē (Ten-Esschen/Weustenrade, ... ), sjōē wae‧r (Stein), sjōē wéér (Bunde), sjōēw (Geleen, ... ), sjōēw waer (Neerbeek), sjōēw wéér (Hulsberg, ... ), sjōēw-waer (Klimmen), sjōuw (Maastricht), sjŏĕw (Nieuwstadt), sjŏĕw weer (Gulpen), sjŏŭw (Schinnen), sjòw (Meijel), sj‧oew (Montfort), ət is sjōēw (Schimmert), (= lelik).  sjouw (Caberg), (hetwoordelijke uitdrukking).  schòw waer (Castenray, ... ), (Schulen).  skouw (Jeuk), (zeer slecht).  sjouw (Maastricht), cf End. sub schouw/schuw lelijk  schoeuw waer (Nuth/Aalbeek), schraal weer: sjraol wair (Ell), sjroal wèèr (Bree), JK: correct overgenomen; cf End. -l/-r wisseling schraal  sjraor weer (Maastricht), schrouw (weer): schrauw (Itteren), sjrao weer (Gulpen), sjrao wéér (Epen), sjraow wèèər (Ubachsberg), sjrauw (Heerlerbaan/Kaumer), sjrauw waer (Sittard), sjrauw weer (Heerlen, ... ), sjraw (Wijlre), sjraw weer (Maastricht), sjraw wéjər (Wijnandsrade, ... ), sjraw-waer (Klimmen), sjrouw (Brunssum), sjrouw weer (Waubach), sjrouw wêêr (Heerlerheide), sjrōw (Kunrade), sjròw (Hoensbroek), te sjraw om enne hôndj oet te jaage (Puth), ⁄t is sjrauw (Puth), (vgl. Ned. gauw).  sjrauw (Nieuwenhagen), schuilregen: schoel rean (Eys), schuiverachtig: sjōēvəlèchtəch (Haelen), sjōēvərèchtich (Susteren), sjōēvərèchtəch (Haelen), sjōēvəréchtich (Schimmert), sjuuverechtig (Neer), sjuverechtig (Haelen), schuiverig: sjoeverig (Geleen), sjōēvərig (Heel), schuiverweer: sjoever wéér (Oirsbeek), schuivetig: sjoebetig (Roermond, ... ), schuivig weer: schuupig waer (Sevenum), JK: correct overgenomen  sjoebich waer (Beesel), schuiveren huiveren WNT  schuubeg wer (Venray), slecht (weer): schleat wear (Vaals), schlech (Itteren), schlech weer (Waubach), schleetwae:r (Heerlen), schleg wair (Roermond), schleët (Vijlen), sjlech (Beesel, ... ), sjlech waer (Beesel, ... ), sjlech wair (Roermond), sjlech weer (Lutterade, ... ), sjlech wéér (Voerendaal), sjlecht waer (Nunhem, ... ), sjleech waer (Gulpen), sjleeh wéér (Reuver), sjleejət (Epen), sjleek (Swalmen), sjleg waer (Valkenburg), sjleg wér (Susteren), sjleg wéér (Herkenbosch), sjlegt (Horn), sjlejet wéér (Montzen), sjlèch weer (Heerlen), sjlèch wéér (Hulsberg, ... ), sjlècht (Haelen, ... ), sjlècht wéé.r (Heythuysen), sjlèg (Oirsbeek, ... ), sjlèg wéér (Roermond), sjlèèjt (Mheer), sjlèèət wéér (Simpelveld), sjléch (Geleen, ... ), sjléch waer (Klimmen), sjléch wear (Doenrade), sjléch wéér (Bunde), sjlég (Nieuwenhagen), sjlég waer (Hoensbroek, ... ), sjlég wéér (Meerssen, ... ), sjléjat wér (Henri-Chapelle), sjléé.ch wéé:r (Panningen), sla ët waer (Rimburg), slāēcht (Tienray), slech (Heer, ... ), slech waer (Blerick, ... ), slech wae‧r (Blerick), slech wear (Boekend), slech weer (Maastricht, ... ), slech wèèr (Pey), slech wéər (Venlo), slecht (Neeroeteren, ... ), slecht waer (Thorn), slecht wèèr (Bree), slechtj wair (Ospel), slect weer (Eys, ... ), sleeht (Tungelroy), sleek weir (Velden), sleg (Echt/Gebroek, ... ), sleghwèèr (Born), slei̯cht waer (Geysteren), slēcht wèèr (Sevenum), slēg (Maastricht), slĕch wĕhr (Schimmert), slèch (Caberg, ... ), slèch weer (Maastricht, ... ), slèch weèr (Buchten), slèch wéér (Venlo), slècht (Meerlo, ... ), slêch (Hoeselt), slɛx (Teuven), straot schlech waer (Roermond), šlɛx (Ingber), ut is sjlèch weer (Doenrade), ut is sjlég wéér (Kapel-in-t-Zand), zjléch (Amstenrade), è slech wèèr (Ingber), ⁄t is sjleg wéér (Obbicht), ⁄t is sjlèch wèr (Schimmert), (algemeen woord).  slech (Montfort), (slèch: scherpe e van met).  slèch wèèr (Eigenbilzen), smerig (weer): sjmae.rig wéé.r (Heythuysen), sjmaerig waer (Reuver), sjmee.⁄rich wae:r (Linne), sjmeerig (Swalmen), smerrigwaer (Wanssum), smīērig (As, ... ), ⁄t is smèrrig weer (Meijel), smiezig: smiezig (Weert), stormig: sjtürmiesj (Kerkrade), stronts: sjtrongs (Vaals), strontweer: stront (Meeuwen), stront weer (Jeuk), te nut: waer det te nöt es (Nederweert), te schouw voor een hond uit te jagen: te sjouw veur nen hónd oet te jage (Valkenburg), te slecht om een hond in te jagen: nog te sjleg oe:m ennen hoe:jnjd in te jaa‧ge (Nieuwstadt), te slecht om een hond naar buiten te schikken: te sjlech òm eine hòndj nâô boete te sjikke (Sittard), vettig weer: véttich wéér (Kelpen), véttig wéé.r (Heythuysen), ⁄t is vèttig boëte (Maasbree), vies (weer): fíes (Maasbree), vie:s waer (Reuver), vies (As, ... ), vies waer (Klimmen), vies weer (Maastricht), vies wéér (Puth), viesweer (Schaesberg), viēs (Rimburg), viês weer (Heerlerbaan/Kaumer), vīējs (Horn), vīēs (Heerlerheide, ... ), vīēs wéér (Gennep, ... ), vīs (Eys), vĭĕs (Gruitrode), vìēs (Oirsbeek), ⁄t is vies (waer)! (Oirlo), ⁄t is vies wéér (Obbicht), voor nog geen hond uit te jagen: das ə wèèr vör nog ginne hoond oet te jage (Mheer), vuil: voul (Weert), vuil (Meeuwen), vuul (Opglabbeek), vŭŭl (Meeuwen), vówl (As, ... ), weer daar zul je geen hond doorjagen: wär dao zuts ze geinen hóndj doorjagen (Heel), weer wie een vot: waer wiej ein vôt (Herten (bij Roermond)), wild weer: wiltj wéér (Stevensweert), wīlt (Opglabbeek), winderig: wienderig (Oirlo), wreed weer: vrieë waer (Tungelroy), vriə (Eys), zeiketig weer: zeiketig waer (Klimmen), zeikweer: zejk wéér (Meerssen), zouw: sāūw (Simpelveld), zouwig weer: e zui-ig weer (Kerkrade), zouwweer: e zow weer (Heerlen), sāūw wear (Simpelveld), zauw wéér (Sittard), zoaw waer (Eys), zouw weer (Kerkrade), zouw⁄weer (Bleijerheide, ... ), Soms wordt het ook zo genoemd.  zauwaer (Gennep), zuur weer: zoeër (Schinnen), zōēr waer (Klimmen) hondenweer || hondsweer, bar slecht weer || huiverig, koud, guur weer [grellig, zoer, locht, schrauw] [N 22 (1963)] || inslecht weer || regenweer || ruw en regenachtig, gezegd van het weer [lobbig, schouw] [N 81 (1980)] || ruw, slecht weer || slecht weer [hondewaer] [N 07 (1961)] || slecht, gezegd van het weer [skeut, vut] [N 81 (1980)] || snijdend, droog en onaangenaam koud, gezegd van het weer [guur, onguur, stuurs] [N 81 (1980)] || vreesinboezemde weersgesteldheid || weer (rot) III-4-4
slechte drank bocht: Det lös ich neet mieër, det és bócht  bócht (Altweert, ... ), drinkbier: drink’beér (Tegelen), foezel: foesjel (Itteren), gussel: gussel (Valkenburg), joeks: joeks (Valkenburg), kermisbier: kir’mensbeer (Bleijerheide, ... ), killefits: soms ook koffie van minder kwaliteit  kïllëfïts (Tongeren), kirreflits: soms ook koffie van minder kwaliteit  kïrrëflïts (Tongeren), klompenspoelsel: klómpëspülsël (Tongeren, ... ), merenpis: urine van merrie  maerepis (Sittard), merenzeik: mèrezèik (Gronsveld), Dae maer\\zeik is neet te drinke  maerəzeik (Roermond), middelbier: Haolt noe gaw ¯n kan middelbeer (1843)  middelbeer (Maastricht), moekkefoek: moekefoek (Castenray, ... ), scharrebier: sjarrebeier (Sittard), schuddekul: schuddekul (Valkenburg), sjöddekoul (Maastricht), zeibel: zeibel (Venlo), zjitspoel: zjïtspōēl (Tongeren) bier met te veel schuim || bier of andere drank van minder kwalteit || bier van de tweede soort || bier, wijn van minder kwaliteit || drank van inferieure kwaliteit || droesem; Hoe noemt U: Bezinksel in een wijnfles (droesem, dras) [N 80 (1980)] || gewoon bier || gewoon minderwaardig bier || kwaliteit (slechte kwaliteit bier of koffie) || minder goed bier || minderwaardige drank || schraal bier || schraal, dun bier || slecht, flauw bier || slechte drank || slechte kwaliteit bier || slechte kwaliteit, surogaat namaak van drank (koffie of thee enz,) || slechte kwaliteit, surrogaat namaak van drank (koffie of thee enz,) || slechte waar of drank || slechte, flauwe drank III-2-3
slechte kaart(en) armoede: ermooj droof (Gronsveld), Nieks as e.rremuj!  e.rremuj (Hasselt), É.rremoej troef: armoede troef, d.i. geen of lage troefkaarten.  é.rremoej (Zonhoven), beekveger: baekvaegers (Tegelen), 1. Schoonmaker van beken; 2. schavuit; 3. slechte kaarten: Ik pas, ik heb allein nog ein paar baekvaeger[s] Ik pas, ik heb alleen nog maar slechte kaarten.  baekvaeger[s} (Venlo), dreksnest: dreksnaest (Venray), geen kaarten (mv.): Sub kaart, (1)a: Iech krèè.g gin kaa.rt: Ik krijg niets dan slechte kaarten.  gin kaa.rt (Hasselt), gereddel: geréddel (Zonhoven), Afl. van reddele afrollen (z. ald.). De grondgedachte is: "wat af- of wegrolt en het oprapen niet meer waard is".  gereddel (Hasselt), miseriekaarten: Ich gón mezeere: Ik speel om geen enkele slag te halen.  mezeerekoòt (Kortessem), Sub koòt.  mezeerekoòt (Kortessem), pfuscher (du.): Ook: fôtsjkaart.  fôtsjer (Gronsveld), pfuschkaart: Sub fôtsjer.  fôtsjkaart (Gronsveld), reddel: réddel (Zolder), schalenveger: Ik heb schalevaegers ik heb slechte kaarten.  schalevaeger (Venlo), vuile kaart: Sub kaat.  ing voel kaat (Kerkrade), Sub minderwaardig.  ön vûîl koart (Beverlo), Voul koart og eigel koart.  voul [koart} (Genk), vuiligheid: Afl. sub vuil.  vóó.ëlichet(s), vóó.ëlechet(s) (Zonhoven), vuiligheids: Afl. sub vuil.  vóó.ëlichet(s), vóó.ëlechet(s) (Zonhoven), Sub vóulecheds.  vóulecheds va koòt (Kortessem) *Gereddel: 2. Dingen die als klein en minderwaardig worden beschouwd, bijv. klein fruit, lage kaarten enz. || *Gereddel: 2. Dingen die als klein en minderwaardig worden beschouwd, bijv. klein fruit, lage kaarten, enz. || 2. Allerlei soorten kaarten bij het kaartspel. || 2. Kaartterm: kaart waarmee (normaal gesproken) geen slag te halen is. || 2. Slechte kaarten. || 3. Minderwaardige kaart. || 3. Slechte kaarten. || 3. Waardeloze restprodukten, ook bij kaartspel. || Armoede: *2. (Kaartsp.) Slechte kaarten. || Armoede: 2. Slechte kaarten. || b. Kaartterm: ik heb slechte kaarten. || De kaarten zijn zo slecht dat ge miserie zoudt kunnen spelen (geen enkele slag). || Een minderwaardige kaart. || Een slechte kaart. || Heel slechte kaarten. || Slechte kaarten. || Vuiligheid: *4. (Kaartsp.) Verlieskaarten. || Zeer slechte kaarten bij t kaartspel. III-3-2
slechte kerel/slecht mens crapule (fr.): scheldw. man/vrouw  krapul (Sint-Truiden), deugniet: duigniet (Sint-Truiden), drafzak: scheldw. man  dràfzak (Sint-Truiden), filou (fr.): scheldw. man  filloe (Sint-Truiden), slechterik: sléchterik (Zonhoven), smeerlap: smeerlàp (Sint-Truiden), smirlàp (Sint-Truiden), verrotzak: scheldw. man  vròtzak (Sint-Truiden), voyou (fr.): vajoe (Sint-Truiden), vwajoe (Sint-Truiden) schurk, slechterik || slechte, gemene kerel || slechterik || slechterik, schurk || sluwe slechterik III-1-4
slechte kerel/slechte mens vagebond: voagebònt (Sint-Truiden) slechterik, schurk III-1-4