e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
sleeptrede ondertrede: ǫŋǝrtrēj (Weert), voetstuk: vōtstø̜k (Neeritter, ... ) De onderste, verzwaarde trede van de molentrap, die over de grond sleept. Zie ook afb. 21. [N O, 48j] II-3
sleeën bet de ijsstoel varen: bè den èè.sstoel voaë.re (Gors-Opleeuw), bet de slee varen: be de slee vaore (Genk), glijden: glijden (Leopoldsburg, ... ), gorren: gorren (Eigenbilzen), ijsstoel rijden: ie:sstool rieje (Bocholt), ijsstoel rijden (Paal), ijsstoel rije (Hoepertingen), ijsstoel rijen (Heusden, ... ), iêsstül rijen (Eksel), èè.sstoe.l reije (Zolder), ijsstoel varen: i-jsstool vare (As), ijsstoel voare (Hoepertingen, ... ), ijsstoel vôrë (Hoeselt), ijsstoêl vaore (Bilzen), ijsstoelen: iessjtool`e (s-Gravenvoeren), iéssjtole (Gronsveld), teessjtole (Gronsveld), ijswagel rijden: Sub keingerspeile.  èèswoagel rèèn (Sint-Truiden), ijswagelen: ieswagele (Itteren), ijzelen: iezelle (Geulle), met de ijsstoel gaan: mit den iessjtool goan (Neer), met de ijsstoel rijden: mèt d`n iesstool rieje (Kinrooi), met de ijsstoel varen: met de eesstoel varen (Eigenbilzen), mit de iessjtool vaare (Posterholt), mit den iessjtool vaare (Neer), mèt den ijsstoêl vaore (Bilzen, ... ), Veroud.  mèt d`n iêsstool vaore (Kanne), met de slee varen: Sub slee.  mei də slē vōͅərə (Hamont), pikken: (pikke) (Wellen), scharblikken: Moeilijk leesbaar.  sj..rblikken (Lauw), schlitten (<du.): `šli.tə (Gemmenich), schlitte (Eupen), sjliete (Waubach), sjlieten (Heerlerbaan/Kaumer), sjliette (Bocholtz, ... ), slee rijden: de slee rije (Jeuk), slee rije (Stal), slee varen: sjlei vaare (Sittard), sleen: schleie (Gulpen), sjleeen (Roermond), sjleie (Beesel, ... ), sjleien (Brunssum, ... ), sjleije (Amby, ... ), sjlejə (Epen), sjlējə (Susteren, ... ), sjleͅijə (Amstenrade, ... ), sjlitə (Eys, ... ), slaien (Bree), sleee (Maasbree), sleeen (Born, ... ), sleeje (Meijel, ... ), sleeë (Genk, ... ), sleeën (Heusden, ... ), sleeën (slieën) (Eksel), slei-je(n) (Maaseik), sleie (As, ... ), sleien (Blerick, ... ), sleije (Blerick, ... ), sleijen (Stein), sleië (Meerlo, ... ), sleiə (Venlo), sleje (Terlinden), slējə (Meijel, ... ), sleͅijə (Kelpen, ... ), sleͅjə (Gennep, ... ), sli.ən (Eksel), slieen (Montfort), slieje (Kaulille, ... ), slije (Venlo), slijen (Maastricht), slīəjə (Bree), slàèje (Kanne), slèje (Veldwezelt), slèjje (Gennep), sléeën (Vorsen), [Met afbeelding pag. 386].  sleijje (Maastricht), De sjneej lik diek genóg veur de sjleije.  sjlei:je (Roermond), NB met de sliêje voâren: met de slede uitrijden.  sliêjen (Eksel), sleije=sleetje rijden  sleije (Sittard), Wat diej kinger n lol höbbe mèt heur sjlei in de sjnië.  sjlejje (Baarlo), sleetje varen: Sub sjlei.  sjleike vaare (Sittard), sleven: sleve (Maaseik), sleven (Stokkem), slibberen: slibberen (Jeuk), varen: vaore (Eigenbilzen), varen (Meeuwen) [Sleeën: met de (ijs)slee rijden]. || [Sleeën]. || Glijden met een slee. || met de ijsslee rijden [narren, sleeën] [N 112 (2006)] || Met de ijsslee rijden [narren, sleeën]. [N 88 (1982)] || Met de slede glijden. || Met de slee varen. || Schlite: Schlitten fahren, rodeln. || Slede varen. || Sleden, met de slede rijden. || Sleden, met de slee rijden. || Sleden. [Willems (1885)] || Sledevaren. || Sleetje rijden. || Sleeën met de iéssjtool. || Sleeën, sleetje rijden. || Sleeën. || Wetenswaardigheden. [SND (2006)] || Zich met de ijstoel [sic] verplaatsen. III-3-2
sleeën add. jagen: De kènger jagen op het ies.  jagen (op het ies) (Uikhoven), meer afzetten: meèr aafzètten (Uikhoven), rondeeltje spelen: Er wordt een paal in t ijs vastgemaakt, daaraan een lange koord; op t einde dezer wordt eene slede vastgemaakt; en zoo doen de makkers den boel ronddraaien, zoodat dengenen die op de slei zit er hooren en zien van vergaat. Geh. Maeseyck. (t Daghet in den Oosten VIII, 50)  rondeelke spelen (Maaseik) IJsvermaak met slee of schaatsen of glijbaan. || IJsvermaak waarbij een schaatser een slee voortduwt en de passagier(ster) van een andere slee probeert omver te rijden. || z. toel. III-3-2
slekken berband: bɛrbānt (Tongeren), berriesbeschermers: biribǝsxęrmǝrs (Paal), beslag: bǝslāx (Geulle), bǝslǭx (Bilzen), bǝšlāx (Bocholtz, ... ), beslagsels: bǝslęxsǝls (Rummen), bomenbeschermers: bøi̯mbǝšęrmǝrs (Haelen), bomenringen: bęmreŋǝ (Rosmeer), boombeslag: bōmbǝšlāx (Hoensbroek), boomplaten: bǫu̯mplātǝ (Klimmen), brakkenijzer: brakǝizǝr (Mechelen), broekijzer: brōgi.zǝr (Uikhoven), huis: hø̜̄i̯s (Hoeselt), hulpijzers: hølpē̜zǝrs (Tessenderlo), ijzeren slekken: iǝzǝrǝ slɛkǝ (Overpelt), kappen: kapǝ (Maaseik), lichtslekken: lextslɛkǝ (Weert), (enkelv)  lextslɛk (Grathem), mutsen: møtsǝ (Kwaadmechelen), plaatjes: plãtšǝs (Borgloon), plē̜tšǝs (Bilzen), platen: plātǝ (Teuven), schermplaat: šɛrmplāt (Gronsveld), slekjes: slɛkskǝs (Weert), slekken: slɛkǝ (America, ... ), slɛʔǝn (Lommel), slɛ̄kǝ (Baarlo), šlɛkǝ (Baarlo, ... ), (enkelv)  slɛk (Achel, ... ), šlɛk (Limbricht), slichten: slextǝ (Eisden), slijtplaatjes: slęi̯tplęi̯tjǝs (Roosteren), stootplaten: stǭtplātǝ (Roosteren), toten: tutǝ (Waterloos), tūtǝ (Ospel, ... ), valijzer: valizǝr (Noorbeek), voorplaten: vø̄ǝrplātǝ (Oirsbeek), voorspanslek: vø̄rspanslęk (Grathem) Metalen plaatjes of kapjes waarmee men de uiteinden van de berries tegen slijtage beschermt of waarmee men beschadigde berries verstevigt. [N 17, 29 + 99; N G, 59c; JG 1d] I-13
sleks geven een slek bijleggen: ęjn šlɛk bileqǝ (Herten), opspieën/-spijen: ǫpspe.jǝ (Weert), slekken: slekken (Lummen, ... ) De molen met behulp van burrieslekken verhogen. [N O, 46f] II-3
slenteren afgesleept komen: a:f komə gəsleipt (Neeroeteren), bammelen: bammele (Panningen), B.v. héé bammelt gét door den hoo.f, mêêr löpt e ni:t (kuieren).  bammele (Panningen, ... ), banzelen: bansele (Boeket/Heisterstraat, ... ), banzele (Baexem, ... ), bânsele (Tungelroy), B.v. sjeet op, neet zoe banzele.  banzele (Tungelroy), Waarbij schouderbeweging.  banzele (Horn), batteren: battere (Venlo), draaielen: i.e. treuzelen.  drujele (Hoensbroek), drenselen: drēͅnsələ (Val-Meer), drentelen: drentele (Bocholtz, ... ), dreͅndələ (Beverst), trentele (Kerkrade, ... ), treͅntele (Tongeren), treͅntələ (Tongeren, ... ), trɛntələ (Tongeren), F  drentele (Roermond), dressen: dreͅsə (Val-Meer), drummelen: dae dreumelde maar get ròngk (Tegelen), dreumele (Eijsden), flanteren: flantere (Klimmen, ... ), slenteren  flantere (Klimmen, ... ), WNT: flenteren: bijvorm van slenteren, gew.  flantere (Broekhuizen), gangelen: gengele (Kerensheide, ... ), jengele (Kerkrade), geslenteren: geslentere (Rimburg), hengelen: lupjt te hingele (Herten (bij Roermond)), herum (du.) lopen: herum loope (Brunssum), kantelen: slenteren = treuzelen  käntele (Heerlen), kleinen: klenjne (Geleen), klendelen: slenteren = treuzelen  klengele (Heerlen), klenderen: klengere (Schimmert), klenjere (Buggenum, ... ), klinjere (Horn), klèngere (Geleen), klénjere (Haelen, ... ), i.e. treuzelachtig lopen (sic).  klénjere (Haelen, ... ), Van kinderen.  klenjere (Neerbeek), klendersten: klenderste (Buggenum), klinkvazen: klinkvaese (Heel), klommelen: kloemele (Voerendaal), #NAME?  kloemele (Kerkrade), slenteren = treuzelen  klømele (Heerlen), klungelen: kloŋələ (Bocholt, ... ), kluŋələ (Meeuwen), kuieren: (kuiere) (Panningen), kuiere (Ell, ... ), kuijere (Eksel, ... ), køͅərə (Kinrooi), ladderen: laddere (Gors-Opleeuw), lanterfantelen: lanterfantele (Tegelen), lanterfanten: lanterfante (Buggenum, ... ), lanterfanten (Alken, ... ), lānterfānte (Beegden), lanterflanteren: laantreflaantren (Hoeselt), lanterflantere (Maasniel), lopen met een voormansgang: i.e. slenterend.  met enne voormansgank (Haelen), lopen op zijn elf-en-dertigste: op z`n elf en dertigste (Elsloo), lopen voor even veel: hè löp veur ève vèùl (Berg-aan-de-Maas), lopen wie een postpaard: i.e. postpaard.  wie une pospaird loupe (Grevenbicht/Papenhoven), lui lopen: lui laope (Blerick), naslepen: noasjleipe (Valkenburg), promeneren (< fr.): peremenere (Hoepertingen), rijden: rèje (Ittervoort), schaffelen: schaffele (Heerlerheide), schilderen: schilderen (Wolder/Oud-Vroenhoven), schoepen: schupe (Oirlo), schuupe (Broekhuizen, ... ), Heeft een ongunstige gevoelswaarde.  schuupe (Ottersum), Ook: scheupe.  schuupe (Blerick), schoffelen: sjoeffele (Belfeld), schokkelen: zūūkələ (Heerlerheide), schuivelen: sjieviele (Meerssen), schuiven: schuuve (Weert), slaveren: Slenteren.  sleveere (Maastricht, ... ), slensen: slensə (Hees), sli.nse (Zutendaal), slenteraar (zn.): dao zus te eine sjlenteraer (Sittard), slenteren: (sleͅntərə) (Lommel, ... ), de sléeendert op zen béén (Oost-Maarland), schlendere (Schimmert, ... ), schlenjtere (Oirsbeek), schlentere (Amby, ... ), schlenteren (Schaesberg), schlentjere (Montfort), schlentjərə (Swalmen), schlĕntere (Heer), schlintere (Epen), sjellèndere (Bunde, ... ), sjlantere (Mechelen), sjlentere (Beegden, ... ), sjlentjere (Brunssum, ... ), sjlentjerre (Roermond), sjlĕndere (Einighausen), sjlĕntere (Berg-en-Terblijt, ... ), sjlinjtjere (Schinveld), sjlintere (Helden/Everlo, ... ), sjlinteren (Posterholt), sjlintjere (Buchten), sjlèndere (Kelmis), sjlèntere (Klimmen, ... ), sjléntere (Kerkrade, ... ), slaentere (Ottersum, ... ), slaentərə (Smeermaas), slantere (Gennep), slāēntərən (Hamont), slendere (Nederweert, ... ), slenjtere (Stevensweert), slentere (Afferden, ... ), slenteren (Heijen, ... ), slentjere (Echt/Gebroek, ... ), slentərə (Hees, ... ), slēntere (Horst, ... ), slĕntjere (Stevensweert), sleͅn`ərṇ (Kwaadmechelen), sleͅntere (Tongeren, ... ), sleͅntərə (Beverlo, ... ), sleͅntərən (Achel), slinjtere (Montfort, ... ), slintere (Baarlo, ... ), slinteren (Blerick), slintjere (Echt/Gebroek, ... ), slä:ntərə (Kanne, ... ), slä:ntərən (Hamont), släntere (Well, ... ), släntərə (Overpelt), slèntere (As, ... ), slènteren (Oost-Maarland), slé.ntere (Veldwezelt), sléntərə (Loksbergen), ṣlɛ̄ntərə (Montzen, ... ), B.v. heej slenterde wat op straot.  slenteren (Horst, ... ), de jonge sjlenterde uuver gen stroot  sjlentere (Ubachsberg, ... ), i.e. zonder doel lopen. B.v. hè schlentert de hele daag door de stadj.  schlentere (Roermond, ... ), Ook: sjlintjere.  sjlentjere (Holtum, ... ), slenteren = treuzelen  schlendere (Heerlen), Volgens de informant zijn slenteren en zonder doel rondlopen synoniemen !  slentere (Berg-aan-de-Maas, ... ), slenterend lopen: slenterend loope (Rimburg), slenterendt?re (bn.): schlenterend tère (Valkenburg), slingeren: schlengere (Schimmert), sjlengere (Simpelveld), sjlingere (Reuver), slingere (Leveroy), slobben: sjlóbbe (Panningen), slóbbe (Velden), B.v. sjlób nèt door het graa.s / als ich tie.t heb, sjlób ich wel een dòòrop (slenteren).  sjlóbbe (Panningen, ... ), slobberen: sjloebere (Puth), sloebere (Baarlo, ... ), slodderen: sjloedere (Schinveld), sloodderen (Sint-Odiliënberg), sloffen: schloefe (Maasbracht), slofə (Achel), sloufə (Kinrooi), slōffe (Kaulille), slèfe (Bocholtz), slóffe (Venlo), slungelen: sjlungele (Tegelen), slungele (Velden), slungelig lopen: [sic]  sjnungelig loupe (Tegelen), sta daar niet te hangen: B.v. Kom door, -.  stùt doa niet te hen (Hechtel), sukkelen: sukkele (Maasbracht), taffelen: taffele (Diepenbeek), taffelen (Ophoven), tafələ (Koersel, ... ), tjaffele (Vorsen), tjaffelen (Jeuk, ... ), tsjafələ (Opheers), Als iem. zo maar steeds zit rond te lopen zonder doel en meestal waar hij niet mag gaan omdat het er b.v. smerig is.  du taffels dich get bei ein (Schimmert), Doen oude en zieke mensen.  taffelen (Geistingen), tettelen: teͅtele (Tongeren), teͅtələ (Hasselt), B.v. tettelt toch ni asje n kemisse dowet.  teͅtələ (Hasselt), toffelen: toefele (Mheer, ... ), toefələ (Heerlerheide), (tjoefelen)  tjufələ (Gingelom), drentelen  toefele (Heerlerheide), Van ouderen.  tôffele (Neerbeek), trakken: Slechts in bepaalde gevallen (zie 126).  (trakə) (Hasselt), trampelen: heröm traampele (Kelmis), traampele (Kelmis, ... ), trampele (Berg-aan-de-Maas, ... ), trampelen (Hoensbroek, ... ), trampələ (Heerlerheide, ... ), trāmpələ (Montzen), 1:slenteren  trampele (Klimmen, ... ), de luuj trampelde in de broonk mit  trampele (Ubachsberg), De opgave is moeilijk leesbaar, i.p.v. een a zou er ook een o kunnen staan: "trompele  trampele (Kerkrade), langzaam lopen  trampele (Heerlen), no ge veld in trampele  trampele (Mechelen), Volgens de informant zijn slenteren en zonder doel rondlopen synoniemen !  trampele (Berg-aan-de-Maas), Wandelen zonder zich te vermoeien.  trampələ (Neeroeteren), trengelen: treŋələ (Opglabbeek), treuzelen: treuzele (Maastricht, ... ), treuzelen (Geistingen), treͅizələn (Lommel), trīəzələ (Opglabbeek), (F)  treuzele (Roermond), vier koome treuzelend oet gen schoel  treuzele (Ubachsberg, ... ), troggelen: tregələ (Opglabbeek), (truggelen)  trøgələn (Houthalen), vleugelen: vleugele (Beesel), waaien: waaje (Blitterswijck), wapperen: wappere (Afferden, ... ), Van Dale: heen en weer gaan.  wappere (Sevenum), wàppere (Sevenum), zauwelen: zaowele (Sint-Pieter), zobbelen: i.e. treuzelend lopen. B.v. hèè. zoebelde dr achter aan.  zŏĕbele (Boukoul, ... ), zuielen: saajele (Maastricht), saanjele (Sittard), sajele (Laak, ... ), i.e. kuieren, slenteren. B.v. op zien dooje gemak koom dr aa.ngezuijere.  zuijele (Boukoul, ... ), zuieren: i.e. kuieren, slenteren. B.v. op zien dooje gemak koom dr aa.ngezuijere.  zuijere (Boukoul, ... ), {wat een getrampel, zo een getaffel}: wat eh getrampel, zoe eh getaffel (Peer) lopen, gaan; inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 10 (1961)] || lopen: moeilijk vooruit komen [stachele] [N 10 (1961)] || lopen: slenterend lopen [schaffele, banzele, gengele, schuupe] [N 10 (1961)] || lopen: zonder doel rondlopen (over straat) [vendele, zwaddere, rakke] [N 10 (1961)] || slenteren [SGV (1914)] || Slenteren (taffelen, trampelen, lanterfanten, klenjeren). [N 109 (2001)] || slenteren(d lopen) [SGV (1914)] || Wandelen: gemakkelijk en zonder zich in te spannen gaan (wandelen, kuieren, kachelen, tuinen). [N 84 (1981)] || Zonder doel rondlopen (zwabberen, zwadderen, (s)lummelen). [N 109 (2001)] III-1-2
slepen (de akker) afsleuren: afslø̄rǝ (Zelem), (de akker) afslopen: ǭ.fslø̄.pǝ (Tongeren), (de akker) voorslepen: vø̄rslei̯pǝ (Herk-de-Stad), (de akker, de wei) afslepen: afslē.pǝ (Opheers), afslęi̯pǝ (Jeuk), ǭ.fslei.pǝ (Borgloon), (het land) gelijkslepen: gǝlikslē̜i̯pǝ (Middelaar), gǝlī.kslęi̯.pǝ (Kinrooi, ... ), (het land) kortslepen: kǫrtslē̜i̯pǝ (Aijen), (ingezaaid land) toeslepen: tušlē.pǝ (Margraten, ... ), tušlęi̯pǝ (Maasniel), t˙ǫu̯šlē ̞ǝ.pǝ (Gronsveld), (klaver) onderslepen: ǫnǝrslē̜pǝ (Berverlo), (mest) naslepen: nǭšlē.pǝ (Margraten), (mest) uitslepen: ū.tšlē.pǝ (Margraten), bamd slepen: bānj slęi̯.pǝ (Kessenich), bet een reep slepen: bę nǝ rīp slē.pǝ (Hasselt), de [eg] laten slepen: dǝ [eg] ló̜tǝ šlē.fǝ (Simpelveld), de [eg] ondersteboven slepen: dǝ [eg]˱ ǫndǝrstǝbōvǝ slē.pǝ (Heks), de [eg] op de rug slopen: dǝ [eg]˱ ǫp ǝ rø̜x slø̄.pǝ (Rutten), de [eg] op zijn rug leggen: dǝ [eg] ǫp ˲zǝnǝ rø̜k lęqǝ (Cadier), de [eg] slepen: dǝ [eg] šlē̜ǝpǝ (Epen, ... ), gaaftrekken: gē ̝ǝftrękǝ (Merselo), gelijkmaken: gǝlīkmākǝ (Swalmen), hoepelen: hupǝlǝn (Achel), kleinmaken: klɛ̄mǭ ̝kǝ (Vlijtingen), kropsop [eggen]: krǫpsop [eggen] (Lottum), mest slepen: mes.šlē.pǝ (Margraten), męs šlē.fǝ (Simpelveld), mest villen: mes ˲velǝ (Margraten), met de karmouw slepen: męt ˲dǝ kɛ̄rmō slē.pǝ (Bokrijk), met de reep slepen: męt ˲dǝ ręi̯p šlęi̯pǝ (Tegelen), met doornen slepen: męt˱ dyǝn šlē̜ ̝pǝ (Cadier), met doorns slepen: met˱ dørs slē̜pǝ (Merselo), met een karband slepen: męt˱ ǝnǝ kārbānt šlē̜ ̝pǝ (Gronsveld), met een karreep slepen: me ǝn karriǝp slęi̯pǝ (Meijel), męt˱ ǝn kɛrręi̯p šlęi̯pǝ (Baexem), met het karbeslag slepen: met˱ ǝt kɛrbǝšlā.x .šlęi̯.pǝ (Boukoul, ... ), met karbanden slepen: męt kārbɛn slē̜ ̝pǝ (Sint Pieter), moutheuvelen villen: mō ̞thyǝvǝlǝ v˙elǝ (Simpelveld), ringelen: reŋǝlǝ (Bocholtz), ruwbalken: rɛ̄balǝkǝ (Montenaken), schleppen: šlępǝ (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), šlɛpǝ (Heerlen  [(Emma)]   [Maurits]), schroevelen: sjroevələ (Maastricht), schuivelen: sjievələ (Maastricht), schuiven: sjuuvə (Grevenbicht/Papenhoven), sjorren: sjoere (Kunrade), Een zwaar voorwerp slepend vooruittrekken.  sjòrre (Bunde), sleep[eggen]: slęi̯p[eggen] (Kronenberg, ... ), slepen: ? sleipe (Venlo), schleeipə (Swalmen), schleepe (Amby, ... ), schleipe (Bingelrade, ... ), schlepe (Heerlerbaan/Kaumer), schlepu (Brunssum), schlēījpe (Schimmert), schlēīpe (Amby), schlēīp∂e (Heer), schlêpe (Montzen), shlèpe (Mheer), sjleefe (Simpelveld, ... ), sjleefə (Simpelveld), sjleejpə (Doenrade), sjleepe (Eys, ... ), sjleepə (Amstenrade, ... ), sjlefe (Kerkrade), sjleijpe (Schimmert), sjleipe (Amby, ... ), sjleipen (Kesseleik), sjleipə (Beesel, ... ), sjlepe (Merkelbeek, ... ), sjlēēpə (Nieuwenhagen), sjlēpe (Ten-Esschen/Weustenrade), sjlijpe (Reuver, ... ), sjlypə (Reuver), sjlèepe (Gulpen), sjlèpe (Rimburg), sjlèpə (Wijnandsrade), sjlèèpe (Gulpen, ... ), sjléjpə (Susteren), sjléépe (Swalmen), sl"pə (Vliermaal), slaepe (Venray), sle:jpə (Hoepertingen), sleepe (Eys, ... ), sleepen (Eksel, ... ), sleepə (Kermt), sleipe (Afferden, ... ), sleipen (Blerick, ... ), sleipö (Stevensweert), sleipə (Hoepertingen, ... ), sleipən (Overpelt, ... ), slei̯.pǝ (Beverst, ... ), slei̯pǝ (Donk, ... ), slei̯ǝ.pǝ (Gutschoven, ... ), slejpə (Lanklaar), slejpən (Sint-Huibrechts-Lille), slepe (Jeuk, ... ), slepen (Eksel, ... ), slepə (Sint-Truiden, ... ), sleupe (Kanne, ... ), sleype (Caberg), sleüpe (Val-Meer), sleəpə (Heers, ... ), slē.pə (Hasselt), slēēpe (Noorbeek, ... ), slēĕpə (Gelinden), slēipə (Herk-de-Stad), slēīpə (Gennep), slējəpə (Veulen), slēpə (Beverst, ... ), slēpən (Bilzen, ... ), slēͅ.pə (Eversel, ... ), slēͅjəpə (Beverlo), slēͅpə (Herk-de-Stad, ... ), slēͅpən (Helchteren, ... ), sleͅipə (Bree, ... ), sleͅjpə (Hamont, ... ), sleͅpə (Lozen), slij-pə (Kelpen), slijpe (Horst, ... ), slijpen (Eisden, ... ), slijpə (Lanklaar, ... ), slijpə? (Opglabbeek), sliəp`n (Tessenderlo), slīpə (Genk), sly(3)̄pe (Meijel), slä:pə (Loksbergen, ... ), släīpə (Molenbeersel), släpe (Leunen), släpen (Linde), slè-ipə (Maastricht), slèjpe (As), slèpen (Eigenbilzen, ... ), slèèpe (Venray), slèùpə (Koersel), slé-pe (Wellen), sléjpə (Meijel), slépə (Kuringen), sléépə (Loksbergen, ... ), slêpen (Peer), slöpe (Hoeselt), sløjpə (Berg), sløpə (Riksingen, ... ), sløəpa (Koninksem), sløͅipə (Tongeren), slē ̞ǝpǝ (Waasmont), slē.pǝ (Alken, ... ), slēi̯.pǝ (Rukkelingen-Loon), slēi̯pǝ (Hoepertingen, ... ), slēpǝ (Griendtsveen), slēpǝn (Oostham), slēǝ.pǝ (Schulen, ... ), slēǝpǝ (Gelinden, ... ), slē̜ ̝pǝ (Sint Pieter), slē̜ ̝ǝ.pǝ (Mechelen-Bovelingen), slē̜ ̞pǝ (Leunen, ... ), slē̜.pǝ (Helchteren, ... ), slē̜.pǝn (Hechtel), slē̜i̯pǝ (Afferden, ... ), slē̜pǝ (Berverlo, ... ), slęi̯.pǝ (America, ... ), slęi̯.pǝ(n) (Kaulille, ... ), slęi̯pǝ (Aalst, ... ), slęi̯pǝ(n) (Achel, ... ), slęi̯ǝ.pǝ (Berlingen, ... ), sləēpə (Leopoldsburg), sləjpa (Tongeren), slɛipə (Meeuwen), slɛi̯.pǝ (Zutendaal), slɛjpə (Rekem), slɛ̄.pǝ (Beringen), slɛ̄.pǝn (Peer), slɛ̄pǝ (Halen, ... ), slɛ̄pǝn (Lommel), šleepe (Brunssum), šleipə (Eupen), šlepen (Kerkrade), šlē.pə (Eys), šlē.əpə (Ingber), šle͂.pə (Montzen), ṣlɛ̄:pə (Hoensbroek), veuroĕt sleipe (Blerick), vurutj sliëpen (Meijel), šlē.fǝ (Bocholtz, ... ), šlē.pǝ (Brunssum, ... ), šlē̜ ̝pǝ, šlē ̞pǝ (Cadier, ... ), šlę ̞i̯.pǝ (Helden, ... ), šlęi̯.pǝ (Boukoul, ... ), šlęi̯pǝ (Amby, ... ), slepen met de [eg]: slęi̯.pǝ męt ˲dǝ [eg] (Rekem), šlē.pǝ męt ˲dǝ [eg] (Margraten), sleur[eggen]: slø̄r[eggen] (Kwaadmechelen, ... ), sleuren: sleuren (Tessenderlo), sleurə (Leopoldsburg), sløi̯ǝrn (Kwaadmechelen), slø̄rǝ (Berverlo, ... ), slø̜i̯ǝrǝn (Oostham), slichten: slēxtǝ (Meijel), šlextǝ (Haelen, ... ), slidderen: #NAME?  sliddere (Venlo), slopen: slyø.pǝ (Lauw), sløi̯.pǝ (Berg, ... ), slø̄.pǝ (Diets-Heur, ... ), slø̜̄ ̝pǝ (Kanne), slø̜i̯.pǝ (Tongeren), slø̜i̯pǝ (Guigoven, ... ), toepen: tupǝ (Melick), van terug slepen: van tryk slē.pǝ (Margraten  [(waarbij de tanden met hun stompe kant naar achteren wijzen)]  ), villen: velǝ (Beek, ... ), velǝn (Stein, ... ), vęlǝ (Gronsveld), voorwaarts slepen: vørwats šlē.pǝ (Margraten) De in dit lemma bijeengebrachte termen betreffen het bewerken van de akker met een sleep, om de grond gelijk te trekken, aardkluiten te verbrijzelen of fijn zaad in de grond te werken, alsmede het slepen van weiland, om mestplakken en molshopen te verbreiden en/of gestrooide mest over de grasmat uit te strijken. Hoe de hieronder voorkomende vormen ''eg'' + ''eg'' en ''eggen'' + ''eggen'' verstaan moeten worden, is aangegeven in de lemmata ''eg'' en ''eggen''. [JG 1a + 1b + 1c; N 11, 81 + 85; N 11A, 173c + 180; S 33; L 6, 66; div.; monogr.] || Met de hand mijnwagens verplaatsen. [N 95, 704] || slepen [ZND A2 (1940sq)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || slepen (sleepen) [ZND 06 (1924)] || slepen (ww) [SGV (1914)] || Slepen: iets zo voorttrekken dat het over of langs iets glijdt (slepen, staarten). [N 84 (1981)] I-2, II-5, III-1-2
slepende muur achterover hangen: axtǝrovǝr haŋǝ (Noorbeek, ... ), axtǝrø̄vǝr haŋǝ (Schimmert), axtǝrīvǝr haŋǝ (Meeuwen), achterover vallen: axtǝrø̄vǝr valǝ (Tegelen), naar binnen gaan: nǭ benǝ gǭn (Neeritter, ... ), nǭ bęnǝ gǭn (Panningen), naar binnen hangen: nā benǝ háŋǝ (Genk), nǭ benǝ haŋǝ (Houthalen, ... ), nǭr benǝ haŋǝ (Leunen), naar binnen lopen: nǭ benǝ lǫwpǝ (Tungelroy), naar binnen over komen: nǭ benǝ øvǝr kōmǝ (Eys), naar binnen springen: nǭ benǝ špreŋǝ (Waubach), naar binnen staan: nǭr benǝ stōn (Oud-Caberg), niet lood: ni lǫwt (Bilzen), scheef: šēf (Bilzen), šęjf (Haler), scheef naar binnen staan: sxē̜f nǫr benǝ stǭn (Venray), slepen: slēpǝ (Lozen, ... ), slęj.pǝ (Leuken, ... ), slęjpǝ (Meeuwen, ... ), šlēfǝ (Kerkrade), slepende muur: šlęjpǝndǝ mōr (Helden, ... ), sleuren: slø̜jǝrǝ, slø̜̄jǝrǝ (Tessenderlo), te stijf: tǝ stīf (Ulestraten), te zoet: tǝ zīt (Mopertingen), te zwak: tǝ žwāk (Heerlen), terug gaan: trø̜k ˲gǭ.n (Sittard), terug hangen: tsǝrøk haŋǝ (Bleijerheide), terug staan: trø̜k stǭn (Ell), terugspringende muur: trø̜kšpreŋǝndǝ mūr (Rothem), terugwijkende muur: trø̜kwīkǝndǝ mūr (Maastricht), uit het lood: ū.t˱ ǝt lū.t (Hoensbroek), ūs˱ ǝt luǝt (Kerkrade), uit het lood staan: uǝt˱ ǝt lyt stǫan, stȳn (Bree), ū.t˱ ǝt lū.t štǭ (Waubach), ūt˱ ǝt loat stōn (Geulle), ūt˱ ǝt lwǫat štǭn (Beek), van mich/dich af gaan: va mex˱/dex˱ āf ˲gǭ (Klimmen) Muur die naar binnen terugwijkt. Wanneer zo'n muur in Q 19 met behulp van het schietlood werd gecontroleerd, zei men: 'het lood sleept' ('ǝt lwǫat šlęp'). [N 31, 11b; monogr.] II-9
sleper berlijnstrekker: bęrlę̄jnstrękǝr (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Domaniale]), biezentrekker: bizǝtrękǝr (Buchten, ... ), filettrekker: filɛttrękǝr (Diepenbeek), hèrtcheû: hęrtšø̄ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), lijntrekker: lē̜ntrɛkǝr (Tessenderlo), main d''oeuvre: main d''oeuvre (Rekem  [(Zwartberg / Eisden)]   [Eisden]), manø̄vǝr (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Eisden]  [Eisden]  [Zwartberg]  [Winterslag, Waterschei]), mǝnø̄vǝr (As  [(Zwartberg / Waterschei)]  , ... [Eisden]  [Zwartberg, Winterslag, Waterschei]  [Zwartberg, Waterschei]), main d''oeuvre in het transport: manø̄vǝr [in het transport] (Zie mijnen  [(Zwartberg / Winterslag / Waterschei)]  [Zolder]), main d''oeuvre van het transport: manø̄vǝr [van het transport] (Zie mijnen  [(Zolder)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), penseel voor biezen: pɛnsīl vør bizǝn (Jeuk), postschlepper: postslępǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Houthalen]), schlepper: slępǝr (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), šlę.pǝr (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Maurits]), šlępǝr (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ...  [Emma, Maurits]), šlɛpǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Willem-Sophia]  [Domaniale, Wilhelmina]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]  [Laura, Julia]  [Maurits]  [Domaniale]  [Maurits]  [Laura, Julia]), sleper: slē.pǝr (Zolder  [(Zolder)]   [Maurits]), slēpǝr (Tessenderlo, ... [Zolder]), šlēpǝr (Heerlen), šlē̜pǝr (Gulpen), šlęjpǝr (Heel, ...  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]  [Oranje-Nassau I] ), sleper-transport: sleper-transport (Zie mijnen  [(Houthalen)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), strichtrekker: štrextrękǝr (Kerkrade), strichzieher: štrextsijǝr (Kerkrade), trekker: trękǝr (Klimmen, ... ), vaarjong: vārjoŋ (Kelmis), vārjǫŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Zwartberg, Eisden]) Algemene benaming voor ongeschoolde, ondergrondse mijnwerkers die zich met het vervoer bezighouden. Een respondent uit Q 121 merkt dan ook op dat de sleper bijvoorbeeld niet mocht roven. [N 95, 142; N 95, 585; monogr.; Vwo 115; Vwo 373; Vwo 713] || Jonge, nog niet opgeleide mijnwerker, die het gewonnen erts en gesteente mede op een kruiwagen laadde en verder vervoerde. Daarnaast schepte de sleper ook wel het gewonnen erts van de kruiwagens of uit de "rollen" in de kipwagens en vervoerde dat naar de schacht of, als de mijngang bovengronds uitkwam, naar de uitgang. Naast jonge mijnwerkers waren ook de minder getalenteerde arbeiders "vaarjongen". [monogr.] || Lang en dun penseel dat door de schilder wordt gebruikt voor het trekken van smalle, rechte versieringslijnen. De 'strichzieher' en de 'strichtrekker' (Q 121) waren afgesleten platte penselen waarvan de haren spits toeliepen. Had men geen afgesleten penseel, dan werden van een nieuw penseel de haren zodanig weggeknipt, dat het geschikt was voor het trekken van een bies. Men noemde dit 'stoppen' ('štupǝ'). [N 67, 42a; div.] II-4, II-5, II-9
sleuf gescheid: gǝsxęjt (Meterik), gleuf: glyǝf (Sevenum), grep: gręp (Ospel), grepje: grepkǝ (Meijel), ritsjes: retskǝs (Griendtsveen), sleupjes: slø̄pkǝs (Griendtsveen) Sleuf die de verpachte stukken aftekent. [II, 123b] II-4