e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
sluw sluw: slŭŭw (Meeuwen) sluw III-1-4
sluw persoon; sluw (zijn) filou (fr.): filloe (Kortessem), plattepiet: ze hùbbe hun laote druiglègge dör déë plattepie: ze hebben zich laten beetnemen door die geslepen kerel  plattepie (Kortessem) leperd || sluwe III-1-4
sluwe persoon boheits-kramer: cf. Rh.Wb. dl. I kol. 1106 s.v. "buhei"afl. buheitsmacher  behaitskrieëmer (Kerkrade), culotter: koelotter (Thorn), kuilotter (Stein), deugeniet: enne dögeniet (Hoeselt), deugniet: deugeneet (Maasniel, ... ), die wilt in het midden van het bed liggen: déé wilt in ⁄t midde van ⁄t bed liGGe (As), fijne, een -: fi-jne (As), fiene (Born, ... ), finje (Meijel), filosoof: filisoeaf (Geleen), filou (fr.): feloes (Neer), fieloe (Mheer), fieloer (Doenrade), filloe (Kortessem), filo (Venlo), = schurk (dief, oplichter, valsspeler)  filou (Leopoldsburg), ps. invuller twijfelt over het antwoord!  fieloer (Amby), foks: fôks (Stokkem), fraaie, een -: fraaie (Stein), gatspik: gats pik (Maastricht), gehaaide linkmichel: ps. invuller twijfelt over het antwoord1 (nb. laatste woord kan ik niet goed lezen!).  gehaaide lénkmichel (Hoensbroek), gehaaide mens: eine gehaajde minsch (Schimmert), gehaaide, een -: gehāāide (Schimmert), unne gehaadje (Weert), ənə gəhaaidə (Maastricht), m.  gəh‧āi̯də (Eys), geraffineerde, een -: geraffineerde (Gronsveld), raffineerdə (Simpelveld), geslepen vos: ’ne gesjleepe vos (Sittard), geslepene, een -: eine gəsleepənə (Montfort), gewiekste, een -: dat is eine gewieksde (Schinnen), gewichsdje (Weert), gewiksde (Stokkem, ... ), gəwĭĕksdə (Heerlen), gladakker: cf. VD s.v. "gladakker"en s.v. "gladekker"= "3. leperd, uitgeslapen vent  glàddékker (Gennep), gladde, een -: glaatte (Weert), gladjanus: gladjanus (Horst), gluiperd: glūūpərt (Susteren), = valsaard, huichelaar  gluperd (Venray), heggenadvocaat: hèggenadvocaat (Merkelbeek), jood: ene jud (Venray), jōēt (Kapel-in-t-Zand), jüd (Tongeren), klootzak: kloetszak (Meijel), lage, een -: léégə (Nieuwenhagen), lepe vos: ’t is ’n liepe vós (Kortessem), lepe, een -: dit zegt men ook  zoe ne lepe (Kortessem), linkerik: linkərik (Venlo), looszakje: ⁄n loe‧əzekske (Weert), cf. Schuermans p. 351, s.v. "looszak"= list, haarzak (p. 171 bedrieger, foffelaar, valschspeler) of aaszak (p. 6, ook aarzak; bedrieger, valschaard) , bedrog; een persoon die listig te werk gaat  ei loeszekske (Ell), loze apostel: ⁄nne lwazze apostel (Geulle), loze duivel: cf. Schuermans p. 351 s.v. "looszak"een persoon die listig te werk gaat  ’t is ne louzen duvel (Kortessem), loze, een -: ne loêze (Maaseik), unnə lôezə (Kelpen), misling: ne misling (Montfort), nietsnut: nietsnut (Heerlerbaan/Kaumer), niksnut: nieksnut (Vlodrop), opschepper: opsjupper (Maastricht), plantrekker: eine plantrèkker (Bree), plattepiet: ze hùbbe hun laote druiglègge dör déë plattepie: ze hebben zich laten beetnemen door die geslepen kerel  plattepie (Kortessem), praatjesmaker: praatjesmaeker (Venlo), profeet: profeet (Jeuk), professor: profesor (Jeuk), rotzak: rotzak (Melick), schlau (du.) wijf: mar.: of du "schlau"?  sjlouw wief (Roermond), schlau-bengel (< du.): Duits "schlau  slaubengel (Heel), schlau-erik (< du.): einə sjlouwərik (Beesel), sjlouwerik (Maastricht), schlauberger (du.): sjlawberger (Schinnen), sjlawbergər (Urmond), sjlouw’berger (Tegelen), slauberger (Venlo), slouwberger (Venlo), slòwberger (Sevenum), ⁄nne slòmberger (Sevenum), schlaue (< du.), een -: sjlauwe (Herten (bij Roermond)), sjlouwe (Herten (bij Roermond)), slòwe (Noorbeek, ... ), slòwə (Maastricht), ənnə slowwə (Maastricht), ənə slauwə (Maastricht), schlaue (du.) prij: mar.: of du "schlau"?  sjlou:we priej (Roermond), schlaue (du.) vent: sjlouwe vent (Maastricht), schlaue (du.) vos: mar.: of du "schlau"?  sjlou:we vos (Roermond), schlauhannes (< du.): slouwhannəs (Caberg), schlemiel: slummiel (Maastricht), slechte, een -: eine sjlegte (Posterholt), slimme vos: slimme vos (As), slimmerik: eine slummərik (Montfort), enne slimmerik (Oirlo), slome, een -: sjlome (Voerendaal), sluwe vos: sluwe vos (Eys, ... ), smeerlap: smjeerlap (Melick), uitgehikte, een -: ōētgəhikdə (Heerlen), uitgekookte, een -: oesgekoachdə (Simpelveld), ōētgəkŏkdə (Nieuwenhagen), uitgevaamde, een -: oetgevèmde (Gulpen), vieze, een -: vieze (Vaals), vîêze (Tungelroy), zich langsheen: zich langs hèn (Eksel) een sluwe vos || een vindingrijk persoon maar in ongunstige zin [kuilotter] [N 85 (1981)] || het is ¯n sluwe kerel || leperd || slimme vogel || slimmerd (sluw) || sluw en geslepen persoon || sluw iemand || sluw persoon || sluwe || sluwe persoon || sluwe vos || sluwe vrouw || sluwe, slimme vent || sluwerd || zo¯n sluwe || ¯t is ¯n sluwe vos III-1-4
smaak appetijt: appetiet (Maastricht, ... ), appetīēt (Montfort, ... ), der appetit verdorve (Kerkrade), geschmack (du.): der gesmak (Rimburg), gesjmak (Heerlerheide, ... ), gesjmak is bedorve (Eygelshoven), gesmak (Wanssum), jeschmaak (Gemmenich), jesjmak (Bocholtz, ... ), jesmack (Kerkrade, ... ), mīēne gesjmak is bedorve durch (Klimmen), goesting: gāstex (Lanklaar), go(o)sting (Veldwezelt), goesting (Alken, ... ), gosteŋ (Bocholt, ... ), gosting (Ophoven), gusteŋ (Gingelom, ... ), gustiŋ (Neeroeteren), gósteŋ (Bree), gôsting (Rekem), B.v. goesting hebben in iets.  goesting (Jeuk), B.v. smaak is goesting.  goesting (Peer), i.e. zin.  gòesting (Gors-Opleeuw), proef: preuf (Nederweert), smaak: arəgə smāk (Lommel), bedòrve sjmaak (Sittard), chmaak (Maasniel, ... ), de smaak is bedörve (Wanssum), den het genne smaak (Oirlo), gatse sjmaak (Valkenburg), gatse smaok (Oost-Maarland), gatsige schmaak höbe (Valkenburg), het spek haet eine rinzige smaak (Blerick), m nne sjmaak (Mheer), mene smack is bedorve (Heerlerheide), miene schjmaak is bedorve (Heerlerheide), miene schmaak is bedorve durch deé voele appel (Nieuwenhagen), miene schmaak is verdorve durch dè voele appel (Vrusschemig), miene sjmaak is bedorve van dè rotte appel (Ubachsberg), miene smaak is bedorve (Blerick), miene smaak is bedorve door dae rotten appel (Blerick), miene smaak is bedorve door deè voele appel (Schaesberg), miene smaak is bedorven (Blerick), miene smaak is bedorven door dee rotte appel (Horst), miene smaak is bedörve (Broekhuizen), miene smaak is bedörve deur dè rottenappel (Broekhuizen), mn schmaak iesbedorve (Valkenburg), mənə smōͅk (Tessenderlo), nne rauzige sjmaak (Mheer), nən dufə smōͅk (Tessenderlo), ranzige schmaak (Valkenburg), ranzige smaak (Horst), schmaak (Bunde, ... ), schmak (Heerlen), schmāāk (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), schnāk (Heugem), sjmaa.k (Boukoul, ... ), sjmaach (Bocholtz), sjmaak (Baarlo, ... ), sjmaok (Waubach, ... ), sjmāāk (Baexem, ... ), sjmoak (Gronsveld, ... ), sma:k (Hasselt, ... ), smaaak (Venlo, ... ), smaak (Afferden, ... ), smaak nao (Roosteren), smak (Bree, ... ), smaok (Beverlo, ... ), smauk (Kwaadmechelen), smaək (Achel, ... ), smāāk (Montfort, ... ), smāk (Achel, ... ), smāōk (Oost-Maarland), smoak (Bokrijk, ... ), smok (Genk, ... ), smoək (Gingelom), smōāk (Hoeselt, ... ), smōk (Hees, ... ), smōͅk (Kanne, ... ), smōͅək (Beverst), smààk (Wolder/Oud-Vroenhoven, ... ), smòòk (Eigenbilzen, ... ), šmâ.k (Moresnet, ... ), ṣmāk (Montzen), t sjpèk hèèt ne gatse sjmaak (Klimmen), t spek hat inne gatse smaak (Schaesberg), uch heb meg menne smaok gaans bedooreve met dé rotten appel (Oost-Maarland), B.v. smaak is goesting.  smaak (Peer), De smaak is het proeven.  smaak (Jeuk), Gevoel op de tong.  smoa.k (Gors-Opleeuw), Idem (als Ndl.).  smaak (Echt/Gebroek), Idem als Ndl.  smaak (Bree, ... ), Ook goesting, maar dat slaat niet op het zintuig smaak.  smoëk (Vliermaal), trek, zin  smaak (Boekend), smaakje: sjmaekske (Heel, ... ), sjmèèkske (Panningen), smekske (Wanssum), sméékske (Weert), zin: zin (Heugem), zinne (Guttecoven, ... ) Smaak (smaak, goesting). [N 109 (2001)] || smaak: het spek heeft een ranzige smaak [N 10 (1961)] || smaak: mijn smaak is bedorven door die rotte appel [N 10 (1961)] || smullen; Hoe noemt U: Lekker eten, met veel plezier eten (smullen, smikkelen, snollen) [N 80 (1980)] III-1-1, III-2-3
smachten schabbernakken: mar.: niet in deze betekenis te vinden  sjabbernak’ke (Tegelen), smachten: sjmachte (Sittard), smachte (Afferden, ... ), smachte(n) (Obbicht), smachten (Genooi/Ohé, ... ), smachtə (Meeuwen), smāchte (Lottum, ... ), smāchten (Heijen), smàchte (As), ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.  smachte (Stevensweert), snakken: sjnakke (Gronsveld), talen (naar)?: tiele (nao) (Tegelen), zich op get spitsen: (in de weet dat men het zal krijgen).  ze.x ˂o.p˃ geͅ.t špe.tsə (Eys) hunkeren, sterk verlangen naar iets || reikhalzend en kwijnend verlangen, ontzettend sterk verlangen [smachten, snakken] [N 85 (1981)] || smachten [SGV (1914)] || verlangen naar III-1-4
smachten; reikhalzen? smachten: smachte (Beesel) reikhalzen [SGV (1914)] III-1-4
smaden chicaneren (<fr.): sjokkeneere (Meerssen) smaden [SGV (1914)] III-1-4
smaken bekken: Ich zaag waal det hèèm di-jn vlaai neet bekde  bekke (As, ... ), lekker smaken: ⁄t smekt lekker (Oirlo), smaken: schmaake (Eijsden), schmaakə (Swalmen), schmake (Amby, ... ), schmaken (Horn), shmake (Mheer), sjmaache (Simpelveld), sjmaake (Asenray/Maalbroek, ... ), sjmaake(n) (Schinveld), sjmaaken (Posterholt), sjmake (Beegden, ... ), sjmāke (Berg-en-Terblijt), sma.kə (Meeuwen), smaake (Altweert, ... ), smak (Blerick), smake (Afferden, ... ), smaken (Heijen, ... ), smaʔən (Lommel), smāā-ke (Blitterswijck), smāākə (Maastricht), smāke (Grevenbicht/Papenhoven), smāke(n) (Obbicht), smākə (Gennep, ... ), smoake (Beverlo, ... ), smêke (Thorn), šmake (Brunssum), ⁄t schmakt em (Gulpen), ⁄t smakte goed (Oirlo), Een zekere smaak inz. een goede smaak veroorzaken ¯t Broed smaak get muf en ¯t smaak nao hiering Dat smaak nao mie Dat zal smake: goed smaken  smake (Maastricht), het smaakte goed ; het smaakde good  smake (Grubbenvorst), Laot dich de middich sjmaake: smakelijk eten  sjmaake (Sittard), Los ¯t diech sjmaa¯che  sjmaa’che (Bleijerheide, ... ), Sondus smeektj e goot glaas beer doppelt  smaake (Nederweert), verzamelfiche ook mat. van ZND 1 (a-m)  chmaakt (Remersdaal), schmaakt (Lontzen), smak (Zepperen), smaok⁄t (Ulbeek), smeak (Jeuk), smoakt (Duras, ... ), smok (Sint-Truiden), smâôk (Ulbeek) lusten (die soep lust ik niet) [ZND 30 (1939)] || proeven; Hoe noemt U: Een kleine hoeveelheid voedsel of drank in de mond nemen om te onderzoeken hoe het smaakt (keuren, proeven) [N 80 (1980)] || smaken [SGV (1914)] || smullen; Hoe noemt U: Lekker eten, met veel plezier eten (smullen, smikkelen, snollen) [N 80 (1980)] III-2-3
smakken bletsen: blètsjə (Kerkrade), klatsen: klatsje (Simpelveld), knatsen: kna.tšə (Eys), knatsche (Gulpen), knatsje (Wijlre), knatsë (Tongeren), knàtsje (Nieuwenhagen), knàtsjə (Sittard), binnensmonds  kn‧atšə (Ingber), knetsen: knéjtsjə (Roermond), streepje naar links op de eerste swa  knətsjə (Heerlerbaan/Kaumer), kwepsen: kwøpšə (Teuven), kwetsen: kwètsjə (Pey), matsen: matsje (Kerkrade), matsjə (Susteren), mètsjə (Valkenburg), metsen: metsje (Susteren), platsen: platsje (Heerlerbaan/Kaumer), pletsen: plets’je (Bleijerheide, ... ), plètsjə (Simpelveld), smakken: schmakke (Buchten, ... ), schmakken (Heerlerbaan/Kaumer), sjmakke (Guttecoven, ... ), sjmakkə (Meers, ... ), sjmàkke (Nieuwenhagen), sjmàkkə (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), sjmàkə (Simpelveld), smakke (Echt/Gebroek, ... ), smakken (Kesseleik, ... ), smakkə (Leopoldsburg, ... ), smākke (As), smàkke (Pey), smàkkə (Maastricht), smákke (Ell, ... ), smäʔən (Lommel), onbeschoft  smakken (Meijel), Sjmak nit zoeë bij ¯t èse  sjmak’ke (Bleijerheide, ... ), Sjmakke bie ?t aeten is taenge de pooletès: smakkend eten is onbehoorlijk  sjmakke (Sittard), vroeger smedzje  smakkə (Caberg), smatsen: sjmatsche (Sittard), sjmatsje (Geulle, ... ), sjmàtsche (Lutterade), sjmátsə (Heerlen), smatsen (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), smatsje (Stokkem), smatsə (Meeswijk), smàtsjən (Urmond), smàtsə (Maastricht), smátsjə (Grevenbicht/Papenhoven), smekkelen: Zitj toch neet te smekkele aan taofel  smekkele (Altweert, ... ), smekken: schmekke (Buchten, ... ), schmekken (Neeroeteren), schmèkkə (Horn), schmékke (Buggenum), schmékkə (Simpelveld), schmêkkə (Schimmert), sjmecke (Sittard), sjmekke (Geleen, ... ), sjmekken (Brunssum), sjmekkə (Beesel, ... ), sjmèkke (Beek), sjmèkkə (Doenrade, ... ), sjmékke (Asselt, ... ), sjmékken (Roermond), sjmékkə (Heel, ... ), smek neet (Thorn), smekke (Altweert, ... ), smekke met eate (Blerick), smekken (Gennep, ... ), smekkə (Echt/Gebroek, ... ), smikkə (Maastricht), smèkke (Gruitrode, ... ), smèkken (Hamont), smèkkə (Gennep, ... ), smékke (Sevenum, ... ), smékkə (Tegelen), smêkke (Bilzen), sm‧ekkə (Kelpen), sm‧ɛ̄kə (Neeroeteren), pet  sjmekke (Neer), smekken  smèkka (Meijel), smekkeren: sjmekkere (Herten (bij Roermond)), smèkkərə (Venlo), smetselen: sjmetsjele (Geulle), smetsen: chmètche (Itteren), s-jmets-je (Schinveld), schmetse (Heerlen), schmetsje (Buchten, ... ), schmètsche (Amby), sjmetse (Gronsveld, ... ), sjmetsje (Beek, ... ), sjmetsjə (Amstenrade, ... ), sjmetsə (Sint-Geertruid), sjmētsjə (Maastricht), sjmĕtsə (Maastricht), sjmètche (Itteren), sjmètse (Merkelbeek), sjmètsje (Lutterade), sjmètsjə (Geleen, ... ), sjmètsə (Hulsberg, ... ), sjmètzə (Heugem, ... ), sjmèt⁄sə (Brunssum), sjmétsjé (Doenrade), sjmétsjə (Nuth/Aalbeek, ... ), sjmétsə (Epen), sjmétze (Geleen), sjmétzjə (Jabeek), sjmétzə (Klimmen), smedse (Gulpen), smetchen (Bunde), smetsche (Susteren), smetse (Eys, ... ), smetsele (Genk), smetsje (Oirsbeek), smetsjen (Born, ... ), smetsjə (Meers), smetsə (Vlijtingen), smetzen (Eksel), smētse (As, ... ), smeͅtsə (Kwaadmechelen), smètsjen (Stein), smètsjə (Rekem), smètsə (Loksbergen), šmɛ.tsə (Ingber), šmɛtšə (Sittard), zjmètzə (Maastricht), aon taofel smetse, dat deit me neet, dat zien gein manere  smetse (Maastricht), arch.  smetse (Maastricht) hoorbaar eten [N 80 (1980)] || knagend en luidruchtig fruit eten || met de tong of de lippen klappen bij het eten en drinken || met de tong smakken || smakken || smakken bij het eten || smakken, bij het eten met de lippen of tong een klappend geluid maken || smakken, bij het eten met de mond een onbeleefd smakkend geluid maken || smakken, een klappend geluid maken met de lippen of de tong tijdens het eten of drinken || smakken; Hoe noemt U: Hoorbaar eten, een klappend geluid maken met de lippen of de tong bij het eten (smakken, smekken, smiksen) [N 80 (1980)] || smakkend onbehoorlijk eten III-2-3
smal boetestrookje klomperiem: klompǝrēm (Eisden  [(Eisden)]   [Winterslag, Waterschei]) [N 95, 131 add.] II-5