e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
bobbel, kleine verhevenheid blaar: blaor (Doenrade, ... ), blaas: blaos (Maastricht), bloos (Loksbergen), bluts: bluts (Horst, ... ), bobbel: bobbel (Gulpen, ... ), bobbəl (Maastricht), boebbəl (Beesel), boebel (Beesel, ... ), boebəl (Hulsberg), bōbbel (Geulle, ... ), bōēbbəl (Guttecoven), bŏbbel (Tungelroy), bŏĕbbəl (Heerlen), bŏĕbəl (Venlo), bòb.bəl (Maastricht), bóbbəl (Maastricht, ... ), bóbel (Thorn), bôbbel (Schimmert, ... ), böbbel (Lutterade), (klein).  boebəl (Roermond), m.  b‧ubəl (Eys), bobbeltje: buubəlkə (Kapel-in-t-Zand), brobbel: brobbel (Houthalen, ... ), brobəl (Meeuwen), broebbel (Hoeselt, ... ), broebel (Heythuysen, ... ), broebəl (Reuver), brōbbel (Tungelroy), brŏbbel (Tungelroy), brŏebəl (Nieuwenhagen), brŏĕbbəl (Heerlen, ... ), brŏĕbəl (Opglabbeek), brŭŭbbəl (Beesel), bróbbel (As, ... ), bróbbəl (Grathem, ... ), brôbbel (Ell), brôêbəl (Loksbergen), bröbbəl (Diepenbeek), ⁄n broebbel (Klimmen), (in gezicht).  broebel (Oirlo), brobbeltje: brubbelke (Maastricht), bruubelke (Neer), bult: bult (Velden), būlt (Horst), bölt (Maastricht, ... ), böltj (Merkelbeek), böltje (Pey), bültj (Born), bultje: bultje (Sevenum), bultsje (Vlodrop), bùltje (Sevenum), dobbeltje: duubelkə (Oirsbeek), hobbel: hoebbel (Klimmen), hoebel (Jeuk), hŏbbel (Lutterade), hòbbel (Ittervoort), holletje: hulleke (Venray), holte: voor verzonkenheid.  hulte (Gulpen, ... ), knobbel: knobbel (Amby, ... ), knobbəl (Montfort, ... ), knobəl (Houthalen, ... ), knoebbel (Beesel, ... ), knoebel (Beesel, ... ), knoebul (Brunssum), knoebəl (Heel, ... ), knoobbel (Maastricht), knōbbel (Nieuwstadt, ... ), knōēbel (Schimmert), knŏbbel (Geleen), knŏĕbbəl (Heerlen), knŏĕbəl (Epen, ... ), knubbel (Eigenbilzen), knòbbel (Echt/Gebroek, ... ), knóbbel (Maastricht, ... ), knóbbəl (Susteren), knôbbel (Geleen), knôêbəl (Loksbergen), knöbbel (Schimmert, ... ), (= buil).  knóbbel (As), (groter).  knoebəl (Roermond), m.  kn‧ubəl (Eys), knobbeltje: e knübbelke (Klimmen), knubbelke (Gulpen, ... ), knuubelke (Schinnen), knūūbəlkə (Nieuwenhagen), knode: knao (Klimmen), knāōə (Nieuwenhagen), m.  kn‧oͅa (Eys), knook: knook (Diepenbeek), knop: knoep (Oirlo), knopje: knupke (Stein), knots: knóts (As), kuiltje: kuulke (Neer), ots: öts (Maastricht), pukkel: poekkel (Klimmen), vroebel: vroebel (Posterholt) een kleine, ronde, meestal holle verhevenheid op een oppervlak [bobbel, brobbel, knobbel, hulte] [N 91 (1982)] || kleine, ronde, meestal holle verhevenheid op een oppervlak III-4-4
bochel bochel: (buchel) (Holtum), (zie bochel) (Wellen), bichel (Neeroeteren), bichəl (Opitter), bochel (As, ... ), boechel (Venlo), boeuchəl (Geistingen), boͅchəl (Neerglabbeek), buchel (Dieteren, ... ), buchël (Lanklaar), bugchel (Echt/Gebroek), bugel (Echt/Gebroek), buggel (Roosteren, ... ), bŭchel (Buchten, ... ), bòchel (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), bóchel (Maastricht), böchel (Panningen), bøggəl (Lanklaar), bùchel (Maasbracht), ne bochel (Belfeld), z. bochel (Opgrimbie), bult: (bult!) (Sint-Huibrechts-Lille), b":əlt (Maastricht), b"lt (Overpelt, ... ), be.lt (Hasselt), beejlt (Kermt), belt (Genk, ... ), beuilt (Wellen), beult (Gennep, ... ), beultj (Geistingen), beuuilt (Herk-de-Stad), beuultj (Geistingen), bēlt (Schulen), bēūlt (Sint-Lambrechts-Herk), bēūltj (Obbicht), bĕŭlt (Stevoort), bi.lt (Bree), bilt (Gruitrode), bilt (op den rig) (Linde), biltj (Opoeteren), boeilt (Hoepertingen, ... ), boejlt (Zonhoven, ... ), boelt (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), boeltj (Mechelen-aan-de-Maas), boeəlt (Nieuwerkerken), boult (Gingelom), bŏĕlt (Mielen-boven-Aalst), bŏltj (Holtum), boͅlt (Halen), bu.jlt (Hoepertingen), bu.lt (Voort), bu:jlt (Hoepertingen), built (Heers, ... ), builtj (Ospel, ... ), bujlt (Puth), bul (Rekem), bul:t (Horst), buld (Lommel), buldj (Bocholt), buljt (Grote-Brogel, ... ), buljtj (Schinveld), bult (Afferden, ... ), bult op den rug (Sint-Huibrechts-Lille), bultj (Beesel, ... ), buəlt (Zepperen), būlt (Gelinden, ... ), būltj (Lozen, ... ), bŭlt (Gennep, ... ), by(3)lt (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), by:lt (Leopoldsburg), bylt (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), bältj (Beegden), bäöltj (Boeket/Heisterstraat), bèuljt (Elen, ... ), bèult (Wellen), bèùljt (Elen), bèùlt (Panningen, ... ), bèùltj (Leveroy, ... ), bòlt (Venlo), bö:lt (Kortessem, ... ), böilt (Zonhoven), böljd (Maasbracht), böljt (Neeritter, ... ), bölt (Berg-en-Terblijt, ... ), böltj (Baexem, ... ), böltjt (Sittard), bø.lt (Tongeren), bøilt (Kortessem), bøjlt (Hees), bølt (Beringen, ... ), bøult (Herk-de-Stad), bø͂ͅlt (Hamont, ... ), bøͅlt (Hasselt, ... ), bùlt (Schimmert), bùltj (Maasbracht), bûltj (Weert), bə:lt (Eksel), bəl`t (Zonhoven), bəlt (Eksel, ... ), bəltj (Rotem), ne bult (Belfeld), (bultje)  bult (Kleine-Brogel), Minder gebruikt  bøͅlt (Mechelen-aan-de-Maas), Soms  bultj (Kuringen), W.g. (weiniger gebruikt?)  built (Rosmeer), Zelden  buljt (Obbicht), bultje: beltjə (Opglabbeek), bultje (Haelen), by(3)ltšə (Sint-Truiden), bults: bööls (Middelaar), bø.lš (Maaseik), bəulsj (Maaseik), Minder gebruikt  bø͂ͅlž (Maaseik), butte (fr.): buut (Gulpen, ... ), gezwel: gesjwell (Rimburg), hoge rug: enne hôôge rök (Geleen), hawge röek (Susteren), hāōge rūg (Schimmert), hoe.ge rög (Weert), hoeage rök (Montfort), hoege rek (Gronsveld), hoege rug (Meijel), hoege ruk (Heugem, ... ), hoege rök (Heugem, ... ), hoege rùk (Baarlo), hoeëge ruk (Heerlen), hoge ruch (Gennep), hoige rök (Ulestraten), hooage rök (Berg-aan-de-Maas), hooge rug (Ottersum), hooge ruk (Hoensbroek, ... ), hooge rök (Beegden, ... ), hoëge ruk (Reuver), hōēge ruk (Sevenum), hōge ruk (Maasbracht), hwoge rök (Bunde), hóége rök (Tegelen), ne hoege ruk (Belfeld), nən huəgə røx (Overpelt), huts: huts (Eijsden), kast: kas (Venlo, ... ), kastje: (kaske) (Kuringen), knobbel: knòbbel (Tungelroy), knoef: knoeaf (Wellen), knoef (Diepenbeek, ... ), knoo-ef (Wellen), knōē.f (Wellen), knuf (Diepenbeek), knoefje: knuufke (Wellen), knook: knauk (Sint-Truiden), kneuk (Hasselt), kneuk op zène rek (Hasselt), knoo-ek (Wellen), knooek (Sint-Truiden), knook (Kerkom, ... ), knouk (Sint-Truiden, ... ), knōk (Sint-Truiden), knøk (Hasselt, ... ), Spottend  ne knūək (Genk), knookje: kn"kskə (Sint-Truiden), knots: knots (Hamont), krod: krūd (Bommershoven), kroef: (kruf) (Mechelen-aan-de-Maas), kro.f (Maastricht), kroe:f (Heers), kroeef (Gronsveld), kroef (Beverst, ... ), kroeəf (Piringen), kroĕf (Zutendaal), krof (Amby, ... ), kroft (Neeritter), kroof (Amby, ... ), krouf (Mechelen-aan-de-Maas), krōēf (Heks), krŏĕf (Amby, ... ), krŏf (Lanaken, ... ), krŏf op zənə rək (Lanaken), krŏŏf (Lanaken), kroͅf (Rekem), kru.f (Guigoven), kruf (Berg, ... ), kruŏf (Gutshoven), kròf (Maastricht, ... ), kròàf (Wijk), kròòf (Maastricht, ... ), króf (Heer, ... ), krôf (Eisden, ... ), kröf (Amby, ... ), krüf (Rosmeer, ... ), [Paragraaf: lichaam]  kròf (Boorsem), Deftiger  kröf (Guttecoven), Verouderd.  krŏĕf (Boeket/Heisterstraat), Veroudert  krŭf (Maaseik), Zowel gebruikt m.b.t. de bult als m.b.t. de drager ervan.  krŭf (Bilzen), kroefje: krŏĕfke (Kanne), krufke (Wolder/Oud-Vroenhoven), krüfke (Roermond), kromme rug: kromme rug (Wijchmaal), kronkel: kroonkel [?} (s-Herenelderen), krots: krŏĕts (Rimburg), pochel: pochel (Gelieren/Bret, ... ), pochəl (Bocholt, ... ), poechel (Opglabbeek), poeochel (Genk), poochel (Genk, ... ), poxəl (Lozen, ... ), pŏchel (Neeroeteren), pŏŏchel (Wellen), poͅxəl (Bree), puchel (Neer), puchəl (Hasselt, ... ), puggel (Thorn), póchel (Bree), pôchel (Opoeteren), pocheltje: Minder frequent  pochelke (Opitter), pokkel: (poekel) (Boekend), (pŏĕkel) (Boukoul), (pukəl) (Mechelen-aan-de-Maas), boekel (Valkenburg), boekel op zenne rug (Hechtel), poakel (Geleen), poekel (Baarlo, ... ), poekkel (Bilzen, ... ), poekəl (Heerlerheide), poeukəl (Geistingen), pokel (Meerssen, ... ), pokkel (Bingelrade, ... ), pokəl (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), pookkel (Obbicht, ... ), poëkel (Vucht), pōēkel (Oost-Maarland), pōkkel (Gronsveld, ... ), pŏĕkel (Mheer, ... ), pŏkel (Doenrade, ... ), pŏkkel (Geleen, ... ), pŏŏkel (Arcen, ... ), pŏŏkkel (Afferden, ... ), pŏŭkel (Mechelen-aan-de-Maas), pu.kəl (Eupen, ... ), puckel (Kelmis, ... ), pukel (Blerick, ... ), pukkel (Asenray/Maalbroek, ... ), pukəl (Eupen, ... ), puukel (Roermond), pūkel (Montzen), pŭkkel (Beegden, ... ), pŭkkels (Urmond), pòkkel (Buchten, ... ), pókjel (Bree), pókkel (Berg-aan-de-Maas, ... ), pôkel (Eisden, ... ), pôkkel (Meerssen, ... ), pökkel (Sint-Odiliënberg), pøkel (Einighausen, ... ), pøkkel (Berg-en-Terblijt, ... ), pùkel (Sittard, ... ), [Paragraaf: lichaam]  pòkkel (Boorsem), B.v. wae geine pokkel haet, dae kan neit mitgaon.  pòkkel (Sittard), B.v. wer unne poekel hat, maag neet met gaon; wer er twie hat, kan de trom slaon (de neeve gaon).  pōēkel (Mechelen), Smalend  pŏkkel (Guttecoven), schoft: sjoeft (Tegelen), stuip: stūūp (Broekhuizen) bochel [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND m], [ZND m] || bochel (bult, hoge rug) [ZND B1 (1940sq)] || bochel [hooge ruch, bult, schoft] [N 10a (1961)] || Buckel, bult [ZND m] || bult [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND A2 (1940sq)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || bult, bochel || bult, knobbel || een bult (hoge rug, ook bultenaar) [ZND 01U (1924)] || Hij heeft een bochel. [ZND 21 (1936)] || knobbel, bult III-1-2
bocht bocht: bǫx (Nieuwenhagen, ... ), bǫxt (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), coude: kud (Stokkem), courbe: kurp (Houthalen, ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), draai: drāj (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Eisden]) Bocht in een mijngang. [Vwo 144; Vwo 260; Vwo 287] || Fitting die wordt gebruikt om een leiding in een andere richting te voeren. Zie ook afb. 260. [N 64, 117b] II-11, II-5
bocht- en kniestukken ellebogen: ɛlǝbōgǝ (Belfeld) Gresbuizen met één of meer bochten. [monogr.] II-8
bochtscharnier bochtscharnier: boxtsxarnir (Ottersum), doorgezette scharnier: dørgǝzętǝ sxárnīr (Tessenderlo), dōrgǝzatj šǝrnēr (Herten), fitsscharnier: fetššarnēr (Mechelen), gebroken scharnier: gǝbrǭkǝ sxarnēr (Venlo), opdekscharnier: up˱dɛksxárnīr (Tessenderlo), ǫp˱dękšǝrnīr (Bilzen), scharnier voor opdekramen: šǝrnēr vø̄ǝr ǫp˱dękrāmǝ (Posterholt), verkropte scharnier: vǝrkrøptǝ šǝnēr (Sint Odilienberg), vǝrkrøptǝ šǝrnēr (Stein), vǝrkrø̜p˱dǝ šarnēr (Bleijerheide) Scharnier waarvan de bladen van een rechthoekige bocht zijn voorzien. Bochtscharnieren worden gebruikt wanneer een raam, deur, luik etc. om de kantelaaf van een muur moet draaien of wanneer het scharnier op de binnenzijde van de deur moet worden aangebracht. Zie ook afb. 62. [N 54, 84] II-9
bochtstuk blaasbocht: bloǝsbǫxt (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), blǭsbox (Buchten  [(Maurits)]   [Laura, Julia]), blǭsbǫxt (Klimmen  [(Oranje-Nassau I / III / IV)]   [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]), bocht: bocht (Stein  [(Maurits)]   [Maurits]), box (Heerlen  [(Emma)]   [Maurits]), boxt (Thorn  [(Maurits)]   [Maurits]), bǫx (Geleen  [(Maurits)]   [Emma]), (mv)  bø̜x (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Domaniale]), bochtstuk: bǫxtstøk (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Maurits]), courbe: courbe (Eisden  [(Eisden)]   [Winterslag, Waterschei]), kurb (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Zolder]), kurp (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden] [Winterslag, Waterschei]), kurǝp (Zolder  [(Zolder)]   [Eisden]), elleboog: ęlǝbōx (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), kniestuk: knīštøk (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale]), knęjštøk (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]), knikken: knekǝ (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Maurits]), krommel: krømǝl (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Maurits]), krommer: krymar (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Willem-Sophia]), krømǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale, Wilhelmina]  [Domaniale]  [Domaniale]  [Julia]), krø̜mǝr (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), kromming: krømeŋ (Lutterade  [(Maurits)]   [Eisden]), slijtstuk: šlītštøk (Nieuwenhagen  [(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]   [Maurits]), tournant: tournant (Lanklaar  [(Eisden)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]) Bochtstuk van een buisleiding. [N 95, 562; monogr.; Vwo 145; Vwo 260; Vwo 308] II-5
bochtstukken bijwerken bochten poetsen: bǫxtǝ putsǝ (Belfeld) [monogr.] II-8
bod <omschr.> is geboden: is gebaoe (Geleen), bod: bod (Born, ... ), bod doon (Schimmert), bot (Beesel, ... ), bòd (Loksbergen, ... ), bòt (Maastricht, ... ), bód (Gulpen, ... ), bót (Heerlen, ... ), bôd (Hoensbroek), ⁄n bod (Blerick), ⁄t bod (Klimmen, ... ), o.  boͅ.t (Eys), gebod: gebaod (Vlodrop), gebod (Montfort), gəbòt (Epen), opbod: òpbòd (As), prijs: pries (Kerkrade), roep: roep (Jeuk, ... ), roop (Kesseleik, ... ), rōōp (Nieuwenhagen) de geboden som op een veiling [bod, gebod, roep] [N 89 (1982)] III-3-1
bode afgezant: aofgezant (s-Herenelderen), bode: baoi (Amby), baoj (Maastricht), boai (Maaseik), boi̯ (Martenslinde), boj (Zonhoven), bōj (Sint-Huibrechts-Lille), bōͅ: (Montzen), bōͅj (Rekem, ... ), boͅj (Hasselt, ... ), bóói (As), te Landen gezegd op garde  boj (Waasmont) bode [ZND 01 (1922)] III-3-1
bodem beslag: bǝslāx (Stokkem), bodem: bau̯m (Echt), bodem (Tegelen), boi̯ǝm (Berg, ... ), bojǝm (Meijel, ... ), bou̯ǝi̯ǝm (Vorsen), bou̯ǝm (Rumpen), bui̯ǝm (Bocholt, ... ), bu̯oi̯ǝm (Herderen, ... ), bu̯øi̯ǝm (Rosmeer), bø̄i̯ǝm (Hasselt, ... ), bō.i̯ǝm (Zonhoven), bō.m (Haler), bōi̯ǝm (Beringen, ... ), bōjǝm (Maastricht, ... ), bōm (Eind, ... ), bōu̯m (Neeritter), bōǝm (Jesseren, ... ), bū.ǝi̯ǝm (Genk, ... ), būi̯ǝm (Meeswijk, ... ), bǫi̯ǝm (Beverst, ... ), bǫjǝm (Diepenbeek, ... ), bǫm (Achel), bǫu̯ǝm (Margraten), bǭ.m (Klimmen, ... ), bǭi̯ǝm (Berg, ... ), bǭjǝm (Ottersum), bǭm (Baarlo, ... ), bǭǝm (Doenrade, ... ), b˙ōi̯ǝm (Houthalen), b˙ūi̯ǝm (As, ... ), bodem van de kar: bōi̯ǝm vanǝ kęr (Spalbeek), bodembreder: bǭmbrēr (Bocholtz, ... ), bǭmbrɛ̄r (Mechelen), bodemplanken: boi̯ǝmplē̜ŋk (Milsbeek, ... ), boi̯ǝmplęŋk (Gennep, ... ), bou̯ǝmplē̜ŋk (Rumpen), bōi̯ǝmplęŋk (Eisden, ... ), bōmplē̜nk (Hamont), bǭmplaŋkǝn (Noorbeek), bǭmplē̜ŋk (Herten, ... ), bodemstuk: bōjǝmstøk (Stokkem), hout: hǫwt (Jesseren), karbodem: karboi̯ǝm (Gennep, ... ), karbui̯em (Oost-Maarland, ... ), karbyi̯ǝm (Bree), karbōi̯ǝm (Eisden), karbūi̯ǝm (Opglabbeek), karbǭm (America, ... ), kārboi̯ǝm (Hoeselt), kārbōi̯ǝm (Smeermaas), kārbūǝ.i̯ǝm (Genk, ... ), kāǝrbōǝm (Velden), kɛrbōm (Baarlo, ... ), kɛrbǭm (Grathem, ... ), karrenbodem: karǝbom (Teuven), karǝbǭm (Susteren), kęrǝbǭm (Maasniel, ... ), kruigebodem: krø̜̄.gǝbō.i̯ǝm (Zonhoven  [(kruiwagenbodem)]  ), onderkant: ondǝrkānt (Ottersum), planken voor de bodem: plęŋk vȳr dǝ buʔǝm (Bocholt), plankenbodem: plaŋkǝboi̯ǝm (Kermt), vloer: vlǫu̯ǝr (Paal) De bodem van een ceramisch produkt. [N 49, 96c] || De uit planken bestaande bodem van de bak van de kar, wagen of kruiwagen. [N 17, 23 + 45; N 18, 99; N G, 53d; JG 1a; monogr.] || Het aaneengevlochten bodemstuk van de mand. Zie ook afb. 269. [N 40, 45; N 40, 46] I-13, II-12, II-8