e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
silo silo: selō (Bilzen), silo (Maastricht) Deze silo-opgaven duiden heel waarschijnlijk op een grotere bewaarplaats voor meel. [N 29, 17] II-1
simpel afhouw: āfhǫw (Zie mijnen  [(Maurits)]  [Maurits]), basse taille: bas táj (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg]), basǝ tęj (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), bovenlangssimpel: boavǝlaŋssempǝl (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Domaniale]), bovenlangssimpel (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), boǝvǝlaŋszempǝl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale, Wilhelmina]), bōvǝlaŋssempǝl (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), bǭvǝlaŋssempǝl (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), bovensimpel: bǫ.avǝze.mpǝl (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), bovenslag: bǭvǝšlāx (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), cul de sac: cul de sac (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Maurits]), dalpijler: dalpęjlǝr (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), descenderie: dęsãdri (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), fausse taille: fōs táj (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), faux fond: fo fō (Zie mijnen  [(Houthalen / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), fō fõ̜ (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Houthalen, Winterslag, Waterschei, Eisden]), holte: høǝltǝ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Zwartberg]), kopsimpel: kopse.mpǝl (Zolder  [(Zolder)]   [Julia]), kǫ.p˲ze.mpǝl (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Zolder]), kǫpsempǝl (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]  , ... [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kǫpzempǝl (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]), nis: nes (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Laura, Julia]), ondenlangssimpel: oŋǝlaŋssempǝl (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Domaniale, Wilhelmina]  [Domaniale]), oŋǝlaŋszempǝl (Kerkrade  [(Domaniale)]   [dit is een dummykloekecode]), ondensimpel: o.ŋǝze.mpǝl (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Laura, Julia]), onderlangssimpel: onderlangssimpel (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Domaniale]), oŋǝrlaŋssempǝl (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), oŋǝrlaŋszempǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Maurits]), øŋǝrlaŋssempǝl (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), ondersimpel: ōŋǝrsempǝl (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), onderslag: ondǝrslax (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), ovenlangssimpel: oǝvǝlaŋssempǝl (Kerkrade  [(Domaniale / Wilhelmina)]   [Domaniale]), oǝvǝlaŋszempǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), simpel: sempl (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), sempǝl (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]  [Wilhelmina]  [Maurits]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), simpel (Oirsbeek  [(Emma)]  , ... [Maurits]  [Emma]), ze.mpǝl (Kerkrade  [(Wilhelmina)]   [Laura, Julia]), zempǝl (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Emma, Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Domaniale]  [Emma]), simpel koppijler: sempǝl kǫppajlǝr (Chevremont  [(Julia)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), simpel voetenpijler: sempǝl vøspajlǝr (Chevremont  [(Julia)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), steenzak: stēnzak (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Maurits]), štēzak (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Julia]), štęjnzak (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), voetsimpel: vōtzempǝl (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]), vū.tse.mpǝl (Zolder  [(Zolder)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), v˙ōt˲ze.mpǝl (Eys  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Zolder]), zoolsimpel: zǭǝlsempǝl (Nieuwenhagen  [dit is een dummykloekecode]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) De ontkoolde ruimte onderlangs of bovenlangs de galerij die geheel of gedeeltelijk gevuld wordt met de stenen die bij het drijven van die galerij worden verkregen. Het front van een simpel varieert tussen tien en veertig meter in lengte en moet worden geventileerd met behulp van luchtkokers omdat er geen doortrekkende luchtstroom in aanwezig is. Volgens de invuller uit Q 15 werd een simpel in de mijn Maurits soms bovenlangs, maar meestal onderlangs met het drijven van de galerij meegenomen. [N 95, 454; N 95, 512; N 95, 513; monogr.; Vwo 98; Vwo 274; Vwo 280; Vwo 317; Vwo 318; Vwo 556; Vwo 704; Vwo 743] II-5
simpelen bovenlangs simpelen: boǝvǝlaŋs zempǝlǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), ondenlangs simpelen: oŋǝlaŋs zempǝlǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), simpelen: zempǝlǝ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]) Bij de aanleg van een galerij de steenkool in beide wanden over een grotere breedte wegnemen dan voor de doorsnee van de galerij noodzakelijk is. Het woordtype "ondenlangssimpelen" duidt op de aanleg van een simpel in de wand van de galerij waar de koollaag zich het dichtst bij de vloer bevindt, terwijl de opgave "bovenlangssimpelen" van toepassing is op het werken in de steenkoollaag die zich in de nabijheid van het dakgesteente bevindt. [monogr.] II-5
simplexkast dubbelwandige simplexkast: dø̜bǝlwɛndegǝ semplɛkskas (Beek), simplex: semplɛks (Born), simplex (Asenray / Maalbroek, ... ), simplexkast: semplɛkskas (Roermond), semplɛkskāst (Meijel  [(dubbelwandig)]  ), simplexkast (Heerlen, ... ) Een van de vele soorten bijenkasten. De Simplexkast is uitgerust met het zogenaamde Simplexraam, dat een breedte/lengte heeft van 356 mm en een hoogte van 216 mm. Ze kan enkel- of dubbelwandig zijn (De Roever, pag. 189). Het Simplexraam behoort tot de liggende groep van ramen. Ondanks de vele tekortkomingen, zoals een te klein vlieggat, te dun hout en een te klein dak, heeft de Simplexkast een enorme vlucht genomen meer door haar goedkoopte dan door kwaliteit. Aan de Engelse Simplexkast kleven die tekortkomingen minder. In Nederland heeft men nog een Verbeterde Simplex op de markt gebracht waarin de ergste gebreken van de Simplexkast zijn vermeden. [N 63, 9] II-6
sinaasappel appelesien: apləsi.n (Gutshoven), apləsīn (Bocholt, ... ), appele sien (Grubbenvorst), appele sine (Arcen), appele siën (Sevenum), appele-seen (Cadier), appeleseen (Gronsveld, ... ), appelesien (Baarlo, ... ), appelesieën (Boekend), appelesijn (Maaseik), appelesién (Tegelen), appelesīēn (Maasbree, ... ), appelezien (Velden, ... ), appellesiehn (Helden/Everlo), appellesien (Heythuysen, ... ), applesien (Achel, ... ), applesin (Diepenbeek), appëllësién (Herten (bij Roermond)), appələsen (Lanaken), appələsēn (Lanaken, ... ), appələsi.n (Beek (bij Bree)), appələsie:n (Roermond), appələsien (Koersel, ... ), apələsin (Gennep, ... ), apələ’sin (Leut), Appel + sien = China  áppelesien (Castenray, ... ), Appelesiene smiete: sinaasappelen strooien voor de jeugd: traditioneel gebruik op karnevalsdinsdag  appelesien (Sittard), langgerekte ie  appelesien (Nunhem), ook vóór de 2e wereldoorlog  appelesien (Meerlo), oudere uitspraak  applesien (Hechtel), Verklw. appelesienke  appelesien (Venlo), Verklw. appelesientje  appelesien (Heerlen), vóór de 2e Wereldoorlog  appelesien (Maasbracht), vóór de 2e wereldoorlog  appelesien (Meijel), vóór de 2e Wereldoorlog  appellesien (Geleen), applesien (Aalst-bij-St.-Truiden), appelsien: a:pəlsei:n (Kortessem), apelsiŋ (Montzen), appel-sīēn (Mheer), appelcien (Dilsen), appelsee(j)n (Maaseik), appelseen (Eisden, ... ), appelsein (Genk, ... ), appelsēijen (Hasselt), appelsi-jen (Hasselt), appelsien (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), appelsieng (Achel, ... ), appelsiĕŋ (Eys), appelsiën (Brunssum), appelsīē.n (Waubach), appelsīēn (Baexem, ... ), appeltsieng (Simpelveld), appeltsien’ (Bleijerheide, ... ), appesien (Bree), appesieng (Vijlen), applsīn (Herk-de-Stad), appëlsīēn (Tongeren, ... ), appəlsien (Eisden), appəlsiēn (Schaesberg), appəlsin (Velm), apəlse.n (Vroenhoven), apəlsein (Bree, ... ), apəlsi(ə)n (Dilsen), apəlsi.n (Hechtel), apəlsi:nə (Eupen), apəlsien (Meterik), apəlsin (Alken, ... ), apəlsīn (Diepenbeek, ... ), apəlsīən (Borlo), apəl’sin (Oud-Waterschei), ápəlsei̯n (Hasselt), ápəlseən (Hasselt), ápəl’sin (Genk), Appel + sien = China  áppelsien (Castenray, ... ), huidige uitspraak  appelsien (Hechtel), Ich rappeleer mich nog det n appelsien twee sent kosde  appelesīē:n (Roermond), ien lang  appəltsien (Vaals), mv. apleseine  appelsein (Stokkem), Verklw. appelsientje  appelsien (Heerlen), VErklw. appelsientje  appelsien (Heerlen), vóór de 2e wereldoorlog  áppelsien (Venray), bats: bats (Sittard), bloedappelsien: bloēdappelsien (Castenray, ... ), orange (du.): uranjə (Eupen), sinaasappel: sienaasappel (Maasbracht), sienəsapəl (Meterik), sinaasappel (Broekhuizenvorst, ... ), sinasappel (Meijel), sinasáppel (Venray), sinesappel (Meerlo) appelsien || jaffa || oranjeappel || segment van sinaasappel || sinaasappel [DC 48 (1973)], [ZND 40 (1942)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || sinaasappelsoort van binnen rood kleurend na bereikte rijpheid III-2-3
singel buikband: buk˱bā.nt (Gutschoven), būk˱bant (Merselo), buikgordel: būk˲gǫrdǝl (Klimmen), buiklicht: bou̯klex (Maaseik), buikriem: bau̯.krīm (Tongeren), bau̯krīǝm (Beverst), bokrī.m (Houthalen), bu(ǝ)krēm (Bocholt), buikriem (Banholt, ... ), bukrim (Duras, ... ), bukrī.m (Heers, ... ), bukrīm (Vorsen, ... ), bukr˙ēm (s-Gravenvoeren, ... ), bø.krīm (Halen), bø̜̄krɛ ̝i̯m (Paal), bōkrim (Val-Meer), bū.krim (Panningen), bū.krē.m (As, ... ), bū.krēm (Kinrooi, ... ), būkrēi̯m (Sint Pieter), būkrēm (Baarlo, ... ), būkręi̯m (Limbricht), būkrīm (Overpelt), būxrēm (Bleijerheide), būǝkrēm (Heerlen, ... ), būɛ.krēm (Neerglabbeek), bǫu̯krim (Berverlo), buikriem aan de zadel: būkrēm ān dǝ zāl (Valkenburg), buiksingel: bȳkseŋǝl (Meijel), būkseŋǝl (Haelen, ... ), buiksriem: būksrīm (Gennep), buikzeel: būk˲zęi̯l (Geulle), gord: gǫrt (Klimmen, ... ), g˙ø̜̄a(r)t (Sint-Martens-Voeren, ... ), g˙ø̜̄rt (s-Gravenvoeren), gordel: gȳdǝl (Waubach), karzadelsingel: kē̜ǝrzǭǝdǝlseŋǝl (Gingelom), passant: pǝsānt (Vlijtingen), pensriem: pęnsrī.øm (Beverst), pęnsrīm (Stevoort), riem: rē.m (Rijkhoven), riem van de zadel: ri.m van ǝ zǭǝl (Schulen), rē.m van ǝ zǭl (Lummen), rēm van ǝ zāl (Ellikom, ... ), rī.m van dǝ zǭl (Koersel), zǭl van ǝ zǭǝl (Voort), singel: se ̝ŋǝl (Brustem, ... ), se.ŋǝl (Achel, ... ), seŋkǝl (Kortessem), seŋǝl (Aalst, ... ), si ̞.ŋǝl (Millen), si ̞ŋǝl (Heks), si.ŋǝl (Sluizen), siŋkǝl (Wellen), siŋǝl (Berg, ... ), sę.ŋǝl (Neerpelt), s˙eŋǝl (Mopertingen, ... ), singel van de zadel: seŋǝl van dǝ zǫǝl (Achel), singelbestoot: seŋǝlbǝstuǝt (Hasselt), singelriem: seŋǝlrim (Achel, ... ), seŋǝlrī.m (Bilzen, ... ), seŋǝlrīi̯ǝm (Diepenbeek), seŋǝlrīm (Beringen, ... ), stoot: stȳt (Maasbracht), stōt (Vlijtingen), zadelband: zālbant (Afferden), zadelgord: zālgȳǝt (Klimmen), zālgø̄t (Mechelen), zālgǫrt (Holtum), zadelriem: zālrim (Peer), zālrēm (Buchten, ... ), zālrīm (Tessenderlo), zǫi̯.ǝlrī.m (Lauw), zǫi̯ǝlrī.m (s-Herenelderen), zǫǝlrim (Hamont), zǭ.lrī.m (Beverst), zǭlrī.m (Bilzen), zǭlrīm (Koersel, ... ), zǭǝlrī.m (Hopmaal), zadelsingel: zālseŋǝl (Boukoul, ... ), zǭǝlseŋǝl (Kozen), zadelsriem: zālsrēm (Bleijerheide, ... ) Riem die het zadel op zijn plaats houdt. Hij is aan de zijkanten van het zadel vastgehecht en wordt onder de buik van het paard door middel van een gesp gesloten. [JG 1a, 1b; N 13, 72; monogr.] I-10
singel voor de paardedeken bindriem: bindriem (Roosteren), buikriem: bou̯krēm (Maaseik), buikriem (Rummen), buu̯krēm (Rotem), bȳkrēm (Gruitrode), būkrēm (Roermond, ... ), būkrīm (Merselo), buiksingel: būkseŋǝl (Ell), ceintuur: ceintuur (Hoepertingen), dekengord: dękǝjūrt (Bleijerheide), dekenriem: dēkǝrēm (Stokkem), dęqǝrēm (Klimmen), dekensingel: dɛ̄kǝseŋǝl (Boukoul, ... ), deksingel: dɛkseŋǝl (Hushoven), gord: gø̄ǝt (Mechelen), gø̜̄rt (Oost-Maarland, ... ), gǫrt (Schimmert, ... ), jȳt (Bocholtz), pensriem: pęnsriǝm (Wellen), rugriem: røg˱rīm (Overpelt), singel: se ̞ŋǝl (Kwaadmechelen), seŋǝl (Achel, ... ), sɛŋǝl (Gronsveld), singelriem: seŋǝlrim (Gelieren Bret, ... ), seŋǝlrīi̯ǝm (Diepenbeek), siŋǝlrīǝm (Beverst), stalsingel: stalseŋǝl (Hasselt) Riem rond de buik van het paard die dient om de paardedeken op zijn plaats te houden. [N 13, 92] I-10
singeltang strektang: štrɛktsaŋ (Kerkrade) Stalen tang die bij het stofferen wordt gebruikt voor het spannen van singelband. De tang heeft een platte, geribde bek waarmee het singelband vastgeklemd kan worden tijdens het spannen op het frame. Volgens de invuller uit Q 121 betreft het hier een zeer oude tang die momenteel niet meer in roulatie is. [N 33, 181] II-11
sinningia gloxinia: gloksinia (Eys, ... ), glokzinea (Rothem), gloxinia (Maastricht, ... ), kloksinia (Wijlre), klokszinia (Tungelroy), -  gloksinia (Tungelroy, ... ), gloxinia (Venray, ... ), eigen spelling  kloksinia (Montfort, ... ), eigen spellingsysteem  gloksinia (Maasbree), idiosyncr.  kloksinia (Blerick), Spelling: \"fonetisch\  kloksiniaa (Maastricht), Veldeke  gloksienija (Waubach), WBD/WLD  gloksienia (Roermond), glòksĭĕnəjàà (Heerlen), kloksinia (Urmond), zelfde benaming  sinningia (Echt/Gebroek), ± Veldeke  gloksinia (Weert), klokbloem: klok bloom (Schimmert), Bree Wb.  klokbloom (Bree), idiosyncr.  klokbloom (Thorn), sinningia: geen aparte naam  sinningia (Berg-en-Terblijt, ... ), idem  sinningia (Venlo, ... ), zelfde benaming  sinningia (Echt/Gebroek) Sinningia (Gloxinia) [DC 60a (1985)] || Sinningia (gloxinia). Kasplanten, ook wel als kamerplanten gehouden, met een knolvormige wortelstok in de grond en langwerpige bladeren (gloksinia, gloksien, klokbloem). [N 92 (1982)] || Welke dialectbenamingen hebt u voor de verschillende potplanten en snijbloemen voor de koude kas: sinningia (gloxinia) [N 73 (1975)] III-2-1
sint barbara sint baar: sent bār (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  ), sent˱ bār (Zonhoven [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), sint barb: sent barb (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]), sent bɛrp (Zie mijnen  [(Eisden)]  [Domaniale, Wilhelmina]) Patrones van de mijnwerker, 4 december. [Vwo 705; Vwo 706; Vwo 707; monogr.] II-5