e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
voor het eerst s avonds de lamp aanmaken lamp opsteken: lamp opsteikke (Vlodrop), lamplicht: lampleeg (Stein), licht maken: licht maken (Leopoldsburg), lichten: leegte (Schimmert), oudjaar: aodjoar (Neer), sint-michael: 29 september - dan werd ook de winterkleding voor de dag gehaald  st michael (Sittard) Voor het eerst s avonds de lamp aanmaken in de herfst. [N 88 (1982)] III-3-2
vooraanstaande aangezien: aangezeen (Thorn), aangeziene lui: aangezien luuj (Schimmert), autoriteit: autoriteit (Blerick), dikke, een ~: eine "dieke (Herten (bij Roermond)), dikkop: diekköp (Kapel-in-t-Zand), dikkop (Maastricht), (m.).  di.kkoͅ.p (Eys), elite: elite (Ten-Esschen/Weustenrade), ganse, een ~: gansu (Brunssum), gezette mens: gezeete mins (Maastricht), hoge pier: hôêgə pĭĕjər (Susteren), hoge piet: hoge piet (Nieuwstadt), hoge, een ~: hoe-w-ege piet (Eksel), hoeege (Venray), hoege (Maastricht), hoeëge (Waubach), hōēge piet (Blerick), ’nen hoege (Maastricht), kopstuk: kopstök (Maastricht, ... ), man: de man (Jeuk), màn (Loksbergen), meester: meester (Kerkrade), notabele: nootāābəl (Maastricht), nootáábələ (Venlo), notaabəl (Urmond), notaabələ (Kapel-in-t-Zand), notabeel (Noorbeek), notabel (Amby, ... ), notabele (Heerlerbaan/Kaumer, ... ), notàbel (Swalmen), nótaabələ (Meijel), Algemene opmerking: heb deze vragenlijst letterlijk overgenomen, dus zoals invuller het genoteerd heeft!  nōōtāābəl (Nieuwenhagen), persoon van aanzien: persoean van aanzeen (Echt/Gebroek), populair: populair (Maastricht), principaal: princepaol (Ell), vooraanstaande: veuraansjtaonde (Oirsbeek), veuraanstaond (Venlo), veuraanstònde (Sevenum), vĕŭraanschtaonde (Schimmert), viêraanstoande (Bree), vraanstaonde (As), vuraansjtaonde (Mheer), vuuransjtaonde (Wijlre), vuuranstaonde (Eys), vuëraansjtaonde (Klimmen), vooraanstaande persoon: veuraanstaande persoen (Velden), voorname: vuurnaamə (Montfort), voorname mens: vurname miensch (Gulpen), wichtige: wĭĕchtichə (Heerlen) een persoon van veel betekenis in een plaats [peris] [N 90 (1982)] III-3-1
vooraanweeg graangeweeg: grǭngǝwēx (Tessenderlo), zakgeweeg: zak˲gǝwēx (Tessenderlo), zijkant: zikanjt (Herten) De zijkant van de molenkast tegenover de plaats waar de vang zit. [N O, 47b] II-3
voorbalk achterbalk: axtǝrbalǝk (Weert), voorbalk: vø̄rbalǝk (Einighausen), voorbalkje: vø̄rbɛlǝkskǝ (Herten) De basisbalk van het voorkeuvelens. De voorbalk heeft dezelfde functie als de stefelbalk aan de andere kant van de molen voor het achterkeuvelens. Zie ook afb. 16. [N O, 45c] II-3
voorbereidend werk voorrichtung: vø̜̄rextoŋ (Kelmis), voorrichtungswerk: vø̜rextoŋswęrǝk (Kelmis) De voorbereidende werkzaamheden voordat men met de ontginning van een ertslager kon beginnen. Vanuit een oude laag of vanuit een nieuw gegraven schacht dreef men een tunnel totaan de nieuwe laag. Daarop werden dan de bijgangen gehouwen, vanwaaruit men dwarsgangen in de ertsader kon drijven. [monogr.] II-4
voorbereidende werkzaamheden verrichten op voorrichtung werken: op vø̜̄rextoŋ werǝkǝ (Kelmis), voorrichtungswerk maken: vø̜̄rextoŋswerǝk mākǝ (Kelmis) [monogr.] II-4
voorbereiding opbouw: opbouw (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Maurits]), préparatoire: preparetwār (Zolder  [(Zolder)]   [Winterslag, Waterschei]), prepǝratwār (Zonhoven  [(Zwartberg)]   [Eisden]), proprętwār (Lanklaar  [(Eisden)]   [Zolder]), proprǝtwār (As  [(Zwartberg / Waterschei)]   [Zwartberg]), préparatoire (Eisden  [(Eisden)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]  [Eisden]), prēparatwār (Zie mijnen  [(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]  [Zwartberg, Waterschei]), préparatoire werken: préparatoire werken (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Maurits]), voorbereiding: voorbereiding (Kerkrade  [(Wilhelmina)]  , ... [Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden] [Emma]), vyǝrbǝręjdeŋ (Waubach  [(Laura / Julia)]   [Maurits]), vȳrbǝręjdeŋ (Chevremont  [(Julia)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vø̄rbǝręjdeŋ (Geleen  [(Maurits)]   [Laura, Julia]), (mv)  vø̄rbǝręjdeŋǝn (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Domaniale]), voorbereidingswerkzaamheden: vø̄rbǝręjdeŋswɛrkzāmhēdǝn (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Maurits]), voorbereitung: vȳrbǝrajtuŋ (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), voorrichting: vyǝrrexteŋ (Klimmen [Domaniale]), vȳrrexteŋ (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV] ), vȳǝrrexteŋ (Heerlen  [(Emma)]  , ... [Willem-Sophia]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), vø̄rrexteŋ (Stein  [(Maurits)]   [Emma]), voorrichtung: vȳrrixtuŋ (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Domaniale]  [Domaniale]), werkvoorbereiding: werkvoorbereiding (Buchten  [(Maurits)]   [Winterslag, Waterschei]) Werken in een koollaag die worden uitgevoerd na de ontsluiting maar vóór de winning. "Verzamelnaam voor alles wat en iedereen die zich bezighoudt met de voorbereidende ondergrondse werken tot het winnen van de kolen" (Vanwonterghem pag. 180). [N 95, 167; monogr.; Vwo 627; Vwo 843] II-5
voorbereidingsploeg drittel: dritǝl (Heerlerheide  [(Oranje-Nassau I-IV)]   [Eisden]), installatieploeg: installatieploeg (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Winterslag, Waterschei]), montageploeg: montageploeg (Lanklaar  [(Eisden)]   [Winterslag, Waterschei]), ploeg van de prep: plōx van dǝ prɛp (Eisden  [(Eisden)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), ploeg van de préparatoire: plōx van dǝ prepǝratwār (Eisden  [(Eisden)]   [Eisden]), préparatoire ploeg: préparatoire ploeg (Genk  [(Winterslag / Waterschei)]   [Eisden]), voorbereidingsploeg: vyǝrbǝręjdeŋsplox (Bleijerheide  [(Domaniale)]   [Julia]), vyǝrbǝręjdeŋsplux (Chevremont  [(Julia)]   [Maurits]), vȳrbǝręjdeŋsplōx (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]), vø̄rbǝręjdeŋsplowx (Nieuwstadt  [(Maurits)]   [Domaniale]), vø̄rbǝręjdeŋsplōx (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Maurits]), voorbereitungsploeg: vyrbǝrajtuŋsplox (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Emma]), voorrichtingploeg: vȳrrexteŋplox (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Eisden]), voorrichtingsploeg: vȳrrexteŋsplōx (Heerlen  [(Emma)]   [Maurits]), vø̄rrexteŋsplōx (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Domaniale]  [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), voorrichtungsploeg: vȳrrixtuŋsplox (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Willem-Sophia]  [Domaniale]) [N 95, 177; N 95, 176; monogr.] II-5
voorbereidingspost post: pos (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Maurits]), voorbereiding: vȳrbǝręjdeŋ (Oirsbeek  [(Emma)]   [Emma, Hendrik, Wilhelmina]), voorbereidingspost: vyǝrbǝręjdeŋspǫs (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Maurits]  [Domaniale]  [Julia]), vȳrbǝręjdeŋspos (Heerlen  [(Oranje-Nassau I-IV)]  , ... [Laura, Julia]  [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), vø̄rbǝręjdeŋspost (Buchten  [(Maurits)]  , ... [Maurits]  [Emma, Maurits]), vø̄rbǝręjdeŋspōst (Meijel  [(Emma / Maurits)]   [Maurits]), vø̄rbǝręjdeŋspǫs (Geleen  [(Maurits)]   [Domaniale]), vø̄rbǝręjeŋspos (Lutterade  [(Maurits)]   [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]), voorbereitungspost: vȳrbǝrajtuŋspos (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Emma]), voorrichting: vȳrrexteŋ (Spekholzerheide  [(Willem-Sophia)]   [Maurits]), vø̄rrexteŋ (Stein  [(Maurits)]   [Domaniale]), voorrichtingspost: vȳrrexteŋspos (Brunssum  [(Emma / Hendrik / Wilhelmina)]  , ... [Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]  [Emma]), vȳrrexteŋspǫs (Heerlen  [(Emma)]   [Domaniale]), voorrichtungspost: vyǝrrixtuŋspos (Bleijerheide  [(Domaniale)]  , ... [Willem-Sophia]  [Domaniale]), vȳrrixtuŋspos (Kerkrade  [(Domaniale)]   [Domaniale, Wilhelmina]) Front van de galerij waar de voorbereidingsploeg de galerij verder in de koollaag en het gesteente drijft. [N 95, 176; monogr.] II-5
voorbidden antwoorden: antwoorden (Neerpelt), voorbeden: veerbeeen (Peer), veurbae (Posterholt, ... ), veurbaeje (Baarlo, ... ), veurbaije (Horn, ... ), veurbea (Lutterade, ... ), veurbeeen (Eksel), veurbeeje (Holtum, ... ), veurbeejen (Ophoven), veurbeen (Eksel, ... ), veurbeeèn (Zonhoven), veurbeie (Maastricht), veurbeije (Maastricht, ... ), veurbeèje (Hoepertingen), veurbieeje (Houthalen), veurbieene (Hechtel), veurbieje (Heers, ... ), veurbèeje (Uikhoven), veurbèje (Holtum, ... ), veurbèjje (Maastricht, ... ), veurbèjə (Maastricht), veurbèè (Schinnen), veurbèèe (Guttecoven, ... ), veurbèèje (Geistingen, ... ), veurbèène (Epen), veurbèèën (Diepenbeek), vēūrbij-je (Boorsem), vēūrbèèje (Terlinden), vieerbeje (Bree), vierbeeje (Opglabbeek), vierbeije (Opoeteren), virbɛ̄jə (Opglabbeek), vjèrbèë (Eigenbilzen, ... ), vjérbée (Eigenbilzen), voeurbèèje (Sint-Martens-Voeren), vourbeeje (Linne), vuerbae (Klimmen), vuerbeje (Klimmen), vurbeeje (Siebengewald), vurbène (Vijlen), vuuer baeje (Thorn), vuuerbaeje (Weert), vuur beije (Kessel), vuurbae (Doenrade), vuurbaeje (Venlo, ... ), vuurbeë (Koningsbosch), vuurbeëne (Eys, ... ), vuurbèè (Nuth/Aalbeek), vuurbèëne (Bocholtz, ... ), vuuërbeëne (Hoensbroek), vuër beëne (Nieuwenhagen), vuërbae (Klimmen), vūūrbééëne (Nieuwenhagen), väörbeije (Heugem), väörbèè (Gulpen), vöarbèèje (Mechelen-aan-de-Maas), vörbêeje (Tongeren), vørbɛ̄nə (Montzen), vø͂ͅr bɛ̄jə (Heel), vø͂ͅrbɛ̄jə (Echt/Gebroek, ... ), vøͅrbeͅjə (Tienray), vùrbèèn (Hoeselt), voorbidden: v"rbedə (Meijel), verbidde (Tessenderlo), veurbidde (Jeuk, ... ), veurbidden (Achel), vuirbidde (Sint-Truiden, ... ), vuirbiddə (Loksbergen), vurbidde (Merselo, ... ) Voorbidden. [N 96B (1989)] III-3-3