| 17785 |
blind |
blind:
ble.nt (Q162p Tongeren),
bleind (P197p Heers),
bleint (P188p Hoepertingen),
blen`t (L415p Opoeteren),
blend (Q162p Tongeren),
blent (Q163p Berg, ...
K318p Beverlo,
L360a Gerdingen,
L414p Houthalen,
K314p Kwaadmechelen,
L422p Lanklaar,
L316a Lozen,
Q162p Tongeren),
blĕnd (K359p Koersel),
bleͅjnt (Q094p Hees, ...
P196p Veulen),
bleͅnt (Q083p Bilzen, ...
P050p Herk-de-Stad,
P183p Mielen-boven-Aalst),
blind (L413p Helchteren),
blint (Q072p Beverst, ...
Q121p Kerkrade,
P045p Meldert,
L416p Opglabbeek,
K357p Paal),
blintj (Q039p Hoensbroek),
blīnd (L353p Eksel),
blīnt (L314p Overpelt)
|
blind [ZND A1 (1940sq)]
III-1-1
|
| 30444 |
blind anker |
blind anker:
blenj aŋkǝr (L382p Montfort, ...
L321p Neeritter),
blenjt˱ aŋkǝr (L330p Herten),
blentj˱ aŋkǝr (L320c Haler, ...
L318b Tungelroy,
L289p Weert),
blent˱ āŋkǝr (Q095p Maastricht),
bleŋk˱ āŋkǝr (Q202p Eys),
blīnt˱ aŋkǝr (L211p Leunen),
blindanker:
blentj˱aŋkǝr (L291p Helden, ...
L290p Panningen),
bleŋk˱aŋkǝr (Q204a Mechelen),
blinde anker:
blendjǝn aŋkǝr (L265p Meijel),
blendǝn aŋkǝr (K278p Lommel),
blendǝn aŋʔǝr (K353p Tessenderlo),
blenjǝ aŋkǝr (L320a Ell, ...
L289b Leuken,
L289p Weert),
blenǝn aŋkǝr (L364p Meeuwen),
bleŋǝ aŋkǝr (Q113p Heerlen, ...
Q097p Ulestraten),
blinde muuranker:
bleŋǝ mūraŋkǝr (Q111p Klimmen),
haakanker:
hǭk˱aŋkǝr (L290p Panningen, ...
L387p Posterholt,
L385p Sint Odilienberg),
hǭk˱āŋkǝr (L163p Ottersum),
haaks blind muuranker:
hǭks˱ blentj m ̇ūraŋkǝr (L330p Herten),
kopanker:
kǫp˱aŋkǝr (L271p Venlo)
|
Muuranker dat aan de buitenzijde van de muur niet zichtbaar is. [N 31, 39; N 54, 123a]
II-9
|
| 30462 |
blind spijkeren |
blind nagelen:
blent nē̜gǝlǝ (L271p Venlo),
blent nǭgǝlǝ (K353p Tessenderlo),
bleŋk nšgǝlǝ (Q204a Mechelen),
bleŋk nɛǝlǝ (Q121c Bleijerheide),
blęnt nęxǝlǝ (Q083p Bilzen),
blīnt nāgǝlǝ (L163p Ottersum),
blind vernagelen:
blenjt ˲vǝrnē̜gǝlǝ (L385p Sint Odilienberg, ...
Q015p Stein),
blentj ˲vǝrnē̜gǝlǝ (L387p Posterholt),
blęjnt ˲vǝrnē̜gǝlǝ (Q018p Geulle),
keperen:
kēpǝrǝ (L163p Ottersum),
verdekt vernagelen:
vǝrdɛktj ˲vǝrnē̜gǝlǝ (L330p Herten)
|
Zo spijkeren dat de nagels onzichtbaar blijven. Bij houten vloerdelen met messing en groef wordt de nagel daartoe in de messing geslagen. De groef van het volgende vloerdeel dekt de nagel vervolgens af. [N 54, 140]
II-9
|
| 30447 |
blind verankeren |
blind verankeren:
blentj ˲vǝraŋkǝrǝ (L330p Herten, ...
L385p Sint Odilienberg),
bleŋk ˲vǝraŋkǝrǝ (Q121c Bleijerheide),
blēntj ˲vǝraŋkǝrǝ (L387p Posterholt),
blīnt ˲vǝrāŋkǝrǝ (L163p Ottersum),
blind wegwerken:
bleŋk węxwę ̝rkǝ (L270p Tegelen),
op een halve steen zetten:
ǫp˱ ǝnǝn alǝvǝ stiǝn zętǝ (P176p Sint-Truiden),
verblinden:
vǝrbleŋǝ (Q121c Bleijerheide)
|
Een anker dusdanig in een muur aanbrengen, dat geen van de onderdelen ervan zichtbaar is. De sleutel van het anker, die in een dergelijk geval van plat staafijzer is gemaakt, wordt dan in de muur vastgemetseld. Zie ook de toelichtingen bij de lemmata 'Anker', 'Schieter' en 'Veer'. [N 54, 122b; N 31, 39]
II-9
|
| 27831 |
blinde galerij |
blinde baan:
bleŋ bān (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
cul de sac:
køldǝsak (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
køtsak (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale])
|
Korte, doodlopende mijngang. Volgens de invuller uit Q 121 werd de "blinde baan" tot in de twintiger jaren gebruikt op plaatsen die moeilijk met vulstenen opgevuld konden worden. De blinde galerijen liepen evenwijdig aan toe- en afvoergalerij en stonden haaks op het pijlerfront. Later, toen de blaasopvulling geperfectioneerd was, werd het systeem niet meer toegepast. De variant køtsak wordt slechts zelden gebruikt (Vanwonterghem pag. 96). [N 95, 394 add.; Vwo 263]
II-5
|
| 29006 |
blinde naad |
binnennaad:
bɛnǝnǫwt (P176p Sint-Truiden),
blinde naad:
blenjǝ nǭt (L368p Neeroeteren),
bleŋ noat (Q121c Bleijerheide),
bleŋǝ nǭt (Q203p Gulpen, ...
Q113p Heerlen,
Q111p Klimmen,
Q111q Ransdaal,
Q204p Wittem),
blinde naad (L292p Heythuysen),
engelse naad:
ęŋǝlsǝ nǭt (Q027p Doenrade),
linkse naad:
leŋsǝ nǭt (Q111p Klimmen, ...
L382p Montfort)
|
De naad die ontstaat bij het binnenstebuitennaaien. [N 36, 45] || Naad die men maakt bij het blind naaien. [N 59, 70]
II-10, II-7
|
| 27763 |
blinde schacht, tussenschacht |
balans:
balans (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, ... [Beringen]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen)]
[Winterslag, Waterschei]),
beurkê:
brekē (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Eisden]),
brekę̄ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Zolder]),
brikẽ̜ (L286p Hamont
[(Eisden)]
[Eisden]),
burkęt (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
børkɛ (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zolder]),
børk˙ɛ̄ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Eisden]),
børkẽ̜ (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
, ... [Eisden, Zwartberg]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
, [Zwartberg]
Q012p Rekem
[(Eisden / Zwartberg)]
, [Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q000 Zie mijnen
[(Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
, [Winterslag, Waterschei]
Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Winterslag, Waterschei]),
bǝrkē (Q001p Zonhoven [Zolder]),
bǝrkę̄ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
),
bǝrkɛ̃n (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Zolder]),
bǝrk˙ɛ̄ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Zwartberg, Waterschei]),
pǝrkɛ̃n (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Eisden]),
binnenschacht:
benǝsxaxt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
blind schachtje:
bleŋ šēǝtjǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
blinde schacht:
blendǝ sxaxt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
blenj šaxt (L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
bleŋǝ šax (Q113p Heerlen
[(Emma / Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Emma, Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Laura, Julia]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale]),
bleŋǝ šāt (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Willem-Sophia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale]),
blęnjǝ šax (Q021p Geleen
[(Maurits)]
, ... [Maurits]
Q015p Stein
[(Maurits)]
[Maurits]),
blęnjǝ šaxt (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Julia]),
blɛŋǝ šāt (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale]),
bl˙eŋǝ sā.t (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Maurits]),
luchtschouw:
luchtschouw (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Domaniale]),
nevenschachtje:
nę̄ǝvǝšę̄ǝtjǝ (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
schachtje:
šęǝtjǝ (Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
šę̄tjǝ (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
šɛ̄tjǝ (Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I)]
[Zwartberg, Waterschei]),
š˙ęǝtjǝ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I]),
stortkoker:
stortkoker (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Winterslag, Waterschei]),
tussenschacht:
tussenschacht (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
tøsǝsxaxt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
tøsǝšax (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Laura, Julia]),
tøsǝšaxt (L265p Meijel
[(Emma / Maurits)]
, ... [Maurits]
L374p Thorn
[(Maurits)]
[Maurits]),
tøšǝšax (Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
[Maurits]),
tøšǝšaxt (Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Wilhelmina, Domaniale]),
tøšǝšāt (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Emma]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina / Domaniale)]
[Julia]),
tøšǝšāx (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Maurits]),
tøǝšǝšax (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Domaniale]),
tø̜šǝšax (Q021p Geleen
[(Maurits)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma]),
tø̜šǝšaxt (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Emma, Maurits]),
tussenschachtje:
tøšǝšēǝtjǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, ... [Willem-Sophia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
zenkschacht:
zɛŋkšāt (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale])
|
Een schacht die niet aan de oppervlakte uitmondt. Een dergelijke schacht wordt aangelegd om steenkoollagen te ontsluiten die tussen de verdiepingen zijn gelegen, en soms voor ventilatie- of vervoersdoeleinden. Zo merkt de respondent uit Q 3 voor de mijnen uit Winterslag en Waterschei op dat de "stortkoker" een blinde schacht is waar kolen en steen door afgevoerd worden en de "luchtschouw" een blinde schacht die uitsluitend wordt gebruikt voor de luchtverversing. Het verschil tussen een opbraak of een neerbraak en een tussenschacht was in de Nederlandse mijnen gelegen in het feit dat in een tussenschacht personenvervoer door middel van liftkooien was toegestaan. [N 95, 78; N 95, 181; monogr.; Vwo 134; Vwo 138; Vwo 206; Vwo 804]
II-5
|