e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
sluitriem haamleertje: hǭmlērkǝ (Melveren), haamslot: hāmšlǫt (Wittem), kropriem: krǫprēm (Gulpen, ... ), leertje: lē̜rkǝ (As, ... ), līǝrkǝ (Hasselt, ... ), onderriempje: ǫndǝrrimpkǝ (Niel-Bij-Sint-Truiden), pinnetje: penǝkǝ (Heythuysen), riempje: rī.mkǝ (Beverst, ... ), slietingsleertje: šlēteŋslē̜rkǝ (Klimmen), slietriempje: šlētrēmkǝ (Heerlen), slot: šlǫt (Schimmert), slotriem: šlǭtrēm (Ransdaal), slotriempje: slōtrēmkǝ (Maastricht), sluitingspin: šlūteŋspen (Susteren), sluitingsriem: šluteŋsrēm (Montfort), sluitriem: slūtrim (Neeritter), slūǝtrēm (Zutendaal), šlūtrim (Montfort), sluitstukje: slutstø̜kskǝ (Weert), spie: spi (Sint-Truiden), spietje: spikǝ (Tessenderlo), staartel: startǝl (Genk), statǝl (Diepenbeek), tong: tǫŋ (Helden) Riempje waarmee de delen van het haamslot op hun plaats gehouden worden. [JG 1a; N 36, 13] I-10
sluitring moederschijfje: modǝršīfjǝ (Bleijerheide), onderlegschijf: oŋǝrlekšīf (Herten), ring: reŋk (Posterholt), rivet: rǝvęt (Ell, ... ), rǝvɛt (Ottersum, ... ), rondelle: rondęl (Lommel, ... ), rondɛl (Bilzen, ... ), rõndɛl (Tessenderlo), rǫdęl (Tongeren), rǫndęl (Genk, ... ), rǫndɛl (Hasselt, ... ), rondelletje: rundɛlǝkǝ (Wellen), rozet: rozęt (Posterholt), sluitring: slū.treŋk (Venlo), volgplaatje: vǫlǝxplē̜tšǝ (Posterholt), volgring: vǫlǝxreŋk (Mechelen) Rond metalen schijfje met in het midden een gat, dat onder een moer of de kop van een schroef wordt gelegd om het drukoppervlak te vergroten. [N 54, 37c; N 100, 18 add.; monogr.] II-12
sluitspeld bakerspang: bakerspang (Maastricht, ... ), cf. WNT s.v. "spang"2.  bakerspang (Maastricht), dubbelspang: dobbelspang (Maastricht), dōēbel sjpang (Ubachsberg), cf. VD s.v. "dobbel"(gew.) dubbel  dobbelsjpang (Gronsveld), knipspang: knip sjpang (Beek), knip spang (Born, ... ), knip-spang (Bunde, ... ), knipschpang (Amby), knipsjpang (Doenrade, ... ), knipsjpanj (Susteren), knipsjpàng (Guttecoven, ... ), knipspang (Caberg, ... ), knipspàn-g (Maastricht), knipspàng (Maastricht), knupsjpang (Oirsbeek), knïpspang (Sittard), vr.  kne.pšp‧aŋ (Ingber), krammenspang: kremsjpang (Klimmen), luierspang: lui-jər spang (Maastricht), schuifspang: sjūūfsjpàng (Sweikhuizen), sluitspang: schleetsjpang (Geleen), schloetschpang (Brunssum), sjleet sjpang (Beek), sjleetsjpàng (Amstenrade), sjleetspang (Maastricht), sjloe:tsjpang (Herten (bij Roermond)), sjloetsjpang (Haelen, ... ), sjloetspang (Nieuwstadt), sleetspang (Itteren, ... ), sloetspang (Echt/Gebroek, ... ), sluitspeld: sjloetsjpeld (Reuver), sjloetsjpelt (Beesel), sloe.tspel (Kelpen), sloeetspel (Weert), sloetspel (Ell, ... ), sloetspeld (Beesel, ... ), sloêtspeld (Blerick), slōētspel (Tungelroy), slōētspèlt (Venlo), slutj spèl (Meijel), sluutspeld (Oirlo, ... ), slŭŭtspel (Gennep), spang: sjpang (Geleen, ... ), sjpàng (Heerlen, ... ), spang (Bocholt), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  spang (Tungelroy), toespang: ein toe-sjpang (Schimmert), tauspang (Eigenbilzen, ... ), tawspang (Hoeselt, ... ), toe sjpang (Beesel), toe spang (Montfort, ... ), toe-sjpang (Herten (bij Roermond)), toe-spàng (Urmond), toechschpang (Ingber), toeschpang (Ingber), toesjang (Geleen), toesjpang (Geleen, ... ), toespang (Eigenbilzen, ... ), toew-sjpang (Mheer), toew-sjpáng (Heel), toewspang (Maaseik), touspang (Maastricht, ... ), touwspang (Eigenbilzen, ... ), tow schpang (Amby), towsjpang (Maastricht), towspang (Rekem), toûwsjpang (Gronsveld), tŏĕsjpang (Epen), tūūsjàng (Opglabbeek), tówspang (Kinrooi, ... ), tówspàng (As, ... ), tôê:schpâng (Schimmert), tûwspang (Bree, ... ), təwspang (Vlijtingen), ’n tëwspang (Zutendaal), ⁄n toe spang (Stein), ⁄n toew sjpang (Klimmen), spang = speld  tòwspang (Maaseik), toespangel: dë tauwspéngël (Tongeren), toespengel (Neer), toewsjpengel (Nunhem), touspèngel (Lauw), ⁄n toespengel (Heythuysen), toespeld: taaspel (Jeuk, ... ), tauwspel (Houthalen), teeuwspel (Wellen), toawspel (Zonhoven), toe speld (Maasbree, ... ), toespel (Achel, ... ), toespeld (Alken, ... ), toespelt (Sevenum, ... ), toespèl (Beverlo), toespèèl (Meijel), touspel (Diepenbeek, ... ), touspél (Zolder), touwspel (Eksel, ... ), toŭspel (Genk), tōēsjpélt (Reuver), tŏĕspèèl (Meijel), tuwspel (Meeuwen), tūūspèlt (Opglabbeek), tŭŭspèl (Meeuwen), tôôw spêl (Gors-Opleeuw), Eksels dialect: {t‹?wsp@l}. ps. ik weet niet precies hoe je het moet omspellen in Eksels dialect!! (heb het volgens R.N.D. omgespeld).  tauspel (Eksel), veiligheidsspang: veiligheidsspang (Echt/Gebroek), veiligheidsspeld: veiligheidspeld (Kerkhoven, ... ), veiligheidsspeld (Gennep, ... ), veiligheidsspéld (Meijel), versicherungsnaald: cf. VD D.-N. s.v. "Sicherheitsnadel  verzicheroengsnóld (Kerkrade), versicherungsspang: verzicheroengssjpang (Kerkrade), versicherungsspeld: versigerungspeld (Vaals), verzekeringsspang: verziekeringsspang (Eys), verzieëkəringsjpang (Wijnandsrade), verziëjkeringssjpang (Kunrade), vərzîêkəringsjpàng (Heerlen), (v.).  vərzi.əkəreŋšp‧aŋ (Eys), zekeringsspeld: zekeringspeld (Horst), zekeringsspelt (Venlo) sluitspeld || sluitspeld; speld waarvan de punt wordt vastgezet in een dopje of haakje zodat men zich daaraan niet kan bezeren, voor de luier [toespeld, knipspeld, bakelspeld] [N 115 (2003)], [N 86 (1981)] || veiligheidsspeld III-2-2
sluitspier van de aars aarsdarm: aasjderrem (Klimmen), aarsspier: aarsspier (Sint-Huibrechts-Lille), afsluiter van het strontkotje: aafsluiter van t strontkiehtsje (Genk), frain (fr.): frain (Eksel), gat: gaat (Maasbracht), knijperd: < knijpen.  kniepert (Maasniel), kontspier: kontspier (Eigenbilzen), krent: krent (Maastricht), kringspier: kringspier (Maastricht), kruis: kruus (Mechelen-aan-de-Maas), pitser: Uitzonderlijk.  pitser (Eksel), poeper: poeper (Venlo), rand: rand (Maaseik), rand van het votlok: rank van et votlooch (Bocholtz), rem: B.v. hea heat remspoare in de brook.  rem (Lutterade), remspoor: remspoor (Meijel), ring: (den ringk) (Ell), slot: het sluut (Bree), slot (Venray), slòot (Neerharen), t slōēt (As), sluitring: sjloetringk (Thorn), sluitspier: schluitsjpier (Waubach), sjloetsjpier (Posterholt), sleetspier (Maastricht), sloewtspier (Achel), sluitspier (Meijel), spier: sjpier (Vijlen), stropsel: stropsel (Eksel, ... ), stropsəl (Loksbergen), strópsel (Zolder), ströpsel (Eksel), uitgang: oes-jank (Kerkrade), votlok: votloak (Lutterade), waarmee men de vot toeknijpt: womit ze de vot toeknīēpe (Puth) spier die de aarsopening sluit [rem] [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] III-1-1
sluitstang boven aan een poortvleugel bovengrendel: bōvǝgrɛndǝl (Lommel), bovenschaaf: bǭvǝšāf (Tegelen), bovenschoude: bōvǝsxā (Leopoldsburg), bōvǝsxǭi̯ (Leuken), bovenste grendel: [bovenste] grɛŋǝl (Beringen), bu̯øvǝstǝ gręŋǝl (Rosmeer), bōvǝstǝ gręŋǝl (Heppen), bovenste schaaf: bø̜vǝstǝ sxāf (Ottersum), deurschoude: dȳǝršǫu̯, dȳǝršǭx (Stevensweert), grendel: gręŋǝl (Hasselt, ... ), grɛndǝl (Overpelt), grɛŋǝl (Beringen, ... ), grindel: grendǝl (Hamont), greŋǝl (Halen, ... ), handvat: hant˲vat (Rotem), knevel: knēvǝl (Neerharen), schaaf: šāf (Tegelen), šǭf (Grathem), schoude: skā (Opheers), sxāi̯ (Boekend, ... ), sxāǝ (Kermt, ... ), ša (Eigenbilzen), šai̯u̯ (Schimmert), šau̯ (Bemelen, ... ), šø̜u̯ (Opglabbeek), šā (Nederstraat), šāi̯ (Tegelen), šǫi̯ (Meijel), šǫu̯ (Einighausen, ... ), šǭ (Panningen), šǭi̯ (Neeritter, ... ), (mv)  sxāǝs (Zepperen), schuif: sxȳf (Gennep), šȳf (Hoensbroek), schuifgrendel: sxø̜f˲grɛŋǝl (Borlo, ... ), schuifgrindel: sxø̜f˲greŋǝl (Meldert), schuifslot: sxø̜̄u̯fslōt (Boekt Heikant), sluitijzer: slø̜tē̜ ̞zǝr (Zelem), slǫu̯tɛi̯zǝr (Beverst), sluitstuk: šlūtštø̜̄k (Stokkem), spinzel: spenzǝl (Urmond), stang: staŋ (Neerpelt), stootslot: stǫu̯tslot (Romershoven), trekschaaf: trɛksxāf (Middelaar), trekschoude: trękšǫu̯ (Eisden), trękšǭl (Helden), trendel: trɛŋǝl (Kwaadmechelen), verrou (fr.): vɛru (Sint-Truiden), wervelijzer: werǝvǝlīzǝr (Maaseik), wervelslag: werǝvǝlslāx (Maaseik) Een poortvleugel kan aan de bovenzijde gesloten worden door een korte metalen stang omhoog te duwen in een gat in het kozijn. De stang heeft aan de onderzijde vaak een handvat dat met de stang gedraaid kan worden achter een pin of in een gleuf om te voorkomen dat de stang zakt. Meestal wordt slechts één van de beide poortvleugels zo gesloten. [N 4A, 47b] I-6
sluitsteen borstbrik: bōrst˱brek (Oud-Caberg), de middelste: dǝ medǝlstǝ (Genk), middenste steen: medǝstǝ stiǝn (Sint-Truiden), slietsteen: slētstęjn (Uikhoven), šlētštęjn (Klimmen), slotsteen: šlusštē (Bleijerheide, ... ), sluitsteen: slytstēn (Ottersum), slytstēǝn (Leunen, ... ), slȳtstęjn (Meeuwen), slȳtstęn (Meeuwen), sløtjstiǝn (Meijel), sløǝtstęjn (Bree), slø̄tstin (Houthalen), slātstiǝn (Sint-Truiden), slūtstęjn (Ell, ... ), slǭwǝtstijǝn (Tessenderlo), šl ̇ūtštęjn (Herten), šlȳtštęjn (Rothem), šlø̜jtštęjn (Schimmert), šlū.tštē (Eys), šlūtštē (Heerlen, ... ), šlūtštęjn (Helden, ... ), sluitstuk: slūtstø̜k (Tungelroy, ... ), slǫwtstęk (Bilzen), spansteen: spanstēǝn (Lommel), toogsteen: tuǝxštęjn (Tegelen) De steen die als laatste in het midden van de segmentboog wordt geplaatst. [N 32, 19d; monogr.] II-9
sluitstuk van de asstroppen asbedbrug: as˱bęt˱brøk (Limbricht), asbeugel: as˱bø̄gǝl (Montfort), band: bantj (Doenrade), brug: brøk (Eygelshoven), brø̜k (Groot Genhout, ... ), brø̜q (Tegelen), brugstuk: brø̜qstø̜k (Echt), labrug: lābrø̜k (Neer), patte: pat (Tessenderlo), stroppenbrug: štrø̄p˱brø̜k (Mechelen) Verbindingsstuk waarmee de asstroppen met behulp van moeren en bouten om het asblok heen gesloten worden. Zie ook afb. 195. [N G, 48c] II-12
sluitwig kijl: kīl (Geulle, ... ), pin: pen (Wellen), sluitpin: slǫwǝtpen (Tessenderlo), spie: spi (Bilzen, ... ), špi (Herten), trekpen: trękpɛn (Mechelen), wig: wex (Posterholt) Wanneer de pen bij een open pen-en-gatverbinding uitsteekt, wordt hij met behulp van een wig vastgezet. Zie ook afb. 139. Door de wig te verwijderen, kan de verbinding weer uit elkaar genomen worden. [N 54, 61] II-12
slurpen klatsen: klatsje (Waubach), lebberen: lebberen (Montfort, ... ), lebber’n (Diepenbeek), lebbërë (Hoeselt), lèbbərə (Kapel-in-t-Zand, ... ), lêbbërë (Tongeren), löbbərə (Grevenbicht/Papenhoven), ləbərə (Loksbergen), lɛbərə (Castenray, ... ), hë lêbbërdë wai ë kàaf  lêbbërë (Tongeren), lepsen: lepsje (Geulle, ... ), lèpsche (Montfort), lèpsjə (Moorveld (Waalsen), ... ), lèp⁄sjə (Brunssum), lébsje (Geleen), lépsje (Nieuwenhagen), löpse (Stein), D¯r hónk lepsjet ¯t janse kumpsje leëg  lep’sje (Bleijerheide, ... ), slabberen: slàbbərə (Loksbergen), slempen: slêmpë (Tongeren), slobberen: schlubbere (Lutterade), schlôbbere (Schimmert), sjlobbere (Geulle), sjloebbere (Herten (bij Roermond)), sjloebere (Gulpen, ... ), sjloebərə (Roermond), sjlōēbərə (Horn), sjlóbbere (Sittard, ... ), slobbere (Weert), sloebere (Gennep, ... ), sloebərə (Pey), slōēbere (Horst), slŏbbere (Tungelroy), slŏĕbere (Venlo), slêbbere (Bilzen), slóbbere (Maastricht), slóbber’n (Diepenbeek), slôbbere (Ell), slöbbere (Maastricht), sloeveren: sjloefere (Rimburg), sjloevərə (Simpelveld), sjlōēëvere (Eys), slorpen: schloerpe (Heerlen, ... ), sloarpe (Guttecoven), šlorpe (Brunssum), (oe kort).  sjloerpe (Einighausen), slurpen: chlèùruppu (Itteren), gesjlurp (Kapel-in-t-Zand), s-jlurpe (Schinveld), schjlurpe (Schinnen), schleurəpə (Meerssen), schlorpe (Mheer), schlurpe (Bingelrade, ... ), schlurpen (Heerlerbaan/Kaumer), schlurpə (Swalmen), schlurrepe (Maastricht), schlŭrpe (Schimmert), schlöere (Heer), schlörpe (Amby, ... ), schlörrepe (Amby), schlürpe (Linne, ... ), schlərəpə (Horn), sjlaerpe (Susteren), sjleuruppu (Itteren), sjlŏrpe (Lutterade), sjluerpe (Gronsveld), sjluorpe (Rimburg), sjlurpe (Asenray/Maalbroek, ... ), sjlurpe(n) (Guttecoven, ... ), sjlurpen (Brunssum, ... ), sjlurppe (Merkelbeek), sjlurppə (Doenrade), sjlurpə (Amstenrade, ... ), sjlurrepe (Beek, ... ), sjlurrepə (Oirsbeek), sjlurrəpə (?) (Schimmert), sjlūrpə (Roermond), sjlŭrpe (Beegden, ... ), sjlŭrrepe (Eys, ... ), sjlèùrpə (Maastricht, ... ), sjlèùrəpə (Heugem), sjlêurpə (Reuver), sjlö.rrəpə (Maastricht), sjlörepe (Maastricht), sjlörpe (Berg-en-Terblijt, ... ), sjlörpen (Ulestraten), sjlörpə (Asselt, ... ), sjlörrepe (Gronsveld, ... ), sjlörreppe (Klimmen), sjlörrəpə (Caberg, ... ), sjlörəpə (Tegelen), sjlùrpe (Berg-en-Terblijt), sleurpe (Hoeselt, ... ), sleurpen (Arcen, ... ), slŏrpe (Tungelroy), sluirpe (Noorbeek), slurpe (Baarlo, ... ), slurpen (Baarlo, ... ), slurpə (Echt/Gebroek, ... ), slurpən (Urmond), slurrepe (Weert), slurrəpə (Leopoldsburg, ... ), slur‧pə (Opglabbeek), slūrpe (Blerick), slūRpe (Horst), slūrpe (Sevenum), slŭrpe (Pey, ... ), slèrpe (Bilzen), slèrpen (Neeroeteren), slèūrpen (Hamont), slèùrpe (Hout-Blerick, ... ), slèùRpe (Meterik), slèùrpe (Venlo), slèùrpə (Maastricht), slèùrəpə (Maastricht), slérpe (As, ... ), slòrpe (Sint-Pieter), slôrpe (Blerick, ... ), slö.rrəpə (Maastricht), slörpe (Afferden, ... ), slöRpe (Venlo), slörpe (Venray, ... ), slörpe(n) (Velden), slörpen (Heijen, ... ), slörpə (Gennep, ... ), slörrepe (Diepenbeek, ... ), slörrəpə (Caberg, ... ), slörəpə (Rekem), slørəpə (Kwaadmechelen), slø͂ͅr-pe (Blitterswijck), slø͂ͅrpe (Horst, ... ), sløͅrəpən (Lommel), slùrpe (Sevenum, ... ), slûûrpen (Maasbracht), slərəpə (Loksbergen), slɛrpə (Meeuwen), sl‧eͅrpə (Neeroeteren), šlø.rəpə (Eys, ... ), šlørpə (Teuven), zleurpe (Vaals), extra plat streepje op de o  slörəpə (Maastricht), Gae kontj huuëre det ¯t uch smeektj, zoeë kojjae slörrepe  slörpe (Nederweert), gelijk aan soeur  slèùrpə (Vlijtingen), hoorbare drinkbewegingen maken/opzuigen  slörpe (Castenray, ... ), slurpen  sleͅrpə (Meeuwen), slurpə (Meijel), vloeibaar eten hoorbaar en lippensmakkend naar binneb werken  slörpe (Bocholt, ... ), vloeibaar eten hoorbaar en lippensmakkend naar binnen werken  slörpe (As), smessen: schmessche (Amby), uitlebberen: autlêbbërë (Tongeren), zabberen: zabbere (Bree, ... ), zabberen (Zonhoven), zeuteren: zeutere (Gennep), zø̄tərə (Gennep, ... ), zoevelen: De knejgt haaj doorst en zoêveldjen oet d¯n eîmer  zoêvele (Ospel), zolveren: zōlvərə (Blitterswijck, ... ), zuigen: zuuge (Heythuysen), zuiken: zōēke (Heythuysen) drank of voedsel hoorbaar opzuigen [N 80 (1980)] || drinken (slobberend) || drinken, slurpen || hoorbaar drinken || je moet niet zo slurpen [DC 35 (1963)] || langzaam en luidruchtig drinken || lebberen || leppen || met kleine teugen hoorbaar drinken || met veel lippengesmak uitdrinken || slobberen || slorpen [SGV (1914)] || slurpen || slurpen, onhandig drinken || slurpen; Hoe noemt U: Drank of vloeibaar voedsel hoorbaar opzuigen (slorpen, slurpen, slierpen, lerpen, lerwen, zabberen, slobberen) [N 80 (1980)] || slurpend drinken III-2-3
slurpgat puntgat: pønt˲gāt (Stokkem), slurpgat: šlørǝp˲gāt (Schimmert), zuiglok: zūxlǭǝk (Nieuwenhagen, ... ) De opening in de zuigbuis waar het water binnenstroomt. [N 64, 133u; N 66, 49u] II-11