e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
slijpzand, zavel aarde: ē̜rt (Reppel), drek: dręk (Zutendaal), grond: gro.nt (Ellikom), leem: leem (Beringen, ... ), liǝm (Heppen, ... ), moos: mō.s (Houthalen), scherpe zand: sxę.rǝpǝ za.nt (Vliermaal, ... ), scherpe zavel: sxę.rǝpǝ zǭvǝl (Zepperen), scherpzavel: sxęrǝp˲zǭvǝl (Velm), sladder: sladǝr (Genk), slijk: slei̯k (As), slijk (Grote-Brogel, ... ), slī.k (Bree, ... ), slijpzavel: slē̜p˲zǭvǝl (Wilderen), slē̜ǝ.p˲zǭ.vǝl (Wellen), smeer: smi̯ęrǝ (Vliermaalroot), streekzavel: strīǝ kzǭ.vǝl (Beverst), zand: za.nt (Diepenbeek, ... ), zant (Halen, ... ), zã.nt (Zonhoven), zā.nt (Kessenich, ... ), zānt (Kwaadmechelen), zavel: zā.vǝl (Berbroek, ... ), zāvǝl (Donk, ... ), zē.vǝl (Hechtel, ... ), zīǝ.vǝl (Beek, ... ), zǭ.vǝl (Alken, ... ), zǭvǝl (Berverlo, ... ) Het zand (aarde, leem, slijk, modder) waarmee de strekel werd ingesmeerd en dat in het zandblok of de klomp werd meegenomen naar het veld. In enkele plaatsen wordt toegevoegd dat men wat roggemeel door het zand mengde om het stroever te maken: P 115, 118a, 119, 176a, 188, Q 2, 2a, 73, 75, 76, 77, 78, 80 en 188. Ten einde het zand op de juiste manier vochtig te houden werd er in Q 9 appelsap, en in Q 76 en 77 azijn, aan toegevoegd; werd er in L 362, 363 en 367 op gewaterd en in P 176 op gespuugd. Uitdrukkelijk vermeld dat men geen slijpzand gebruikt, werd er in P 192, Q 152, 154, 155, 156, 157, 159 en 168a. Zie ook de andere lemma''s rond de strekel. [JG 1a, 1b; N 80, 83 add.] I-3
slijtlaag slijtlaag: sletjlǭx (Meijel), slētlǭx (Borgharen, ... ), slītlǭx (Tungelroy), šlītlǭx (Klimmen) Deel van een aangebrachte deklaag dat onder de dekgarde uitsteekt. [N F, 41] II-9
slijtplek afgesleten plaats: āfgǝšlētǝ plāts (Schimmert), afgesleten plek: afgǝslęjtǝ plɛk (Loksbergen), blinkende plak: bleŋkǝndǝ plak (Jeuk), dunne plek: døn plɛk (Achel), kale plaats: kāl plāts (Rothem), kale plek: kāl plɛk (Bocholt, ... ), sleet: slēt (Venlo), slēǝt (Maasmechelen), šlēt (Reuver), slijtage: šlitāš (Grevenbicht / Papenhoven), slijtplaats: šlītplāts (Kesseleik, ... ), slijtplak: slētplak (Diepenbeek), slijtplek: šlītplɛk (Heerlen), slijtsel: sletšǝl (Meijel), versleten plek: vǝrslēʔǝ plęk (Tessenderlo), vǝrslītǝ plɛk (Bocholt, ... ) Plaats waar een stof gesleten of doorgesleten is. [N 62, 44; MW] II-7
slijtsel pluis: plūs (Heerlen), pluisje: plyskǝ (Neerpelt), plȳskǝ (Doenrade, ... ), pløskǝ (Eigenbilzen, ... ), pløškǝ (Maasmechelen), plājskǝ (Bilzen), plīskǝ (Opglabbeek), sleet: slajt (Hoepertingen), slējǝt (Wellen), slēt (Achel, ... ), slɛ̄t (Loksbergen), šlēt (Kesseleik, ... ), slijt: slīt (Bocholt, ... ), šliǝs (Bleijerheide), slijtsel: sletšǝl (Meijel), slītsǝl (Maasmechelen), šlitsǝl (Grevenbicht / Papenhoven), šlītsǝl (Lutterade), versleten stof: vǝršlētǝ štuf (Schimmert), versleten werk: vǝršlētǝ wɛrk (Schimmert), verslijtsel: vǝršlītsǝl (Valkenburg), vetsje: vętskǝ (Rothem), vɛtskǝ (Bilzen, ... ) Datgene wat van de stof of het kledingstuk afslijt. [N 62, 46] II-7
slikken afslikken: (aof) slikkə (Caberg), (‧āf)šle.kə (Eys), aafsjlikke (Beek, ... ), aafslikke (Eys, ... ), aafslikken (Neerharen), aofsjlikke (Gronsveld), aofslikke (Maastricht), āāfslikkə (Opglabbeek), ààfslikke (Pey), ààf⁄sjlikkə (Brunssum), ááfsjlikkə (Kapel-in-t-Zand, ... ), ááfsjlikə (Sittard), medicijn  aafslikke (Weert), doorslikken: (dur-)slikke (Oirlo), doerslikke (Weert), door slikke (Blerick), door slikken (Ospel), doorsjlieke (Schinnen), doorsjlikke (Meerssen, ... ), doorsjlikkè (Doenrade), doorsjlikkə (Beesel, ... ), doorslikke (Blerick), doorslikken (Hoensbroek, ... ), doorslikkə (Horn, ... ), doêrslikken (Neeroeteren), duorslikke (Heythuysen), durchsjlikke (Klimmen), durslikke (Venray), dörslikkə (Gennep), dürslikkə (Meijel), doorslokken: doorslōēkə (Venlo), een afsnijden: vooral van bier  ejnen ááfsni-je (Gruitrode), floetsen: floetsje (Heerlerbaan/Kaumer), klokken: klòkken (Stein), klókkə (Grevenbicht/Papenhoven), klotsen: kloetsje (Heerlerbaan/Kaumer), kokken: käöke (Sittard), lepsen: lèpsjə (Schimmert), slikken: chlikke (Itteren), röpsje (Sittard), s-jlikke (Schinveld), schlikke (Amby, ... ), schlikken (Gulpen), schlikkə (Horn), schlŏĕkə (Heerlen), shlikke (Itteren), sjlieke (Schinnen), sjlikke (Beek, ... ), sjlikke(n) (Guttecoven), sjlikken (Born, ... ), sjlikku (Rimburg), sjlikkə (Amstenrade, ... ), sjlikə (Jabeek), slikjt (Thorn), slikke (As, ... ), slikke(n) (Velden), slikken (Eksel, ... ), slikkö (Stevensweert), slikkə (Kelpen, ... ), slikkən (Urmond), sliʔə (Kwaadmechelen), slīkke (Sevenum), sl‧ekə (Neeroeteren), šle.kə (Ingber), šlikə (Teuven), slikken  slikkə (Meijel), v.t. sjlikde  sjlikkə (Meers), slokken: sjloeke (Heerlerbaan/Kaumer), sjlŏĕke (Oirsbeek), sjlŏĕkke (Nieuwenhagen), sjlôkke (Steyl), sloekke (Eys), slŏĕke (Gulpen, ... ), slókke (Weert), gulzig eten  slókke (Tienray) slikken; Hoe noemt U: Voedsel of drank door de keel uit de mond naar de maag brengen (slikken, slokken, halzen) [N 80 (1980)] III-2-3
slikvijver bassin: bǝzęŋ (Lutterade  [(Maurits)]   [Winterslag, Waterschei]), slambakken: šlambakǝ (Zie mijnen  [(Maurits)]  [Maurits]), slambassin: šla.mbasɛŋ (Eygelshoven  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau I]), šlambaseŋ (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Domaniale]), šlambasɛŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]  , ... [Willem-Sophia]  [Eisden]), šlambazɛŋ (Heerlen  [(Emma)]   [Laura, Julia]), šlāmbasɛŋ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Laura, Julia]), šlāmbazęŋ (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), šlāmbǝzeŋ (Klimmen  [(Oranje-Nassau I)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), slamkoot: slamkō.t (Zolder  [(Zolder)]   [Zwartberg, Waterschei]), slamkǭt (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Zolder]), (mv)  slamkūtǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]), slamkuil: slampkūl (Lanklaar  [(Eisden)]   [Maurits]), šlamkul (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Eisden]), šlamkuǝl (Eisden  [(Eisden)]   [Maurits]), šlamp˱kul (Lutterade  [(Maurits)]   [Zwartberg, Waterschei]), (mv)  slamkulǝ (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Zwartberg]), slamlok: šla.mlǫ.ak (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Emma]), slamput: slampøt (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), šlampø̜t (Buchten  [(Maurits)]   [Maurits]), slamvijver: slamvīvǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), šla.mvęjvǝr (Kerkrade  [(Julia)]   [Maurits]), šlamvīvǝr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Julia]), šlāmvīvǝr (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Domaniale, Wilhelmina]), slamwijer: šla.mwęjǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), šlamwęjǝr (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), slikvijver: šlekvīvǝr (Geleen  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Maurits]) Het afvalwater van de mijn liet men in bassins met overslag bijeenstromen. Het bezinksel, fijn kolenslik, in Limburg ook wel slam genoemd, werd als brandstof verkocht. [N 95, 35; monogr.] II-5
slim begaafd: begaof (Maastricht), bekwaam: bekwoam (Eigenbilzen), bij: bei zien (Maastricht, ... ), bie zin (Geulle), bijdehand: beij de hand (Caberg), bi-jderhànd (As), bidderhand (Maastricht), bie de handj (Reuver), bie də hèntj (Urmond), biede handj (Montfort), bij de hand (Meijel, ... ), bijdehand (Maastricht), bijjdehant (Maastricht), det is toch èè bi-jderhand jinske viêr zi-jne lèèfti-jd  bi-jderhand (As, ... ), dèè mins is zuu bi-jterhand det hèè viêr alles drek ein oplossing vindsj  bi-jterhand (As, ... ), bijdetijd: bij de tied (Heerlerbaan/Kaumer), clever (eng.): klevver (Kerkrade), klifver (Heerlerbaan/Kaumer), klèvver (Schinnen), drie maal zeven: drie maol zeevə (Heel), een kopje: e köpke (Mheer), flink: flink (Hunsel), gats: mar.: verder niet terug te vinden in deze betekenis  gats (Sittard), gauw: gaw (Caberg, ... ), gauw in de gaten: hij heeft het gauw inne gate (Ospel), gauw van begrip: gauw van begrip (Meerlo, ... ), gaw van begrip (Amby), geraffineerd: geraffineert (Oirsbeek), gescheit (du.): gesjed (Rimburg), gevat: gevat (Merkelbeek, ... ), gewiekst: gewieks (Maastricht), gewieksj (Weert), gewiks (Wijlre), gewikst (Blitterswijck, ... ), gəwiks zien (Maastricht), gəwikst (Kerkrade), gəwīēks (Beesel), Da is ¯n gewikste manie.r van é.rbèjje  gewikst (Gennep, ... ), Det gewikst kèrelke kri-gt det waal kloar, zeeg doa mè ziêker van  gewikst (As, ... ), Eine gewikste kaerel  gewikst (Echt/Gebroek), goed: goot (Brunssum), goed bij: dae is waal good bèj (Venlo), dén is goēd bey (Oirlo), goe bij (Meijel), good bei zien (Maastricht), good beij zien (Maastricht), good bi-j (Weert), good bie zeen (Neer), good biej (Heythuysen, ... ), good biēj (Swalmen), good biə (Wijnandsrade), goodbiej(e) (Heel), hieel good bi-j (Weert), goed kopje: e good köpke höbbe (Echt/Gebroek), goed van aannemen: good van aannumme (Merkelbeek), good van aanumme (Klimmen), goed van begrijpen: good van begriepe (Weert), goed van begrip: good van begrip (Lutterade), goot van bəgrip (Beesel), he is good van begrip (Lutterade), handig: hendich (Amby), hendig (Horst), hendjig (Weert), henjig (Melick, ... ), hènjich (Brunssum, ... ), héndig (Nieuwenhagen), hel: hel (Heythuysen, ... ), heͅl (Neerpelt), hèl (Montfort), hél (Venray), helder: helder (Schimmert), intelligent: intelligent (Caberg, ... ), intillizjent (Maastricht), kien: kĭĕn (Maastricht), klaar: klaor (Noorbeek), kloek: kloōk (Horst), klug (du.): kloeg (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), ¯n kloe.g ménneken, d¯n dizze  kloe.g (Gennep, ... ), knap: knap (Meeuwen), kwiek: kwiek (Caberg), loos: loais (Grevenbicht/Papenhoven), loas (Simpelveld), loeas (Echt/Gebroek, ... ), loes (Gronsveld, ... ), loeës (Bleijerheide, ... ), loēs (Brunssum), loe⁄əs (Brunssum), lois (Maasbracht, ... ), lons (Beek), looĭs (Meerlo), loos (Sittard), lōēës (Nieuwenhagen), lòèwes (Noorbeek, ... ), lôês (Epen), lôôas (Thorn), l‧uəs (Eys), lozig: loezig (Altweert, ... ), luzig (Heythuysen), cf. Schuermans p. 351, s.v. "looszak"= list, haarzak (p. 171 bedrieger, foffelaar, valschspeler) of aaszak (p. 6, ook aarzak; bedrieger, valschaard) , bedrog; een persoon die listig te werk gaat  loezig (Altweerterheide), niet onder een hen uitgebroed: hê ès nie onner ⁄n hin awtgebrut (Hoeselt), niet voor een gat te vangen: neet veur ei gaat te vangen (Born), nits: cf. Kerkrade Wb. p. 184 s.v. "nietsj"= vlug, beweeglijk  nietsj (Kerkrade), cf. Weijnen Etym. Wb. s.v. "nits"= vurig  nĭĕtsj (Amstenrade), nugger: nugger (Mheer), nøgər (Houthalen), onder geen dode hen uitgebroed: er is onder gin dooi hèn outgebroed (Jeuk), pienter: pienter (Doenrade, ... ), rap: hieeget rap doeer (Weert), rap (Born, ... ), rap zien (Maastricht), ràp (Schinnen, ... ), (tis ne rappe).  rap (Vlijtingen), rap van begrip: rap van begrip (Hoeselt, ... ), ràp vàn begrip (As), rap van inzicht: rap van inzigd (Meijel), rap van verstaan: rap van versteun (Hoeselt), schlau (du.): schlou (Gulpen), schlouw (Brunssum, ... ), sjlaaw (Hulsberg), sjlau (Amstenrade, ... ), sjlauw (Heerlen, ... ), sjlauw zieə (Simpelveld), sjlaw (Schinnen), sjlāūw (Epen), sjläu (Geleen, ... ), slauw (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), slāūw (Maastricht), slouw (Eys, ... ), slow (Meerlo), šlōͅ.u̯ (Eys), érch sjlōū (Heerlen), (sjlauw).  sjlaw (Lutterade), Duits "schlau  slau (w) (Heel), schrander: schraander (Gennep, ... ), schrander (Heijen, ... ), schrānder (Lottum), schràndər (Venlo), sjrander (Maastricht, ... ), (deftig).  schrander (Blerick), slim: boeetegewoeen slu‧m (Weert), errig slu‧m (Weert), schlum (Eijsden, ... ), sjlum (Amstenrade, ... ), sjlŭm (Einighausen, ... ), sjlêum (Reuver), sjlöm (Gronsveld, ... ), sleem (Arcen), slem (Gerdingen, ... ), sleum (Vlijtingen), slēūm (Velden), slĕm (Opoeteren), slim (Afferden, ... ), slim (zīēn) (Hamont), slĭm (Herk-de-Stad, ... ), slum (Baarlo, ... ), slum zien (Kesseleik), slūm (Horst, ... ), slŭm (Maaseik), slu‧m (Weert, ... ), slym (Meldert), slöm (Maastricht, ... ), sløm (Beverlo, ... ), slø͂m (Helchteren), slùm (Kortessem), slûm (Altweert, ... ), slûmp (Altweert, ... ), slüm (Stein, ... ), sləm (Eksel, ... ), zjlum (Valkenburg), (u).  schlöm (Amby, ... ), Mariëtte: cf. VD s.v. "slim"2. schrander, uitgeslapen, vlug in het bedenken van hulpmiddelen en uitwegen, ofwel in het doorzien van een plan, in het raden; cf. VD s.v. "schrander"= vlug van bevatting of inzicht; cf. VD s.v. "intelligent"= intellect hebbend; verstandig, schrander, vlug van begrip of daarvan blijk gevend.  slim (Leopoldsburg), Wa kiekt da kè.ltje slim uut de ooge Zïj hèt fli.nk korts én ¯t wördt nog slimmer  slim (Gennep, ... ), snakker: snakker (Eksel, ... ), snugger: schnugger (Beek), snugger (Venlo), spits: sjpits (Gulpen, ... ), spiets (Blitterswijck), spits (Maasbree, ... ), tof: bargoens  tof (Sittard), uitgekiend: oetgekiend zieë (Gulpen), uitgekookt: oetgekooekt (Schinnen), uutgekòkt (Castenray, ... ), uitgeslapen: uitgeslapen (Meeuwen), uutgeslaope (Castenray, ... ), uutgesloape (Blitterswijck), van alle markten thuis: van alle merdje thoes (Nunhem), van de ratten genest: mar.: = nest als ww.  vaan de ratte genesd zien (Maastricht), vangig: venging (Jeuk), veŋix (Lanklaar), (= vinnig).  vèngeg (Caberg), cf. Schuermans p. 773 s.v. "vangig"= bijv. verstandig. ("een vangige jongen")  vèngich (Meeuwen), cf. Schuermans s.v. "vangig  véngəch (Niel-bij-St.-Truiden), vernistig: finistig (Altweert, ... ), cf. Weijnen Etymologisch Wb. p. 220, s.v. "vernemstig, vernistig"= verstandig, slim; Ablautend vernuftig (du. vernünftig)  finistig (Altweerterheide), Ein fenistig antjwaord, ei fenistig kaerelke, e fenistig gezichske ein wezel is ein fenistig deerke  fenistig (Echt/Gebroek), men kan ook fernistig horen Eè vernistig kèrelke D‰¯s nûw ins echt vernistig bedacht  vernistig (As, ... ), verklaring Kelchtermans p. 225: "...terug op firnamstig, firnamftig, ablaut bij ndl. vernuftig; ohd. firnumstig, firnumftig: J. Dupont in Leuv. Bijdr. Jg. XII, blz. 136  fərnistich (Meeuwen), vernuftig: vernuftig (Nederweert), verstandig: versjtendig (Valkenburg), verständig (Caberg, ... ), viefig: fieffig (Heerlen), fiefig (Simpelveld), fiffig (Sittard), vindingrijk: vindinglijk (Leopoldsburg), vinnig: venex (Overpelt), vennig (Mechelen-aan-de-Maas), venəx (Meeuwen), vinjig (Maasniel), vinnich (Kelpen), vinnig (As, ... ), vinnig zien (Venray), vlok: vluk (Ophoven), vlokker: vlokker = levenslustig, bijdehandOpm. oo kort uitgesproken.  vlookker (Sevenum), Waat ei vlokker wècht höbste dao in de weeg ligke. Det aodste maedje van dich, det kiktj vlokker oet zien uigkes  vlokker (Echt/Gebroek), vlot: flot (Geulle, ... ), flòt (Heel, ... ), vlot (Tungelroy), vlòt (Roermond, ... ), vlót (Venlo), èrg flòt (Oirsbeek), (van begrip).  flòt (Swalmen), vlot van begrip: flot va begrip (Klimmen), flot van begrip (Herten (bij Roermond), ... ), flot và begrip (Gulpen), flŏtt va bəgrĭpp (Nieuwenhagen), flót va begrip (Epen), vlot vaan bəgrip (Maastricht), vlot vaan bəgrip zien (Maastricht), vlot van begrip (Schimmert), vlot van verstaan: flot van versjtaon (Herten (bij Roermond)), vlot van verstand: flot va versjtank (Simpelveld), vlót van versjtandj zeen (Posterholt), vlug: vlök (Tongeren), wijs: wies (Heerlen), wiēs (Tungelroy), zo slim wie een oude: (= erg bijdehand).  zo sjlum wie einen auwe (Sittard) een vindingrijk persoon [fijnaard, finard] [N 85 (1981)] || een zeer goed verstand hebbend en zeer vlug van begrip [schrander, slim, hel] [N 85 (1981)] || gewiekst || gewiekst, slim || handig, vinnig || het vermogen om iets te begrijpen [begrip, begrijp] [N 85 (1981)] || knap, slim || levendig, vlug begrijpend || pienter || schrander [SGV (1914)] || schrander, slim || schrander, uitgeslapen, verstandig || slim [ZND A1 (1940sq)] || slim en levendig || slim, doortrapt || slim, gehaaid, uitgeslapen || slim, intelligent || slim, scherp || slim, schrander || slim, schrander, erg || slim, uitgekookt || slim, verstandig || sluw, slim || uitgeslapen, slim || vernuftig, slim || vindingrijk in het bedenken van hulpmiddelen, in het raden etc.; [slim, ont, vossebillen gegeten hebbend] [N 85 (1981)] || vinnig (vlug van begrip) [ZND B1 (1940sq)] || vlug van begrip [vinnig, rap] [N 85 (1981)] III-1-4
slimmerik bijdehante, een -: bijdehandte (Eksel), biéderhaante (Gronsveld), ənə bĭĕdəhántə⁄ (Brunssum), ⁄ne beijdehante (Caberg), duivelskind: doe duvelskeend (Maastricht), fiejoleur: Maastrichts fiejole = knutselen; cf. VD (fr.) s.v. "joueur; mar.: Fr. fignoleur past niet in deze betekenis (pietje precies)  fienjoleur (Caberg), fijn mens: eine fiene miens (Neer), fijn persoon: (peroan = persoon).  eine fiene persoan (Neer), fijnaard: finard (Ophoven, ... ), fijne, een -: eine fi-jne (Bree), ene fīne (Susteren), ĕnnè fiēnne (Schimmert), fiene (Ittervoort), fine (Stein), fīne (Susteren), unne fiene (Ospel), ⁄ne fiene (Montfort), (ie lang).  eine fiene (Ell), fijnoor: fienoor (Oirsbeek, ... ), fisternlles: Cf. RhWb (II), kol. 500, s.v. "fister-nöllen""tadelnd, in geschäftigem Müssiggange sich mit allerhand unnützen Kleinigkeiten zu tun machen  ⁄nne fiespernùlles (Sevenum), hoort dit hier?; cf. Weijnen Etymologisch dialectwoordenboek p. 48 s.v. "fiesternölle, fispernolle"= knutselen  fiespernùlles (Sevenum), foks: cf. WLD III, 4.2. s.v. "foks  foks (Sint-Truiden), gare, een -: gare (Venlo), gatse, een -: ’ne gatse (Sittard), geviefde, een -: gefiëfde (Horst), gewiekste bliksem: einə gəwīēksde bliksəm (Beesel), gewiekste, een -: gewieksde (Maastricht, ... ), gewiksde (Stokkem), gladdekker: gladdekker (Venlo), gladjanus: gladjanus (Venlo), handig iemand: èjn hènjich eeməs (Susteren), handige bliksem: hendige bliksem (Maastricht), handige jong: henjigge joòng (Posterholt), handige, een -: enne hendige (Oirlo), hendjige (Weert), händige (Heerlerbaan/Kaumer), heggenadvocaat: hegge advokaat (Noorbeek), cf. WNT s.v. "heg - hegge"; vgl. in WlD dl. III, 2.2. heggenweef (ongehuwde moeder) etc. ; vgl. heggendokter (kwakzalver) (hage-prediker!)  hegge advokaat (Terlinden), jezuiet: dzjuzzewiet (Sint-Truiden), kloeke uitvinder: klooke uotvender (Hoensbroek), kloekschieter: verouderd woord; mar.: cf. s.v. "schete"= schieten!  klookscheter (Venlo), kloekschijter: mar.: cf. schièter = bangerik  klookschièter (Venlo), linkmiechel: linkmiechel (Altweert, ... ), looszak: cf. Schuermans p. 351, s.v. "looszak"= list, haarzak (p. 171 bedrieger, foffelaar, valschspeler) of aaszak (p. 6, ook aarzak; bedrieger, valschaard) , bedrog; een persoon die listig te werk gaat  loêsak (Tungelroy), loze mens: eine loise minsch (Schimmert), loese miensch (Eys), loze, een -: enne loaze (Beek), loëze (Schaesberg), lôêzə (Epen), cf. Schuermans p. 351 s.v. "loozerik", een looze, een valschaard  ’ne looze (Sittard), lozerik: loeazerik (Echt/Gebroek), Eine lwaozerik, dae: dae kultj dich wooste biej stuis; dae wètj wo den hòndj naat is  lwaozerik (Echt/Gebroek), nuchtere, een -: nuchtərə (Loksbergen), nuggere, een -: nuggere (Mheer), pientere patroon: pientərə pətroon (Montfort), pientere, een -: enne pientere (Oirlo), pientere (Vlodrop), ⁄ne pientere (Sevenum), ⁄nne pientere (Sevenum), plantrekker: plàntrekker (As), platte, een -: enne platte (Hoeselt), rappe, een -: rappe (Montfort, ... ), schlauberger (du.): sjlauberger (Sittard), sjlaubérgər (Nieuwenhagen), sjlaumberger (Merkelbeek), sjlauwbergər (Simpelveld), sjlauw’berjer (Bleijerheide, ... ), sjlōūbèrgər (Heerlen), slauwberger (Venlo), schlaue, een - (< du.): sjlauwe (Vlodrop, ... ), sjlauwə (Simpelveld), sjläue (Geleen), slouwe (Vaals), ənnə slowwə (Maastricht), m.  šl‧oͅu̯ə (Eys), schlauerik (< du.): schlouerik (Gulpen), sjlauərik (Nieuwenhagen), schlaufuchs (du.): sjlauw fucks (Wijlre), schlaumeier (du.): sjlauwmaier (Kerkrade), schrandere, een -: ĕnne schrândere (Schimmert), slimme kadee: cf. VD s.v. "kadee"; cf. WLD III 2.2.  slemme kadee (Jeuk), slimme vlegel: slimme vlegel (Venray), slimme vogel: sjlumme vogel (Nieuwstadt), slimme, een -: ĕnnè schlŭmme (Schimmert), sjlumme (Maasniel, ... ), sjlummə (Beesel), slumme (Maastricht), slimmerik: sjlummarik (Valkenburg), sjlummerik (Doenrade, ... ), sjlummərik (Hulsberg, ... ), sjlömmerik (Gronsveld), slemərek (Meeuwen), slemərək (Hamont), slimmeriek (Hasselt), slimmerik (Gennep, ... ), slimmərik (Lommel), slummerich (Weert), slummerik (Beverlo, ... ), slummərik (Kelpen, ... ), slùmmerik (Kortessem, ... ), ⁄nne slùmmerik (Sevenum, ... ), snip: ən sjnèp (Brunssum), snuggere tinus: sjnuggere tinus (Nieuwstadt), snuggere, een -: eine snuggere (Ell), spitse, een -: eine sjpitse (Herten (bij Roermond)), ⁄nne spitse (Maasbree), spitskop: sjpitskop (Herten (bij Roermond), ... ), uitgekiende, een -: enge oetgekiende (Gulpen), uitgekookte, een -: oetgekoeëkdje (Altweert, ... ), uitvinder: uutviender (Venray), ôetvinjer (Swalmen), vangige, een -: Schuermans p. 773, s.v. "vangig"= verstandig (iemand wiens verstand gauw iets vangt of vat) ("een vangige jongen")  ĕnnè vĕngige (Schimmert), veeg: (van kind of meisje gezegd).  véég (Roermond), vr.  vaig (Melick), viefkop: fifkop (Sittard), fifkòp (Urmond), vieve, een -: eine viejve (Sittard), vinnige, een -: een vinnige (Meeuwen), ĕnnè vinnege (Schimmert), vinnəgə (Loksbergen), vlotte, een -: vlotte (Montfort), voorloper: veurluipər (Kapel-in-t-Zand) een goed verstand hebben; zijn verstand goed gebruikend [bezouwig, redelijk, radelijk] [N 85 (1981)] || een rappe, scherpzinnige || een slimmerik || een vindingrijk persoon [fijnaard, finard] [N 85 (1981)] || een zeer goed verstand hebbend en zeer vlug van begrip [schrander, slim, hel] [N 85 (1981)] || gewiekst iemand || handig, slim iemand || het vermogen goed, helder te denken [verstand, bewijs, bewoud, vernuft] [N 85 (1981)] || slimme, geraffineerde vent || slimmerd || slimmerd, leperd || slimmerik || slimmerik (ook in neg. zin) || slimmert, slimmerik || vindingrijk in het bedenken van hulpmiddelen, in het raden etc.; [slim, ont, vossebillen gegeten hebbend] [N 85 (1981)] || vlug van begrip [vinnig, rap] [N 85 (1981)] III-1-4
slingeren draaien: draaien (Hasselt), drięjǝ (Beek), schleudern: šlø̜jdǝrǝ (Montzen), slingeren: sleŋǝrn (Zonhoven), sleŋǝrǝ (Bocholt, ... ), sleŋǝrǝn (Dilsen, ... ), slingeren (Genk, ... ), sliŋǝrǝ (Alken, ... ), slęŋǝrǝn (Diepenbeek), šleŋǝrǝ (Asenray / Maalbroek, ... ), uitslingeren: uitslingeren (Zepperen) Het oogsten van honing door middel van een honingslinger. De ramen worden zo geplaatst dat de toplatten achteraan komen. De reden is dat de stand van de cellen van binnen naar buiten wijst, iets schuin omhoog. [N 63, 126; N 63, 123a; JG 1b; Ge 37, 174; monogr.] II-6
slingerhoning geslingerde honig: gǝsleŋǝrdǝ hø̜nex (Tessenderlo), geslingerde honing: geslingerde honing (Born, ... ), gǝšleŋǝrdǝ hōneŋ (Roermond), slingerhoning: sle.ŋǝrhōneŋ (Godschei, ... ), sle.ŋǝrhōǝ.neŋ (Diepenbeek), sle.ŋǝrhūǝ.neŋ (Genk, ... ), sleŋerhuǝneŋ (Genk), sleŋǝrho.neŋ (Dilsen), sleŋǝrhoneŋ (Meijel, ... ), sleŋǝrhu.neŋ (Weert), sleŋǝrhuneŋ (Wellerlooi), sleŋǝrhø̄ǝneŋ (Hasselt), sleŋǝrhø̜neŋ (Maaseik), sleŋǝrhōneŋ (Geistingen, ... ), sleŋǝrōǝneŋ (Zonhoven), slingerhoning (Asenray / Maalbroek, ... ), sliŋǝrǫniŋk (Sint-Truiden), sliŋǝrǫwniŋ (Alken, ... ), slęŋǝrhōneŋ (Diepenbeek), šleŋǝrhuǝneŋ (Heerlen), šleŋǝrhōneŋ (Asenray / Maalbroek, ... ), šleŋǝrhōǝneŋ (Noorbeek, ... ) Honing die geoogst wordt door de raten in een toestel rond te laten slingeren, waardoor de honing uit de raten verwijderd wordt. [N 63, 116c; N 63, 115c; JG 1a; monogr.] II-6