| 33332 |
boertje, kleine boer |
boer:
bōr (L318a Keent),
boertje:
birkǝ (Q083p Bilzen, ...
Q003p Genk),
burkǝ (L191p Afferden, ...
L250p Arcen,
Q156p Borgloon,
Q003p Genk,
L326p Grathem,
L165p Heijen,
L413p Helchteren,
L320b Kelpen,
L326q Oler,
L266p Sevenum,
L245b Tienray),
buǝrkǝ (L210p Venray),
byrkǝ (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
byrǝkǝ (Q284p Eupen, ...
Q203p Gulpen,
Q252p Moresnet),
byǝrkǝ (Q201p Wijlre),
byǝrxǝ (Q116p Simpelveld),
bȳrkǝ (L295p Baarlo, ...
Q019p Beek,
L378q Berkelaar,
L269p Blerick,
L428p Born,
L381p Echt,
Q021p Geleen,
Q193p Gronsveld,
L429p Guttecoven,
L328p Heel,
L330p Herten,
L292p Heythuysen,
L269a Hout-Blerick,
L379p Laak,
L422p Lanklaar,
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
Q192p Margraten,
Q034p Merkelbeek,
Q196p Mheer,
L382p Montfort,
L294p Neer,
L433p Nieuwstadt,
L380p Ohé,
L381b Peij,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
Q099q Rothem,
Q118p Schaesberg,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q030p Schinveld,
Q020p Sittard,
Q031p Spaubeek,
Q015p Stein,
Q097p Ulestraten,
Q037p Vaesrade,
Q112p Voerendaal),
bȳrɛ̄ǝ (Q222p Vaals),
børkǝ (Q071p Diepenbeek, ...
Q207p Epen,
Q113p Heerlen,
P050p Herk-de-Stad,
L248p Lottum,
L266p Sevenum),
børǝkǝ (Q249p Aubel),
bø̄rkǝ (L324p Baexem, ...
L289h Boshoven,
L326p Grathem,
L291p Helden,
L289a Hushoven,
L267p Maasbree,
L321p Neeritter,
Q036p Nuth,
L290p Panningen,
L329p Roermond,
L293p Roggel,
L378p Stevensweert,
L318b Tungelroy),
bø̜i̯rkǝ (L372p Maaseik),
bø̜ǝrkǝ (L387p Posterholt, ...
Q012p Rekem),
bērkǝ (L360p Bree),
būrkǝ (L246p Horst, ...
L271p Venlo),
brakkelaar:
brakǝlē̜ ̞r (Q032a Puth),
heiboertje:
hęi̯bȳrkǝ (L299p Reuver),
hęi̯bø̄rkǝ (L291p Helden),
heikneuter:
heikneuter (L291p Helden),
keut:
kø̜̄t (L191p Afferden),
keutelboer:
kø̄tǝlbōr (L318p Stramproy),
kø̄tǝlbūr (L324p Baexem),
keutelboertje:
kø̄tǝlbyǝrkǝ (L271p Venlo),
kø̄tǝlbȳrkǝ (Q095p Maastricht),
kø̄tǝlbø̄rkǝ (L318b Tungelroy),
keuter:
kou̯tǝr (P050p Herk-de-Stad),
kø̄tǝr (L250p Arcen, ...
L269a Hout-Blerick,
L387p Posterholt,
L374p Thorn,
Q037p Vaesrade,
L271p Venlo),
kø̜̄tǝr (L191p Afferden, ...
L329p Roermond,
L318b Tungelroy),
kø̜tǝr (L215p Blitterswijck, ...
L431p Dieteren,
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
keuteraar:
kø̄tǝrē̜ ̞r (L434p Limbricht),
keuterboer:
kø̄tǝrbōr (L288a Ospel, ...
L268p Velden),
kø̄tǝrbūr (L250p Arcen, ...
L297p Belfeld,
L192p Bergen,
L164p Gennep,
L330p Herten,
L298p Kessel,
L377p Maasbracht,
L265p Meijel,
L387p Posterholt,
L385p Sint Odilienberg,
L270p Tegelen,
L210p Venray),
kø̜̄tǝrbūr (L378q Berkelaar, ...
L328p Heel,
L381b Peij),
kø̜i̯tǝrbōr (L266p Sevenum),
kø̜tǝrbūr (L215p Blitterswijck, ...
L214a Geysteren,
L217p Meerlo,
L246a Swolgen,
L245b Tienray,
L214p Wanssum),
keuterboertje:
kø̄tǝrburkǝ (L165p Heijen, ...
L215a Wellerlooi),
kø̄tǝrbȳrkǝ (Q102p Amby, ...
L295p Baarlo,
L300p Beesel,
Q021p Geleen,
L269a Hout-Blerick,
L379p Laak,
L434p Limbricht,
L376p Linne,
Q099p Meerssen,
L294p Neer,
L380p Ohé,
L268p Velden),
kø̄tǝrbørkǝ (L265c Beringe, ...
L246p Horst,
L248p Lottum,
L246b Melderslo,
L290p Panningen),
kø̄tǝrbø̄rkǝ (L291p Helden),
kø̄tǝrbø̜i̯rkǝ (L426p Buchten),
kø̄tǝrbø̜rkǝ (L246c Hegelsom, ...
L266p Sevenum),
kø̜̄tǝrburkǝ (L211p Leunen, ...
L245b Tienray),
kø̜̄tǝrbø̄rkǝ (L292p Heythuysen),
kø̜tǝrbȳrkǝ (L377p Maasbracht),
klein boertje:
klęi̯n bȳrkǝ (Q102p Amby, ...
L030p Angerlo,
Q096a Borgharen),
klęi̯n bø̜rkǝ (L266p Sevenum),
kleine boer:
kleŋǝn būr (Q204a Mechelen, ...
Q208p Vijlen),
klęi̯nǝn bōr (L289h Boshoven, ...
L291p Helden,
L289a Hushoven,
L289b Leuken,
L267p Maasbree,
L288a Ospel),
kneuterboer:
knø̄tǝrbūr (L292p Heythuysen),
knoddelenboer:
knoddelenboer (L385p Sint Odilienberg),
koeboertje:
kōbȳrkǝ (Q032a Puth, ...
Q097p Ulestraten),
koekeuter:
koekeuter (L250p Arcen),
osseboer:
ǫsǝbūr (Q113p Heerlen, ...
L270p Tegelen,
Q101p Valkenburg),
osseboertje:
ǫsǝburkǝ (L210p Venray),
ǫsǝbȳrkǝ (Q097p Ulestraten),
ossekeuter:
ossekeuter (L250p Arcen),
pachtertje:
pɛxtǝrkǝ (Q111p Klimmen),
peelboer:
piǝlbōr (L318b Tungelroy),
peelboertje:
piǝlbȳrkǝ (L299p Reuver),
ponnieboer:
ponnieboer (L294p Neer),
schravelaartje:
šrāvǝlɛ̄rkǝ (Q021p Geleen),
strontboer:
strontboer (P057p Kuringen, ...
Q095p Maastricht),
vatsji:
fɛ̄tši (P119p Sint-Lambrechts-Herk)
|
Keuterboer, bewoner van een kleine boerderij; soms wordt er uitdrukkelijk bij vermeld dat het bedrijf minder dan ongeveer 3 ha telt, of dat de boer niet een volwaardig paard tot zijn beschikking heeft. Voor vatsji (hier met betekenisuitbreiding), zie het lemma "koewachter" (1.3.14). [A 30A, 3c en 3e; monogr.; add. uit Wi 2]
I-6
|
| 21605 |
boete |
amende (fr.):
ammèn (Q077p Hoeselt),
boete:
boes (Q211p Bocholtz),
boet (Q077p Hoeselt),
boete (L282p Achel, ...
Q102p Amby,
L295p Baarlo,
L295p Baarlo,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L317p Bocholt,
L428p Born,
L381p Echt/Gebroek,
L381p Echt/Gebroek,
Q086p Eigenbilzen,
Q086p Eigenbilzen,
Q086p Eigenbilzen,
Q007p Eisden,
L320a Ell,
Q202p Eys,
Q202p Eys,
L371a Geistingen,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
Q203p Gulpen,
Q203p Gulpen,
L322p Haelen,
L328p Heel,
Q120p Heerlerbaan/Kaumer,
P197p Heers,
L330p Herten (bij Roermond),
Q039p Hoensbroek,
Q039p Hoensbroek,
L414p Houthalen,
L321a Ittervoort,
P219p Jeuk,
Q111p Klimmen,
K317p Leopoldsburg,
L267p Maasbree,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q009p Mechelen-aan-de-Maas,
Q099p Meerssen,
L424p Meeswijk,
L265p Meijel,
L265p Meijel,
L383p Melick,
L383p Melick,
Q196p Mheer,
Q019a Neerbeek,
Q117p Nieuwenhagen,
Q036p Nuth/Aalbeek,
L216p Oirlo,
L216p Oirlo,
L371p Ophoven,
L387p Posterholt,
L387p Posterholt,
L299p Reuver,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
Q098p Schimmert,
Q098p Schimmert,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L192a Siebengewald,
L313p Sint-Huibrechts-Lille,
P176p Sint-Truiden,
Q020p Sittard,
Q015p Stein,
Q015p Stein,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
L374p Thorn,
L374p Thorn,
L245b Tienray,
L245b Tienray,
Q162p Tongeren,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L386p Vlodrop,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven,
Q001p Zonhoven),
boete gaeve (L269p Blerick),
boetn (Q035p Brunssum),
boette (L328p Heel, ...
L299p Reuver,
Q101p Valkenburg,
Q117a Waubach,
Q117a Waubach,
Q117a Waubach),
boettə (Q109p Hulsberg),
boetə (Q071p Diepenbeek, ...
L326p Grathem,
L429p Guttecoven,
L329a Kapel-in-t-Zand,
L320b Kelpen,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q033p Oirsbeek,
L329p Roermond,
Q032p Schinnen,
Q014p Urmond),
boot (L423p Stokkem),
boote (Q207p Epen, ...
L320c Haler,
Q016p Lutterade,
Q016p Lutterade,
Q197p Noorbeek,
L371p Ophoven,
Q197a Terlinden),
booten doun betielen (L316p Kaulille),
bootə (L382p Montfort, ...
Q033p Oirsbeek),
bote (L360p Bree, ...
L360p Bree,
Q039p Hoensbroek,
Q111p Klimmen),
bōēt (Q162p Tongeren),
bōēte (Q162p Tongeren),
bōētə (P047p Loksbergen),
bŏĕte (L417p As, ...
Q111p Klimmen),
bŏĕtə (L328p Heel, ...
L432p Susteren,
L271p Venlo),
butə (L265p Meijel),
būs (Q253p Montzen),
de boes (L432a Koningsbosch),
Algemene opmerking bij deze vragenlijst: deze lijst heb ik letterlijk, zoals invuller het genoteerd heeft overgenomen!
boetə (Q095p Maastricht),
Algemene opmerking v.d. invuller: in het Meerlos dialect bestaat geen uitgangs "n"!
boete (L217p Meerlo),
ps. omgespeld volgens Frings!
butə (L414p Houthalen),
ps. omgespeld volgens RND!
bytə (L364p Meeuwen),
boete doen:
boete doon (L320a Ell, ...
L374p Thorn),
geldboete:
geldboete (L269p Blerick),
geldj boete (L382p Montfort),
geldstraf:
geldsjtraof (Q018p Geulle, ...
Q111p Klimmen,
Q034p Merkelbeek,
Q118p Schaesberg,
Q201p Wijlre),
geltj-sjtraof (Q027p Doenrade),
gèltsjtraof (Q207p Epen),
gèèltsjtròəf (Q113p Heerlen),
Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!
(geld)sjtraoëf (Q117p Nieuwenhagen),
penitentie (<lat.):
de penetentie (Q203p Gulpen),
penətɛnsej (K278p Lommel),
penitenz (du.):
pinnetens (Q117p Nieuwenhagen),
politionele boete:
politioneel-boete (Q203p Gulpen),
proces (<lat.):
pərsès (Q095p Maastricht),
straf:
sjtraof (Q111p Klimmen),
straf (L265p Meijel),
straof (L295p Baarlo),
strauf (Q111p Klimmen),
(v.).
štr‧oͅaf (Q202p Eys)
|
beboeten [ZND 36 (1941)] || Boete [de boes]. [N 96D (1989)] || een geldstraf [boete, kore, amende] [N 90 (1982)] || iemand een boete opleggen [kalangeren, kallizeren, noemren, opboeten, schutten, opkalken, beboeten] [N 90 (1982)]
III-3-1, III-3-3
|
| 27581 |
boete, straf |
(een) vijfde:
(een) vijfde (L422p Lanklaar
[(Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
nǝ vejfdǝ (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Zwartberg]),
nǝ vē.f˱dǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
nǝ vęjfdǝ (Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Eisden]),
vifdǝ (L286p Hamont
[(Eisden)]
, ... [Eisden, Zwartberg]
Q012p Rekem
[(Eisden / Zwartberg)]
[Eisden]),
vē̜fdǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
vīfdǝ (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Zolder]),
bestraf voor tweeguldenvunftig:
bǝštroǝf vȳr tswajjø̜ǝlǝvoftšix (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
boete:
butǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Laura, Julia]),
boetebon:
butǝbǫŋ (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
bon:
bǫŋ (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Laura, Julia]),
b˙oŋ (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Laura, Julia]),
cinquième:
sē̜kjęm (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
sẽ̜ŋkšięm (L286p Hamont
[(Eisden)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
geldboete:
geldboete (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Zolder]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
gɛ.lt˱butǝ (K361p Zolder
[(Zolder)]
[Domaniale]),
gɛltbutǝ (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, ... [Willem-Sophia]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Maurits]),
gɛltjbutǝ (L426p Buchten
[(Maurits)]
, ... [Maurits]
L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
geldstraf:
gɛltštrǭf (Q119p Eygelshoven
[(Laura / Julia)]
[Domaniale]),
pater:
pātǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
schorsing:
schorsing (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Eisden]),
strafpost:
štroǝfpǫs (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Willem-Sophia]),
telegram:
tęlǝgram (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
[Domaniale])
|
Een overtreding kan door de opzichter bestraft worden met een geldboete, een schorsing of een andere dienst. Uit de woordtypen "een vijfde" en "cinquième" blijkt dat men een vijfde van het dagloon kan inhouden. Andere informanten spreken over een geldboete van één tot vijf gulden (Q 35), van een kwartje tot een gulden (Q 111), van 20, 50 of 100 Bfr. (K 361), van ƒ 2,50 (Q 33, Q 117 , Q 121, Q 121c) of van 50 ct., ƒ 1 of ƒ 2 (Q 121a). Volgens de informant van Q 3 is die boete vanaf de jaren ''60 maximaal 20 Bfr. De term "telegram" wordt vooral gebruikt door de vreemdelingen in Eisden (Vanwonterghem pag. 213/227). De opgave "pater" is waarschijnlijk een volksetymologische verbastering van het Wilhelminaalse patar(d), de benaming voor een oude Luikse munt. [N 95, 131; monogr.; Vwo 150; Vwo 242; Vwo 587; Vwo 771; Vwo 832]
II-5
|
| 17633 |
boezem |
balkon:
balkon (Q003p Genk),
Humoristisch.
balkóng (Q162p Tongeren),
Schertsend.
balkon (L353p Eksel),
bazaar:
i.e. boezem.
bazaar (L360p Bree),
beek tussen de tetten:
bjek = beek.
bjek tesse de tette (Q086p Eigenbilzen),
beurs:
beurs (L297p Belfeld),
boezem:
boezem (L282p Achel, ...
Q083p Bilzen,
L269b Boekend,
Q071p Diepenbeek,
Q003p Genk,
P197p Heers,
L414p Houthalen,
Q111p Klimmen,
P047p Loksbergen,
Q016p Lutterade,
P176p Sint-Truiden,
Q001p Zonhoven),
boeëzem (L432a Koningsbosch),
bozem (L371p Ophoven, ...
Q014p Urmond),
bōēzëm (Q162p Tongeren),
buzǝm (L321p Neeritter, ...
L318p Stramproy),
#NAME?
boezem (L216p Oirlo),
Soms.
boezem (Q078p Wellen),
boezentem:
boezentem (Q211p Bocholtz),
borst:
borst (L332p Maasniel),
bovenbuik:
buevenbuik (L422p Lanklaar),
brasem:
brǭsǝm (L430p Einighausen),
brasemstuk:
brǭsǝmstø̜k (L289p Weert),
brievenbus:
breevebōs (L289p Weert),
breevebus (L329p Roermond),
breevebös (L267p Maasbree),
brood op de plank:
dat mins heet broed op de plaank (Q095p Maastricht),
coeur (fr.):
< Fr. coeur.
kêur (Q162p Tongeren),
diepe schee:
n deepe scheij (L267p Maasbree),
eer:
In Meeuwen (L 364).
haare ieer (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
front:
B.v. ei pront veurfront.
t front (Q016p Lutterade),
gilet (fr.):
ne ferme zjielee (Q095p Maastricht),
gleuf:
gleuf (L267p Maasbree, ...
L210p Venray),
gleuf ? (L265p Meijel),
gläöf (L372p Maaseik),
goed voorzien zijn:
De vrouw zelf noemde men tien ton tet.
ze is goed vurzīēn (L353p Eksel),
goot:
de gūēt (L271p Venlo),
gut (Q039p Hoensbroek),
hart:
hat (Q078p Wellen),
i.e. hart.
hat (Q162p Tongeren),
hartskeel:
hartskael (Q203p Gulpen),
inkijk:
inkiek (L374p Thorn),
inktpotje:
i.e. ruimte tussen de boezem.
inkpötsje (L360p Bree),
kelk:
kèlk (Q013p Uikhoven),
kom-eens-voor:
koemensvéé.r (Q002p Hasselt),
unne kom-ins-veur (Q095p Maastricht),
kom-eens-voor alstublieft:
kóm ns väör ezzebleef (Q095p Maastricht),
kruis:
krúús (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
kuiltje:
koojlke (Q083p Bilzen),
memmen:
memme (Q095p Maastricht),
memmetjes:
memmekes (L300p Beesel, ...
L300p Beesel),
neuzenwarmer:
naazewermer (Q117p Nieuwenhagen),
paadje:
paedje (L299p Reuver),
potje:
péétsjə (L417p As),
scheigel:
Als de informant vroeger een te laag uitgesneden jurk aanhad, moest ze deze uitrekken.
sjeigel (Q016p Lutterade),
slits:
sjlits (Q121p Kerkrade),
snee:
sneej (L320c Haler),
snit:
sjnit (Q121p Kerkrade),
spaarpot:
spaarpot (L191p Afferden, ...
L295p Baarlo,
L289p Weert),
Spottend.
sjpaarpot (Q208p Vijlen),
spleet:
sjpleet (L297p Belfeld),
sjplieët (Q200p s-Gravenvoeren),
sjpliët (Q111p Klimmen),
sjplêêt (L387p Posterholt),
spleet (L381p Echt/Gebroek, ...
K278p Lommel,
L377p Maasbracht,
L374p Thorn,
Q162p Tongeren),
staanplaats voor fietsen:
staanplaats voor fietsen (K317a Kerkhoven),
straatje:
sträötsje (Q095p Maastricht),
tafel:
tǭfǝl (K353p Tessenderlo),
uier:
Sint-Huibrechts-Lille.
haare uuer (L313p Sint-Huibrechts-Lille),
voor:
? voor (L265p Meijel),
de vaor (L422p Lanklaar),
voar (Q071p Diepenbeek),
i.e. voor.
vaor (Q096c Neerharen),
voorfront:
t veurfront (Q016p Lutterade),
voorkomen:
veurkomme (Q115p Schin-op-Geul),
wijwaterbakje:
Gemeen.
wiewaterbekske (L320a Ell),
wijwaterpotje:
Bij vrouwen met een lang kleed.
wiewaterpötsje (L270p Tegelen),
wijwatersvat:
wīēwatersvaat (L317p Bocholt),
wèè.wao.tersvao.t (K361p Zolder),
wijwatervaatje:
i.e. ruimte tussen de boezem.
wi-jwatervèètsje (L360p Bree),
winkel:
winkel (L325p Horn)
|
boezem, ruimte tussen de borsten [N 10c (1961)], [N 10c (1995)] || Het zware stuk hout aan de onderzijde van de steenbalk waarin de standerdnok rust. In K 357 en P 51 was de boezem voorzien van een smeergat. [N O, 42u] || vrouwenboezem, gevulde vrouwenboezem
II-3, III-1-1
|
| 18209 |
boezeroen |
bassernel:
bassernel (L248p Lottum),
blauw hemd:
blahimə (Q177p Millen),
blauhimə (Q080p Vliermaal),
blō høm (K358p Beringen),
blauw overhemd:
blāw euvərhömə (L381a Putbroek),
blauw werkmanshemd:
bloͅu weͅrkma.nsømə (P218p Borlo),
blauwe kiel:
bla.uwə kēl (L372p Maaseik),
blauwe keel (Q036p Nuth/Aalbeek, ...
L271p Venlo),
blā kīl (Q158p Riksingen),
blouwə kil (P050p Herk-de-Stad),
bloes:
bloes (L317p Bocholt, ...
Q119p Eygelshoven),
blus (P174p Velm),
bluz, -ə, -skə (L368p Neeroeteren),
boerenhemd:
boerehumme (P107a Rummen (WBD)),
boerenkiel:
boerekeel (Q036p Nuth/Aalbeek, ...
L271p Venlo),
boerenkeil (Q020p Sittard),
boezelaar:
WNT: boezelaar, voorschoot...
boezelaer (Q022p Munstergeleen),
boezem:
boewzem (Q204a Mechelen),
boezemvoordoek:
boezemverk (Q083p Bilzen),
boezeroen:
ba-ze-roen (L246p Horst),
ba-zeroen (L245p Meterik),
baazeroən (L381a Putbroek),
basderoen (L318p Stramproy),
basdroen (L318b Tungelroy),
basjeroen (L289p Weert),
basseroen (L326p Grathem, ...
L289p Weert),
baszeroel (L191p Afferden),
basəlun (L282p Achel),
bazeroel (L250p Arcen, ...
L247p Broekhuizen,
L164p Gennep,
L164p Gennep,
L165p Heijen,
L248p Lottum,
L378p Stevensweert,
L246a Swolgen,
L271p Venlo,
L215a Wellerlooi),
bazeroen (L295p Baarlo, ...
L192p Bergen,
L430p Einighausen,
Q018p Geulle,
L244b Griendtsveen,
L328p Heel,
L325p Horn,
Q095p Maastricht,
L217p Meerlo,
L209p Merselo,
L159a Middelaar,
L321p Neeritter,
L433p Nieuwstadt,
L387p Posterholt,
L293p Roggel,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L210p Venray,
L210p Venray,
L210p Venray,
L289p Weert,
L213p Well,
L213p Well,
L215a Wellerlooi),
bazerōēn (L333p Asenray/Maalbroek, ...
L211p Leunen),
bazjeroen (L289p Weert),
bazroes (L214p Wanssum),
bazzeloen (K318p Beverlo),
bazzeroel (L377p Maasbracht, ...
L163p Ottersum,
L271p Venlo,
L271p Venlo),
bazzeroen (L269b Boekend, ...
Q096a Borgharen,
L320a Ell,
L322p Haelen,
L332p Maasniel,
L288a Ospel,
L318b Tungelroy,
L318b Tungelroy,
L210p Venray,
L289p Weert,
L289p Weert),
bazərun (L286p Hamont),
bāzeroen (L425p Grevenbicht/Papenhoven),
bezeroel (L248p Lottum),
bezeroen (L381p Echt/Gebroek),
bezroen (L290p Panningen),
boesderoen (L287p Boeket/Heisterstraat),
boesderoesj (L288p Nederweert),
boezeloen (L317p Bocholt),
boezeroel (L381p Echt/Gebroek, ...
L249p Grubbenvorst,
L296p Steyl,
L270p Tegelen,
L270p Tegelen,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo),
boezeroen (L244c America, ...
L295p Baarlo,
L295p Baarlo,
L327p Beegden,
Q019p Beek,
L300p Beesel,
L297p Belfeld,
L297p Belfeld,
Q106p Bemelen,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L269p Blerick,
L215p Blitterswijck,
L434a Broeksittard,
L323p Buggenum,
L214a Geysteren,
L328p Heel,
L291p Helden/Everlo,
L291p Helden/Everlo,
L330p Herten (bij Roermond),
L292p Heythuysen,
L325p Horn,
L246p Horst,
L269a Hout-Blerick,
L289a Hushoven,
L298p Kessel,
L298p Kessel,
K314p Kwaadmechelen,
L211p Leunen,
L434p Limbricht,
L377p Maasbracht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
Q095p Maastricht,
L246b Melderslo,
L246b Melderslo,
L382p Montfort,
L294p Neer,
L321p Neeritter,
L312p Neerpelt,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L216p Oirlo,
L290p Panningen,
L290p Panningen,
L290p Panningen,
L381a Putbroek,
L299p Reuver,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
Q098p Schimmert,
Q098p Schimmert,
L266p Sevenum,
Q020p Sittard,
Q020p Sittard,
L296p Steyl,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L270p Tegelen,
L374p Thorn,
Q014p Urmond,
L268p Velden,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L214p Wanssum),
boezeron (Q196p Mheer),
boezerōēn (L426z Holtum, ...
L267p Maasbree,
L265p Meijel,
L329p Roermond),
boĕzerōēn (Q032a Puth),
bozeloen (K278p Lommel),
bozzeroen (L320p Hunsel),
bōezeroel (L378p Stevensweert),
bōēzerōēn (L211p Leunen),
boͅzəlun (Q178p Val-Meer),
boͅzəlūn (Q179p Zichen-Zussen-Bolder),
buzərun (K358p Beringen, ...
L422p Lanklaar,
Q096c Neerharen),
buzərun, -ə, kə (L368p Neeroeteren),
buzəruŋ (K278p Lommel),
buzɛron (Q007p Eisden),
buəzərun (Q002p Hasselt),
būzərūn (K361a Boekt/Heikant),
bâzeroen (L318b Tungelroy),
bâzzeroel (L164p Gennep, ...
L164p Gennep),
bêzeroen (L318b Tungelroy),
bəzərun (P049p Donk (bij Herk-de-Stad)),
bəzərūn (L269a Hout-Blerick, ...
L371p Ophoven),
( ten noorden van de stad wordt het ook wel -).
baszeroel (L271p Venlo),
(baaie) = baovestuk met lang mowe
boezeroen (L216p Oirlo),
(oud).
bazzeroen (L298p Kessel),
AN boezeroen.
bazjeroen (Q095p Maastricht),
bovenstuk met lange mouwen
(baaie) boezeroen (L216p Oirlo),
lang uitspreken
boezerōēn (L329p Roermond),
weinig gebruikt
bazeloen (Q030p Schinveld),
boezeroentje:
bazeroentje (L429p Guttecoven),
bāzeroentje (L427p Obbicht),
de oude mensen vroeger +40 jaar geleden spreken hiervan
bāzəroentjə (L381a Putbroek),
ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.
bazeroentje (L426p Buchten),
bazeruimke (Q020p Sittard),
boezervel:
bazervel (L217p Meerlo),
bont hemd:
bont (Q102p Amby),
bont humme (Q187a Heugem, ...
Q111p Klimmen),
bonthumme (Q109p Hulsberg),
boͅnt (h)ømə (L423p Stokkem),
bunt hemə (L416p Opglabbeek),
borstrok:
borsjrok (Q096a Borgharen),
buis:
buis (Q104a Limmel),
handelskiel:
handəlskēl (Q209p Teuven),
helpenschortel:
hŭlpeshottel (Q093p Rosmeer),
hemd:
haemd (Q033p Oirsbeek),
heemd (Q030p Schinveld),
humme (L428p Born, ...
L381b Pey,
Q015p Stein,
L318p Stramproy),
həmə (P046p Linkhout),
hemdrok:
himdrok (L209p Merselo),
jasje:
jäske (L419p Elen),
jodenkiel:
jodenkiel
jüdde keel (Q121c Bleijerheide),
kamizool (<fr.):
kamezoal (Q014p Urmond),
kammezoal (L330p Herten (bij Roermond)),
kaməzōl (Q012p Rekem),
kàməzōl (Q012p Rekem),
ps. boven de a staat nog een ?; deze combinatieletter is niet te maken, omgespeld is het inderdaad een a.
kammezoal (L327p Beegden),
kammezoul (L327p Beegden),
katoenen hemd:
ketoene hemp (L270p Tegelen),
kegel:
kegel (L417p As),
kiel:
keel (L269p Blerick, ...
Q211p Bocholtz,
L381p Echt/Gebroek,
L322p Haelen,
Q039p Hoensbroek,
Q015b Kerensheide,
Q016p Lutterade,
Q095p Maastricht,
Q198b Oost-Maarland,
L331p Swalmen,
Q014p Urmond,
L271p Venlo,
L271p Venlo,
Q208p Vijlen),
keil (L430p Einighausen, ...
Q020p Sittard),
kejl (P051p Lummen, ...
P044p Zelem),
kel (Q009p Mechelen-aan-de-Maas),
kēl (Q011p Boorsem, ...
Q010p Opgrimbie),
kēyl (L420p Rotem),
kiel (P055p Kermt, ...
Q168p s-Herenelderen),
kil (P048p Halen),
kiəl (Q071p Diepenbeek),
kīl (Q162p Tongeren),
kīÒl (Q089p Martenslinde),
kīəl (P222p Opheers),
Opm. ee = ee/ê.
keel (L266p Sevenum),
kieltje:
ke:lkə (Q095p Maastricht),
keelke (Q102p Amby, ...
Q103p Berg-en-Terblijt,
Q035p Brunssum,
Q035p Brunssum,
Q198p Eijsden,
L419p Elen,
Q021p Geleen,
Q021p Geleen,
L322p Haelen,
Q022p Munstergeleen,
L368p Neeroeteren,
L432p Susteren),
keilke (Q020p Sittard),
kēēlke (Q016p Lutterade),
kēlkə (Q010p Opgrimbie),
kort hemd:
kōͅt hemə (L360p Bree),
kort kieltje:
kort keelke (Q038p Amstenrade),
kot kielke (Q078p Wellen),
lijnwaden hemd:
[sic]
lēͅvədə ømə (P176p Sint-Truiden),
onderstoep:
ŏŏngersjtoep (Q111p Klimmen),
overall (eng.):
euveral (Q111p Klimmen),
overhemd:
euverheem (L353p Eksel, ...
L353p Eksel),
euverhemp (Q113p Heerlen),
euverheumə (Q102p Amby),
euverhumme (L426p Buchten, ...
Q095p Maastricht,
Q099p Meerssen),
euverhummĕ (L330p Herten (bij Roermond)),
euverhömme (Q095p Maastricht),
eüverhimp (Q096p Bunde),
overhemd (K353p Tessenderlo),
uuverhemt (Q113p Heerlen),
betekent overhemd
eūverhumme (L378p Stevensweert),
roefkiel:
(roefkiel) [sic]
rufkīl (Q077p Hoeselt),
scholk:
schalk (L380p Genooi/Ohé, ...
L379p Laak),
scholk (Q098p Schimmert, ...
L385p Sint-Odiliënberg),
sjolk (Q203p Gulpen, ...
Q110p Heek,
L422p Lanklaar),
m.
schòlk (Q113p Heerlen),
scholkje:
sjulk-sjke (Q208p Vijlen),
[Eig. add. bij N23]
sjölkske (Q020p Sittard),
schortsel:
sjŏŏtsel (Q116p Simpelveld),
smidskieltje:
sjmeetskeelke (Q035p Brunssum),
stelsel:
stèlsel (P176p Sint-Truiden),
stoep:
sjtup (Q032a Puth),
sjtuup (Q211p Bocholtz, ...
Q099p Meerssen),
stuup (Q117b Rimburg),
stüb (Q113p Heerlen),
stoepje:
stupke (Q101p Valkenburg),
tennishemd:
teͅnishimə (Q156p Borgloon),
voordoek:
viering (Q002p Hasselt),
voorlap:
vorlap (P179p Aalst-bij-St.-Truiden),
voorvel:
vorvel (P179p Aalst-bij-St.-Truiden),
vorvèl (Q001p Zonhoven),
wambuis:
wames (L322a Nunhem),
werkdaagshemd:
weerdes hemme (Q039p Hoensbroek),
werkhemd:
werkhaemd (L271p Venlo),
werkhumme (Q099p Meerssen, ...
Q099p Meerssen),
werkhømə (Q093p Rosmeer),
wirkhumme (L327p Beegden, ...
Q109p Hulsberg,
Q020p Sittard),
wirrəkhemp (Q202p Eys),
wèrrekhemd (Q204a Mechelen),
wɛrkhøm (K357p Paal),
boezeroen
werəkhemp (Q211p Bocholtz),
werkkiel:
werkkeel (Q117b Rimburg),
werkkiel (P164p Neerhespen (WBD)),
winkkeil (Q029p Bingelrade),
wirkkeel (L426p Buchten),
werkstoep:
werkkiel
werəkžtuub (Q211p Bocholtz),
zweetskiel:
sjweetskeel (Q030p Schinveld)
|
[bazjeroen*]: soort van kiel || boezelaar [N 23 (1964)] || boezeroen [SGV (1914)], [ZND 01 (1922)] || boezeroen, blauwlinnen of katoenen (boeren)overhemd [boezeloen, bazeoren, bazzeroel] [N 23 (1964)] || boezeroen, katoenen onderhemdje met knoopjes || boezeroen, kiel met lange mouwen || Boezeroen. Hoe noemt men het kledingstuk, dat van ongeveer dezelfde stof is gemaakt en ongeveer hetzelfde model heeft, maar dat in de broek wordt gestoken? (Het zou in het Nederlands het beste aangeduid worden met boezeroen of overhemd). [DC 14A (1946)] || Hoe noemt men den boezeroen of katoenen werkkiel? [DC 09 (1940)] || kiel (werkhemd, boezeroen) || schootsvel, voorschoot van leer of grove stof, gedragen door ambachtslieden [voorvel, sloop] [N 24 (1964)] || werkhemd || werkhemd, boezeroen
III-1-3
|
| 18064 |
bof |
bof:
boaf (L378p Stevensweert),
boef (Q198p Eijsden, ...
L329a Kapel-in-t-Zand,
L217p Meerlo,
Q032p Schinnen,
Q032p Schinnen,
Q201p Wijlre),
bof (Q102p Amby, ...
Q019p Beek,
L317p Bocholt,
L428p Born,
L360p Bree,
Q086p Eigenbilzen,
Q202p Eys,
Q018p Geulle,
Q203p Gulpen,
Q203p Gulpen,
L320c Haler,
Q120p Heerlerbaan/Kaumer,
Q109p Hulsberg,
L320b Kelpen,
L298a Kesseleik,
Q111p Klimmen,
Q112c Kunrade,
L267p Maasbree,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L265p Meijel,
Q034p Merkelbeek,
Q196p Mheer,
L382p Montfort,
L382p Montfort,
L294p Neer,
Q117p Nieuwenhagen,
Q033p Oirsbeek,
Q033p Oirsbeek,
L371p Ophoven,
L387p Posterholt,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert,
Q116p Simpelveld,
Q112z Ten-Esschen/Weustenrade,
L374p Thorn,
L318b Tungelroy,
Q014p Urmond,
Q101p Valkenburg,
L271p Venlo,
L210p Venray,
L386p Vlodrop,
Q117a Waubach,
L289p Weert,
Q108p Wijnandsrade),
boof (L328p Heel, ...
Q095p Maastricht),
boöf (L269b Boekend),
bōf (Q095p Maastricht, ...
L433p Nieuwstadt,
L329p Roermond,
L329p Roermond,
Q098p Schimmert),
bŏĕf (Q027p Doenrade),
bŏf (Q035p Brunssum, ...
Q021p Geleen,
Q098p Schimmert,
L318b Tungelroy),
bŏŏf (L374p Thorn),
boͅ.f (Q202p Eys, ...
Q203b Ingber),
bòf (Q095a Caberg, ...
Q207p Epen,
Q113p Heerlen,
L321a Ittervoort,
L329a Kapel-in-t-Zand,
Q197p Noorbeek,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
L266p Sevenum,
Q187p Sint-Pieter,
Q015p Stein,
Q015p Stein,
Q197a Terlinden,
L210p Venray,
Q094b Wolder/Oud-Vroenhoven),
bóf (Q038p Amstenrade, ...
L269p Blerick,
L360p Bree,
L381p Echt/Gebroek,
Q021p Geleen,
L164p Gennep,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
L425p Grevenbicht/Papenhoven,
Q188p Kanne,
L332p Maasniel,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L432p Susteren,
L331p Swalmen,
L271p Venlo),
bôf (L269p Blerick, ...
L269b Boekend,
Q193p Gronsveld,
L330p Herten (bij Roermond),
L267p Maasbree,
L322a Nunhem,
L216p Oirlo,
L299p Reuver,
L331p Swalmen,
L271p Venlo),
böf (Q016p Lutterade),
de bof (Q020p Sittard),
de bôf (Q021p Geleen),
(tegenwoordig)
bóf (L245b Tienray),
dikoor:
dekuər (Q253p Montzen),
dik-oor (Q162p Tongeren),
dikaaör (L432p Susteren),
dikaür (Q083p Bilzen),
dikoe"r (K318p Beverlo),
dikoe:r (L316p Kaulille),
dikoer (L353p Eksel, ...
L353p Eksel,
L414p Houthalen,
P057p Kuringen,
L422p Lanklaar,
P051p Lummen,
L368p Neeroeteren,
P052p Schulen,
K361p Zolder,
K361p Zolder,
Q001p Zonhoven),
dikoewer (L355p Peer),
dikoewər (K317p Leopoldsburg),
dikoeêr (Q012p Rekem),
dikoeër (L317p Bocholt, ...
L353p Eksel,
L353p Eksel,
L320a Ell,
L286p Hamont,
L352p Hechtel,
L369p Kinrooi,
L372p Maaseik,
L372p Maaseik,
L372p Maaseik,
L245b Tienray),
dikoor (L282p Achel, ...
L282p Achel,
P120p Alken,
Q086p Eigenbilzen,
Q086p Eigenbilzen,
Q086p Eigenbilzen,
L371a Geistingen,
Q003p Genk,
Q153p Gors-Opleeuw,
L366p Gruitrode,
Q077p Hoeselt,
Q077p Hoeselt,
Q077p Hoeselt,
K317a Kerkhoven,
Q240p Lauw,
K278p Lommel,
K278p Lommel,
Q012p Rekem,
Q175p Riemst,
K353p Tessenderlo,
Q178p Val-Meer,
Q001p Zonhoven),
dikoowr (Q156p Borgloon),
dikour (L371p Ophoven),
dikower (Q078p Wellen),
dikoâr (P176p Sint-Truiden),
dikoër (L355p Peer),
dikōēr (L417p As, ...
P047p Loksbergen),
dikuur (L360p Bree, ...
L416p Opglabbeek,
L358p Reppel,
Q005p Zutendaal,
Q005p Zutendaal),
dikuwer (P047p Loksbergen),
dikūūr (L416p Opglabbeek),
diky.r (L364p Meeuwen),
dukoer (Q071p Diepenbeek),
déguuər (L369p Kinrooi),
tikoeër (L369p Kinrooi),
Wangzwelling.
diekōēër (Q002p Hasselt),
loloor:
lōlōēər (L299p Reuver),
lôl-oeër (L330p Herten (bij Roermond)),
mumps (du.):
de moems (Q222p Vaals),
De meeste informanten vertalen enkel het zinnetje hij heeft klieren (in de hals) zonder een speciale benaming voor deze klieren op te geven.
he hat de mùms (Q284p Eupen),
oorlap:
oarlap (P188p Hoepertingen),
oerlap (P219p Jeuk, ...
P219p Jeuk,
P227p Vorsen),
oorlap (Q153p Gors-Opleeuw, ...
Q074p Kortessem,
Q080p Vliermaal),
oowrlap (Q156p Borgloon),
oorziekte:
oerzikte (P046p Linkhout)
|
bof || Bof: de ziekte waarbij men een opgezet gezicht krijgt door ontsteking van de oorspeekselklier en zwelling van de lymfevaten (dikoor, smartoor, bof). [N 107 (2001)], [N 84 (1981)] || dikoor, bof || hij heeft klieren (in de hals). Bestaat hiervoor een speciale volksnaam ? [ZND 28 (1938)] || hoe heet de klierziekte die gezwellen in de hals veroorzaakt, die dan soms opengaan ? [ZND 36 (1941)] || Klierziekte die gezwellen in de hals veroorzaakt (koningszeer, sinte markoen). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 27955 |
bok |
bielsen bok:
bilsǝ bok (Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
[Julia]),
blok:
blok (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
blǫk (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
, ... [Emma]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
[Winterslag, Waterschei]),
bok:
bo.k (Q202p Eys
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Emma]),
bok (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Maurits]
L426p Buchten
[(Maurits)]
, [Maurits]
Q121a Chevremont
[(Julia)]
, [Willem-Sophia]
Q021p Geleen
[(Maurits)]
, [Emma]
Q113p Heerlen
[(Emma)]
, [Laura, Julia]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Julia]
Q121p Kerkrade
[(Wilhelmina)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
, [Wilhelmina]
L422p Lanklaar
[(Eisden)]
, [Maurits]
K278p Lommel,
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
, [Domaniale]
L374p Thorn
[(Maurits)]
, [Eisden]
Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Domaniale]),
buk (L267p Maasbree),
bø̜k (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Laura, Julia]),
bǫk (Q121c Bleijerheide, ...
Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]
Q117p Nieuwenhagen
[(Oranje-Nassau II / Emma / Hendrik)]
, [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
bǭk (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Maurits]),
calage:
kalāš (Q003p Genk
[(Winterslag / Waterschei)]
[Domaniale]),
drokbok:
drukbok (Q117a Waubach
[(Laura / Julia)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
drokpijler:
drokfajlǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
[Maurits]),
houtbok:
hōtbǫk (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Zolder, Houthalen, Winterslag]
Q112a Heerlerheide
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
hōtsbok (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
hōǝtsbok (Q121a Chevremont
[(Julia)]
[Domaniale]),
houten kast:
hǭwtǝ kas (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
houtkast:
hǫwtkas (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
houtpile:
hǭwtpel (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder]),
ijzerbok:
īzǝrbok (Q121a Chevremont
[(Julia)]
, ... [Wilhelmina]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
, [Julia]
Q111p Klimmen
[(Oranje-Nassau I / III / IV)]
[Domaniale]),
ijzeren blok:
īzǝrǝ blǫk (Q035p Brunssum
[(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]
[Maurits]),
ijzeren kast:
īzǝrǝn kast (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Domaniale]),
ijzeren pijler:
īzǝrǝ fajlǝr (Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Maurits]),
ijzerkast:
īzǝrkas (Q007p Eisden
[(Eisden)]
[Eisden]),
kast:
kas (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
pijler:
fajlǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
pfajlǝr (Q121c Bleijerheide
[(Domaniale)]
, ... [Domaniale]
Q121p Kerkrade
[(Domaniale)]
[Domaniale]),
pile:
pel (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
, ...[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]
Q001p Zonhoven
[(Zwartberg)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
pile (Q000 Zie mijnen
[(Zolder / Houthalen / Winterslag)]
[Zwartberg]),
pile de bois:
pel dǝ ba (L417p As
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
pel dǝ bwa (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Waterschei]),
pile de bois (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
stapel:
stapel (Q000 Zie mijnen
[(Waterschei)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina]),
steenbok:
štēnbǫk (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
steunpijler:
štø̄npęjlǝr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale]),
steunpilaar:
štø̄npilār (Q113p Heerlen
[(Oranje-Nassau I-IV)]
, ... [Maurits]
Q016p Lutterade
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
štø̄npǝlē̜r (L426p Buchten
[(Maurits)]
[Waterschei])
|
De hoorn van een geitebok waarmee men polijst, vooral aan de gleuf tussen zool en overleer. [N 60, 151b] || Uit houten balken of stukken rail samengestelde ondersteuning. De balken of de rails worden daarbij twee per twee, horizontaal in het vierkant op elkaar gestapeld. De bok wordt in breukpijlers gebruikt en dient om bij het roven van de ondersteuningen mee te helpen een breuklijn te vormen, waarlangs het dak in het breukveld instort, zonder dat de instorting zich voortplant in het vervoerpand (Handb. H. pag. 22). De houten bok kan worden opgevuld met stenen, in dit geval sprak men volgens de invuller uit Q 113 op de vier Oranje-Nassaumijnen van een "steenbok". Om een houten bok later weer te kunnen verwijderen, werd hij volgens dezelfde respondent geplaatst op een vloer van gruis. Door dit gruis met de hak weg te krassen, viel de bok vanzelf om en kon hij in het nieuwe pand weer opgezet, d.w.z. gestapeld worden. [N 95, 581; N 95, 362; N 95, 371; N 95, 324; N 95, 331; monogr.; Vwo 156; Vwo 383; Vwo 384; Vwo 410; Vwo 599; Vwo 600]
II-10, II-5
|
| 23165 |
bok staan bij haasje-over |
bok staan:
boeksjtaon (L331p Swalmen),
boksjtaoe (Q113p Heerlen),
bòkstaon (L210p Venray),
bókstaon (L371a Geistingen),
bókstāōn (L217p Meerlo, ...
L214p Wanssum),
/
bok staan (L355p Peer),
bok stooën (L353p Eksel),
bók staon (L381p Echt/Gebroek),
A staat rechtop tegen de muur met vingers ineengestrengeld vóór t lichaam. Bukkende B laat hoofd in As handen rusten. C zit op rug van B, terwijl hij op de maat van t gezang op de rug van B slaat met zn vuisten: Bók, miêne bók, waat reutste (N: rieëtste): Haamer, schiër of mes? C steekt dan vuist omhoog (hamer), twee vingers (schaar) of één vinger (mes). Zodra B het juiste antwoord raadt, worden de rollen verwisseld (zie ook: robbedobbeduuske).
bókstaon (L289p Weert),
Een kind staat gebogen, t ander springt op hem.
bókstoeën (L317p Bocholt),
Ook: iemand een zetje geven of via samengevouwde handen en schouders gelegenheid geven een hoog voorwerp te bereiken.
bóksjtaon (Q020p Sittard),
Recht op staande met samengevouwen handen, die een ander als steun gebreugt om ergens in of op te klimmen.
bóksjtaon (Q020p Sittard),
vgl. afb. pag. 39: Boeksjpringe.
boeksjtaon (L329p Roermond),
Waem mòt bòkstaon? (met 3, 4 of 5 kinderen).
bòkstaon (L381p Echt/Gebroek)
|
/ [SND (2006)] || Boeksjtaon*: bij het haasje-over springen voorovergebogen, met de handen op de knie, staan. || Bok staan bij haasje over. || Bok staan bij haasje-over. || Bokje staan bij het haasje-over springen. || Een bok zetten. || Gebogen gaan staan voor het bokspringen. || Gebogen staan bij het bokspringen. || gebukt staan [SND (2006)] || haasje over [SND (2006)] || Haasje over (spel). || Handjestaan (om iem. ergens in te laten klimmen). || Kinderspel. || Springspel.
III-3-2
|
| 34655 |
bok van het rijtuig |
bankje:
bęŋkskǝ (Q083p Bilzen),
berreschei:
bęrǝsxēi̯ (P054p Spalbeek),
bok:
bok (Q102p Amby, ...
L359p Beek,
Q106p Bemelen,
L429a Berg
[(alleen op een wagen - de voerman staat altijd achterop de kar)]
,
L381p Echt,
Q086p Eigenbilzen,
L320a Ell,
Q202p Eys,
L360a Gerdingen,
Q203p Gulpen,
P188p Hoepertingen,
L426z Holtum,
Q121p Kerkrade,
L211p Leunen,
Q095p Maastricht,
L265p Meijel,
L371p Ophoven,
L362p Opitter,
Q203a Reijmerstok,
L266p Sevenum,
Q101a Sibbe / IJzeren,
Q112z Ten Esschen,
Q014p Urmond,
L210p Venray,
Q208p Vijlen,
Q117a Waubach,
Q201p Wijlre),
buk (L295p Baarlo, ...
L327p Beegden,
L269p Blerick,
L328p Heel,
L377p Maasbracht,
L267p Maasbree,
Q033p Oirsbeek,
L290p Panningen,
Q032a Puth,
L329p Roermond,
Q030p Schinveld,
L374p Thorn),
buǝk (L269b Boekend),
bōk (L318a Keent, ...
L418p Niel-bij-As,
L378p Stevensweert),
bǫk (L282p Achel, ...
Q083p Bilzen,
Q027p Doenrade,
L353p Eksel,
L352p Hechtel,
Q113p Heerlen,
Q077p Hoeselt,
L369p Kinrooi,
Q111p Klimmen,
L432a Koningsbosch,
Q016p Lutterade,
Q192p Margraten,
Q096c Neerharen,
Q012p Rekem,
Q093p Rosmeer,
P107a Rummen,
Q098p Schimmert,
P056p Stokrooie,
Q162p Tongeren,
Q080p Vliermaal,
L289p Weert,
Q078p Wellen),
bǭk (Q211p Bocholtz, ...
Q022p Munstergeleen,
Q222p Vaals),
bredje:
bretjǝ (L210p Venray),
brētjǝ (L288a Ospel
[(een verhoogd voorschot - bij lege kar als zitplaats voor voerman)]
),
brętjǝ (L291p Helden),
hokbok:
hok˱bok (Q007p Eisden),
hoofd:
høi̯ǝt (K278p Lommel),
huifschei:
ufsxē (Q002p Hasselt),
karbok:
karbok (L364p Meeuwen),
karkistje:
karkišǝ (L211p Leunen),
karplank:
kārplãŋk (Q004p Gelieren Bret),
koetsierzit:
kutsirzet (L246p Horst),
leuning:
lø̄neŋ (L298p Kessel),
lø̜̄neŋ (L271p Venlo),
op de scheien:
ǫpǝ sxęi̯ǝ (L288p Nederweert, ...
L288a Ospel),
ǫpǝ šɛi̯ǝ (L290p Panningen),
plank:
plaŋk (P107a Rummen),
rugleuning:
rø̜klø̄neŋ (L288a Ospel),
schei:
skɛi̯ (P186p Gelinden, ...
P197p Heers),
sxē (P051p Lummen),
sxē̜ (K357p Paal),
sxęi̯ (L244c America, ...
L269p Blerick,
L288c Eind,
L164p Gennep,
L165p Heijen,
L316p Kaulille,
K278p Lommel,
L159a Middelaar),
sxɛi̯ (L282p Achel),
šęi̯ (L331b Boukoul, ...
L325p Horn,
L369p Kinrooi,
L265p Meijel,
L331p Swalmen,
L318b Tungelroy),
šęi̯ǝ (L317p Bocholt),
(mv)
šē̜i̯ǝ (L420p Rotem),
šęi̯ǝn (L320a Ell, ...
Q112a Heerlerheide,
L318p Stramproy,
L318b Tungelroy),
schoot:
sxou̯ǝt (K278p Lommel),
sxuǝt (K314p Kwaadmechelen, ...
K353p Tessenderlo),
sxōt (P051p Lummen),
sxūǝt (P044p Zelem),
šoat (L382p Montfort),
šoǝt (L294p Neer),
šōt (Q077p Hoeselt),
šōǝt (L381p Echt),
šūt (L422p Lanklaar),
šūǝt (L294p Neer),
voetenbankje:
vǭtǝbɛŋkskǝ (Q192p Margraten),
voorplacht:
vēǝrploxt (P055p Kermt),
voorste schei:
vø̜̄rstǝ šęi̯ (Q096d Smeermaas),
voorzij:
vørzii̯ (L422p Lanklaar),
vuilik:
vūlǝk (L331b Boukoul
[(vuil = lui)]
, ...
L331p Swalmen),
zit:
zet (Q193p Gronsveld, ...
Q117a Waubach),
zets (Q121a Chevremont),
zit op de schei:
zet op˱ dǝ sxęi̯ (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
zitbok:
zet˱bǫk (L322p Haelen),
zitbred:
zet˱bręt (Q204a Mechelen),
zitbreedje:
zet˱bretšǝ (L295p Baarlo),
zitje:
zetjǝ (Q022p Munstergeleen),
zitplank:
zetplaŋk (Q164a Widooie),
(mv)
zetplɛŋk (L361p Tongerlo),
zitplek:
zetplęk (P048p Halen),
zitschei:
zetšęi̯ (L416p Opglabbeek),
zitsel:
zetsǝl (P121p Ulbeek, ...
Q078p Wellen),
zitting:
zeteŋ (L269p Blerick)
|
Zitplaats voor de koetsier of de voerman. Alleen bij het rijtuig vormt de bok een vast onderdeel. Bij de kar en de wagen wordt soms een plank tussen de berries gelegd die als geïmproviseerde zitplaats dient. Uit vragenlijst N 101, waar gevraagd werd naar de zitplaats van de voerman van een rijtuig, kwamen vrijwel uitsluitend opgaven van het type bok. [N 17, 38a-b + 40 + add; N G, 58d; N 101, 18a; monogr.]
I-13
|
| 29504 |
bokken |
bokken:
bøk (L163p Ottersum)
|
Het onderstel waarop de plank met werkstukken rust. [N 49, 29b]
II-8
|