e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
boer boer: bauwr (Hasselt), boar (Weert), boe.r (Wellen), boer (Afferden, ... ), boerre (Echt/Gebroek), boor (As, ... ), boër (Panningen), boər (Hasselt), bō.r (Bree), bōēr (Doenrade, ... ), bōōr (Arcen, ... ), bōōre (Neeritter), bōr (As, ... ), bōər (Lanklaar, ... ), bu(w)ər (Hoepertingen), bu.r (Overpelt), bu.ər (Voort), bu:r (Maastricht, ... ), bur (Aalst-bij-St.-Truiden, ... ), buər (Rosmeer, ... ), būr (Martenslinde, ... ), būrə (Eupen), béur (Maaseik), bû.r (Borgloon, ... ), bûr (Montzen), bē̜ ̞r (Echt), bōr (Arcen, ... ), bōǝr (As, ... ), būr ('S-Herenelderen, ... ), būǝr (Bleijerheide, ... ), bǫu̯r (Aubel, ... ), bǭ.r (Moelingen, ... ), bǭr (America), bǭu̯r (Hasselt), bǭǝr (Merkelbeek), d boer woent op ein/n boerderij (Veldwezelt), d boer woent op ein/n winning (Veldwezelt), dae boer (Doenrade, ... ), dai boer (Horn), de boer (Beringen, ... ), de boer hoent en ən wening (Genoelselderen), de boer weunt op ein boederij (Boorsem), de boer woeint op eien boerderij (Werm), de boer woeint op eien wening (Werm), de boer woeint op eén boerderij (Ulbeek), de boer woeint op in boerderij (Kozen), de boer woeint op in pachterij (Kozen), de boer woeit op n wenning (Stevoort), de boer woejnt op een pachterij (Kortessem), de boer woejnt op een wenning (Kortessem), de boer woejnt op n winning (Heers), de boer woent op e gebruik (Landen), de boer woent op een boerderij (Mielen-boven-Aalst), de boer woent op een hoeve (Sint-Truiden), de boer woent op een weening (Riemst), de boer woent op ein boerderéej (Rekem), de boer woent op en winning (Landen, ... ), de boer woent op ē groet/klein boeregedoe (Lanaken), de boer woent op in boerderij (Peer), de boer woent op n boerderaai (Bilzen), de boer woent op n boerderie (Rotem), de boer woent op n boerderij (Val-Meer), de boer woent op n winning (Val-Meer), de boer woent op n woening (Veldwezelt), de boer woent op nen hoof (Rotem), de boer woent op ên boerderaij (Bilzen), de boer woent op ən winning (Lanaken), de boer woēnt op n boerderij (Peer), de boer woēnt op n gelèg (Peer), de boer woint op en weeneeng (Beverst), de boer wojnt op ien boerderij (Stevoort), de boer wojnt op ien wenning (Stevoort), de boer wont op en wining (Zichen-Zussen-Bolder), de boer wont op n wenneng (Vreren), De boer woont op een boerderij (Sint-Huibrechts-Lille), de boer woont op een winning (Borlo), de boer woont op ein boerderie (Sittard), de boer wooënt op n wenneng (Koninksem), de boer wouantj op ein boerderiej (Kessenich), de boer wouantj op ein hoof (Kessenich), de boer wouantj op ein winning (Kessenich), De boer woênt op ieên boerderij (Hechtel), de boer woënt op een boerderi-j (Vucht), De boer wŏĕnt oep ze gedoen (Heppen), De boer wŏint op n boerderij (Wijchmaal), De boer wônt op n boerderij (Lommel), de boerĕ woonjtj op ènen boerderie (Kessenich), de boerĕ woonjtj op ènen oof (Kessenich), De boeër wünt op n hoef (Beverlo), de boor (Bocholt, ... ), de boor woeinjt op > groeət gəlɛg (Opitter), de boor woeinjt op ə klei nestjə (Opitter), de boor woejint op ein boorderie (Grote-Brogel), de boor woent op ein boorderie (Opoeteren), De boor woent op n boorderie nietig (Kaulille), de boor woèntj op n heufke (Ophoven), de boor woèntj op nen hoof (Ophoven), de boor wûnt op ein boorderie (Opglabbeek), de bour (Linkhout, ... ), de bouër weunt op ien wenning (Hasselt), de boër (As), de boër woït in e boerenhoaas (Vliermaalroot), de boùr woent op ein bourderij (Linkhout), de boùr woent op ein boùrderei (Rotem), de boùr woent op ein geleeg (Linkhout), de boùr woent op ein winning (Linkhout), de bōer woənt op n boerderie (Elen), de bŏŏr (Elen), De buər woənt op in burdərɛ: (Sint-Huibrechts-Lille), De buər woͅnt op də burdərej (Neerpelt), de būr (Kortessem, ... ), de bŭr woͅnt op ən eͅrəf (Eupen), de heele doug es er al bei wimke, bei blanquart, bei changske, bei de boer, bei de schrenewereker, bei grootvoujer, bei mich, bei dich, bei hum, bei heur, bei os, bei uch, bei heun (Zichen-Zussen-Bolder), de hēle dōͅg es hər al met wimka, met blaŋkār, met zjaŋke, met de boer, met de šraainwerkər, met mich, met öch, met høm, met hər, met os, met öch, met hyn (Tongeren), de hēlə doag es hè al bij Wèlemke, bij Blankaart, bij Jeanke, bij de boer, bij den timmerman, bij grootvader, bij mich, bij oech, bij hem, bij her, bij os, thoeres, bij hun (Beverst), de hiele daag is hei al bie Willemke, bie Blancquaert, bie Jentje, bie de boor, bie de schrienwerker, bie Gruutvader, bie mig, bie dig, bie hēͅm, bij hēͅr, bie uis, bie oog, bie heͅn (Opglabbeek), de hiele daag is hé al bij Willemke, bi blankaart, bi sjangke, bi de bor, bie de schrienwerker, bi gruutvaoder, bi mich, bi dich, bi uis, bi uch, bi hun (Gruitrode), de hielen daag is he al bie Wilmus, bie Blancquart, bie Jenche, bie de boor, bie de timmerman, bie groetvader, bie mich, bie dich, bie hēͅm, bie hēͅr, bie ous, bie oog, bie hun (As), de hielen daag is hoe al bei Willempje, bie Blancqaart, bie Jentje, bie de boor, bie de schrienwerker, bie groutvader, bie mig, bie dig, bij haem, bie os, bie og, bie hun (Neeroeteren), de hielen dag is he al bij Willemke, bij Blancquaert, bij Zjangske, bij de boer, bij de timmerman, bij groetepa, bij mig, bij og, bij hhim, bij heur, bij aas, bij og, bij hun (Peer), dee boer (Posterholt, ... ), deem bōōr (Maasbree), deen boor (Horst, ... ), deeze boer (Schinveld, ... ), deezem boer (Baarlo), deezen bōōr (Velden), deezə boer (Swalmen), dei boer (Schinnen), deize boer (Bingelrade), den boer (Heijen, ... ), den bōēr (Meerlo), den heelen daag is hiej al beij Wimke, beij Blankaar, beij Jankske, beij de boer, beij den timmermaan, beij grootvaor, beij mich, beij oech, beij heun, bey heur, beij os, beij oechlies, beij hun (Ulbeek), den heelen dag is `t er bij Guillaumeke, bij Blancquaert, bij djanke, bij de boer, bij de schrijnwerker, bij bompa, bij mich, bij oech, bij həm, bij heur, bij ons, bij oechlies, bij hen (Montenaken), den hei-jlen daag es hé al bej willemke, bej blancaar, bej gjanke, bej de boer, bej de timmerman, bej grautvoader, bej mig, bej dig, bej hèm, bej haar, bej os, bej oeg, bej hin (Martenslinde), den hele doog es hè al bej wellemke, bej blancquaert, bej zjangske, bej de buur, bej de timmerman, bij grootpa, bej mich, bej dich, bej hèm, bij her, bej os, bej ich, bej heu (Rosmeer), den helen dohg es ter al bij Willemke, bij Blancquart, bij Jensje, bij de boer, bij den timmerman, bij gr`tvoader, bij mich, bij oech, bij h`m, bij h`r, bij os, bij oech, bij h`n (Hoeselt), den hiejlen daag is hij aal be willemke, bij jentje, be de boewer, be (s) den timermaan, bij gruutvoader, bij mich, bij och, bij hum, bij heur, bij oss, bij ullie, bij heun (Achel), Den hiele daag is hè al bie Wimke, bie Blancquaert, bie Jentje, bij de boor, bie den schrienwerker, bij groutvader, bie mich, bie dig, bie hēm, bije her, bie us, bie ôch, bie hîn (Beek (bij Bree)), den hiele daag is hè al bij Wulmke, bij Blancquert, bij Zjanke, bij de boer, bij de tummerman, bij groutvader, bij mig, bij dig, bij hum, bij heure, bij os, bij ug, bij heure (Kessenich), den hielen daag es er bij Hemke, bij Blancquart, bij Janneke, bij de boer, bij de schrijnwerker, bij groetvader, bij mich, bij och, bij him, bij heer, bij eus, bij och allemeul, bij hin (Peer), den hielen daag es heije al be Willemke, be Blanckaert, be Jaoke, bede boer, be de schrijnwerker, be groetepaa, be mich, be oech, be him, be heer. be ooz, be oech, be hin (Berbroek), den hielen daag is er al bie willempke, bie Blancquart, bie Jentje, bie den boer, bie den timmerman, bie grootvajer, bie mich, bie dich, bie heem, bie hoar, bie ous, bie og, bie hin (Gruitrode), den hielen daag is er al bij Willemke, bij blankert, bij Jentje, bij de boor, bij den timmerman, bij gruutvader, bij mig, bij dig, bij heiëm, bij heir, bij oes, bij oëg, bij hūn (Bree), den hielen daag is hai al bie Willempke, bie Toentje, bij Jentje bie de boor, bij de schrienwerker, bie groetvajer, bie mich, bie dich, bie haim, bie hair, bie oos, bie ooch, bie him (Maaseik), den hielen daag is heeje al bi Willem, bi Blankaar, bij Janneke, bi de boere, bi de schrijnwerker, bi groetva͂der, bi miech, bi oech, bi hum, bi heur, bi oos, bi oech, bi hun (Godschei), den hielen daag is hey bij Wullemke, bij Blanquārt, bij Janneke, bij de boer, bey den tummerman, bij groetvader, bey mich, bey uch, bij hym, bij heur, bij ōz, bij uch, bij hum (Helchteren), Den hielen daag is hij al be Wullemke, bij Blankaart, bij Janneke, bij de boer, bij den tummerman, bij grotvoëder, bij mich, bij och, bij heum, bij heur, bij oës, bij ellie, bij hun (Neerpelt), den hielen daag is hijal beij Wullem ke, bey Blancquaert, bij Janneke, beij de boer, beij de schrijnwerker, bij groetvaoder, bij mich, bij och, bij hum, bij heur, beij oaz, bij och, beij hum (Helchteren), den hielen daag is hy al by Willempje, by Blancquaert, bij Jangske, bij den boer, by den meublemaker, by groetvader, by mig, by dig, by huem, by huer, by os, by ug, by hun (Eisden), den hielen daag is hè al bie Hemme, bie Jantje, bie de boor, bij de schrienwerker, bie Gruetvaier, bie miX, bie diX, bie hèm, bie hèr, bie uis, bie ouch, bie hin (Opglabbeek), den hielen daag is hè al bij Wullemke, bij Jentje, bij den boor, bij groetvader, bie mich, bie dich, bie hum, bie heur, bie īs, bie uch, bie hun (Maaseik), den hielen daag is-ser al bîe Wullemke, bîe Blancquaer, bîe Jentje, bîe de boor, bie den timmerman, bie groetvader, bie mich, bîe dich, bîe høum, bîe høur, bîe aus, bîe ôch, b (Bocholt), den hielen daag ister al bie Wullemke, bie Blankaer, bie jentche, bie de boor, den tummerman, bie groetvader, bie mig, bie dig, bie hum, bie heur, bie os, bie ug, bie hun (Maaseik), den hielen daag ès er al bè Lommeke, bè Blankaart, bè Jeŋen, bè de boer, bè de schrijnewerker, bè groetvaor, bè den tummerman, bè mich, bet och, be hum, bet heur, bet ooz, bet och, b (Zonhoven), den hielen daag ès hië al bè Willempje, bè Blanquaert, bè Jantje, bè de boer, bè den timmerman, bè grutvaoder, bè mich, bè ooch, bè hun (Eversel), den hielen dag es `r al bij Wilke, bij Janneke, bij de boēr, bij de chrijnewerreker, bij groĕtfoder, bij mich, bij dich, bij hém, bij hieër, bij oos, bij ooch, bij hin (Genk), den hielen dag es he al be Willemke, be Blanquaert, be Janneke, be de boer, be den timmerman, be groetvader, be mich, bej och (Koersel), den hielen dag is ter al be Willempje, be Blancquaert, be Janneke, be de boer, be de schrijnwerker, be Groeitvoir, be mig, be oeg, be hum, be huir, be oos, be oeglies, be hun (Sint-Truiden), den hiēlen daag is ter al bij Willemke, bij Blanquaert, bij Janneke, bij de boer, bij den timmerman, bij groetepa, bij mich, bij joch, bij hem, bijjer, bijaas, bijjoch, bij hun (Peer), den hijlen daag is hieje bij lommeke, bij Blankaart, bij djengske, bij de boewer, bij den timmermaan, bij grautvaar, bij mich, bij oech, bij hum, bij huijer, bij oos, bij oech, bij hun (Sint-Lambrechts-Herk), den hilen daag is hai al bi Willemke, bi Jentje, bi de boor, bi de srienwerker, bi groêtvader, bi mich, bi dich, bi hêm, bi uis, bi ôch, bi hîn (Niel-bij-As), den hilen dōͅg is `t er al beͅ Willemken, beͅ Blankār, beͅ Janneken, beͅ de būr, beͅ den timmerman, beͅ grutvōͅeder, beͅ miX, beͅ uX, beͅ h (Diepenbeek), den hille dag es hie al bey Willemke, bij Jeanke, bey den boer, bey den schreynwerker, bey groetvoader, bey mch, bey oeg, bey hum, bey heur, bey os, bey aaes, bey hun meegegaon (Halen), den hillen dōͅg is `t er al bĕ Willemken, bĕ Blankārt, bĕ šake, bĕ de būr, bĕ dn timmerman, bĕ miX, bĕ ūX, bĕ h"m, bĕ h"r, bĕ o (Diepenbeek), den hièlen daag is hèi biej Wulmke, bij Blancquaert, biej Zjaake, biej de boor, biej den tummerman, biej groetvader, biej mig, biej ug, biej um, biej heur, biej ous, biej ug, biej hun (Ophoven), den hèlen daag es er al bi-j Willemke, bi-j Blanckaert, bi-j Jentje, bij de boer, bi-j den tummerman, bi-j de groitvader, bi-j mich, bi-j dich, bi-j heum, bi-j os, bi-j uch, bi-j hun (Mechelen-aan-de-Maas), den ielen daag es hie bè Willemke, bè Blankaart, bè Djengske, bè de bouer, bè de schreinwerker, bij Baop, bè mich, bè oech, bè him, bè heër, bè aos, bè oech, bè hin (Hasselt), der boer wont op ĕn erf (Teuven), der buer woent op een burrie (Lontzen), der bur wont op e bure dink (Kelmis), der bur wont op ne burehof (Kelmis), der bŭr wont ob ən erəf (Montzen), der bûr (Montzen), der gaanse daag es er al bi wilke, bi blancquaert, bi jengske, bi der boer, bi der timmermaan, bi der groeëspap, bi meeg, bi deeg, bi hem, bi heur, bi os, bi eug, bi hun (Sint-Martens-Voeren), deze boar (Weert), deze boer (Amby, ... ), deze boor (Grubbenvorst, ... ), dezem boer (Kessel), dezem boor (Helden/Everlo), dezem bōōr (Maasbree), dezen boer (Steyl, ... ), dezen boor (Horst, ... ), dezen boër (Panningen), dezzen boer (Oirlo), deä boer (Epen), deè boer (Borgharen), deê beur woent op ein beurderi (Maaseik), dēēze boer (Grevenbicht/Papenhoven), dēēzen boer (Griendtsveen), dēze boer (Berg-en-Terblijt), dĕm boer (Swolgen), dĕm boër (Panningen), dĕn boer (Wellerlooi), dĕn bōēr (Merselo, ... ), die bōēr (Leunen), dieeze boer (Doenrade, ... ), dieze boer (Eijsden), die⁄n boer (Griendtsveen), dissen boer (Venray), disze boer (Oirsbeek), diszen bōēr (Meerlo), diz-ze boer (Vijlen), dize bōēr (Eys), dizen boer (Gennep, ... ), dizen bōēr (Well), dizze boer (Afferden, ... ), dizze boeër (Gulpen), dizze bōēr (Heer, ... ), dizzem boer (Swolgen), dizzen boor (Lottum), dizzen bōēr (Merselo), diè boeër (Gulpen), dĭze boer (Schaesberg), dĭzzen boor (Arcen), dr janse daag is he bi willempke, bi niise, bi schänke, bi dr bur, bi d’r schriiner, bi d’r jruesvadder, bi me.ch, bi de.ch, bi höm, bi hör, bi oss, bi eöch, bi hön (Lontzen), dä boer (Heerlen, ... ), dää boer (Schinveld), dè boer (Amby, ... ), dè boor (Nederweert), dèj boer (Mechelen), dèn boer (Blitterswijck, ... ), dèn boor (Grubbenvorst), dès boer (Swalmen), dê boar (Weert), dê boer (Asenray/Maalbroek, ... ), dê boor (Hunsel), dê bōēr (Eys, ... ), dê bōōr (Neeritter), dên boer (Afferden, ... ), dên boor (Helden/Everlo, ... ), dên bōōr (Velden), dê’n boor (Arcen), Dö būr wont up eͅn hūv (Oostham), Dö būr wont up eͅn winning (Oostham), Dö būr woənt up eͅn būrdörēͅ (Oostham), də b"r wûnt op n b"rdərij (Maaseik), də bo:r (Bree, ... ), də bo:ur (Rotem), də boer (Vechmaal), də boer wunt op n boedrij (Mopertingen), də boer wunt op n pachterij (Mopertingen), də boer wunt op n wenning (Mopertingen), də boiur (Rotem), də boor woeantj op ein boordəri-j (Ophoven), Də boor woēntj op n boorderij (Weert), Də boor wuunt op ein boordərie (Meeuwen), də bōr (Molenbeersel, ... ), də bōr wyənt op n bōrdərī (Opglabbeek), də bu.r (Donk (bij Herk-de-Stad), ... ), də bu.ər (Linde, ... ), də bu:r (Boorsem, ... ), də bu:r wjənt up ən bu:rdərij (Boorsem), də bu:ər (Eksel, ... ), də bur (Hoeselt, ... ), də bur wujnt op n wenning (Diepenbeek), də bur wunt op ən wɛnəŋ (Guigoven), də buər (Hamont, ... ), də bū:r (Peer), də būr (Bilzen, ... ), də būr woint op ən weneŋ (Genoelselderen), də būr wunt ob m būrdəreij (Lanaken), də būr wunt ob m paggōd (Lanaken), də būr wunt ob m weͅnneͅŋ (Lanaken), də būr wunt op m būrdərij (Lanaken), də būr wunt op m wenneŋ (Lanaken), də būr wunt op ən boͅuərdərajə (Lummen), də būr wunt op ən hoͅuvə (Lummen), də būr wunt op ən weͅnneͅŋ (Lummen), də būr wūnt op ən burdəerijə (Lanaken), də būr wūnt op ən būrdərēͅi (Hasselt), də būr wūnt op ən weͅniŋ (Hasselt), də būər wont op ən būrdeərei (Schulen), də būər, buər (Sint-Huibrechts-Lille), də bŭwr (Landen), də gansən dāX eͅssəm al bi Welləm, bi Blaŋkārt, bi Xaŋkə, bi dən bōr, bi dən temmərman, bi grūtvōͅdər, bi meX, bi dex, bi j (Genk), də hiələn dag esi al bɛi wøͅləmkən, bɛi janəkə, bɛi dən buər, bɛi dən tøͅmərman, bɛi gruətvoͅə (Neerpelt), də hīlə dəX is hɛi bɛi Willemtje, bɛi Blancquart, bɛi Jantjə, bɛi də bur, bɛi də timmerman, bɛi mə, bɛi ōͅ, bɛi hə (Overpelt), dən bu:ər (Lommel), dən heilən doaX ɛstər al bei Willəmkə, bei Jannəkə, bei də būr, bei grāmpēr, bei miX (Kortessem), dən heͅlən daəg is heə al beͅ Willəmkə, beͅ Blanqart, beͅ dža͂k, beͅ də būər, beͅ dən tummermāən, beͅ gro (Alken), dən heͅlən daəg is hīə al beͅ Wilhəmkə, beͅ Blangārt, beͅ jangskə, beͅ dən būər, beͅ də schrēnmēk (Wellen), dən hilən daX esər al bej gilke, bej jɛntšə, bej də bōr, bej də šreənwərkər, bej gryvadər, bej meX, bej deX, bej hɛm, bej hɛr, bej ôX (Bree), dən hilən dōͅX eͅs heͅ al bijj welləmkə, bijj Blanquaert, bijj jannəkə, bijj dən būr, bijj dən temmerman, bijj grujtvādərə, bijj miX, bijj d (Zutendaal), dən hiələn dāX is i al bɛ wøləmkə, bɛ žaŋskə, bɛ dən buər, bɛ dɛn tømərman, bɛ grøtvoͅəd (Overpelt), dən hīlən daX eͅstər al beͅ Wiləmkə, beͅ Blankārt, beͅ Janəkə, beͅ də būr, beͅ dən timərman, beͅ grūetvo (Sint-Lambrechts-Herk), dən hīələn dāg is hi al bij Willempke, bij Jeͅntjə, bij də būr, bijdən timmermān, bij grūətvadər, bij meX, bij oəX, bij əm, bij hər (Kleine-Brogel), dən ilən dag is tər al be Wilikə, beͅ Blankār, beͅ Džāŋkə, beͅ də bur, beͅ de schrijnwerəkər, beͅ Bompā, beͅ miX, be (Sint-Truiden), dən ɛ.ilən daich es tə ral be weləmkə be blankər, bə janəkə, be də buər, be də schɛinwɛrkər, be gra.utpa, be uch, be həm, be ör, be (Borgloon), dənīələn dāg isər al bɛi wøͅləmkə, bɛi blaŋkārt, bɛi žaŋkə, bɛi də būr, bɛi də šr (Stokkem), dər būr (Welkenraedt), d’r gaanse daag is ’n al bie willemke, bie d’r janssen, bie sjenske, bie d’r boer, bie d’r sjrienewerker, bie d’r grootvader, bie mich, bie uch, bie hum, bie häör, bie os, bie uch, bie hun (Mheer), ene stevige buer (Zutendaal), he zit al den hielen dag bij Gelliommeke, bij Blankaar, bij Jeanke, bij de boer, bij de schrijnwerker, bij Bou Papa, bij mich, bij uch, bij em, bij eur, bij oos, bij oechlies, bij hun (Gingelom), heͅ es al dən ilən daaX bi weləm, bi jaən (žaŋkə), bi də bor, bi də šriənweͅrkər, bi gruətvadər, bi meX, bi deX, bi hēͅm, bi h (Opitter), heͅ ɛs al dən iələn dōͅX bɛi Wilkə, bɛi lesəs, bɛi šaŋkə, bɛi də bur, bɛi dən timərman, bɛi grutvō (Genk), hij es den hielen daag al bĕ Willemke, bĕ Janneke, bĕ de boer, bĕ de timmermān, bĕ grutvaier, bĕ mich, bĕ ŏch, bĕ hun, bĕ heur, bĕ ōs, bĕ o (Zolder), hiëje es den hiele dag al bij Willemke gewèst, bij de bouer, bij den tummerman, bij groetapa, bij mich, bij ouch, bij hum, bij heur, bij aos, bij ouch, bij ullie, bij hun (Linkhout), hjēͅ eͅs al gansə dāg beͅ Wyləmkə, beͅ Blankārt, beͅdə būr, beͅ miX, beͅ oX, beͅ hum, beͅ h"r, beͅ ōs, beͅ ox, (Voort), hé is den hielen daag be Wellemke, be blancquaert, be Janneke, be de boer, be de schrijnwerker, be groetvader, be mich, be och, be hin (Stokrooie), héi is den hielen daag al bè wimpke, bè Blancquaert, bè djanke, bè de boer, bij de schreinwerker, bè groetvaor, bè mich, bè oech, bè hum, bè heur, bè oos, bè oech, b (Diepenbeek), ər ɛs tə ga:nsə do:g al bei wiləmkə, bei blaŋkər, bei zjɛnskə, bei də bu:r, bei də šri:nəwɛrkə, bei grutəpa:, bei mich, bei dich, bei h (Vroenhoven), ∂den hielen daag es hè bèj Wullemke, bè Blankaart, bè Janneke, bè de boer, bij den timmerman, bè groeteva, bè mich, bè ooch, bè hum, bè heur, bè os, bè ooch, b (Koersel), (of halfing)  de boer (Amby), (onverschillig gezegd)  De boer wunt op een hoef (Beverlo), De boer wunt op een winning (Beverlo), De boer wunt op n boerderij (Beverlo), (winning)  də būr woeint op n wennəŋ (Kortessem), algemeen  dər būr wont op(b) ən ɛrəf (Welkenraedt), bedrijven?  de boer wūnt op n wenning (Beverst), boer: pachter, kowboer, eespender  de boer wont op en geleig (Zichen-Zussen-Bolder), boerderij (ong. 3a 7 Ha)  de boer woont op n boerderij (Kuringen), boerderijke  De boeër wünt op n boerderij (Beverlo), boerehof: ein kleineres wesen  dĕr boer voont op ĕnĕ boerehof (Eupen), boorderie  Den boer die woontj op ein boorderie (Bocholt), boorderieke: klein  De boor woentj op ein boorderie (Neeroeteren), burdräjk\\  Də būər wont oͅp ən burdräj: (Hamont), de i is tusschen e en i  də boer hoent op ən winning (Sint-Huibrechts-Hern), dit wordt het meest gebruikt  de boer woènt op n boerderij (i-j) (Eisden), ein grootte wenning  de boer wônt op én wenning (Riksingen), en dikke boerderij  de boer woent op en boerderij (Sint-Truiden), gewone spraak  de boer woent op in plaats (Peer), groot  de boor woejint op ein winning (Grote-Brogel), de būr wuint op ĕn weͅnniŋ (Diepenbeek), de būər woint op ən wenning (Schulen), də buər w(ou)ənt op ən burdəréi (Gutshoven), də buər w(ou)ənt op ən paəxtəréi (Gutshoven), də buər w(ou)ənt op ən wenniŋ (Gutshoven), də būr wunt op ən winniŋ (Herk-de-Stad), groot bedrijf  de boer vooënt op een voynning (Ulbeek), de boër woït in e wening (Vliermaalroot), groot bedrijf gewoonlijk genoemd naar den bewoner of vroegere bewoner  De bōr wūänt op ənən hōf (Molenbeersel), groote  de boer woont op ieən winning (Nieuwerkerken), groote bedrijven  də būr wujnt op ən wäniŋ (Kortessem), groote boer = boer  de boer wojnt op ien winning (Kuringen), groote boer = paächter  de boer woeint op eén woaning (Sint-Lambrechts-Herk), groote boerderij  de boer woent op n woening (Bilzen), de boer woēnt op n winning (Peer), de boer woont op ein hoaf (Sittard), groote boerderij: hoef  De boor woēntj op n hōēf (Weert), groote boorderi-j (afzonderlijk uit te spreken)  de boor woent op n boorderi-j (Niel-bij-As), groote hoeve  də būər wont op ən wenning (Schulen), groote of kleine boerderij  De boer woent op n boerderij (Lommel), groote of oude boerderij  də bø͂ͅr wûnt op nən ûf (Maaseik), groote: boerderij  De boer woont op ən boerderij (Kleine-Brogel), grote bedrijven met paard voor ong. 10 Ha en meer  de boer woont op n winning (Kuringen), groter  de boer woent op een winning (Sint-Truiden), grösser als Baurenhof  dĕr boer voont op ĕ gooŭt (Eupen), gèf de versjillende namen vuur groete en klein bedrieven, es ter bestoèn  de boer wŏĕnt op ein boerderie (Elen), he hêt n boeaderaai (eigenaar)  de boer wônt op n wénning (Tongeren), heel groot bedrijf  deͅ būr wūnt op de winnīn (Mettekoven), hei zelden gebruikt, alleen als men prs of zaak letterlijk met de vinger aanwijst  dee boer hei (Sint-Pieter), hoeve  de boor woeinjt op n groeətə hoof (Opitter), klein  de boor woejint op ein boorderieke (Grote-Brogel), de būr wuint op ĕn būrderei (Diepenbeek), de būər woint op ən būərdərij (Schulen), klein bedrijf: boerderyke  de boer vooënt op een boerderij (Ulbeek), klein doening  De bōr wüänt op ə plēͅtskə (Molenbeersel), klein en groote boorderiej  de boor woentj op ein boorderiej (Opoeteren), kleine en gewone boerderijen  də būr wujnt op ən būrdərēj (Kortessem), kleinere  de boer woont op ieən boerderij (Nieuwerkerken), met heerenhuis  de boer woent op in winning (Peer), middeln. oe  deze boer (Brunssum), oe Middelned. noemen  boer (Brunssum), Ook: halfing.  boer (Amby), Opm. de oe is lang.  boer (Mechelen), Opm. de ê (van dê) is genasaleerd.  dê boor (Helden/Everlo), Opm. van een meer beschaafde ook wel eens: deze boer gezegd.  dê boer (Obbicht), Opm. ‰ = kort uitgesproken ee.  dēn boor (Sevenum), paardenboer= pijrsbouwer (boer die n paard heeft)  De bouwer woent op n winning (Paal), pachthof in de Kempen  de boer woent op een boerderij (Gelieren/Bret), plaats  Den boer die woontj op ein groutte plaats (Bocholt), ps. deels omgespeld volgens Frings.  din} boor (Sevenum), dɛ} boer (Buchten), dɛ̄} boer (Guttecoven), weunt: korte klank  Də boer weunt op ən wenning (Eigenbilzen), winning  Den boer die woontj op ein groutte winning (Bocholt), winning meer voor groote boerderij  De boer wŏint op n winning (Wijchmaal), winningske  de boer woent op een winning (Mielen-boven-Aalst), De boeër wünt op n winning (Beverlo), woeinjt (zitj)  de boor woeinjt op n boordərie (Opitter), woent : oe als kloek  de boer woent op n winning (Vliermaalroot), wont: tusschen o en oe in  De boer wont ôp n boerderij (Lommel), woont: korte klank  de boer woont op n weeneeng (Mal), de boer woont op n wéneeng (Mal), wènningske  de boer woeint op eén wènning (Ulbeek), {aantekening in potlood: fout }  deze boer (Mheer), èjn: diepe keelklank  dĕ boer woent op èjn boerdĕrĕí (Vroenhoven), boerenlui (coll.): būrǝlȳi̯ (Klimmen, ... ), boerenluitjes: būrǝlȳkǝs (Wijlre), boerenmannetje: būrǝmɛŋkǝ (Reuver), boerenmens: būrǝmenɛ̄ (Valkenburg), būrǝminɛ̄ (Wijlre), (mv)  bōrǝmensǝ (Stramproy, ... ), būrǝmensǝ (Maastricht), bouwboer: bǫu̯būr (Venlo), galo (barg.): galo (barg.) (Weert), halfer: halfe (Herten (bij Roermond)), halfer (Roermond, ... ), vgl. Roermond Wb. (pag. 94): halfer, boer; oorspr. pachter.  halfer waas te boer (Herten (bij Roermond)), halfing: Van Dale: halfing, zie halfwinner.  der halfeen (Mheer), halefèn (Montzen), halfing (Amby, ... ), kaffer (barg.): kaffer (barg.) (Heerlen, ... ), labeurder: labi̯ø̜̄rdǝr (Riksingen, ... ), labyǝdǝr (Romershoven), labȳrdǝr (Spaubeek), labø̄rdǝr (Berverlo, ... ), labø̄ǝrdǝr (Brustem, ... ), labø̜̄rdǝr (Hamont, ... ), labø̜̄ǝrdǝr (Kwaadmechelen), labø̜rdǝr (Boorsem, ... ), labērdǝr (Kermt, ... ), labē̜ ̞rdǝr (Eigenbilzen), labęi̯dǝr (Spalbeek), lambø̄rdǝr (Mechelen), labeurman: labeurman (Voort), labi̯ē̜ ̞rman (Grote-Spouwen), pachter: de paachter (Heers), də pa:xtər (Vechmaal), də paxtər (Gelinden), [boer - pachter]  pachter (Halen), prang (barg.): prang (barg.) (Heerlen, ... ) boer [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)], [ZND 14 (1926)], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m], [ZND m] || boer [die ~] [SGV (1914)] || boer; oorspr. pachter || De hele dag is hij al bi Willempje, bij Blancquaert, bij Jantje, bij de boer, bij de timmerman, bij grootvader, bij mij, bij u (enkv.), bij hem, bij haar, bij ons, bij u (mv), bij hun [ZND 44 (1946)] || de vrouw van een boer [meesterse, bazin(ne), vrouw, juffrouw, mevrouw] [N 87 (1981)] || deze { - boer} [SGV (1914)] || deze [~ boer] [SGV (1914)] || die { - boer} [SGV (1914)] || die [~ boer] [SGV (1914], [SGV (1914)] || pachter van een boerderij, die tevens de exploitant is || Vertaal in het dialect en vul aan: De boer woont op een ... (Fr. ferme geef de verschillende namen voor grote en kleine bedrijven, indien er bestaan. [ZND 22 (1936)] || Waar de aangegeven meervoudsvorm afwijkt van de regelmatige -ǝ(n) achtervoeging, is dat hier opgenomen. Op kaart 5 zijn de verspreidingsgebieden van de Nederlandse afleidingen labeurder "boer" en labeuren "boeren" en "hard werken" van het Franse labeur aangegeven. [N 5A, 95b; A 3, 37; A 16, 22; A 20, 1b; L 1, a-m; L 4, 37; L 14, 6; S 4 en 6; Wi 15; monogr.] I-6, III-3-1
boer in het kaartspel boer: beur (Maaseik, ... ), boar (Kaulille, ... ), boer (Achel, ... ), boeër (Eygelshoven), boeər (Gutshoven, ... ), boo:r (Kaulille), boor (Arcen, ... ), boore (Ell), bor (Dilsen), bour (Wilderen), bouë.r (Hasselt), bouër (Hasselt), bouər (Hasselt), boér (Gronsveld), boêr (Peer), boër (Hasselt), boôr (Tungelroy), boə.r (Hasselt), boər (Kaulille, ... ), bō-r (Geistingen), bōē.ër (Zonhoven), bōēr (Diepenbeek, ... ), bōēər (Hamont), bōr (Beek (bij Bree)), boͅr (Dilsen), bur (Sint-Truiden), buər (Niel-bij-St.-Truiden, ... ), bū.r (Gemmenich, ... ), b}hur (Meeuwen), b}oer (Neerpelt), bôê.r (Zolder), klaavere boerre (Stevensweert), klaavërë boer (Lanklaar), klaavərə bu:r (Maastricht), klaij boer (Dieteren), klaivere boer (Horn), klavere boer (Amby, ... ), klavere boor (Hunsel), klavere bōēr (Heer), klavere béur (Maaseik), klavereboer (Guttecoven), klavərə bur (Beringen), klavərə būr (Tessenderlo), klāvere boer (Grevenbicht/Papenhoven), klāvərə būr (Opgrimbie, ... ), klee boer (Bingelrade, ... ), kleeboer (Guttecoven, ... ), kleevere boer (Asenray/Maalbroek), kleevereboer (Maasbracht), kleeveren boer (Belfeld), kleevərə boer (Swalmen), kleieboer (Klimmen), kleiveren boer (Oirlo), klevere boer (Genooi/Ohé, ... ), kleverem boor (Maasbree), kleveren boer (Gennep), kleveren bōēr (Heijen), kleè boere (Broeksittard), klie baor (Neeroeteren), klie-e boer (Vijlen), kliea boer (Banholt), klieboer (Simpelveld), kliee boer (Doenrade, ... ), kliee e boer (Lutterade), klieever boor (Lottum), klieevere boer (Heel), klieeë boer (Schinnen), kliej boer (Heek, ... ), kliejboer (Mechelen), klieje boer (Amby, ... ), klieje boeër (Gulpen), kliejeboer (Amby), kliejverenboër (Panningen), klieuveren boor (Meterik), klievere boor (Helden/Everlo), klieveren boor (Nederweert), klieèe boer (Schimmert), klieê boer (Berg-en-Terblijt), klieə boer (Brunssum), klieəveren boer (Horst), klieəverren boor (Arcen), kliēje bōēr (Eys), kliè boer (Munstergeleen, ... ), klièboer (Rimburg), klièj boer (Puth), kliëvere boer (Kessel), kliëvereboer (Grubbenvorst), klīvrə bur (Sint-Huibrechts-Lille), kloavere boer (Bilzen, ... ), klōͅvərə bur (Sint-Truiden), klōͅvərə būr (Martenslinde), kläveren bōēr (Meerlo), klääje boer (Mheer), klè-vere boer (Blitterswijck), klè.veren bōēr (Merselo), klèvere boer (Blerick, ... ), klèvere bōēr (Well), klèveren boer (Afferden), klèverenboer (Swolgen), klèvren boer (Griendtsveen), klèvve boer (Eijsden), klèvvere bōēr (Wellerlooi), klêvere boer (Beegden, ... ), klîên bōōr (Neeritter), klòvərə bur (Aalst-bij-St.-Truiden), klòvərə buər (Voort), klòwvərə buwər (Hoepertingen), klòəvərə buər (Zonhoven), klôvere buer (Rosmeer), kruutsboer (Montfort), kruutsere boer (Brunssum, ... ), kruutzere boer (Steyl), krŭŭtsere boer (Schinveld), kukə boər (Hasselt, ... ), (e; moeilijk weer te geven).  klevern boer (Reuver), (moderne "nieuwe"benaming).  klaveren boer (Venlo), (oude benaming).  kruutseren boer (Venlo), 108 B.IIa  roetəboer (Roermond), als alternatief voor gek  boer (Hoepertingen), De boer gaat boven de tien.  bū.r (Meeswijk), Hij speelde een boer uit.  būər (Lommel), Ik heb de boer uitgespeeld (kaartspel).  būər (Hamont), Klaaverenaos, -keuning, -dam, -boer: klaveraas, -koning, -vrouw, -boer enz.  boer (Sittard), korte oe  boer (Sint-Truiden), met alternatief gek en zot  boer (Hoepertingen), minder gebruikt dan gek  boer (Groot-Gelmen), Opm. de ee ligt tussen ee en ê.  kleeveren boor (Sevenum), Opm. uitspraak als in Echt.  klèivere boer (Herten (bij Roermond)), ps. invuller heeft de zin niet volledig beantwoord.  kleevere (Beesel), Sjöppenaos, -keuning, -dam of -boer: Schoppenaas, -heer, -dame, -boer.  boer (Sittard), spelling: "boer  bu:r (Lommel), Ss. sjöppeboer enz.  boer (Maastricht), Sub HARTEN-: Herte-aos, herteboer, hertedam, hertekeuning.  boer (Posterholt), Sub hartenaos v/m, -keuning, -dam, -boer: hartenaas, -koning, -vrouw, -boer.  boer (Sittard), Sub KAART.  boer (Posterholt), Sub kaartspel : spel kaarten : 52 stuks.  boer (Beverlo), Sub roe:t.  roet`boor (Bocholt), veroud  kruzere boer (Simpelveld), gek: gek (Alken, ... ), geͅk (Alken, ... ), gɛk (Diepenbeek), klaevərə gek (Kermt), klâvere gek (Wellen), als alternatief voor boer  gek (Hoepertingen), met als alternatieven boer en zot  gek (Hoepertingen), met alternatieven boer en zot  gek (Groot-Gelmen), Vgl. gek en èin: boer en een kale kaart.  gek (Diepenbeek), zot: zot (Bree, ... ), zòt (Sint-Truiden), als alternatief voor boer  zot (Hoepertingen), als alternatief voor gek  zot (Hoepertingen), minder gebruikt dan gek  zot (Groot-Gelmen), zwarte piet: zwartë pit (Lanklaar) (Kaarttermen): Boer. || 2. Boer van het kaartspel. || 4. Figuur in kaartspel. || 5. Boer in t kaartspel. || [Boer in het kaartspel]. || [Boer in kaartspel]. || Bij kaartspel. || Boer ([...] speelkaart tussen vrouw en tien). || Boer [in kaartspel]. || Boer [kaartspel]. || Boer, landbouwer; fig. uit kaartspel. || Boer. || Boer1: 3. Boer (in het kaartspel). || Boer1: 4. Boer (in het kaartspel). || Boer: 3. (Kaartspel) Kaart die in het kaartspel tussen de vrouw en de tien staat. || Boer: 4. Kaart in kaartspel. || Boer: Bep. speelkaart. || Boer: klaveren boer. [ZND 01 (1922)] || Boer: Ruiten boer (in het kaartspel). [ZND 42 (1943)] || Buur: 2. (Kartensp.) Bube. || En hoe [noemt u van het kaarspel] de [verschillende] plaatjes? - II. Koning. [DC 52 (1977)] || En hoe [noemt u van het kaarspel] de [verschillende] plaatjes? - IV. Boer. [DC 52 (1977)] || I. (In het kaartspel) Boer. || Kaart(en) van een bepaalde soort of kleur waarmee andere kaarten in het spel geslagen kunnen worden [troef, turf, lint, beffer, drijver, ant]. [N 88 (1982)] || Kaartsoorten: [boer]. || Kaarttermen: Boer. || klaveren boer [SGV (1914)] || Koning: Hoe heet schoppen heer of schoppen koning (in een kaartspel)? [ZND 42 (1943)] || Ruiten: ruiten boer. [ZND m] || Ruitenboer (kaartspel). || Ruitenboer. [ZND m] || Ruitenboer: boer. III-3-2
boer in het kaartspel add. jas: jass (Opoeteren), Gooj de - op; - en nel.  jas (Maastricht), zwarte piet: zwartë pit (Lanklaar) Boer: Ruiten boer (in het kaartspel). [ZND 42 (1943)] || II. Jas: troefboer. || Klaveren: klaveren boer. [ZND 01 (1922)] III-3-2
boerderij, algemeen (het) anderhalf: āndǝrhǫu̯f (Margraten  [(sc paard grootte-aanduiding)]  ), (het) goed: gōt (Amby, ... ), gǭt (Vrusschemig), aangelag: āngǝlǭx (Bocholt), bedrijf: bǝdrīf (Blitterswijck, ... ), bedrijfje: bǝdrifkǝ (Nederweert, ... ), boerderij: budǝrii̯ (Baarlo, ... ), budǝręi̯ (Eys, ... ), bundǝręi̯ (Berverlo, ... ), burdǝrei̯ (Simpelveld), burdǝrii̯ (Amstenrade, ... ), burdǝrø̄ǝ (Halen), burdǝrāi̯ ('S-Herenelderen, ... ), burdǝrē (Opheers), burdǝręi̯ (Achel, ... ), burǝrii̯ (Lontzen), børdǝrē (Neerglabbeek), bø̄rdǝrii̯ (Maaseik), bø̄ri (Jesseren), bōrdǝrii̯ (Arcen, ... ), bōrdǝrēi̯ (Bree, ... ), bōrǝręi̯ (Waasmont), būrdǝrēi̯ (Afferden, ... ), būrdǝrɛ̄ (Aalst, ... ), būrǝręi̯ (Montenaken, ... ), bǫu̯ǝrdǝrai̯ (Meldert), boerenbedrijf: burǝbǝdrīf (Echt, ... ), boerending: burǝdeŋk (Bocholtz, ... ), boerenerf: burǝnęrǝf (Vijlen, ... ), bōrǝnerǝf (Helden), boerengeleg: burǝgǝliǝx (Heusden, ... ), burǝgǝlɛ̄x (Maasmechelen), boerengoed: būrǝgōt (Buchten, ... ), boerengoedje: burǝgø̜i̯djǝ (Merkelbeek), boerenhof: burǝnhof (Blitterswijck, ... ), burǝnhōf (Maastricht), burǝnhǭf (Klimmen, ... ), boerenhuis: burǝnhus (Klimmen, ... ), (mv)  burǝhuzdǝr (Weert), boerenplaats: burǝplats (Blitterswijck, ... ), burǝplɛts (Afferden), bōrǝplāts (Hushoven, ... ), boerenwinning: burǝweneŋ (Heusden), burǝwęneŋ (Maasmechelen), bouwhof: bouwhof (Middelaar), bouwing: bouwing (Overpelt), ding: deŋk (Houthem  [(met ongunstige bijbetekenis)]  , ... ), doening: dōneŋ (Heythuysen, ... ), erf: węneŋ (Gennep), ęrǝf (Aubel, ... ), ˙ɛrǝf (Eupen, ... ), gebouwen: gǝbyi̯ (Gulpen), gedoen: gǝdun ('S-Herenelderen, ... ), gǝdūi̯ (Achel, ... ), gǝdūn (Diepenbeek), gǝdūǝn (Paal, ... ), geleg: gǝliǝx (Gutschoven, ... ), gǝlēx (Beringen, ... ), gǝlēǝx (Wellen), gǝlęi̯x (Bocholt, ... ), gǝlīǝx (Diepenbeek), gǝlɛx (Beverst, ... ), gǝlɛ̄x (Bree, ... ), goedje: gø̄tjǝ (Heek), gø̜i̯tjǝ (Sittard), hantering: hantering (Margraten), herengoed: hērǝgǫu̯t (Merkelbeek), hoeve: huf (Hamont, ... ), huvǝ (Broeksittard, ... ), hø̄f (Sint-Martens-Voeren, ... ), hūf (Beringen, ... ), hūǝf (Eijsden, ... ), hǫu̯f (Eupen, ... ), ūǝf (Rotem), hof: ho.f (Moresnet), hof (Arcen, ... ), hō.f (Putbroek), hōf (Amby, ... ), hōi̯f (Lanklaar, ... ), hōǝf (Heerlen, ... ), hǫf (Heythuysen, ... ), hǭf (Amstenrade, ... ), ōf (Eisden), ǭf (Lutterade), huis: hūs (Gronsveld), huis en stallen: hus ęn štɛl (Spaubeek), huisblok: husblǫk (Gruitrode), huizing: huzeŋ (Eisden), hyzeŋ (Meeuwen, ... ), koewinning: kōweneŋ (Margraten  [(weidebedrijf)]  ), kraam: krǭm (Margraten), labeur: labyǝr (Beverst, ... ), labø̄r (Beringen, ... ), labeuring: labyǝreŋ (Opheers), labø̄reŋ (Berverlo, ... ), munkhof: mø̄nkǫf (Mettekoven), plaats: plats (Blitterswijck, ... ), plāts (Baarlo, ... ), plɛts (Neerpelt), schans: schans (Lummen), šxāns (Zonhoven), staai: stāi̯ (Wanssum), stallen en huizen: stɛlǝ ęn hȳzǝ (Maaseik), stalling: stalling (Eisden), veebedrijf: viǝbǝdrīf (Margraten), weidebedrijf: węi̯bǝdrīf (Margraten), winning: weleŋ (Borlo, ... ), weneŋ (Alken, ... ), wøneŋ (Helchteren), wø̄neŋ (Bree), węneŋ (Alken, ... ) Het gehele complex, alle opstallen te samen genomen. De oorspronkelijke betekenis van hof is "binnenhof, omheinde ruimte"; hier is sprake van ellips uit hofstede, "hoeve". Onder bedrijf is de specifieke betekenis van "boerenbedrijf" te verstaan; het algemene gedoen heeft ook diezelfde specifieke betekenis. De betekenis van labeur en labeuring is hier het gehele complex van het boerenbedrijf, vaak met de bijbetekenis van "waar zwaar werk wordt gedaan"; vergelijk de lemma''s "boeren" (1.1.8) en "werken op de boerderij" (1.3.10). Vele benamingen die voor de boerderij in het algemeen zijn opgegeven, zoals winning en hof, komen ook terug onder de specifieke boerderijnamen, zoals "eigen hoeve" en "pachthoeve". De geografische uitgebreidheden van deze termen verschillen van begrip tot begrip. Zie de betrokken lemmata van deze paragraaf. Staai is oorspronkelijk de benaming van een bepaalde boerderij bij het veer in Wanssum; de benaming correspondeert aan stade, een afleiding van staan. Bij schans wordt aangetekend: "hoeve met water rondom"; bij kraam: $$speciale betekenis$$ "boerderij". Munkhof correspondeert met monnikhof, te verstaan als "abdijhoeve". Kaart 1 is een verzamelkaart; ook de samenstellingen met hof,geleg, plaats en winning van het lemma "grote boerderij" (1.1.2) zijn erin ondergebracht. [A 10, 2a; A 11, 4; L 1, a-m; L 12, 1; L 22, 1; L 38, 20 en 22; S 4; Wi 4; monogr.; add. uit N 5A, 95; L 37, 11a] || Het gehele complex, alle opstallen te samen genomen. De oorspronkelijke betekenis van hof is "binnenhof, omheinde ruimte"; hier is sprake van ellips uit hofstede, "hoeve". Onder bedrijf is de specifieke betekenis van "boerenbedrijf" te verstaan; het algemene gedoen heeft ook diezelfde specifieke betekenis. De betekenis van labeur en labeuring is hier het gehele complex van het boerenbedrijf, vaak met de bijbetekenis van "waar zwaar werk wordt gedaan"; vergelijk de lemma''s "boeren" (1.1.8) en "werken op de boerderij" (1.3.10). Vele benamingen die voor de boerderij in het algemeen zijn opgegeven, zoals winning en hof, komen ook terug onder de specifieke boerderijnamen, zoals "eigen hoeve" en "pachthoeve". De geografische uitgebreidheden van deze termen verschillen van begrip tot begrip. Zie de betrokken lemmata van deze paragraaf. Staai is oorspronkelijk de benaming van een bepaalde boerderij bij het veer in Wanssum; de benaming correspondeert aan stade, een afleiding van staan. Bij schans wordt aangetekend: "hoeve met water rondom"; bij kraam: $$speciale betekenis$$ "boerderij". Munkhof correspondeert met monnikhof, te verstaan als "abdijhoeve". Kaart 1 is een verzamelkaart; ook de samenstellingen met hof,geleg, plaats en winning van het lemma "grote boerderij" (1.1.2) zijn erin ondergebracht.' [A 10, 2a; A 11, 4; L 1, a-m; L 12, 1; L 22, 1; L 38, 20 en 22; S 4; Wi 4; monogr.; add. uit N 5A, 95; L 37, 11a] I-6
boeren akkeren: akǝrǝ (Herten, ... ), boeren: bōǝrǝ (Grathem, ... ), būrǝ (Epen, ... ), būǝrn (Zonhoven), brakkelen: braqǝlǝ (Klimmen  [(slordig werken)]  ), hoeven: hø̜̄vǝ (Margraten), labeuren: labi̯ø̄rǝ (Mal), labi̯ø̜̄rǝ (Riksingen, ... ), labyǝrǝ (Opheers), labȳrǝ (Spaubeek  [(met goed resultaat)]  ), labø̄rǝ (Beringen, ... ), labø̄ǝrǝ (Brustem), labø̜̄rǝ (Lommel, ... ), labø̜i̯rǝ (Borlo), labø̜rǝ (Velm, ... ), labø̜ǝrǝ (Kwaadmechelen), lambø̄rǝ (Mechelen), lǝbørǝ (Herk-de-Stad), lǝbø̄rǝ (Gronsveld, ... ), lǝbē̜ ̞rǝ (Zutendaal), lǝbęi̯rǝ (Beverst), plodderen: ploi̯ǝrǝ (Klimmen) Het uitoefenen van het boerenbedrijf; voor de opgaven labeuren doorgaans met de speciale connotatie van zware lichamelijke arbeid. Andere bijzonderheden zijn bij de opgaven zelf vermeld. Voor Q 20, 101, 113 en 253 is aangetekend dat uitspannen (ūtɛ̄panǝ) wordt gebruikt voor het "ophouden met boeren"; in Q 101 wordt bovendien voor "beginnen met boeren" de term zich aanspannen (zix ānɛ̄panǝ) opgegeven. Zie ook kaart 5. [L 37, 11c; monogr.; add. uit N 5A, 95a] I-6
boeren- en visserstouw bindtouw: beŋgtǫw (Beringe), kalfzeel: kalfzi-jǝl (Loksbergen), karlijn: kɛrlīn (Beringe), klokzeel: klǫkzi-jǝl (Loksbergen), koezeel: kowzęjl (Beringe), kordeel: kǝrdi-jǝl (Loksbergen), paardslijn: pē̜rslīn (Beringe), ploeglijn: plōxlīn (Beringe), reep: ręjp (Beringe), teugel: tø̜jgǝl (Loksbergen), zeel: zi-jǝl (Loksbergen) Algemene benamingen voor gewoon touw zoals die bij boeren en vissers in gebruik zijn. De woordtypen klokzeel, teugel, kordeel en kalfzeel duiden in het bijzonder op soorten touw die uit drie of vier uitgespannen en samengedraaide strengen geslagen zijn. [N 48, 95a; N 48, 95b; N 48, 98a] II-7
boerendochter boerenmeidje: burǝmē̜ ̞tjǝ (Roggel), burǝmɛ̄tšǝ (Montzen), boergoot: burgø̜̄t (Venlo), juffer: jǫmfǝr (Heerlen), jǫu̯fǝr (Valkenburg) I-6
boerenjasmijn boerenjasmijn: boerejasmijn (Eksel), Veldens dialekt  boerejasmijn (Velden), fleur de roche: fleur de roche (Amby), heester: eigen spellingsysteem  heester (Meijel, ... ), jasmijn: ja.sm‧ēͅ m. (Eys), jas mijn (Montfort), jasmien (Geulle, ... ), jasmijn (Blerick, ... ), jasmīēn (Steyl), jasmíjn (Ittervoort), jasm‧ɛi̯n m. (Ingber), #NAME?  jasmien (Klimmen), Bree Wb.  jasmi-jn (Bree), eigen spellingsysteem  jasmien (Meerlo), jasmijn (Schinnen), jasmíen (Merkelbeek), Endepols  jasmeîn (Maastricht), jasmien (Maastricht, ... ), jasmijn (Maastricht, ... ), ideosyncr.  jasmien (Vlodrop), jasmijn (Gronsveld, ... ), jasmīen (Hoensbroek), NCDN  jásmijn (Stevensweert), Nijmeegs (WBD)  jasmijn (Meijel), oude spellingsysteem  jasmijn (Meijel), Veldeke  jasmieën (Waubach), jasmijn (Echt/Gebroek), Veldeke / eventueel aangevuld met systeem Jones  jasmijn (Gulpen), Veldeke 1979, nr. 1  d’n jasmien (Venray), Veldeke aangepast  jasmijn (Tienray), Venlo e.o.  jasmien (Maasbree), WBD / WLD  jasmijn (Beesel), jasmīên (Reuver), WBD-WLD  jàsmijn (Roermond), WBD/WLD  jasmien (Kapel-in-t-Zand), jasmijn (Caberg, ... ), jàsmie.n (Maastricht), jàsmīēn (Heerlen), jàsmīēën (Nieuwenhagen), jàsmījn (Grevenbicht/Papenhoven), WBD\\WLD  jasmīēn (Amstenrade), WLD  jasmeijn (Maastricht), jasmien (Born, ... ), jasmijn (Brunssum, ... ), jasmīēn (Itteren, ... ), jasmījn (Schimmert), jàsmein (Venlo), WLD (De o is niet voldoende gedifferentiëerd; vandaar soms –)  jàsmijn (Haelen), ± WLD  jasmijn (Vlijtingen), jasmíe‧n (Weert), jozemijn: józəmĭén (Loksbergen), zjozemin (Hoeselt), IPA, omgesp.  žoͅzəmin (Kwaadmechelen), St Truiden  jozemiene (Jeuk), sacramentsbloemen: De welriekende witte bloemen dienden als sierstrooisel bij de sacramentsprocessie: z. L.J. p. 18  sákremé.ntsbloo.me (Zonhoven), sint-jorisbloem: seringen / Jeuk  Sint-Jeurisbloemen (Jeuk), Sint-Jorisbloemen (Jeuk) boerenjasmijn || Jasmijn, een heester met witte, welriekende bloemen (jasmijn, zezemien). [N 82 (1981)] III-4-3
boerenkiel kiel: kil (Meijel), kēl (Meijel, ... ) Meestal heeft men bij het baggeren het bovenlijf ontbloot, anders draagt men wel een kiel, een kledingstuk van blauw linnen gemaakt. [I, 88d] II-4
boerenkool boerenkool: beurekeul (Sittard), bloomkool (Brunssum), boere keul (Schinveld), boere koal (Wijlre), boere koel (Vaals, ... ), boere kool (Brunssum), boere kuul (Maastricht, ... ), boerekaol (Stein), boerekeul (Montfort, ... ), boerekeïl (Bilzen), boerekijl (Bilzen), boerekoal (Maasbracht, ... ), boerekoawl (Susteren), boerekoehl (Heerlen, ... ), boerekoel (Hout-Blerick, ... ), boerekoeël (Blitterswijck, ... ), boerekoeəl (Jabeek), boerekoil (Ulestraten), boerekool (Brunssum, ... ), boerekoèl (Nuth/Aalbeek), boerekoél (Nieuwenhagen), boerekoël (Blerick, ... ), boerekoəl (Munstergeleen), boerekŏĕal (Jabeek), boerekuuel (Herten (bij Roermond), ... ), boerekuul (Gronsveld, ... ), boerekuël (Nuth/Aalbeek), boerekūū.l (Waubach), boerekwaol (Stein), boerekweöl (Ulestraten), boerekóól (Oirsbeek), boerenkeuel (Lutterade), boerenkool (Schinveld), boerrekool (Gennep), boorekoeël (Boeket/Heisterstraat, ... ), boorekuul (Tungelroy), boorekêûl (Haelen), borekiêl (As, ... ), borekuuil (Neeritter), boërekoël (Blerick), bōērekūūL (Itteren), bōrəkīəl (Opglabbeek), boͅərəkyl (Lummen), burü kyül (Sint-Truiden), burəkyəl (Nieuwerkerken, ... ), buwərəkoͅl (Lommel), būrəkyl (Helchteren), būrəkø̄l (Ketsingen), būrəkøͅi̯l (Borgloon), bŭrəkuəl (Venlo), bŭrəky(3)̄əl (Paal), böërekûûl (Mechelen), #NAME?  boerekewl (Susteren), -euu-: niet als de Ned. -eu-, ook niet als de Ned. -uu-, maar als een tussenklank.  boerekeuul (Oirsbeek), Eigen phonetische  boereke͂ul (Valkenburg), Eigen spellingssyst. Zie vragenlijst p.6 laatste -e klinkt als -e- in pet  boerekeuel (Berg-aan-de-Maas), klemtoon op de eerste lettergreep  bōērekèùel (Lutterade), met een vtje op de y  boͅərəkyl (Lummen), mit epel en éé groes stuk spek  boerekoel (Kerkrade), schj=ch van chocolade  boerekuul (Heerlerheide), Syst. Eykman  bōrəkū.l (America), Syst. Frings  boͅu̯ərəkuəl (Hasselt), burəky(3)̄l (Halen), burəky(3)̄əl (Melveren), būrəkil (Gelieren/Bret), būrəkūəl (Neerpelt), būrəky(3)̄l (Sint-Truiden), būrəky(3)̄əl (Beverlo), bū̞ərəky(3)̄əl (Gingelom), Syst. Grootaers  burəkoͅlə (Lommel), Syst. IPA  būrəkōl (Kwaadmechelen), Syst. Veldeke  boerekoël (Tegelen), Syst. WBD  boerekoeël (Oirlo), boerekoêl (Boekend), boerekōēl (Velden), boerekuel (Herten (bij Roermond)), boerekêûl (Buchten), boerekûûl (Geleen), verklw. boerekuëlke  boerekoeël (Heerlen), boerenkoool: boerekēūël (Munstergeleen), boerenmoes: boer(e)moe.s (Gennep, ... ), boere moes (Meijel, ... ), boere moos (Maasniel), boere mous (Sittard), boere-moos (Reuver, ... ), boeremaos (Sittard), boeremoes (Blitterswijck, ... ), boeremoos (Baarlo, ... ), boeremous (Sittard), boeremōēs (Middelaar, ... ), boerenkool (Schinveld), boerenmoos (Roermond), boerremoes (Gennep), boeëremoeës (Boekend), boeëremooës (Boekend), boore moos (Helden/Everlo, ... ), boore moo‧s (Weert), boore mos (Sevenum), booremoos (Altweert, ... ), booremos (Sevenum), bore moos (Helden/Everlo), boremoos (Neeritter), boremos (Sevenum), boëremoos (Blerick), boôremoos (Tungelroy), bōēremoo:s (Roermond), bōrəmōs (Maaseik), bŏĕrrəmŏĕs (Meijel), burə mu‧s (Ottersum), burəmūs (Gennep, ... ), Eigen syst.  bōēremoos (Heerlen), Nieuwe [spelling]  boeremoos (Reuver), Syst. Eijkman  būrəmūs (Gennep), Syst. Eykman  bōrəmos (America), Syst. Frings  burəmōs (Kessenich), būrəmōs (Mechelen-aan-de-Maas), būrəmus (Gelieren/Bret, ... ), Syst. Veldeke  boeremoos (Roermond, ... ), boremoos (Kinrooi), Syst. WBD  boe.remoo:s (Maasniel), boe.remoos’ (Boukoul), boeremoes (Meijel, ... ), boeremoos (Baarlo, ... ), boeremōēs (Ottersum), boeremôs (Velden), booremoo:s (Baexem), booremoos (Leuken), booremòs (Sevenum), boremos (Velden), Syst. WBD Klemtoon op -moos  booremoo:s (Panningen), Verklw. boeremeuske  boeremoos (Venlo), boermoes: burmūs (Gennep, ... ), Syst. WBD  boe’rmoos (Tegelen), boterblader: boətərblēͅər (Zonhoven), friezelkool: frīēzëlkeul (Tongeren), groen gemeus: greun-gemus (Nieuwenhagen), groen moes: green moos (Neeroeteren), greun moos (Eys, ... ), greun-moos (Oost-Maarland), greunmoos (Guttecoven, ... ), greunmöös (Susteren), gruin mous (Einighausen), grynmus (Val-Meer), grön moos (Tegelen), grø̄n mos (Rotem), grø̄n mōs (Smeermaas, ... ), grø̄nmōs (Lanklaar), Syst. Frings  gry(3)̄(i̯)nmus (Hamont), gry(3)̄nmus (Hamont), Syst. Frings onz.  grēn mōs (Bree), Syst. WBD  greunmoos (Mechelen, ... ), gruinmous (Limbricht), groene kool: gru.nəkyəl (Herk-de-Stad), grunə kyəl (Herk-de-Stad), Syst. Frings  greͅi̯ənə kuəl (Hasselt), groenkool: gry(3)̄n ky(3)̄əl (Paal), gry(3)̄nkø̄l (Riksingen), gry.nkø͂ͅl (Mal), grynkøl (Mal, ... ), gruun kuul  gry(3)̄nky(3)̄l (Beringen), Syst. Frings  grø̄ənkø̄əl (Gingelom), groenmoes: greun moos (Klimmen, ... ), greunmoos (Guttecoven, ... ), grön moos (Tegelen), eigen spellingsysteem additie bij vraag 117 e.v. = boerekool  greunmoos (Geleen), WLD = boerenkool  greun-moos (Posterholt, ... ), hofmoes: hofmoe(.)s (Gennep, ... ), hoͅfmus (Gennep, ... ), hoͅfmūs (Gennep, ... ), hutsepot: Syst. Frings  høtsəpoͅt (Koersel), kappes: kappes (Schinveld), kolderaap: kuldərab (Veldwezelt), kool: keu-el (Buchten), keuel (Buchten), keuhl (Gulpen), keul (Sint-Pieter, ... ), keuul (Oirsbeek, ... ), keuël (Heerlen), keïl (Bilzen), koëël (Montfort), koͅyl (Vliermaal), kuel (Dieteren, ... ), kuell (Guttecoven), kujel (Mechelen), kuu-əl (Hoensbroek), kuul (Borgharen, ... ), kuuël (Bleijerheide, ... ), kuèl (Kerkrade), kuël (Ittervoort), kūūl (Itteren), kūūÒl (Mechelen), kūūël (Hoensbroek), kwo-el (Stein), kwuèl (Houthem, ... ), kwäöl (Echt/Gebroek, ... ), kyməl (Neerharen), kèùl (Urmond), kø̄l (Herderen, ... ), kûul (Puth), kûûl (Klimmen), kühl (Mesch), küël (Ubachsberg), küüël (Bleijerheide), (kool).  kuël (Grevenbicht/Papenhoven), -  kuul (Maastricht), Dem zoste neit oet de keul jaage: dat is een onnozele hals Ich laot mich neit oette keul lokke: ik laat me niet uitvragen  keul (Sittard), Syst. Frings  ky(3)̄əl (Beringen), kyəl (Kessenich), Syst. Veldeke  kuul (Bocholtz), Syst. WBD  keu-öl (Urmond), kūū:l (Mechelen), kūûl (Kerkrade), kêûl (Neer), kûûl (Klimmen), uitspraak rekken  kwo el (Stein), Veer höbbe vemiddag kuul mèt weurskes "Boerenkool"neume veer kuul Es ¯t sniet veur Sint Katrijn, bedörref de kuul In veel gevallen gebruikt men moos (= moes): roed-, witmoos + rode en witte kool, zoermoos =zuurkool  kuul (Maastricht), koolplant: kuelplantj (Susteren), kroeskool: kroeskuul (Echt/Gebroek), bij Ned. kroes gekruld en Kil. kroesen, crispare: Rijnl. Krauskohl Grünkohl, Keuls Kruuskühl  krōē.ëzelkoel (Zonhoven), kroes (ie gekrulde) kool  krouë.skōēë.l (Hasselt), kroezelkool: kroechelkoeël (Gulpen), kroesselkeul (Sint-Truiden, ... ), kroezelkoel (Diepenbeek, ... ), kroezëlkeul (Hoeselt), kroezəlkeil (Heesveld-Eik), kru.zəlkü.l (Bevingen), kruzəlkei̯l (Schalkhoven), kruzəlkoͅl (Lommel, ... ), kruzəlkūl (Bevingen), kruzəlkyl (Helchteren), kruzəlkø̄l (Vliermaal), krözjelkööl (Montzen, ... ), kr‧užəlk‧ūəl (Sint-Martens-Voeren, ... ), kroezelmoes: kruschelemous (Eupen), krūzəlmus* (Hamont), krolkool: krolkeul (Thorn, ... ), krolkoal (Stevensweert), krolkoeol (Neeritter), krolku:l (Rotem), krolkuèl (Ittervoort), krolkuël (Neeritter), krolkuül (Mheer), krolköl (Obbicht), krolkøl (Mal), kroͅ.lkøl (Riemst), kroͅl kīəl (Opglabbeek), krölkeuël (Munstergeleen), krölkiêl (As, ... ), krölkuuel (Noorbeek, ... ), #NAME?  krolkewl (Susteren), synoniem  krolkiêl (As, ... ), Syst. Frings  kroͅlkul (Maaseik), Syst. Frings (?)  kroͅlkø̄əl (Kinrooi), Syst. WBD  kro͂:lkeul (Melick), krollenmoes: Syst. WBD  krollemoos (Tungelroy), krolmoes: krol moos (Schimmert), krolmo:ž (Kaulille), krolmoos (Ell, ... ), kroͅlmo.s (Gruitrode), królmoos (Horn), krölmoos (Urmond), Syst. Frings  kroͅ(ə)lmōs (Bocholt), Syst. WBD  krolmoos (Maasniel, ... ), kro͂:lmoos (Melick), królmoo:s (Maasniel), kruiselemoes: krušələmoͅu̯s (Eupen), kruiselmoes: krušəlmoͅu̯s (Eupen), krul: krol (Tungelroy), krulkool: krolkeul (Thorn), krolkjol (Beverlo), krolkoal (Stevensweert), krolkoeol (Neeritter), krolkouel (Heerlen), krolkoèl (Nuth/Aalbeek), krolkueël (Ten-Esschen/Weustenrade), krolkuul (Dilsen, ... ), krolkuël (Waubach), krolkyəl (Beverlo), krolköl (Obbicht), kroͅlky(3)̄l (Rotem), kroͅlkø̄l (Riemst, ... ), krulkaol (Stein), krulkuul (Mheer), kròlkŭŭl (Lanaken), krölkuu:l (Eksel), krölkuuel (Noorbeek, ... ), krölkwel (Echt/Gebroek), krø͂ͅlkōͅəl (Dieteren), krø͂ͅlkø̄l (Einighausen), kr‧oͅlk‧ūəl (s-Gravenvoeren), -  kroŭlkeueŭl (Susteren), brassica oleracea acephala  kroͅlkool (Meeswijk), Syst. WBD  krölkeûl (Holtum), krulletjesmoes: krulkesmoos (Neer), krulmoes: krol moos (Schimmert), krolmoos (Ell, ... ), krolmoož (Kaulille), krulmoos (Herten (bij Roermond)), krôlmoos (Altweert, ... ), Syst. WBD  krölmoos (Nederweert), mergelkool: mɛrgəlkyl (Uikhoven), moes: moos (Echt/Gebroek, ... ), mous (Sittard), mouws (Sittard), Syst. Frings  mus (Achel), moes ondereen: moosôndereen (Oost-Maarland), slecht moes: sjleg moos (Swalmen, ... ), slecht moos (Herten (bij Roermond)), slechtmoos (Herten (bij Roermond)), slejcht moos (Ospel, ... ), Syst. WBD  sjlechmoos (Boukoul), slejgtmoos (Nederweert), slechte kool: slechte kiêl (As, ... ), slechte koal (Stevensweert, ... ), slechte koel (Tungelroy), slechte kuul (Grathem), slechte kuuël (Altweert, ... ), slechte kuèl (Ittervoort), slechte kūəl (Heythuysen), slechtekool (Herten (bij Roermond)), Syst. Frings (?)  slɛxtə kø̄əl (Kinrooi), Syst. WBD  slechte kuul (Tungelroy), stampmoes: sjtamp mŏŏs (Haelen), voerkool: voor de dieren  voorkuel (Klimmen), winterkool: wenterkejel (Beverst), wenterkiel (Berbroek), wenterkø̄l (Vliermaal), wentərkul (Stokrooie), wentərky(3)̄l (Beringen), wentərkyl (Helchteren), wentərkɛ.l (Beverst), wetərkø̄:l (Tongeren), weͅntərkīəl (Opglabbeek), winkter-küul (Bleijerheide), winkterkuël (Waubach), winkterkūū.l (Waubach), winterkul (Diepenbeek), winterküel (Simpelveld), wɛjntərkø͂ͅjl (Borgloon), wɛntərkjɛl (Beverst), wɛntərkø͂ͅl (Tongeren), Syst. Frings  wentərky(3)̄l (Overpelt), wentərky(3)̄əl (Beverlo), wɛ̄i̯ntərkø͂ͅi̯l (Opheers), winterkool  wentərkø:l (Vliermaal), wintermoes: Syst. Frings  wintərmus (Linde) [DC 60a (1985)] [Goossens 1b (1960)] [N 12A (1965)] [N Q (1966)] [N Q (1966)]boerekool || boerenkool [N 16 (1962)], [N 82 (1981)], [N 92 (1982)] || Boerenkool (boeremoes?) [N 16 (1962)] || boerenkool als gerecht [N Q (1966)] || groene gekrulde winterkool || Hoe noemt u de volgende soorten kool (brassica oleracea L. - fam. cruciferae): boerekool (brassica oleracea acephala) (boerenmoes, krolkool, kroezelkool) [N 71 (1975)] || Krauskohl, Winterkohl; boerenkool || Krauskohl; boerenkool || krul- of boerenkool || krulkool || krullende kool I-7, III-2-3