e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 17121

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
boog ankerboog: aŋkǝrbǭx (Maaseik), belastingsboog: plasteŋs˱bǭ.x (Meeuwen), blinde boog: blenǝ bōx (Meldert), boo: bo. (Heppen), boͅ.u (Gingelom, ... ), bu.u (Muizen, ... ), buu (Jeuk), bô (Landen), Bij de boog schieten.  bòuw (Niel-bij-St.-Truiden), moeilijk leesbaar  bow (Borlo), Mv.: bo.ë  buu (Borlo), boog: b^oͅ,ch (Echt/Gebroek), b^oͅ. ch (Kessel), b^oͅ.ch (Beesel), b^oͅ:ch (Eisden, ... ), b^ö.ch (Maastricht), baoch (Sittard), baog (As, ... ), baug (Groot-Gelmen, ... ), bauwg (Jeuk), beoog (Tessenderlo), beug (Hasselt, ... ), beuəg (Hasselt), bēug (Hasselt), bo.ch (Beringen, ... ), bo.g (Beverlo, ... ), bo.uch (Rukkelingen-Loon), bo.əch (Heerlen, ... ), bo:ch (Alken, ... ), boag (Dilsen, ... ), boax (Roermond, ... ), boaəg (Engelmanshoven, ... ), boāg (Rekem), boch (Lommel), boe-oog (Waltwilder), boe-ôg (Ulbeek), boe-əg (Heers), boeg (Kaulille, ... ), boehoch (Wellen), boeëg (Borgloon, ... ), boeəg (Ulbeek), bog (Beringen, ... ), bohch (Bree, ... ), bohch(j) (Echt/Gebroek), boieg (Riksingen), booag (Wellen), boog (Achel, ... ), boog en pil[ə} (Hamont), boowg (Bilzen), boowog (Val-Meer), booëg (Wellen), booəg (Opoeteren, ... ), boŏg (Kaulille), boug (Sint-Truiden), boêg (Sint-Lambrechts-Herk), boëg (Wellen, ... ), boûg (Widooie), boǝx (Beverst, ... ), boəch (Eupen), boəg (Eupen, ... ), bōch (Zonhoven), bōēg (Weert), bōg (Aubel), bōōg (Bree, ... ), bōōgg (Genk), bōͅg (Montzen, ... ), boͅ,g (Thorn), boͅ,əch (Eygelshoven), boͅ.ch (Amby, ... ), boͅ.g (Grevenbicht/Papenhoven, ... ), boͅ.uch (Binderveld, ... ), boͅ.əch (Amstenrade, ... ), boͅ:ch (Aubel, ... ), boͅch (Sevenum, ... ), boͅəch (Middelaar), bu.ich (Mal), bu.uch (Alken, ... ), bu.əch (Berg, ... ), bu.əg (Groot-Gelmen, ... ), bu:ch (Baelen, ... ), buu.ch (Heers), buu.g (Heers), buuch (Gutshoven, ... ), buòg (Tongeren), buǝx (Bilzen), buəch (Bilzen), būəg (Borgloon), bu̯ōi̯x (Tongeren), bwog (Genoelselderen, ... ), bwog sjiete(boogschieten) (Hoeselt), by.əch (Borgloon), bògschiete (boogschieten) (Rijkel), bòòg (Meerlo, ... ), bô.ch (As, ... ), bô:ch (Baexem), bôch (Beringen), bôg (Beringen), bôôch (Tessenderlo), bö:ch (Maaseik), bøəg (Eupen), bø̄x (Kiewit), bûg (Borgloon), bōx (Beringen, ... ), bǫax (Bleijerheide, ... ), bǭ ̞x (Maasmechelen), bǭx (Berg, ... ), em bohch(j) (Afferden), en boech (Nederweert), ene ba(oe)ch (Schinnen), ene baohch(j) (Maastricht, ... ), Ene boach (Kerkrade), ene boehoch (Hoepertingen, ... ), ene boeoch (Vliermaalroot), ene boĕoig (Tongeren), ene bohach (Vaals), ene bohach(j) (Voerendaal), ene bohch (Eijsden, ... ), ene bohch(j) (Brunssum, ... ), ene boig (Bilzen), ene booch(j) (Hunsel), ene boog en pil[ə} (Hamont), ene booh(oe)ch (Jeuk, ... ), ene boohch (Genk, ... ), ene buhoech (Aalst-bij-St.-Truiden), ene bôëg (Baelen), enem bohch(j) (Grubbenvorst, ... ), enem booch(j) (Panningen), enem boohch (Ottersum), inne boog (Neerpelt), ne beuhch (Hasselt), ne boehoch (Bilzen, ... ), ne bohch (Mechelen-aan-de-Maas), ne bohch(j) (Meerssen), ne booh(oe)ch (Herk-de-Stad, ... ), ne boohch (Beringen, ... ), ne boohech (Borgloon), ne boohoch (s-Herenelderen), ne buhoech (Kozen), nem boohch (Lommel), nem boohch(j) (Meijel), ɛnen booech (Maasbree), , n katapult (ë sjietlêêr), n vislijn (n vèslajn), sabel en geweer (sôôbël én gëwêêr), n telefoon met twee luciferdoosjes (twee priemëdúskës), verbonden met een lange garendraad (gôôndrwòd) die strak gespannen moest zijn, dan kon men met elkaar spreken, telefoneren. Van krantenpapier (gëzèttëpëpier) n punthoed vouwen. Ook n bootje vouwden we van steviger papier. Veel groepsspelletjes, gezelschapsspelletjes, loopspelen begonnen met een aftelrijmpje en gingen vaak gepaard met een liedje of rijmpje. Denk aan "zakdoek leggen..."Kegelen (kùigëlë), òp stelten lopen (òp krùkkë lòupë), winkelke spelen (meisjesspel), make én pake spelen (met kinderkoets, wiegje, keukentje, enz. Kaartenhuisjes of kaartentoren bouwen. ...Veel speelgoed maakten we zelf: pijlen en boog (pajl én bwòg)  bwòg (Tongeren), 54, 75, 143 b III  bao:ch (Roermond), bäö:ch (Roermond), [Met afbeelding]. Boeëgschötter (zie ook: doel).  boeëg (Weert), ` op eerstvolgende klinker  b`ö.ch (Mechelen-aan-de-Maas), a) Mit piel en baog sjete.  bao:g (Roermond), ang zoals in enfANT  bang (Rotem), beegske  bōͅg (As, ... ), beugske  boog (Sint-Truiden), bōͅg (Dilsen, ... ), boͅg (Bocholt, ... ), bogske  boͅg (Ophoven), Bè pèè.l èn beug met pijl en boog.  beug (Hasselt), Bè pèè.ël én booch: Met pijl en boog.  booch (Zonhoven), Eine flitsbaog, eine pielebaog.  baog (Echt/Gebroek), J.V. boog.  boeëg (Venray), J.V. sub boeëg.  boog (Venray), lange ao  baog (Mechelen-aan-de-Maas), meervoud  byych (Kortessem), bø:ch (Diepenbeek), Met boog en pijl spelen.  bōͅch (Meeswijk), Met de boog schieten.  bōch (Hamont), Mit ne - sjete.  baog (Swalmen), mv  byöch (Wellen), NB baog sjeete: boog schieten.  baog (Boorsem), NB bwogsjietë: boogschieten.  bwog (Hoeselt), of boug??  boog (Rekem), Om een boog te maken gingen we eerst een aangepaste eiken stok kappen in een houtkant. Deze knuppel moest recht zijn, ongeveer een duim dik en een meter lang. Op één centimeter van de uiteinden werd rondom een inkerving gemaakt om te zorgen dat het opspantouw op zijn plaats bleef. Het touw diende voor de verbinding van het ene uiteinde naar het andere nadat de knuppel gebogen werd en zodoende de veerkracht verzekerde. Het was na de oorlog en wij gebruikten een stuk van het binnenste van de electriciteitskabels die toen overvloedig meegescharreld werden langs het spoor. Dagelijks moesten we de boog een beetje bijspannen omdat de veerkracht verzwakte.  boog (Eksel), pag. 221 sub pijl.  mit piel en baog sjete (Roermond), spuulgoedautos, pijl en boog,cowboy spelen, ridder spelen,stripverhalen lezen.  pijl en boog (Hamont), Sub boeëg.  boôg (Nederweert, ... ), verkleinwoord (bij kinderen): beugske  boog (Koersel), Zie ook: pieleboag.  boag (Heerlen), boog met kopsteen: bǫax męt kǫpštē(n) (Waubach), boog op een leest: bǫax˱ op˱ eŋǝ lēǝs (Eys), boogje: beegske (Beek (bij Bree)), boogpees: bōxpēs (Koersel), center: se.ntǝr (Neerpelt), sentǝr (Eigenbilzen, ... ), sēntǝr (Gronsveld  [(boog van een poort)]  ), sęndǝr (Diepenbeek), sęntǝr (Halen, ... ), sɛ.ntǝr (Opheers), sɛdǝr (Borlo, ... ), sɛndǝr (Genk, ... ), sɛntǝr (Achel, ... ), deurboog: dȳrbǫax (Heerlen), dø̄rbōx (Grathem), drukspan: drøkspan (Maaseik), eikenboog: eikenboog (Leopoldsburg), flikboog: flikbaoch (Sittard), flikbaog (Sittard), flikbo.ch (Beek), [sic]  flikboog (Diepenbeek), boogmaker onbekend  flikboͅ.ch (Geleen), vgl. pag. 101: Handboog.  flikbaoch sjeite (Sittard), flitsboog: fletsbōͅg (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), flietsjboag (Kerkrade), flitsbaog (Dieteren, ... ), flitsboag (Kaulille, ... ), flitsboog (Helchteren, ... ), flitsboug (Opgrimbie), flitsboâg (Opitter), flitsbōͅg (Lanaken), #NAME?  -mèt de flitsbaog sjete: (Kanne), fletsbōͅg (Rekem), Dorren: flitsbaog.  fledzbōͅch (Meeswijk), Eine flitsbaog maakdje weer òs altied van einen essenoten tak en ei stök touw.  flitsbaog (Echt/Gebroek), Flits- = A.N. flits < fr. flèche? Het Rijnlands kent ook Flitschbogen = Kinderarmbrust.  flitsbaog (Maastricht), Fr. flêche.  flitsbaog (Valkenburg), Geh. Maaseyck.  flitsboog (Maaseik), kinderboog  flidzbo.uch (Montfort), Tegenwoordig kattepult, vroeger niet bekend. Wel was bekend ne flitsboag.  flitsboag (Stein), flitsenboog: flitsebog (Lontzen), gespan: gǝspan (Bocholt, ... ), gǝšpan (Bemelen, ... ), halfboog: halǝf˱bǭx (Stevensweert), halve cirkel: halǝvǝ sęrkǝl (Helden  [(idem)]  , ... ), karnboog: karǝnboax (Baarlo), kielboog: kielbaog (Mheer), kilboͅ.ch (Gulpen), kī.lbōͅ:ch (Gemmenich), kielenboog: (Van "piél en baog"?) Vuur nne - te mäoke kênste t bêste êsjehoüt gebruke.  kiélebaog (Gronsveld), koppenboog: kǫpǝbǭx (Heythuysen), kopse boog: kǫpsǝ bōx (Venray), ontlastingboog: ontlasteŋbǫax (Heerlen), ǫntlasteŋbǭx (Susteren), ontlastingsboog: ontlasteŋs˱bōx (Leuken, ... ), ontlasteŋs˱bǭǝx (Weert), øntlasteŋs˱bǭx (Susteren), ǫntlasteŋs˱bǭx (Beek, ... ), overspanning: ēvǝrspaneŋ (Meeuwen), pijlboog: peelbwoog (Rijkhoven), pi.lbə.ch (Slenaken), pielbog (Moresnet), pijlenboog: `n pielemboag (Tegelen), pi.ləbo.ch (Bocholtz), pi.ləboͅ.ch (Berg-en-Terblijt, ... ), pi.ləmb^oͅ:ch (Tegelen), pi.ləmboͅ.əch (Beringe), pi:ləbə.ch (Mheer), piele(m)baog (Gennep, ... ), pielebaog (Valkenburg), pieleboag (Bocholtz, ... ), pieleboag sjute (s-Gravenvoeren), pieleboog (Nederweert, ... ), pielembaog (Baarlo), piellebooch (Meijel), piellenbaog (Venlo), piləbo:ch (Meijel), piləboͅ.ch (Schinveld, ... ), piləbə.ch (Margraten), piləmb^oͅ:ch (Well), piləmbo.ch (Horst), piləmbo:ch (Venray), piləmboͅ.ch (Gennep, ... ), piləmboͅ.əch (Bergen, ... ), piləmboͅ:ch (Blitterswijck, ... ), piləmbu:ch (Velden), piləmbû:ch (Hegelsom), piélembaog (Tegelen), J.V. pielenboog.  pielenboeëg (Venray), J.V. sub pielenboeëg.  pielenboog (Venray), Mit ne - sjete.  pielebaog (Swalmen), Uitsluitend N.  piêleboog (Nederweert), Vero.  pielebaog (Maastricht), Z. bòòg.  pielenbòòg (Meerlo, ... ), Zie ook: boag.  pieleboag (Heerlen), Zie piele(m)baog.  pielenbaog (Gennep), poortboog: pōrt˱bǭx (Ulestraten), pǫat˱b ̇ǭx (Ingber), poorteboog: pōrtǝbǫwx (Geleen), pōrtǝbǭx (Rijckholt), pǫatsǝbǫax (Eys), pǭrtǝbǫax (Schimmert), raamboog: rāmbǭx (Tegelen), rondboog: roŋk˱bǭx (Tegelen), ronde center: rǫndǝ sęnʔǝr (Kwaadmechelen), scheerboog: šērbwǫx (Nederstraat), scheitrechte boog: šajtręǝtǝ bǫax (Kerkrade), šajtrɛxtǝ bǫax (Kerkrade), šētręǝtǝ bǫax (Kerkrade), šētrɛxtǝ bǫax (Kerkrade), schietboog: schiejetbohwg (Borgloon), schietboog (Hasselt), schietbwoig (Mal), schietbwoog (s-Herenelderen), schuutbaog (Riemst), sjeetboog (Vroenhoven), Dit was ook weer door de jongens zelfgemaakt speelgoed. Het, hiervoor benodigde, materiaal vond men in zijn eigen omgeving. Hiervoor werd een tak van goed buigbaar hout uitgezocht, terwijl men de pijlen, in de vorm van rietstengels, vond langs de Maasoever, in Merum "aanne kóele"of in Ool "aanen driehook". De top van de pijl werd door middel van een, ongeveer 6 cm lang "fleerentuuttakje", verzwaard. Hiertoe werd de rietstengel in het merggat van dat takje geperst.  sjeetbaog en piél (Herten (bij Roermond)), Ein van de koejónges had zich ne - gemaak, nen aandere ne kattepöl.  sjeetbaog (Maastricht), segmentboog: sęxmɛnt˱bōx (Neeritter), sęxmɛnt˱bǫax (Hoensbroek), sɛxmɛnt˱bǫwx (Sint-Truiden), sentelboog: sentǝlbǫax (Heerlen), spaarboog: špārbǫax (Klimmen), spanboog: spanbǫ̃x (Eisden), spanbǭx (Stevensweert), španbǭx (Maasniel, ... ), spanstek: spanstęk (Opglabbeek), speelboog: speelboog (Sint-Truiden), steekboog: štēk˱bǭx (Beek, ... ), stenen boog: stijǝnǝ bo.x (Zelem), steunboog: stø̜jn˱bǫwx (Sint-Truiden), stille boog: stille boog (Zichen-Zussen-Bolder), stilleboog (Zichen-Zussen-Bolder), strek: strek (Bree, ... ), strik (Ottersum, ... ), stręk (Neerpelt), strekboog: strēk˲bǫwx (Eisden), stręk˱bǫax (Geulle), štręk˱bǭx (Beek), štrɛk˱bǫax (Heerlen, ... ), stutsboog: štyts˱bǫax (Bleijerheide), toog: tōx (Geulle, ... ), tǭx (Ottersum), toogje: tōxjǝ (Tungelroy), vensterboog: venstǝrbōx (Beringen), venstǝrbǫwx (Geleen), vinstǝrbuǝx (Romershoven), versieringsboog: vǝrsēreŋs˱boǝx (Bree), wilgboog: wilgboog (Leopoldsburg), wilgenboog: wilgenboog (Leopoldsburg) 1. AN Boog. || 1. Boog. || 3. Boog, handboog. || 3. Boog. || [3. Boog, handboog]. || [Boog]. || [De jongensspelen: 7]. Boog en pijl. || [Handboog schieten]. || [Jongensspel - boog]: Boog. || [Met pijl en boog schieten]. || [Pijl en boog]. || boog [GTRP (1980-1995)], [RND] || Boog (z. pelenbòòg). || Boog om pijlen af te schieten. || Boog om pijlen mee te schieten. || Boog voor het schieten met pijlen. || Boog voor pijlen. || Boog voor t pijlschieten. || Boog, bep. schiettuig. || Boog. [Willems (1885)] || Boog: 1. Schiettuig. || Boog: boog. || Boog; handboog. || de dunne lichte staaf van hout met een scherpe punt die met een boog naar een doel wordt afgeschoten [pijl, bout, teit, straal, schicht] [N 112 (2006)] || De dunne lichte staaf van hout met een scherpe punt die met een boog naar een doel wordt afgeschoten [pijl, bout, teit, straal, schicht]. [N 88 (1982)] || Flitche, Fra. flèche; sam. flitsboog: gwl. kleine boog gemaakt uit de baleinen van een regenscherm. || Flitsboog. || Flitsboog: handboog. || Gebogen holronde overdekking van een muuropening. Bogen worden vooral toegepast bij overspanningen die groter zijn dan 1 meter of bij zware belasting. Zie ook afb. 52. Met het woordtype 'segmentboog' wordt een boog in de vorm van een cirkelsegment aangeduid. De woordtypen 'strekboog', 'strek' en 'scheitrechte boog' worden gebruikt voor een boog met een horizontale welflijn. In L 290 en L 291 werd een halfronde boog zonder ramen vaak als ontluchting in de gevels van schuren of stallen aangebracht. Men noemde dit: 'een halve maan' ('ǝn halǝf mǭn'). In Q 121 werd in het midden van de boog dikwijls een ornament of kijlvormige gevelsteen geplaatst. Zie ook het lemma 'Sluitsteen'. [N 32, 16a; N 32, 17a; N 4A, 40a; monogr.] || Gewoone handboog. || Handboog. || Hoe heet een boog dien de kinderen maken van een buigbaren stok en een koord? [ZND 32 (1939)] || Hoe heet het kinderspel, waarbij een stokje, aan beide einden gescherpt, met een andere langere stok eerst omhoog en dan weggeslagen wordt? [ZND 34 (1940)] || Hoe noemt men het speeltuig, bestaande uit een gevorkt takje, aan de uiteinden waarvan een elastiekje is vastgemaakt en waarmee jongens steentjeswegschieten? [DC 23 (1953)] || Jongenshandboog, zelfgemaakt. || Kiilboog: Schiessbogen. || Lievelingsspel 1. [SND (2006)] || Lievelingsspel 4. [SND (2006)] || Om het karnen te vergemakkelijken werd er een boog tegen de zolder genageld, die met een pees de karnstok op en neer liet gaan. [N 12, 54] || Pijl en boog. || Pijl-en-boog. || Pijlboog, handboog. || Pijlboog. || Plur. van boog. || Schietboog: boog waarmede men schiet. || Wetenswaardigheden. [SND (2006)] I-11, II-9, III-3-2
boog add. boogschieten: Om een boog te maken gingen we eerst een aangepaste eiken stok kappen in een houtkant. Deze knuppel moest recht zijn, ongeveer een duim dik en een meter lang. Op één centimeter van de uiteinden werd rondom een inkerving gemaakt om te zorgen dat het opspantouw op zijn plaats bleef. Het touw diende voor de verbinding van het ene uiteinde naar het andere nadat de knuppel gebogen werd en zodoende de veerkracht verzekerde. Het was na de oorlog en wij gebruikten een stuk van het binnenste van de electriciteitskabels die toen overvloedig meegescharreld werden langs het spoor. Dagelijks moesten we de boog een beetje bijspannen omdat de veerkracht verzwakte.  boogschieten (Eksel), kruisboog: kriesbôg (Neeroeteren) Boogschietten. [sic] || Hoe heet een boog dien de kinderen maken van een buigbaren stok en een koord? [ZND 32 (1939)] III-3-2
boogdrilboor boogdril: bōx˱drel (Jeuk, ... ), bǭx˱drel (Klimmen, ... ), boor: bawr (Loksbergen), buǝr (Bilzen), bōr (Rothem), boordril: bōrdrel (Heerlen), boorzwengel: bǭršweŋǝl (Susteren), bǭršwøŋǝl (Simpelveld), borstboor: bǫrst˱bōr (Oostrum), bǫrs˱bōr (Neeritter), borstboormachine: bǫrš˱bōrmǝšin (Rothem), borstdril: bǫrs˱drel (Reuver), bǫrš˱drel (Klimmen), brostboor: bros˱bōr (Kerkrade), dril: drel (Bilzen, ... ), drilboor: drelbōr (Helden, ... ), drelbōǝr (Spekholzerheide), drelbū.r (Weert), drelbǫwǝr (Tessenderlo), drelbǭr (Klimmen, ... ), drilboor (Zonhoven), trelbǭr (Siebengewald), drilboormachine: drelbōrmǝšin (Rothem), drilgeschier: drelgǝšēr (Montfort), drilijzer: drelęjzǝr (Jeuk), fiedel: fidǝl (Klimmen), fiedelaar: fidǝlēr (Swalmen), fiedelboor: fīdǝlbǭr (Heijen), handboor: (h)ant˱buǝr (Bilzen), hant˱bōr (Ophoven), hant˱bǫwr (Bevingen), knar: knar (Spekholzerheide, ... ), racagnac: hārǝjak (Maastricht), snaardril: šnǭrdrel (Klimmen, ... ), snoerboor: snǭrbōr (Neeritter), sukkelboor: søkǝlbǫwr (Jeuk), vioolboor: fijuǝlbōr (Helden, ... ), viooldril: fijuǝldrel (Helden, ... ), zwijbelboor: šwibǝlbǭr (Wijnandsrade), zwong: zwǫŋk (Eigenbilzen) Handboor die door middel van een koord en een boog wordt rondgedraaid. De boogdrilboor bestaat uit een houten of ijzeren rol, de drilklos, waarin aan de onderzijde een boorijzer bevestigd kan worden. Aan de bovenzijde van de klos bevindt zich een spil waarop een borstplaat wordt aangebracht waar men tijdens het boren met de borst tegen leunt om op deze wijze druk te kunnen uitoefenen. De boor wordt aan het draaien gebracht door een in een boog gespannen koord om de drilklos te slaan en vervolgens de boog heen en weer te bewegen. Deze beweging lijkt op vioolspelen; vandaar woordtypen als vioolboor, fiedelboor, fiedelaar en fiedel. Zie ook afb. 124. [N 33, 121; N 33, 130-131] II-11
boogkorf boogkorf: boaxkǫrf (Asenray / Maalbroek), boogkorf (Asenray / Maalbroek, ... ), buǝxkǫrǝf (Weert), bōxkø̜rf (Heerlen, ... ), gravenhorster: gravenhorster (Neer), gravenhorster boogkorf: grāvǝnhǫrstǝr bǭxkørf (Horst), huifkaar: howfkǭr (Genk), lüneburger: lüneburger (Asenray / Maalbroek, ... ), lüneburger korf: lȳnǝburgǝr kø̄rǝf (Montzen) Langwerpige korf maar boogvormig aan de bovenzijde in de vorm van een broodtrommel, van stro gemaakt en met riet genaaid. De boogkorf is een tussenvorm tussen de oude, ronde strokorf en de moderne bijenkast. Een typisch voorbeeld van een boogkorf is de Gravenhorster boogkorf, die van stro over een mal gevlochten wordt en al naar gelang de grootte 9, 12 of 16 boograampjes bevat, welke in de kop van de korf door een zaag op de juiste afstand worden gehouden en van onderen met oognagels in de korfwand worden vastgezet (De Roever, pag. 170-171). De ramen zijn beweegbare, houten kaders die men naar believen uit de korf kan nemen of terugplaatsen. Een nadeel is dat, wanneer de vlechter niet al te minutieus heeft gewerkt of wanneer de korf door zijn gewicht gaat doorzakken, de raampjes niet meer uitneembaar zijn. Het principe van de Gravenhorster boogkorf is, dat hij is ontstaan door de combinatie van het goedkope materiaal stro en de voordelen van de losse bouw, namelijk ramen. [N 63, 3d; N 63, 2b; N 63, 3c] II-6
boogschaaf met bolle zool boogschaaf: buǝxšǭf (Bilzen), bōxsxǭf (Tessenderlo), bǭxšāf (Herten, ... ), bootje: bwø̄tjǝ (Stein), bȳǝtjǝ (Heel, ... ), bø̄tjǝ (Dilsen, ... ), bootschaaf: bōtsxāf (Weert), holle schaaf: hǫlǝ šāf (Buchten), holschaaf: hǫlšāf (Echt, ... ), hǭlšāf (Tegelen), kromschaaf: kromschaaf (Kortessem), ronde blokschaaf: roŋ blǫkšāf (Bleijerheide), ronde schaaf: ron šāf (Klimmen), ron šǭf (Maastricht), rǫnj šāf (Groot Genhout), rondschaaf: ronjtš ̇āf (Roermond), ronjtšāf (Neer), rontjšāf (Posterholt), scheepje: šēpkǝ (Neer), toogschaaf: tōxsxāf (Venlo), tuimelaar: tǫwmǝlɛjǝr (Tessenderlo), velgerschaaf: vɛlgǝršāf (Eygelshoven), vellingschaaf: vęleŋšāf (Posterholt), vɛleŋšāf (Klimmen), wiegje: wīxskǝ (Leopoldsburg), wrongschaaf: vrǫŋšāf (Heel) Een blokschaaf waarvan de zool in de lengte gebogen is en die dient om iets holrond uit te schaven. Zie ook afb. 37. De boogschaaf met bolle zool wordt door verschillende houtbewerkers gebruikt. De kuiper werkt er bijvoorbeeld de holle binnenkant en binnenrand van vaten mee af en de wagenmaker schaaft er de holle binnenkant van velgsegmenten mee. Het eerste lid in de woordtypen velgerschaaf (Q 119) en vellingschaaf (Q 111) verwijst daar naar. [N 53, 80a; N G, 36a; N E, 35] II-12
boogschaaf met holle zool averechtse tuimelaar: ēvǝręksǝ tǫwmǝlɛjǝr (Tessenderlo), bolschaaf: bǫlšāf (Echt, ... ), bǭlšāf (Tegelen), buitenbootje: būtǝbø̄tjǝ (Montfort), rondschaaf: rǫnjšāf (Groot Genhout), velgerschaaf: vɛlgǝršāf (Eygelshoven), vellingschaaf: vɛleŋšāf (Klimmen) Blokschaaf met een in de lengte holronde zool, die dient om iets bolrond uit te schaven. De wagenmaker gebruikt de boogschaaf met holle zool onder meer om de bolle buitenkant van velgsegmenten te schaven. [N G, 36b] II-12
boogschuttersgilde boogschutten (mv.): boagshètte (Eigenbilzen), boogschutterij: baochsjötterie (Sittard), baogschutterie (Montfort), baogsjetterie (As), baogsjutterij (Maastricht), boͅəxsjøͅtəreͅj (Heerlen), boogschutters (mv.): boogschutters (Eksel), bōͅxsjøͅtərs (Maastricht), boogschuttersvereniging: bōͅxsjøͅtərsvərēnegeŋ (Thorn), doel: de doel (Tungelroy), den doel (Bree, ... ), doel (Echt/Gebroek, ... ), gilde: (de) gul (Lommel), de gul (Zolder), geeld (Meerlo), gelt (Venlo), gilde (Paal, ... ), gul (Loksbergen, ... ), handboog: de handjbaog (Maasniel), den handjbaog (Roermond), handbaog (Vlodrop), handjbaog (Posterholt), hantbōx (Meijel), handboogmaatschappij: handboogmaatschappij (Meeuwen), [Alg. opmerking: de invuller is een nieuwe medewerker en heeft enkel vernederlandste woorden genoteerd die reeds tussen haakjes in de vraagstelling gesuggereerd werden]  handboogmaatschappij (Heers), handboogschutterij: handbaogschutterie (Venlo, ... ), handbaogsjutterie (Schinnen), handboogschutterij (Hoensbroek), handbōgsxøͅtərī (Blerick), handjbaogsjutteriej (Thorn), handōəegsjøͅtəri (Merkelbeek), hanjboogsjuuterie (Stein), hankbōgsxøͅtərī (Maasbree), handboogvereniging: hangtboogverieniging (Sevenum), karbijngilde: kerbi-jngilde (As), maatschappij: maatschappée (Alken), schuts: Auch: Schützenverein; de Hubärtesschötse = der Schützenverein St. Hubertus.  šø.ts (Gemmenich), schutsenverein (<du.): `šø.tsəvəraj.n (Gemmenich), schutserij: sjutserei (Kerkrade), sjutserij (Bocholtz, ... ), schutten (mv.): (de sjètten) (Eigenbilzen), de schêtten (Neeroeteren), de sjetten (Eigenbilzen), schette (Neeroeteren), sjutte (Brunssum), sjötte (Bocholt, ... ), sjøͅtə (Neer), Xötte (Lanaken), Algemeen.  de schutte (Genk), Mv.: ß$t\\rej\\.  šøͅtə (Meeswijk), schuttengilde: schuttegil (Heusden), schutterij: de schutterij (Echt/Gebroek), de sjötteri-j (Mechelen-aan-de-Maas), due sjùttërāj (Tongeren), schetterei (Zutendaal), schuttereej (Venray), schutterei (Eys), schutteri-j (Gennep), schutterie (Gulpen, ... ), schutterij (Achel, ... ), schètterie (Neeroeteren), schètterèè (Hasselt), schött`riej (Kaulille), sjutserij (Kerkrade), sjutterei (Heerlen), sjutterie (Kesseleik, ... ), sjutteriej (Ingber, ... ), sjètteraaj (Bilzen), sjètteraajfeis (sic) (Bilzen), sjètteri-j (As), sjètterij (Eigenbilzen, ... ), sjött`rie (Bocholt, ... ), sjötterie (Posterholt), sjötterie:j (Roermond), sjötteriej (Swalmen, ... ), sjötterijj (Maastricht), sjöttery (Gronsveld), sjøtəreͅi (Eys), sjøtəreͅj (Maastricht, ... ), sjø͂ͅtəri (Swalmen), sjøͅtəri (Geleen, ... ), sjøͅtərī (Swalmen), sjùttërij (Hoeselt), šøͅtəri (Meeuwen), 123f  šöttərie (Roermond), Die van Heerle is pas weer herleefd.  sjutteréj (Heerlen), Echt haw zeve sjötterieje.  sjötterie (Echt/Gebroek), Hei in èègebùlze habbe vr twee shètterije.  shètterij (Eigenbilzen), NB schöttriejfieëst: schuttersfeest  schött`riej (Kaulille), Seltener als schötseverajn.  šøtə`rej (Gemmenich), Van schutten, beschutten, niet verwant met schieten.  schutterie (Valkenburg), schutters (mv.): de schutters (Lauw), de sjètters (Bilzen), sjètters (Bilzen), schuttersgilde: schuttersgil (Koersel), schuttersgilde (Jeuk, ... ), schuttersgul (Zolder), sjèttersgilde (Bilzen), sjöttersgilde (Gors-Opleeuw), skuttersgilde (Jeuk), Ss. sub schutter.  schöttersgul` (Zonhoven), schuttersmaatschappij: schuttersmaatschappij (Ophoven), schuttersschaar: schuttersschèr (Heusden), tir (fr.): den tier (Maaseik), vereniging: vereiniging (Itteren), vəri.ənəgiŋ (Eksel) [Schutterij]. || Boogschutterij. || De schutterij, de schut. || De schutterij. || De schutters of de schutterij. || Een gilde. [ZND 35 (1941)] || een vereniging, een gilde van boogschutters [doel, doelmaatschappij, handboogmaatschappij] [N 112 (2006)] || Een vereniging, een gilde van boogschutters [doel, doelmaatschappij, handboogmaatschappij]. [N 88 (1982)] || Schutten: schietvereniging, schutterij. || Schuttergilde. || Schutterij, gilde. || Schutterij. || Schutterij: schutterij. || schutters (mv.) [SGV (1914)] || Schuttersgilde. || Schöts1: Schütze. || Schötseverajn: Schützenverein, Schützengesellschaft. || Schützenverein, Schützengesellschaft. || Vogel-schutterij. III-3-2
boogschuttersgilde add. eendenlokkers: Aenjelökkesj (Sittard) Sittards schuttersgezelschap. III-3-2
boom boom: bawm (Schinnen), bōm (Montzen), bǫwm (Peij), bǭm (Laak, ... ), draaikraan: dręjkrān (Posterholt), hefboom: hefboom (Banholt), pilaar: pilę̄r (Sint-Pieters-Voeren) Het zware, staande gedeelte van de draaiboom. Zie afb. 16. [N 57A, 4.1; N 57, 9 add.] II-2
boom (alg.) bome (enkelv.): bo.mə enkelv (Eupen, ... ), bome enkelv (Montzen), bomə enkelv (Eupen), bomen (mv.): boame (Griendtsveen), būmə mv (Tessenderlo, ... ), būəmə mv (Herk-de-Stad, ... ), boom: baom (Broeksittard, ... ), baum (Baarlo, ... ), baumn (Venlo), bau̯m (Helden/Everlo), baûm (Tungelroy), bo:m (Aubel, ... ), bo:əm (Siebengewald), boam (Griendtsveen, ... ), boe-u-m (Meterik), boeam (Swolgen), boem (Sevenum), boeëm (Afferden, ... ), boeəm (Beverlo, ... ), boim (Genk), boi̯m (Zepperen), bom (Amstenrade, ... ), booam (Blitterswijck), booĭm (Meerlo), boom (Bleijerheide, ... ), booum (Merselo, ... ), booëm (Epen), bou.m (Montfort), boum (Amby, ... ), boum (sleept.) (Echt), bou̯m (Alken, ... ), boôm (Heijen), boûm (Altweert, ... ), boüm (Gronsveld), boəm (Beringen, ... ), bō.m (Kelmis), bō:m (Bocholtz, ... ), bōē.m (Hasselt), bōēwm (Well), bōēəm (Sevenum), bōm (Montzen, ... ), bōōm (Schinveld), bōōwm (Wellerlooi), bōūm (Heer, ... ), bŏm (Gennep, ... ), bŏŏem (Leunen), boͅ:u̯m (Beringe), boͅm (Mechelen-aan-de-Maas, ... ), boͅum (Beek), boͅu̯m (Amby, ... ), boͅym (Meeswijk), boͅəm (Grubbenvorst), bo‧m (Raeren), bu:m (Buvingen, ... ), bu:əm (Borlo, ... ), buim (As, ... ), bum (As, ... ), buu̯m (Sint-Huibrechts-Lille, ... ), buəm (Achel, ... ), byəm (Blitterswijck, ... ), bô.m (Moelingen), bô:m (Lauw), bôm (Gennep, ... ), bôom (Well), bøym (Opoeteren), bø͂ͅym (Meeuwen), bøͅym (Zutendaal), bûm (Heusden), [verbindingsboogje onder oe-e]  boeem (Lottum), Eng oo  booum (Swalmen), etym. (e.d.), zie boek  boem (Zonhoven), ideosyncr. (= bomen ; additie even vóór vraag 19)  buim (Sittard), mv.; verkl.w.: beum; beumke  boom (Heerlen), oi Fr.  booim (Arcen), oo tusschen oo en oa  boom (Brunssum), WLD additie bij vragenlijst-deel Bomen (vraag 19 e.v.) bòm, m (? - moeilijk leesbaar)  boum (Maastricht), zoals in zoo  boum (Oirlo), boomknoest: boumknoes (Ulestraten), boompje: beumke (Wijlre), bui:mke (Montfort), buimke (Grathem, ... ), buimkew (Tegelen), bäömke (Sittard), bömke (Venray), bömkə (Sint-Martens-Voeren), bömxə (Eynatten, ... ), bøͅimkə (Beek), bø‧mkə (Membach, ... ), etym. (e.d.), zie boek  bumke (Zonhoven), boompjes: bø‧mkəs mv (Moelingen, ... ), bø‧mxərə mv (Eynatten, ... ), buim (mv.): (bäum) (Reuver), beem, mv. van boom (Genk), beu-ëm (Epen), beuem (Blitterswijck), beuim (Swalmen), beum (Blerick, ... ), beum mv (Eygelshoven, ... ), beuum (Merselo), beuwm (Wellerlooi), bēūm (Gulpen), bĕŭm (Mheer), boom mv (Kerkrade, ... ), boum (Heer, ... ), boum mv (Klimmen), buem (Arcen), buim (Amby, ... ), buim mv (Echt/Gebroek, ... ), buuem mv (Venray), buujm (Heijen, ... ), buum (Meterik, ... ), buuëm (Afferden), buuëm mv (Venray), buuəm (Horst), būīm (Panningen), būwm (Well), bŭim (Maasbree, ... ), bŭĭm (Weert), bäom mv (Maastricht), bäum mv (Venlo), bäöm mv (Roermond, ... ), böjm mv (Geleen, ... ), böm (Gennep, ... ), böm mv (Gennep, ... ), bööm (Brunssum, ... ), bööm mv (Neu-Moresnet), bûîm (Echt/Gebroek), büəm (Sevenum), mv,: beem (Genk), [verbindingsboogje onder uu-e  buuem (Lottum), klank niet weer te geven  beum (Oirlo), korter dan t enkelv.  boum (Obbicht), ook  boum (Stevensweert), Raar  bŏŭm (Meerssen), t Meervoud van boom is boom , maar in het meervoud wordt de klinker wat korter en met wat meer klemtoon uitgesproken. Dit verschijnsel komt algemeen voor, dus bØØm mv. boom , boom mv. bøøm [zie veld opgave]  boom (bōōm mv. boom / boom mv. bŏŏm) (Schinveld), ui kort  buim (Einighausen, ... ), zeer kort  buim (Sint-Pieter), els: i.ls (Zonhoven), u.ls (Zonhoven), poot: jong boompje  peuə.t (Hasselt), stemmerling: sjtemmerling (Waubach) boom [DC 35 (1963)], [Heem 02.5 (1958)], [Heem 02.5 (1958)], [Heem 04.1 (1960)], [Heem 05.5-6 (1961)], [Heem 13.5-6 (1969)], [Heem 13.5-6 (1969)], [N 82 (1981)], [N 82 (1981)], [N M (1965)], [RND], [SGV (1914)], [ZND 34 (1940)], [ZND m] || boom, mv. || boomen (mv.) [SGV (1914)] || boomsoort III-4-3